ING Onderneming een nieuwe start MAGAZINE VOOR DE DYNAMISCHE ONDERNEMER APRIL-MEI 2003. ING en de nieuwe WAP



Vergelijkbare documenten
Werken met SDD in PC banking Pro. professionelen

Europese domiciliëring in PC banking Pro: De eerste stappen. Werken met SDD in PC banking Pro

Productinformatie LOKO Mailservice E-marketing met digitale nieuwsbrieven

GROEPSVERZEKERING. Brochure werknemer. Mijn werk, mijn groepsverzekering, mijn toekomst!

CertiFlex: drie veilige en slimme spaarformules.

Individuele pensioentoezegging

DE GROEPSVERZEKERING EEN MUST, OOK VOOR KMO S. 10 veelgestelde vragen over de groepsverzekering

ik zorg voor mijn klanten stars for life zorgt voor mijn pensioen

Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! 3,51 % gemiddeld over de laatste 8 jaar 1

Spaarrekening. sparen en beleggen

3,21 % gemiddeld over de laatste 8 jaar1. Top Rendement Invest. Pluk de vruchten van uw belegging!

GROEPSVERZEKERING. Brochure werknemer. Mijn werk, mijn groepsverzekering, mijn toekomst!

Hyarchis.Net MKB. Hyarchis.Net MKB voor efficiënte ondernemers. Stroomlijn al uw digitale- en papierstromen

PROFESSIONELEN. voor d un een wereld in verandering. qui change DE ONDERNEMERSBANK

-VOLULIFE. De groepsverzekering van de nieuwe generatie. AG Employee Benefits

Pension Invest Plan - RIZIV

Sociaal sectoraal pensioenstelsel van de elektriciens Transparantieverslag 2016

Sociaal sectoraal pensioenstelsel Transparantieverslag 2008

SECTORPENSIOENPLAN VOOR DE ARBEIDERS VAN DE BETONINDUSTRIE

Pensioenplan voor de arbeiders van de baksteensector

De kredietverzekering

Gewaarborgd inkomen. professionelen. Zekerheid voor uw inkomen

AG Ascento. Omdat ú met pensioen gaat, niet uw kapitaal. AG Employee Benefits

Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! 4,67 % gemiddeld over de laatste 9 jaar 1!

Opgelet voor de "WAP-rendementsgarantie" in uw groepsverzekering!

Werknemer PROFESSIONELEN

Wilt u meer tijd om te genieten? Ontdek onze digitale oplossingen!

SOCIAAL FONDS VAN DE BETONINDUSTRIE. in samenwerking met. Sectorpensioenplan. voor de arbeiders van de betonindustrie. SFBI Sectorpensioenplan 1

Safe Return+ Laat uw belegging veilig groeien! 3,40 % in 2010! 1

Mijn plan voor een mooie toekomst

Sociaal sectoraal pensioenstelsel van de elektriciens Transparantieverslag 2015

Junior Future Plan SPAREN EN BELEGGEN. Werk planmatig aan een toekomstkapitaal voor uw kind of kleinkind

SECTORAAL PENSIOENPLAN ZEEVISSERIJ PAKHUIZEN PC

TopPerformance Plan Beloon uw medewerkers optimaal door minder belastingen te betalen.

Het Europese overschrijvingsformulier

Capital Life. Beleggingsfondsen met een veelbelovende toekomst. Capital Life

Sectoraal pensioenstelsel voor de sector van het drukkerij-, grafische kunst- en dagbladbedrijf Transparantieverslag 2015

SwingRIZIV. Denk eraan om ook voor uzelf te zorgen.

Sparen. Omdat het nu groeit en u straks de vruchten plukt

Het leven zit vol risico s. Speel op zeker met uw spaargeld

Financiële infofiche levensverzekering voor combinatie tak 21 en 23

KBC-Life Alternative Selector

Financiële infofiche levensverzekering voor combinatie tak 21 en 23

Handleiding Boekhouding

Sectoraal pensioenstelsel voor de sector van het drukkerij-, grafische kunst- en dagbladbedrijf Transparantieverslag 2016

Pension Invest Plan. Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Maak vandaag al werk van een goed pensioen

ISABEL 6. VLOTTE SAMENWERKING

CertiFlex: drie veilige en slimme spaarformules.

cameleon/cameleon Dynamico

ING Life Personal Protected 1

3. Tweede pijler : algemeenheden

PENSION INVEST PLAN RIZIV

De premies die de tijdelijke handelsvennootschap (THV) DIB-Ethias Lokale Contractanten ontvangt, worden op verscheidene manieren beschermd:

Naar aanleiding van deze uitdiensttreding sturen wij u de aangepaste pensioenfiche.

De Pensioenkrant. Wilt u ook uw pensioen veilig stellen? Lees verder in de pensioenkrant...

NIEUW! SEPA Service Center

KEYHOME. Ontdek het hypothecair krediet. 05/2017/nl

DE ONDERNEMERSBANK UW ONDERNEMING. De bank voor een wereld in verandering. zorgt voor uw pensioen

Euler Hermes Nederland. Corporate. Uw waardevolle en kwetsbare business beschermd.

Werkkapitaalfinanciering ING Commercial Finance. Zicht op Zaken

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden

Verzekeren Met advies. Goed om te weten

Pension Invest Plan. Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen. Maak vandaag werk van een goed pensioen

Hoe uw onderneming via het Top-Hat Plus Plan uw pensioen mee betaalt!

Het Gouden Handdrukplan

Instelling voor bedrijfspensioenvoorziening (IBP)

Aantrekkelijke gewaarborgde rentevoet gedurende 8 jaar! AG Safe+ Laat uw belegging veilig groeien!

Fidea Flexinvest. Bij overlijden door ongeval: met een extra uitkering van één of tweemaal de uitkering overlijden

Beginpagina. Sparen. Spaarvormen

Checklist voor mogelijk incorrect gebruik van het kaskrediet

Opladen van XML bestanden in Business Bank. Versie augustus ing.be/sepa

Pensioensparen. Verzekeringsnemer. Uw jaarlijks maximale premies van 940 EUR, hetzij maandelijks EURO. Premies

Post Optima Pension 1

Lening op afbetaling. kredieten

E-Newsletter Een Econocom newsletter met focus op leasing

Financiële Informatiefiche voor fiscale levensverzekering

Top-Hat Plus Plan. Type levensverzekering Levensverzekering van het type tak 21. Waarborgen

Renteswap. omruilen voor vaste swaprente. Hoe werkt een variabele Euribor-rente? Wat is een renteswap? Zo werkt de renteruil

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrentespaarrekening. Sparen voor een aanvulling op mijn pensioen.

Loyalis Levensloop. Voor tussentijds verlof of eerder stoppen met werken

Laat uw zaak niet ten onder gaan aan ziekte of ongeval

Efficiënt communiceren met uw zakenrelaties

Efficiëntie? Dat is werken

De eenvoudigste manier voor een mooi aanvullend pensioen!

Deutsche Bank Global Transaction Banking. Internet Bankieren. Betalingen en incasso s invoeren.

Financiële infofiche levensverzekering voor combinatie Tak 21 en 23

ING, partner van familiale ondernemers

HERVORMING VAN DE WET OP DE AANVULLENDE PENSIOENEN: WAT IS NIEUW?

Uw groepsverzekering. Een toelichting bij uw premieafrekening

COLLECTIEVE GARANTIEREGELING

FINANCIËLE INFOFICHE LEVENSVERZEKERING VOOR TAK 23

Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN

Pensioenplan voor de arbeiders van de baksteensector

Waarborg en Sociaal Fonds Voedingsindustrie Aanvullend pensioen. Wat?

RIZIV-contract Kinesitherapeut en apotheker. De eenvoudigste manier voor een mooi aanvullend pensioen!

De modules Telelink Off-line

Een pensioenspaarplan op UW maat

Transcriptie:

MAGAZINE VOOR DE DYNAMISCHE ONDERNEMER APRIL-MEI 2003 153 ING en de nieuwe WAP Verhoog uw kredietlijn met Borrowing Base Factoring Optimaliseer uw liquiditeitenbeheer INGTRADE.COM razendsnel en doodeenvoudig Intracommunautaire betalingen een ingrijpende reglementering voor de bankwereld ING Onderneming een nieuwe start E-mailmarketing een tweesnijdend zwaard

inhoud 153 APRIL-MEI 2003 153 MAGAZINE VOOR DE DYNAMISCHE ONDERNEMER APRIL-MEI 2003 Redactiecomité: N. Bamps G. Busseniers M. Chevalier S. Dausimont J. Lievens V. Manneback P. Ongena S. Pilette P. Walkiers Hoofdredacteur: S. Dausimont Medewerkers aan de redactie van dit nummer: Marketing en management S. Vansteenkiste Krediet en financieel beleid G. Van Nerum F. De Prest W. Van Genechten Buitenlandse handel F. Geets Nieuwe media M.-F. Holemans Fiscale knipoog S. Graziosi Ondertekende artikels vallen onder de verantwoordelijkheid van de auteur. ING Onderneming Het reproduceren van teksten uit dit tijdschrift is toegestaan mits bronvermelding. Foto s, lay-out en illustraties zijn eigendom van Publitec. Alle rechten voorbehouden. ISBN nr. 0775-8510 Elke briefwisseling moet worden gericht aan ING Mevr. S. Dausimont Sint-Michielswarande 60 1040 Brussel Tel.: 02-738 82 81 Fax: 02-738 58 09 E-mail: redactie@ing-ondernemingmagazine.be Internet: www.ing-ondernemingmagazine.be Aanvraag gratis abonnement: www.ing-ondernemingmagazine.be Realisatie: Publitec-MarkCom nv 1702 Groot-Bijgaarden Tel. 02-482 36 46 Fax 02-482 36 47 ING Onderneming est également édité en français. V.U.: A. Biebuyck Sint-Michielswarande 60 1040 Brussel ING en de nieuwe WAP Verhoog uw kredietlijn met Borrowing Base Factoring Optimaliseer uw liquiditeitenbeheer INGTRADE.COM razendsnel en doodeenvoudig Intracommunautaire betalingen een ingrijpende reglementering voor de bankwereld E-mailmarketing een tweesnijdend zwaard ING Onderneming een nieuwe start MARKETING EN MANAGEMENT Dossier: Hoe tevreden is uw personeel? Deel 3 ING en de nieuwe WAP 4 Op 13 maart keurde de Kamer van Volksvertegenwoordigers, gevolgd door de Senaat op 3 april, de langverwachte Wet op de Aanvullende Pensioenen (WAP) goed. ING staat klaar met een breed gamma pensioenproducten. KREDIET EN FINANCIEEL BELEID Verhoog uw kredietlijn met Borrowing Base Factoring 7 Als uw facturenportefeuille of handelsfonds de basis vormt van Asset Based Lending en u bovendien beschikt over een factoringcontract met IFB, dan kunt u in sommige gevallen bij ING een beter krediet verkrijgen. KREDIET EN FINANCIEEL BELEID Optimaliseer uw liquiditeitenbeheer 9 Door de historisch lage rentevoeten zijn 2 gewone beleggingen op een termijnrekening op dit ogenblik minder aantrekkelijk. Neem contact op met uw ING-adviseur. Hij reikt u een oplossing op maat aan voor een optimaal beheer van uw liquide middelen. KREDIET EN FINANCIEEL BELEID INGTRADE.COM: razendsnel en doodeenvoudig 12 De aankoop en verkoop van deviezen, het uitvoeren van wisseltermijncontracten en het plaatsen van deposito s worden via de internettoepassing ingtrade.com in een mum van tijd geregeld. BUITENLANDSE HANDEL Dossier: Intracommunautaire betalingen Deel 2 Intracommunautaire betalingen: een ingrijpende reglementering voor de bankwereld 14 Het tarief van de nieuwe Europese Betaling is onder bepaalde voorwaarden hetzelfde als voor een binnenlandse betaling. Dat stimuleert de automatisering van het betalingsverkeer, een politiek die ING al jarenlang voert en waarvan u als eerste de vruchten plukt. NIEUWE MEDIA E-mailmarketing: een tweesnijdend zwaard 16 Direct marketing via e-mail heeft de wind in de zeilen. Goedkoop, snel, flexibel en interactief e-mailmarketing verleidt de meeste marketeers, maar ze dienen wel efficiëntie te koppelen aan deontologie. FISCALE KNIPOOG 18 Enkele fiscale tips die belangrijk kunnen zijn voor uw bedrijf. 2

woord vooraf ING Onderneming: een nieuwe start Met veel genoegen en niet weinig trots stellen wij u het eerste nummer van ING Onderneming voor. Zoals u ziet, hebben we het niet gelaten bij een loutere naamsverandering. ING Onderneming telt meer pagina s en heeft ook inhoudelijk en qua look een grondige opknapbeurt gekregen. VERNIEUWING De inhoudelijke vernieuwing is eigenlijk al een tijdje aan de gang. De integratie van de BBL in de ING Groep is vijf jaar bezig en uit zich in een toenemend productenaanbod. Ook de inhoud van dit nummer bevestigt die trend, die zich zal doorzetten in de toekomst. U bent de eerste die profiteert van de synergetische voordelen die voortvloeien uit de nauwere samenwerking van de verschillende entiteiten binnen de groep. De ING Groep is over de hele wereld actief en is vertegenwoordigd in 60 landen. Met 60 miljoen cliënten en meer dan 100.000 medewerkers is ING een van de grootste financiële dienstverleners ter wereld. EN CONTINUÏTEIT De algemene naamsverandering van BBL naar ING biedt niet alleen vernieuwing, maar ook continuïteit. De continuïteit vindt u terug in onze redactionele aanpak: wij brengen u een selectie actuele en praktische informatie die nuttig kan zijn voor uw bedrijfsvoering. De nummering van ons tijdschrift loopt gewoon door. Het eerste nummer van ING Onderneming is tevens het 153ste nummer van BBL Onderneming. Op die manier veroorzaken we geen nodeloze complicaties als u het elektronische archief op onze website raadpleegt. NIEUWE LOOK De ING Groep wil haar internationaal karakter beklemtonen door voor al haar entiteiten dezelfde naam, hetzelfde logo en een uniforme huisstijl te hanteren. Alleen dan kunt u overal ter wereld ING herkennen. Dat is meteen een van de belangrijkste redenen waarom de BBL uiteindelijk koos voor de naamsverandering en waarom in het straatbeeld de groene BBLtinten geïntegreerd worden in het oranje-blauw-palet van ING, dat u ook terugvindt in het ING-logo. De leeuw symboliseert kracht en was het logo van de Postbank. De oranje kleur komt van de Nationale- Nederlanden. Die integratie illustreert perfect de wil van de ING Groep om van bij het begin de eigenheid van al haar eenheden te respecteren. Voor ondernemerscliënten overheersen de blauwe tonen. Zo kunt u makkelijker bedrijfsgerichte INGinformatie herkennen, bijvoorbeeld in uw ING-kantoor. Maar er is meer. TWINTIG PAGINA S U hebt het vast gemerkt: ING Onderneming werpt meer gewicht in de schaal dan BBL Onderneming. We gaan van zestien naar twintig pagina s per nummer. Die vier extra pagina s zijn geen eenmalig gebeuren ter gelegenheid van het eerste nummer van ING Onderneming. We hebben van de naamsverandering gebruik gemaakt om het volume van het magazine te herzien. U blijft per jaar zes nummers ontvangen en alle informatie verschijnt voortaan zowel in gedrukte vorm als op de website. TOEGEVOEGDE WAARDE WEBSITE Onze website krijgt in navolging van ons magazine een nieuwe naam en look. Het artikelenarchief van www.bbl-onderneming.be wordt volledig geïntegreerd in de vernieuwde website www.ing-ondernemingmagazine.be. De website blijft kort op de bal spelen door de on-linepublicatie van nieuwsberichten en speciale seminaries. U vindt er tevens aanvullende informatie bij de artikels van het gedrukte tijdschrift. En uiteraard blijft de website een handig instrument voor de aanvraag van informatie, deelname aan een wedstrijd Wij wensen u alvast veel leesgenot. Guido Busseniers Directeur Ondernemingen Het internationale karakter van ING komt pas goed tot uiting als elke entiteit van de groep gebruik maakt van dezelfde naam, hetzelfde logo en een uniforme huisstijl. 3

marketing en management DOSSIER: HOE TEVREDEN IS UW PERSONEEL? DEEL 3 ING en de nieuwe WAP Op 13 maart keurde de Kamer de langverwachte Wet op de Aanvullende Pensioenen (WAP) goed, gevolgd door de Senaat op 3 april, maar we tasten nog in het duister over de datum van inwerkingtreding en de uitvoeringsbesluiten. De uitbouw van de zogenaamde tweede pijler van het Belgische pensioensysteem is ondertussen al een hele tijd aan de gang. DRIE PIJLERS Het Belgische pensioensysteem bestaat uit drie pijlers. De eerste is het wettelijke pensioenstelsel, dat verschillend is voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. Tot de tweede pijler behoren alle vormen van aanvullend pensioen die de werkgever op het vlak van de onderneming of van de sector meefinanciert. De derde pijler omvat alle individuele pensioenproducten die fiscaal aftrekbaar zijn, zoals het pensioensparen of de individuele levensverzekering. We kunnen eventueel nog een vierde luik onderscheiden, dat bestaat uit niet-fiscale pensioenproducten waarbij het individu een extra spaarpotje aanlegt om een bepaald pensioendoel te bereiken. TIJDBOM De toenemende vergrijzing van de Belgische bevolking is een tikkende tijdbom onder de financiering van de sociale zekerheid. Vanaf 2010 worden de gevolgen van de naoorlogse babyboom tastbaar en dreigt het huidige sociale zekerheidssysteem onbetaalbaar te worden. Bovendien neemt het verschil tussen het laatste loon en de eerste pensioenuitkering alsmaar toe. Daarom hechten werknemers steeds meer belang aan een goede extra pensioenregeling via hun werkgever en is de groepsverzekering een belangrijk motivatie-instrument in het personeelsbeleid. VERKEERDE PERCEPTIE Steven Vansteenkiste, ING Pension Services: Veel mensen schatten hun pensioen veel te hoog in. Ze beseffen niet dat hun pensioen wordt berekend op basis van hun gemiddelde loon gedurende heel hun loopbaan en niet op basis van hun laatste loon. Bovendien bestaat er een loongrens waarboven u wel nog bijdragen betaalt, maar geen pensioen meer ontvangt, een gevolg van het repartitiesysteem. Er is met andere woorden een groot verschil tussen perceptie en realiteit. In werkelijkheid bedraagt het gemiddelde wettelijk pensioen maar 31% van het laatste loon. Bovendien houden de pensioenen geen gelijke tred met de stijging van de welvaart. De regering heeft de minimumpensioenen aangepast aan de welvaart, maar de andere pensioenen worden enkel geïndexeerd. Ten slotte genieten steeds meer mensen een inkomen boven de loongrens. De kloof tussen minimum- en maximumpensioenen vermindert zienderogen en het wettelijk pensioen evolueert langzamerhand naar een basisstelsel. 4

FISCALE VOORDELEN Om het groeiend aantal pensioengerechtigden op te vangen, gaat de regering op zoek naar alternatieve financieringsbronnen voor de sociale zekerheid. Ze nam meteen stimulerende maatregelen voor de opbouw van de tweede pijler van het pensioenstelsel. Een groepsverzekering is fiscaal zeer aantrekkelijk voor zowel werkgever als werknemer. De door u toegekende pensioenbijdrage is volledig aftrekbaar als bedrijfslast, in zoverre u de fameuze 80%-regel respecteert. Die regel bepaalt dat het totale pensioen van uw werknemer (de som van het wettelijk en het aanvullend pensioen) niet hoger mag zijn dan 80% van zijn laatste brutoloon. Hoe kleiner het wettelijk pensioen, hoe meer ruimte er vrijkomt voor het aanvullend pensioen. Uw werknemer betaalt op zijn aanvullend pensioen maar 16% belastingen. Een beloning in de vorm van een aanvullend pensioen levert dus veel meer op dan een loonsverhoging. Dat argument wint aan kracht naarmate men ouder wordt en meer verdient. Steven Vansteenkiste: Wij willen als financiële dienstverlener duidelijk het verband leggen tussen de drie pijlers. Uiteindelijk wensen wij u een totaalbeeld te geven van de pensioenrechten die u opbouwt in de eerste en de tweede pijler. Wij bieden u bovendien een breed gamma pensioenproducten aan waarmee u via de derde en vierde pijler uw pensioen kunt aanvullen tot het gewenste bedrag. SECTORSTELSELS De WAP legt een belangrijke verantwoordelijkheid op de schouders van de sociale partners die middels een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) in de schoot van een paritair comité pensioenstelsels op sectoraal niveau kunnen afsluiten. Op 12 juli 2001 publiceerden werkgevers en vakbonden een gemeenschappelijke verklaring, waarin zij expliciet hun steun aan de nieuwe WAP betuigden. Maar de sectoren hebben niet gewacht tot de wet letter werd en een aantal onder hen heeft nu al een sectorstelsel opgezet. In andere zijn de onderhandelingen nog bezig. Tussen het bekendmaken van de grote lijnen van de WAP (januari 2001) en september 2002, steeg het aantal werknemers met een aanvullend pensioen van 900.000 tot ongeveer 1,2 miljoen. De regering heeft de ambitie om op termijn zoveel mogelijk werknemers in België (in totaal zijn er 2,4 miljoen) een aanvullend pensioen te laten genieten. Steven Vansteenkiste: Wij verwachten op termijn sectorpensioenplannen voor ruim 80% van alle werknemers. Binnen de tweede pijler zullen twee lagen ontstaan. Want naast de verplichtingen die door de CAO worden opgelegd, zullen ondernemingen extra regelingen treffen ten gunste van hun voltallig personeel of van bepaalde personeelscategorieën zoals kaderleden, directieleden, of gewoonweg verdienstelijke werknemers. In dat geval spreken we van optingup. GROTE VRIJHEID De CAO kan u verplichten tot het uitwerken van een pensioenregeling voor uw medewerkers (bijvoorbeeld ten bedrage van 1% van het loon van de betrokken werknemers), maar de keuze van uw pensioeninstelling (een pensioenfonds of een verzekeringsmaatschappij) vrijlaten. De sociale partners kunnen beslissen om zelf een groepsverzekering of een pensioenfonds op te richten voor de hele sector, maar u via opting-out de mogelijkheid bieden om binnen een bepaalde termijn te kiezen voor een andere financiële instelling, op voorwaarde dat u minstens een gelijkwaardige regeling voorziet. Ten slotte kan de CAO u zonder meer verplichten om aan te sluiten bij de centrale pensioeninstelling van de sector (meestal met uitzondering van de ondernemingen die al een pensioenplan hebben). De sociale partners hebben dus een grote verantwoordelijkheid in het bepalen van de spelregels. OPTING-OUT Wanneer de sector kiest voor een centrale pensioeninstelling, zal zij meestal ook een opting-out-procedure voorzien. Die procedure laat toe dat u als onderneming zelf een pensioenplan afsluit bij de verzekeraar van uw keuze. U blijft dan bij uw vertrouwde financiële instelling die bovendien over een uitgebreid en sterk gamma pensioenproducten beschikt. Als uw sector nog geen pensioenregeling heeft uitgewerkt, kunt u zelf uiteraard in alle vrijheid het initiatief nemen. Steven Vansteenkiste: Als u meester wilt blijven van uw pensioenplan en bijgevolg van heel uw personeelsbeleid, dan neemt u het best contact op met U kunt aan een individuele werknemer een extra pensioen toezeggen, boven op de collectieve regeling. Dat is een belangrijk gegeven voor het human-resourcesbeleid van uw onderneming. Steven Vansteenkiste, ING Pension Services: Als u meester wilt blijven van uw pensioenplan en bijgevolg van heel uw personeelsbeleid, dan neemt u best nu contact op met uw Pension and Employee Benefits Advisor. 5

De individuele pensioeneis is naar Belgische normen een revolutionair concept. De mogelijkheden blijven voorlopig beperkt, maar politieke en juridische ontwikkelingen kunnen de beperkingen in de toekomst opheffen. uw Pension and Employee Benefits Advisor. Pensioenplannen blijven nu eenmaal een belangrijk retentie- en motivatie-instrument. Ondanks de conjunctuur sluiten vandaag heel wat ondernemingen pensioenplannen af omdat ze liever niet wachten tot die worden opgelegd door hun sector. INDIVIDUELE PENSIOENTOEZEGGING Nieuw aan de WAP is dat voortaan ook sommige individuele pensioenregelingen onder de tweede pijler vallen, met dezelfde fiscale behandeling en dezelfde sociale bescherming. Steven Vansteenkiste: U kunt aan een individuele werknemer een extra pensioen toezeggen, boven op de collectieve regeling. Dat is een belangrijk gegeven voor het human-resourcesbeleid van uw onderneming. Als u bijvoorbeeld een beloftevolle medewerker wenst aan te trekken die van een gunstige pensioenregeling geniet bij zijn huidige werkgever, kunt u hem dankzij een individuele pensioentoezegging misschien over de streep trekken, zonder die regeling te moeten invoeren voor al uw werknemers. De voorwaarden voor de individuele pensioentoezegging zijn: u kunt alleen een individuele toezegging doen als er in uw onderneming al een collectieve regeling voor alle werknemers bestaat; de individuele toezegging is occasioneel en ten gunste van een individu; u kunt de individuele toezegging niet verlenen gedurende de laatste zesendertig maanden voor de pensionering van de begunstigde (geen gouden handdruk); de toezegging is beperkt tot ongeveer 1.800 euro per jaar. De eerste zes maanden na de publicatie van de wet kunt u bovendien nog een individuele pensioentoezegging doen zonder dat er een collectieve toezegging is. INDIVIDUELE PENSIOENEIS In sommige gevallen kan een werknemer u vragen om een deel van zijn loon af te houden ten gunste van een pensioenregeling die eveneens valt onder de tweede pijler. Voorwaarden zijn: hij of zij was in de afgelopen periode reeds begunstigde van een pensioenplan op ondernemings- of sectorniveau; er is nog geen enkele pensioentoezegging voor de betrokken medewerker in uw onderneming of sector, hoe klein ook; het af te houden bedrag is beperkt tot ongeveer 1.800 euro op jaarbasis. Steven Vansteenkiste: Ondanks de huidige beperkingen is het concept naar Belgische normen revolutionair. In de toekomst kunnen die beperkingen wegvallen, bijvoorbeeld onder een andere regeringscoalitie. De huidige regeling is trouwens juridisch erg betwistbaar. Alleen werknemers die in het verleden bij een andere werkgever een voordeel genoten, kunnen gebruikmaken van de individuele pensioeneis. Wat met hun collega s? De meeste juristen zijn van oordeel dat hier een niet geoorloofde ongelijke behandeling in het leven wordt geroepen en dat een dergelijke regeling geen stand houdt voor het Arbitragehof. De huidige begunstigden zijn vrijwel onzichtbaar, maar als de regeling in de toekomst wordt veralgemeend, opent zich een belangrijke nieuwe markt die we met fiscaal zeer gunstige pensioenproducten kunnen aanspreken. Dat zou bovendien perfect passen in de doelstellingen van de wetgever. Die wil immers zoveel mogelijk werknemers een aanvullend pensioen laten genieten. In afwachting daarvan blijft de groepsverzekering hét instrument van aanvullende pensioenvorming. DE TROEVEN VAN ING Voor al die pensioenproducten kunt u terecht bij ING, of u nu kiest voor een groepsverzekering of voor een pensioenfonds. Steven Vansteenkiste: De pensioenproblematiek is een complexe materie waar heel wat bij komt kijken. Ik denk aan het asset management, waar ING als internationale financiële groep over zeer sterke troeven beschikt op de Belgische markt. De verzekeringstak ING Insurance staat garant voor een feilloze risicodekking in uw pensioenregeling. ING zorgt voor de volledige administratieve afhandeling, zodat u zich daarover geen zorgen hoeft te maken. Ten slotte biedt ING u naast een integrale financiële dienstverlening ook het nodige advies, dat geleverd wordt door echte employee benefits-specialisten. EXTRA INFO SURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL: 15304.ing-ondernemingmagazine.be Groepsverzekering versus pensioenfonds WAP: overgangsperiode en volgende stappen Interessante links 6

krediet en financieel beleid Verhoog uw kredietlijn met Borrowing Base Factoring Als uw facturenportefeuille of handelsfonds de basis vormt van Asset Based Lending, dan kunt u in sommige gevallen een beter krediet verkrijgen bij uw bankier, op voorwaarde dat u bij IFB (International Factors Belgium) een factoringcontract afsluit. Voor die service hebben ING en IFB de handen in elkaar geslagen. Bekeken door de bril van een bankier hebben leveranciers met een factoringcontract immers een veel sterkere positie dan die zonder. De factoringmaatschappij gaat als specialist ter zake de vorderingen screenen en opvolgen. ING kan zodoende een veel accurater beeld geven omtrent de reële waarde van de portefeuille facturen en op die basis een hogere kredietlijn toekennen, in vergelijking bijvoorbeeld met een kredietlijn louter op basis van een pand op de handelszaak. ING en IFB noemen dit Borrowing Base Factoring. DE VOORDELEN VAN FACTORING Uiteraard blijven de belangrijkste voordelen die voortvloeien uit een factoringcontract bestaan. Voor veel KMO s is de dagelijkse opvolging van facturen geen sinecure. Uw boekhouder of financieel beheerder is overbelast of ziek, waardoor de inning van facturen vertraging oploopt. Dat kan aanleiding geven tot een situatie waarbij u twee keer verliest. In feite verleent u uw klant een goedkoop krediet, terwijl u zelf moet gaan lenen bij uw bank omdat u liquiditeitsproblemen krijgt. Het benaderen van klanten die niet binnen de vooropgestelde termijn betalen, blijft een delicate kwestie. Met een factoringcontract draagt u de opvolging en het beheer van uw facturen over aan een professionele partner, zodat u zich ten volle kunt concentreren op uw kernactiviteit. Als uw klant verzuimt tijdig te betalen, is het IFB die contact met hem opneemt zodat uw onderlinge contacten zuiver commercieel blijven. SOLVABILITEITSGARANTIE Desgewenst kunt u zich ook indekken tegen de insolvabiliteit van uw klanten. IFB analyseert de kredietwaardigheid van al uw klanten en beschikt hierbij over alle mogelijke financiële informatie die er op de markt is. Bovendien behandelt IFB jaarlijks meer dan een miljoen facturen, zodat het bedrijf zich in een uitstekende positie bevindt om een gedegen solvabiliteitsanalyse uit te voeren. Als een gescreende klant achteraf zijn financiële verplichtingen niet nakomt, dan vergoedt IFB u 100 dagen na de vervaldatum van uw factuur voor 100% van het bedrag (inclusief BTW). Geert Van Nerum, commercieel directeur IFB: Factoring biedt ondernemingen een totaaloplossing voor alle problemen die voortvloeien uit het toestaan van handelskredieten. 7

FACTORING IN EEN NOTENDOP Factoring biedt ondernemingen een totaaloplossing voor alle problemen die voortvloeien uit het toestaan van handelskredieten: solvabiliteitsonderzoek, dekking tegen insolvabiliteit, financiering van facturen, opvolging van debiteuren en invordering. Bij factoring draagt u uw facturen over aan IFB. U blijft uw facturen gewoon naar uw klanten sturen en bezorgt telkens een kopie aan IFB (bijvoorbeeld wekelijks). Het enige verschil voor uw klanten is dat ze op een andere rekening moeten storten. Dit lijkt een grote stap, maar in de praktijk biedt die beslissing veel voordelen. U houdt uw handen vrij om u 100% op uw activiteiten te concentreren. Dat zorgt voor een hoger rendement en u bespaart tegelijk op uw administratie. Factoring is met name geschikt voor: ondernemingen in volle expansie of bedrijven die hun tewerkstelling rationaliseren en bijvoorbeeld niet over voldoende personeel beschikken om hun debiteuren efficiënt op te volgen; bedrijven die zich willen indekken tegen insolvabiliteit zonder de financiële toestand van ieder van hen nauwgezet te hoeven opvolgen; bedrijven die actief zijn in seizoengebonden sectoren en daardoor sterk variërende financieringsbehoeften hebben. Borrowing Base Factoring is een vorm van Asset Based Lending, waarbij de bank u een krediet verleent, gekoppeld aan een factoringcontract, met een gebruikslimiet die afhankelijk is van de waardering van uw facturenportefeuille. EEN STERKERE PORTEFEUILLE Wat is nu het mechanisme dat schuilgaat achter Borrowing Base Factoring? Geert Van Nerum, commercieel directeur IFB: Door het factoringcontract verkoopt de leverancier al zijn vorderingen aan IFB en verwerft aldus een grote vordering op ons. Die schuldvordering kan de leverancier vervolgens verpanden aan ING, met alle voordelen vandien voor de bank. Het grote verschil met klassieke factoring is dat IFB niet instaat voor de rechtstreekse prefinanciering van de facturen. Die taak wordt overgenomen door ING, op basis van een waardering uitgesproken door IFB. Borrowing Base Factoring is dus een vorm van Asset Based Lending, waarbij de bank u een krediet verleent, gekoppeld aan een factoringcontract, met een gebruikslimiet die afhankelijk is van de waardering van uw facturenportefeuille. U kunt met andere woorden krediet opnemen bij uw bank naargelang de fluctuaties binnen uw facturenportefeuille, al dan niet gekoppeld aan een plafond. WIN-WIN-WIN-SITUATIE Die formule is voordelig voor alle betrokken partijen. Als cliënt geniet u in principe over meer kredietmogelijkheden, de bank hoeft de facturen niet meer zelf te screenen en heeft meer zekerheid van betaling, terwijl IFB op die manier meer factoringcontracten kan afsluiten. De financiële zekerheid is vooral belangrijk bij concordaat of faillissement. In dat geval vermindert de waarde van het handelsfonds gevoelig. Maar aangezien de factoringmaatschappij juridisch eigenaar is van de facturen van het bedrijf in faling, is de terugbetaling aan de bank verzekerd. Laten we de zaak verduidelijken aan de hand van een cijfervoorbeeld: u beschikt over een pakket handelsvorderingen ter waarde van 100.000 euro. Op die basis kent de bank u een kredietlijn toe van 20% of 20.000 euro. Als u een factoringcontract afsluit, zal de waarde van uw portefeuille na een grondige doorlichting door IFB bijvoorbeeld getaxeerd worden op 80.000 euro en staat de bank u een kredietlijn toe van bijvoorbeeld 64.000 euro (80%). Zo geniet u naast de traditionele voordelen van factoring van een beter bankkrediet. De betaalde facturen worden exclusief overgemaakt aan ING en worden in mindering gebracht van uw kredietopnames. Borrowing Base Factoring is bedoeld voor bedrijven met een veelheid aan vorderingen op kredietwaardige debiteuren, voor die bedrijven waar er nu wordt gewerkt met voorschotten op facturen, of simpelweg voor die bedrijven waar ING zijn waarborgpositie wil versterken door de vorderingen te beveiligen via de overdracht ervan aan een factor. Natuurlijk bekijken we geval per geval. De kredietadviseurs van ING staan voor u klaar met gefundeerd advies. EXTRA INFO SURF NAAR ONZE WEBSITE VOOR MEER INFORMATIE BIJ DIT ARTIKEL: 15307.ing-ondernemingmagazine.be IFB in cijfers 8

krediet en financieel beleid Optimaliseer uw liquiditeitenbeheer Door de historisch lage rentevoeten zijn kortlopende beleggingen op een termijnrekening op dit ogenblik minder aantrekkelijk. Zoekt u een meer rendabel alternatief voor uw liquide middelen, dan heeft ING vast een oplossing in huis. ZOEKEN NAAR EEN ALTERNATIEF De rekening van uw onderneming kent een dagelijkse in- en uitstroom van kapitalen (geïnde facturen, voorschotten op betalingen...). Als ondernemer wenst u dat uw dagelijkse cashoverschotten renderen. U kunt ze natuurlijk op een termijnrekening plaatsen, maar door de vlakke rentecurve en de historisch lage rentevoeten is de opbrengst gering. Daarom heeft ING een hele reeks alternatieve beleggingsmogelijkheden uitgewerkt die een potentieel hoger rendement opleveren dan de marktrente. De formules verschillen naargelang de ingelegde som en looptijd. Onze specialisten staan klaar om samen met u een oplossing uit te werken die het best overeenkomt met de specifieke noden van uw onderneming. BELANGRIJKSTE NODEN ING heeft oplossingen voor uw liquiditeitenbeheer die rekening houden met uw belangrijkste noden. Dat is in de eerste plaats kapitaalgarantie: u wenst nu eenmaal niet te speculeren met de middelen van uw onderneming. De beleggingen hebben een (relatief) korte looptijd, zodat u vrij snel (soms onmiddellijk) over het nodige geld beschikt om uw dringende financiële verplichtingen na te komen. Ze zijn bovendien fiscaal transparant, zodat u zich geen zorgen hoeft te maken om fiscale of administratieve complicaties. Ten slotte zoekt ING naar een formule die u zoveel mogelijk rente oplevert. We overlopen in vogelvlucht ons volledige productengamma. BUSINESS ACCOUNT De Business Account (zie kader p.11) is het eenvoudigste alternatief voor uw termijndeposito s of kortstondige liquiditeiten. U kunt de Business Account beschouwen als een soort spaarrekening van uw onderneming. Alle gestorte bedragen blijven permanent beschikbaar, maar leveren een bijkomend voordeel: meer interest. Bovendien is er geen minimumbedrag vereist en beheert u die aanvullende rekening volledig zelf via uw elektronisch banksysteem: Telelink @ Isabel of Home Bank. Als u een dringende betaling moet doen en het saldo van uw zichtrekening is ontoereikend, dan schrijft u het nodige bedrag elektronisch over op uw zichtrekening. Dat geld is de dag zelf al ter beschikking op uw zichtrekening. Alle gestorte bedragen op uw Business Account blijven permanent beschikbaar, maar u krijgt het bijkomende voordeel dat u meer interest ontvangt. 9

De Premium Account van ING is een termijnrekening op drie maanden met kapitaalgarantie en een variabel rendement dat afhankelijk is van het verloop van een onderliggende index zoals beursaandelen of een wisselkoers. DE PREMIUM ACCOUNTS Op korte termijn bekeken, is de Premium Account van ING een termijnrekening op drie maanden met kapitaalgarantie en een variabel rendement dat afhankelijk is van het verloop van een onderliggende index zoals beursaandelen of een wisselkoers. U kunt de Premium Account echter ook beschouwen als een langetermijnrekening waarbij u om de drie maanden een uitstapmogelijkheid krijgt naargelang uw thesaurietoestand en uw liquiditeitsbehoeften. Bij een gunstig verloop van de onderliggende index levert de Premium Account potentieel een hoger rendement op dan een normale termijnrekening. Op die manier kunt u uw thesauriebeheer optimaliseren via diversificatie. U kunt zich elke week inschrijven voor een periode van drie maanden. De minimuminleg bedraagt 12.500 euro, een uitzonderlijk lage drempel voor dat type van belegging. Premium Account Euro Stoxx 50 De Premium Account Euro Stoxx 50 is een termijnrekening op drie maanden met kapitaalgarantie, waarbij het rendement afhankelijk is van het verloop van de Dow Jones Euro Stoxx 50-index. De beginreferentie is de index van de dag voor de aanvang van het deposito. De eindreferentie wordt vastgelegd op de werkdag voor het beëindigen van het deposito. ING berekent de (eventuele) procentuele stijging en vermenigvuldigt dat getal met een participatiefactor die afhankelijk is van de marktsituatie. Dat cijfer bepaalt op zijn beurt uw rente, met een bovengrens van een vooraf bepaalde maximumrente. De weinig rooskleurige beurstoestand doet niets af van het potentieel rendement van de Premium Account Euro Stoxx 50. Als de beurs daalt, dan verliest u niets want uw startkapitaal is gewaarborgd. Maar als ze stijgt, dan stijgt u mee. Over een langere periode (met ups en downs) brengt die formule normaal gezien meer op dan een klassieke termijnrekening. Premium Account Eurodollar De Premium Account Eurodollar is een termijnrekening op drie maanden met kapitaalgarantie, waarbij het rendement afhankelijk is van de koersverhouding tussen de dollar en de euro. Op die manier kunt u zich niet alleen wapenen tegen het grillige verloop van de dollarkoers, maar u kunt het in uw voordeel ombuigen. De Premium Account Eurodollar is vooral interessant voor dollargevoelige ondernemingen die op die manier hun cashoverschotten kunnen beleggen en toch een hoger rendement behalen als de dollar verzwakt. Premium Account Tailor Made Als u beschikt over een groter inlegkapitaal, dan kunt u de voordelen van de Premium Account Tailor Made genieten. Het concept is hetzelfde als in de vorige formules, maar is heel wat flexibeler. De looptijd varieert van zes maanden tot tien jaar en het rendement is afhankelijk van een van de volgende zeven indices: de Dow Jones Euro Stoxx 50 en zes sectoriële DJ Euro Stoxx indices (telecom, technologie, banken, verzekeringen, auto en energie). In samenspraak met ING kiest u zelf zowel de looptijd als de onderliggende index. Bovendien kunt u uw kapitaal beschermen tegen inflatie door te kiezen voor een gewaarborgde jaarlijkse rente. Voor transacties op minimum twee jaar bedraagt de instapdrempel 250.000 euro. Voor looptijden tussen zes maanden en twee jaar is dat 500.000 euro. Voor een gewaarborgde rente kan het inlegkapitaal nog hoger zijn. ING (L) LIQUID ING (L) Liquid is een geldmarktfonds voor uw dagelijks cashbeheer. Door uw cashoverschotten te beleggen in een geldmarktfonds hoeft u zich geen zorgen meer te maken over de vele risico s die verbonden zijn aan een eigen cashbeheer. De minimale belegging bedraagt 250.000 euro en u kunt elke dag in- en uitstappen. Een telefoontje voor 10 uur s morgens vol- 10

Business Account staat om dezelfde dag nog het gewenste bedrag op uw rekening te zien verschijnen, of om uw cashoverschotten direct in het fonds te investeren. De samenstelling van de portefeuille is streng gereglementeerd, zodat het een zeer veilige beleggingsformule is. De onderliggende referentierente is de EONIA (Euro Overnight Index Average). Rekening houdend met de grote liquiditeitsvereisten (dagelijkse uitstap mogelijk) en de hoge risicobeperkingen, levert het fonds een aantrekkelijke return, waarbij ING streeft naar een rendement dat minstens even hoog is als de opbrengst van een overnightplaatsing. STRUCTURED PRODUCTS Voor nog hogere bedragen kan de Structured Product Desk van ING voor u een product samenstellen dat volledig op maat is van uw wensen en behoeften. De specialisten van ING werken gestructureerde producten uit op basis van marktopportuniteiten. Dergelijke gesofisticeerde producten zijn vooral bedoeld als u een actief liquiditeitenbeheer nastreeft en over een gedegen financiële marktkennis beschikt. ELK WAT WILS U ziet het, voor ieder mogelijke situatie heeft ING een aangepaste oplossing in huis. Als u niet vooraf weet wanneer u uw liquide middelen zult nodig hebben, dan kunt u, afhankelijk van de grootte van uw beschikbaar kapitaal, gebruikmaken van de Business Account, of uw middelen beleggen in een geldmarktfonds. De Premium Account-formule is een goede oplossing voor beleggingen met een (korte) vaste looptijd. Samengevat kunnen we stellen dat hoe hoger de instapdrempel, hoe flexibeler de formule. En hoe meer risico u wenst te nemen, hoe hoger uw potentieel rendement. EXTRA INFO VOOR ONZE VORIGE ARTIKELS OVER PREMIUM ACCOUNT EN ING (L) LIQUID, SURF NAAR: 15309.ing-ondernemingmagazine.be Om het u gemakkelijk te maken, krijgt uw Business Account hetzelfde nummer als uw zichtrekening, uitgebreid met een rubrieknummer (084). Het rendement van uw Business Account is afhankelijk van de bedragen die u erop stort en van de kortetermijnrente (euribor 1 maand). De interest wordt trapsgewijze berekend, op basis van de volgende schijven: Tot 10.000 EUR: 20% van de euribor* 1 maand Van 10.000,01 EUR tot 50.000 EUR: 60% van de euribor 1 maand Van 50.000,01 EUR tot 200.000 EUR: 80% van de euribor 1 maand Van 200.000,01 EUR tot 500.000 EUR: 100% van de euribor 1 maand Meer dan 500.000 EUR: 80% van de euribor 1 maand ** * Euro Interbank Offered Rate, een referentiewaarde die dagelijks wordt berekend door het gemiddelde te nemen van de rentevoeten die gehanteerd worden door de belangrijkste (hoofdzakelijk) Europese banken. ** Vanaf 500.000 EUR heeft ING alternatieven ter beschikking zoals ING (L) Liquid of Premium Account Tailor Made. Voorbeeld Als de euribor 1 maand op 28 april 2003 2,83% bedraagt, dan is het werkelijke rendement op 28 april (met gecumuleerde schijven): Bedrag (in euro) Jaarinterest 25.000 1,25% 50.000 1,47% 75.000 1,74% 100.000 1,87% 200.000 2,07% 300.000 2,32% 500.000 2,52% 1.000.000 2,39% Als u dus 300.000 euro gedurende een maand op uw Business Account plaatst, is uw totale rendement 2,32% of ongeveer 580 euro (in de veronderstelling dat de euribor 1 maand gedurende de hele maand constant blijft). De Business Account geeft u de flexibiliteit van een zichtrekening maar met een hogere rendement. Omdat de interest wordt berekend op basis van verschillende schijven, hebt u er belang bij om in de mate van het mogelijke uw liquide middelen te centraliseren op uw Business Account. U ontvangt de interestafrekening op kwartaalbasis. Voor meer informatie over de Business Account kunt u terecht bij uw ING-adviseur of -kantoor. 11

krediet en financieel beleid INGTRADE.COM razendsnel en doodeenvoudig Als u regelmatig telefoneert naar uw plaatselijke arbitragecel om wisselkoersen of rentes op te vragen voor deviezentransacties, wisseltermijncontracten of deposito s, dan maakt ING u het leven voortaan een stuk makkelijker. Ingtrade.com is makkelijk te installeren; installatie, toegang en gebruik zijn gratis en u betaalt geen extra transactiekosten. Met ingtrade.com kunt u dergelijke transacties snel en makkelijk uitvoeren via een eenvoudige internetapplicatie. Er is geen tussenpersoon meer nodig die aan de andere kant van de lijn uw instructies uitvoert. Het is net alsof u over een kleine, persoonlijke arbitragekamer beschikt. U wint heel wat tijd en bovendien kost ingtrade.com u geen cent extra. De installatie is gratis en ING rekent evenmin bijkomende commissies aan op de afgesloten transacties. HOE KRIJGT U TOEGANG? U neemt het best eerst contact op met uw vertrouwde accountmanager bij ING of uw plaatselijke Treasury and Sales Advisor-cel (TSA). Uw bankier moet immers het licht op groen zetten, aangezien ingtrade.com gekoppeld is aan een kredietlijn. U ontvangt een Service Level Agreement, een contract van een achttal pagina s, dat u dient te ondertekenen. Daarna kunt u de procedure opstarten waarbij u een certificaat voor veilig internetverkeer downloadt op de computer die u gebruikt voor uw transacties op ingtrade.com. Voor die beveiliging koos ING voor VeriSign, het toonaangevende bedrijf op het gebied van internetbeveiliging. Door gebruik te maken van een certificaat hoeft u dus geen toegang te hebben tot Isabel, alweer een kostenbesparing. CONFIGUREREN NAARGELANG DE GEBRUIKER Wenst u dat er meer medewerkers toegang krijgen tot ingtrade.com? Geen probleem. Uw Service Level Agreement voorziet verschillende gebruikers. Elke medewerker krijgt een specifieke toegang zodat het systeem hem herkent. Bovendien kunt u aan iedere gebruiker een individuele limiet of marge toekennen. U kunt bijvoorbeeld uw boekhouder transacties laten uitvoeren tot maximum 100.000 euro, uw financieel directeur tot maximum 500.000 euro, enzovoort. JAVA VERSUS HTML Zodra u het certificaat heeft gedownload, kunt u surfen naar https://www.ingtrade.com en wordt de nodige software automatisch ingeladen in uw computer. Opgelet: uw pc moet voldoende krachtig zijn om Java Applets te downloaden. In veel KMO s is het ITdepartement vooral toegespitst op de kernactiviteit van de onderneming en krijgt het financiële departement vaak een stiefmoederlijke behandeling. Geen nood, ING heeft een alternatief uitgewerkt voor 12

gebruikers die technische problemen ondervinden bij het inladen van de Java Applets. U kunt in dat geval gebruik maken van de HTML-versie. De uitvoering is iets soberder, maar alle applicaties zijn beschikbaar. Alleen gaat het iets minder snel omdat alle gegevens telkens via het internet moeten worden doorgestuurd. APPLICATIES U kunt inloggen in het systeem tijdens de kantooruren (van 8.30 uur tot 17.30 uur). Via een overzichtelijk menu krijgt u toegang tot de volgende toepassingen: Deviezen aankopen en verkopen: u kiest uit 22 deviezenparen tegen de contantkoers (spottransacties). Wisseltermijncontracten en swaps: u kiest uit 13 deviezenparen. Deposito s: zijn mogelijk in 10 deviezen. U kunt telkens uitvoerbare prijzen opvragen. U krijgt meteen de eindprijs (met uitzondering voor wisseltermijncontracten waar de normale kosten bijkomen). U kunt de hele dag door de marktevolutie op de voet volgen. Het opvragen van een uitvoerbare prijs bindt u niet tot het afsluiten van een transactie. Bijvoorbeeld: u wenst 100.000 dollar aan te kopen. Binnen de seconde verschijnt de prijs op uw scherm. Beslist u tot aankoop, dan klikt u op accept ; wenst u te wachten, dan kiest u voor reject. Als u accepteert, krijgt u meteen een confirmatiescherm dat de transactie bevestigt. Op het einde van de dag kunt u een listing oproepen met alle transacties van de dag. U kunt die gegevens exporteren naar een Excel-bestand om verder te bewerken. tussen uw browser en de applicatieservers wordt gebruik gemaakt van encryptie, zodat u de grootst mogelijke veiligheid wordt gegarandeerd. DE VOORDELEN OP EEN RIJ Ingtrade.com is makkelijk te installeren, de installatie, de toegang en het gebruik zijn gratis en u betaalt geen extra transactiekosten. U bent winnaar op alle fronten: uw financieel departement wint aan snelheid en efficiëntie en spaart een hoop tijd uit. Dankzij Straight Through Processing is er geen manuele tussenkomt vereist door de bank, waardoor er minder kans is op fouten. U krijgt voldoende tijd om na te denken en een beslissing te nemen. Uw beschikbare tijd kunt u volgen via een tijdsband. Na acceptatie ontvangt u meteen een bevestiging en u krijgt te allen tijde toegang tot de historiek van al uw transacties. Mocht u toch een probleem ondervinden, dan kunt u een beroep doen op de helpdesk ingtrade.com via e-mail (helpdesk.ingtrade@ing.be) of de telefoon (02-517 52 30). VOLLEDIG OPERATIONEEL Het systeem werd tot in de puntjes uitgetest, eerst via de interne cliënten, vervolgens via een aantal externe cliënten. Momenteel verlopen maandelijks al enkele duizenden transacties probleemloos via ingtrade.com, zodat het systeem volledig operationeel is voor KMO s die bij ING over een officiële arbitragelijn beschikken. SYSTEEMVEREISTEN Dagelijks telefoneren naar uw plaatselijke arbitragecel hoeft niet meer. Dankzij ingtrade.com kunt u snel en eenvoudig aan- en verkooptransacties van deviezen, wisseltermijncontracten en deposito s uitvoeren via het internet. VEILIG COMMUNICATIEPROCES Vooraleer u toegang krijgt tot het transactiescherm van https://www.ingtrade.com, moet u zich identificeren. Als u een prijs aanvraagt, controleert het systeem automatisch uw specifieke configuratie. Van zodra u de transactie aanvaardt, ontvangt u een bevestigingsnummer dat aangeeft dat de transactie ING wel degelijk heeft bereikt. Voor alle communicatie Processor: Intel Pentium III Geheugen: 128 MB Ram Scherm: 1024 x 768 resolutie Gebruikte software: Microsoft Windows NT / Workstation 4.0 / Unix Vereiste browser: Internet Explorer 5.x (geen Netscape!) Proxy: MS Proxy Server 2.0 Firewall: voor inkomend verkeer TCP port 443 openzetten 13

buitenlandse handel DOSSIER: INTRACOMMUNAUTAIRE BETALINGEN DEEL 2 Intracommunautaire betalingen een ingrijpende reglementering voor de bankwereld De nieuwe reglementering voor intracommunautaire betalingen stimuleert de automatisering van het betalingsverkeer. ING speelt een prominente rol bij de informatisering. U plukt er de vruchten van. Voor de uitvoering van een Europese Betaling kunt u als opdrachtgever genieten van het binnenlandse tarief als u aan uw bank twee cruciale gegevens meedeelt: de correcte internationale rekeningstructuur (IBAN) van de begunstigde en het Swift-adres van de bank van de begunstigde (BIC). Vanaf 1 juli 2003 zijn de banken verplicht om voor grensoverschrijdende betalingen in euro dezelfde kosten aan te rekenen als voor binnenlandse betalingen, op voorwaarde dat het transferbedrag lager is dan 12.500 euro. In een vorig artikel (BBL Onderneming nr. 151 februari 2003) legden we uit dat de commerciële en technische gevolgen ingrijpend zijn voor de bankwereld, ook al beoogt het reglement de harmonisering van de banktarieven binnen de Europese Unie. POSITIEVE AANPASSING Het vorige artikel nam de historische oorsprong van de nieuwe Europese reglementering onder de loep en onderwierp ze aan een kritische analyse. In dit artikel wensen we te benadrukken dat de bankwereld zich op een positieve manier heeft aangepast. Omdat de ongeveer 8.000 Europese banken geconfronteerd werden met de noodzaak tot nieuwe investeringen, richtten ze in juli 2002 de European Payment Council (EPC) op. Dat orgaan heeft als doel om tegen juli 2003 een nieuwe Europese compensatiestructuur uit te werken, fondsen te verzamelen om tegen 2010 stapsgewijze een uniek platform voor alle landen van de geïntegreerde betalingszone op te richten en interbancaire tariefregels uit te werken. INVESTERINGSPOLITIEK Het nieuwe reglement heeft verstrekkende gevolgen. Sommige banken zullen de behandeling van internationale betalingen financieel niet langer kunnen dragen en ze moeten doorschuiven naar de belangrijkste financiële instellingen. Trouw aan haar algemene investeringspolitiek, trad ING binnen de EPC proactief op en had inspraak op alle beslissingsniveaus. ING blijft zwaar investeren in elektronische kanalen, de nieuwe Europese betalingsinfrastructuur en de Europese compensatiesystemen, alle middelen die een grootse informaticaontwikkeling vragen. Om te kunnen genieten van het binnenlandse tarief, moeten uw intracommunautaire betalingen beantwoorden aan welomschreven criteria. Het belangrijkste is dat ze volledig automatisch kunnen worden verwerkt, STP genaamd (Straight Through Processing). Lang vooraleer de reglementering het oplegde, had ING al geïnvesteerd in een volledig geautomatiseerd internationaal betalingsinstrument vanaf het doorsturen door de opdrachtgever tot de creditering van de rekening van de begunstigde. Als u het IBAN (International Bank Account Number) van de begunstigde en de BIC (Bank Identifier Code - ook SWIFT-adres genoemd) van de bank van de begunstig- 14

DE EUROPESE BETALING De Europese Betaling is een STP-transactie in euro binnen de landen van de EU, die aan de volgende voorwaarden voldoet: het maximaal bedrag van de transactie is 12.500 euro (*); de transactiekosten worden gedeeld: de kosten in België zijn ten laste van de opdrachtgever en de kosten in het buitenland zijn ten laste van de begunstigde. (*) 50.000 euro vanaf 1/1/2006 de vermeldt, maakt STP kwalitatieve internationale betalingen mogelijk zonder manuele tussenkomst. NIEUWE STANDAARD STP zal ongetwijfeld uitgroeien tot de standaard van de toekomst en de STP-verrichtingen tot de meest voordelige. Alle verrichtingen die echter niet beantwoorden aan de standaard, zullen extra kosten met zich brengen. Voorbeelden zijn onvolledige betalingsopdrachten, papieren formulieren, bijzondere instructies... Aan de basis van die cost based -politiek ligt een win-win-filosofie: u betaalt de extra kosten van nietgeautomatiseerde betalingen, maar als u de criteria voor geautomatiseerde verrichtingen (die de bank minder kosten) respecteert, geniet u van een voordelig tarief. DIENSTVERLENING EN ADVIES ING wenst het gebruik van het IBAN en de BIC te promoten om u een kwalitatieve dienstverlening tegen een zeer aantrekkelijk tarief te blijven verzekeren. ING heeft een nieuw team STP-Advisors samengesteld dat nauw samenwerkt met de commerciële ploeg om u te helpen bij het correct doorsturen van uw betaalopdrachten. Naast die persoonlijke aanpak, is ING op het vlak van informatica steeds pionier geweest in de dienstverlening aan haar cliënteel. Zo stelt ING u onder andere Telelink @ Isabel ter beschikking, met specifieke en zeer praktische schermen die u helpen bij het invoeren van uw internationale betalingen. Door die belangrijke investeringen in e-banking-producten biedt ING u nu al een aanzienlijk aantal elektronische media aan. Vanaf 1 juli kunt u voor uw Europese Betalingen kiezen uit verschillende elektronische kanalen: Self Bank, Home Bank, Telelink On-line en Off-line. De Europese reglementering legt geen uniform tarief op, maar laat elke bankinstelling vrij om binnen een concurrentiële markt een eigen tariefpolitiek toe te passen. Als u voor specifieke diensten bijzondere overeenkomsten hebt afgesloten met uw bank, dan krijgen die voorrang op het reglement, op voorwaarde dat voor eenzelfde dienstverlening voor Europese Betalingen als voor binnenlandse betalingen hetzelfde tarief wordt aangerekend. EXTRA INFO LEES HET VORIGE ARTIKEL OVER INTRACOMMUNAUTAIRE BETALINGEN OP ONZE NIEUWE WEBSITE: 15111.ing-ondernemingmagazine.be VOORBEELDEN VAN EUROPESE BETALINGEN Francis Geets, Clearing & Payment Strategy Manager bij ING: De cliënten Ondernemingen genieten van de kostenverlaging voor geautomatiseerde Europese Betalingen. Scenario 1 Als Belgische importeur geeft u een betalingsopdracht van 8.500 euro ten gunste van een leverancier in Frankrijk. U vermeldt het IBAN, de BIC en kiest voor gedeelde kosten. De reglementering is van toepassing: de kosten zijn dezelfde als voor een betaling in euro in België. Scenario 2 U geeft een betalingsopdracht van 2.000 euro om een begunstigde in Denemarken te betalen. U vermeldt het IBAN, de BIC en kiest voor gedeelde kosten. Het betreft hier een overschrijving in euro, waarbij de omwisseling in Deense kroon plaatsvindt in de bank van de begunstigde. De reglementering is van toepassing: de kosten zijn dezelfde als voor een betaling in euro in België. Scenario 3 U geeft een betalingsopdracht van 15.000 DKK (het equivalent van 2.007 euro) om een begunstigde in Denemarken te betalen. Het betreft hier een overschrijving in Deense kroon. De reglementering is niet van toepassing: u betaalt de kosten van een internationale betaling. 15

nieuwe media E-mailmarketing een tweesnijdend zwaard Direct marketing via e-mail heeft de wind in de zeilen. De opmars lijkt niet te stuiten en de meeste marketeers zien brood in het goedkope, snelle, flexibele en interactieve karakter van e-mailmarketing. Toch is bij het toepassen van elektronische postreclame voorzichtigheid geboden. Verlies de deontologie niet uit het oog. Om doeltreffend te zijn, moet e-mailmarketing de regels van de traditionele direct marketing volgen en zich aanpassen aan de technische en deontologische beperkingen van het internetmedium. Talrijke enquêtes tonen aan dat e-mailmarketing in een efficiënte marketingstrategie onmisbaar is. E-mail is een goedkoop en doeltreffend communicatiemiddel dat de blijvende aandacht van internauten trekt. Een goed uitgekiende en afgebakende e-mailcampagne levert zeer bevredigende resultaten op en is veel voordeliger dan een traditionele direct-marketingactie. EEN DATABASE UITBOUWEN De consultancybureaus Bookmark en Luan hielden in oktober 2002 voor de derde keer een marktonderzoek bij 430 Belgische en Nederlandse KMO s en grote ondernemingen. Het rapport bevestigt dat meer dan de helft van de ondervraagden actief gebruik maakt van e-mailmarketing, terwijl de andere helft plannen heeft om er binnen het jaar mee van start te gaan. 76% van de ondernemingen die e-mailmarketing inschakelen, vindt dat zeer belangrijk tot onmisbaar. 70% oordeelt dat de resultaten beantwoorden aan de verwachtingen. Vier bedrijven op tien hebben hun communicatiebudget zelfs aangepast ten nadele van traditionele direct-mailcampagnes. De nadruk ligt voorlopig op het uitbouwen van een eigen database. Slechts een derde van de bedrijven huurt de adressen bij een externe partner. Het verwijzingsgehalte ( clickthrough rate of het aantal keer dat de gebruiker doorklikt naar het beoogde doel) is beduidend hoger als ze gebruikmaken van een eigen mailing list (12,7%) in plaats van een externe (5,5%). Marktsegmentatie en doelgroepbepaling komen pas op de tweede plaats in de elektronische postreclame. in termen van traffic building (het aantrekken van bezoekers op de website), lead generation (het opsporen van prospects), sales generation (verkoopresultaten), relationship marketing (klantentrouw) en branding (merkimago). De meeste ondernemingen voeren hun e-mailcampagnes zelf, maar naarmate hun database groeit in omvang en complexiteit, zien ze zich meer en meer genoodzaakt om een beroep te doen op gespecialiseerde dienstverleners. Die nieuwe ondernemingen schieten als paddestoelen uit de grond, maar volgens het tijdschrift Internet Addict moeten ze wachten op een professionalisering van de markt vooraleer ze echt kunnen doorbreken. Een geslaagde e-mailcampagne moet bepaalde regels respecteren die niet veel afwijken van die van de traditionele mailing. De campagne moet wel rekening houden met de technische en deontologische beperkingen van het internetmedium. De cyberconsument is vertrouwd met het nieuwe communicatiemiddel en heeft eigen gewoonten ontwikkeld. Volgens een Amerikaanse opiniepeiling van DoubleClick, gehouden in september 2002 onder 1.000 internetgebruikers, wordt 60% van ongevraagde e-mail ( spam in het jargon) niet gelezen en meteen uitgewist. De gebruiker kijkt eerst naar de afzender en pas dan naar het onderwerp van de boodschap. Zo kan hij snel het kaf van het koren scheiden. Een andere tendens is dat steeds meer internauten hun boodschappen filteren en over verschillende e-mailadressen beschikken omdat hun inbox anders dreigt uit te puilen. NIEUWSBRIEF KRIJGT VOORRANG De meest gebruikte vorm van e-mailmarketing is het versturen van een elektronische nieuwsbrief. Een regelmatige newsletter is de meest efficiënte formule 16

SPAMALARM Het succes van de nieuwe communicatietechnologie is zo groot dat sommige ondernemingen er misbruik van maken. Om te vermijden dat spam definitieve schade berokkent aan uw merkimago, dient u in de eerste plaats rekening te houden met de toestemming van uw cliënten en prospecten. Men spreekt hier van permission based marketing : u vraagt het e-mailadres van de bezoeker (opt-in) en laat hem kiezen uit een lijst van mogelijke onderwerpen die hem interesseren. Zo voorkomt u dat u een hoop nutteloze e-mails verstuurt, wat totaal haaks zou staan op het doel van de marketingcampagne, namelijk de sympathie winnen van de doelgroep. Teveel ondernemingen maken nog gebruik van de opt-out-methode die erin bestaat om aan het einde van de e-mail een link aan te brengen via dewelke men zich kan uitschrijven. De Europese richtlijn 97/66/CE betreffende de bescherming van de privé-sfeer in de telecommunicatiesector stelt overigens het principe van de voorafgaande toestemming verplicht. Vijf landen van de EU hebben het opt-in-stelsel aangenomen en ook België volgt dat voorbeeld in de loop van dit jaar. TREFFEND EN OPVALLEND Een voorafgaande toestemming voor het versturen van commerciële e-mails wordt bijgevolg de regel. Om efficiënt te zijn, moet een e-mailcampagne deel uitmaken van een totale communicatiestrategie. Leer de voorkeur van uw cliënten en prospecten kennen door bijvoorbeeld hun gebruikersprofiel op te maken via uw website. Leg doelstellingen vast (nieuwe klanten winnen, de klantentrouw stimuleren, uw gegevensbank verfijnen of de lancering van een nieuw product kracht bijzetten) om zo goed mogelijk de inhoud te bepalen. Pas uw commerciële teksten aan zodat ze geschikt zijn voor het internetmedium, maar zorg ervoor dat het taalgebruik in overeenstemming is met uw huisstijl. Gebruik een precieze, beknopte en klare taal. Kies treffende woorden die de lezer kan aanklikken. Breng de informatie in volgorde van belangrijkheid. Kies een treffende titel in de onderwerpbalk om de geadresseerde aan te sporen de boodschap te openen. Zo brengt u de lezer direct in uw wereld. Spreek de geadresseerde persoonlijk aan (volgens DoubleClick apprecieert 61% van de internauten een persoonlijke aanpak en meer dan een derde wordt hierdoor aangemoedigd om on line te kopen), en geef hem de kans om een reactie op te sturen naar een echte persoon, die hem binnen de kortste tijd dient te antwoorden. Kies zorgvuldig het moment waarop u de mail verstuurt. Ook dat is bepalend voor de impact ervan. Vanuit technisch oogpunt moet u ervoor zorgen dat de boodschap voor iedereen duidelijk leesbaar is. Daarom moet de geadresseerde kunnen kiezen tussen een tekstformaat en een html-versie. Dertig procent van de Belgische surfers kunnen geen html-bestand openen in hun e-mailprogramma. GEMEENSCHAPPELIJK BELANG Een laatste maar belangrijke tip: vergeet de tracking niet. Gewapend met een meetinstrument kunt u nagaan in hoeverre uw campagne geslaagd is. Op de markt bestaat software waarmee u kunt nagaan hoeveel e-mails werden geopend, hoeveel lezers een link naar uw website hebben aangeklikt, evenals hun surfgedrag op uw website. Hier moet u wel de regelgeving betreffende de persoonlijke levenssfeer respecteren en oppassen voor misbruik van bepaalde spionagetechnieken zoals cookies, cache memory en andere betwistbare snufjes. U kunt zelf ondervinden hoezeer u in de gaten wordt gehouden als u zich op het internet begeeft, thuis of op het werk. De Franse website van de CNIL (Commission nationale de l Informatique et des Libertés) toont u een indrukwekkende, maar ook amusante demonstratie in de rubriek Vos Traces (www.cnil.fr/traces/index.htm). Het advies van 22 november 2000 van de Belgische Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer www.privacy.fgov.be/) formuleert het zo: een commerciële on-linepolitiek die beantwoordt aan de wettelijke bepalingen inzake de bescherming van persoonlijke levenssfeer is zowel in het belang van de consument als van de onderneming en haar imago. Om efficiënt te zijn, moet een e-mailcampagne deel uitmaken van een totale communicatiestrategie. Een overwegende tekstboodschap is weinig aantrekkelijk. In dat geval is de presentatie belangrijk. Zorg ervoor dat de tekst een mooie opmaak krijgt in overeenstemming met de grafische look van uw website en merknaam (kleurencodes, typografie, lay-out). EXTRA INFO INTERESSANTE LINKS EN INFO BIJ DIT ARTIKEL VINDT U OP ONZE WEBSITE: 15316.ing-ondernemingmagazine.be 17

fiscale knipoog Enkele fiscale tips die belangrijk kunnen zijn voor uw bedrijf. (Bron: Deloitte & Touche) MAALTIJDCHEQUES: VERHOGING VAN DE MAXIMALE WERKGEVERSBIJDRAGE Maaltijdcheques worden in principe beschouwd als loon dat onderworpen is aan sociale zekerheidsbijdragen, tenzij bepaalde voorwaarden zijn vervuld. Een van die voorwaarden is de maximale werkgeversbijdrage in het totale bedrag van de maaltijdcheque. Vanaf 1 januari 2003 mag de bijdrage van de werkgever ten hoogste 4,91 euro bedragen (voorheen was dat 4,46 euro). Die verhoging heeft ook gevolgen voor de fiscale behandeling van maaltijdcheques. De werknemer is immers slechts vrijgesteld als zijn maaltijdcheques voldoen aan de voorwaarden van de sociale wetgeving. INVESTERINGSAFTREK VOOR HET AANSLAGJAAR 2004 De percentages van de investeringsaftrek voor het aanslagjaar 2004 zijn: octrooien, energiebesparende investeringen en milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling: 13,5%; andere investeringen: - natuurlijke personen: 3,5% - vennootschappen: 1) investeringen ter bevordering van het hergebruik van verpakkingen van dranken en nijverheidsproducten: 3% 2) andere investeringen: - Belgische KMO s: 3% (slechts van toepassing op de eerste schijf van 6.800.000 euro investeringen); - andere vennootschappen: 0%. De gespreide investeringsaftrek bedraagt 20,5% van de jaarlijkse afschrijvingen op milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling. Voor de andere investeringen bedraagt de gespreide investeringsaftrek 10,5% van de afschrijvingen indien de belastingplichtige op 1 januari 2003 minder dan 20 werknemers tewerkstelde. RENTELOZE LENINGEN OF LENINGEN TEGEN EEN VERMINDERDE RENTEVOET: REFERENTIERENTEVOETEN VOOR 2002 Sommige voordelen van alle aard die een werknemer of een bestuurder van zijn werkgever of vennootschap verkrijgt, worden op forfaitaire basis belast. Voor renteloze leningen of leningen tegen een verminderde rentevoet wordt het belastbaar voordeel bepaald op basis van de referentierentevoet en de werkelijk aangerekende rentevoet. 1) Hypothecaire leningen Voor vastrentende leningen die in 2002 werden toegestaan, worden de volgende referentierentevoeten toegepast: leningen waarvan de terugbetaling gewaarborgd is door een gemengde levensverzekering: 5,75%; andere hypothecaire leningen: 5,60%. Voor leningen met een variabele rentevoet verwijzen we naar de referentierentevoeten die op het einde van elke maand in het Belgisch Staatsblad verschijnen. 2) Niet-hypothecaire leningen met een vaste looptijd De rentevoet wordt bepaald op basis van een maandelijks lastenpercentage van 0,26% voor leningen om de aankoop van een wagen te financieren en op basis van een maandelijks lastenpercentage van 0,33% voor andere leningen. 3) Voorschotten op rekening-courant (niet-hypothecaire leningen zonder vaste looptijd) Voor deze leningen is de referentierentevoet 8,00%. BEDRIJFSWAGENS: BEREKENING VAN HET VOORDEEL IN NATURA VANAF 1 JANUARI 2003 Het belastbaar voordeel verkregen uit het privégebruik van een bedrijfswagen wordt berekend door het aantal afgelegde kilometers voor persoonlijk gebruik (dat minimaal 5.000 bedraagt) te vermenigvuldigen met een bedrag in euro dat verschilt naargelang het fiscale vermogen van de wagen. Vanaf 1 januari 2003 gelden de volgende geïndexeerde bedragen: Fiscale PK Forfaitair voordeel (per km) 4 0,1524 5 0,1789 6 0,1976 7 0,2186 8 0,2385 9 0,2595 10 0,2871 11 0,3147 12 0,3334 13 0,3544 14 0,3677 15 0,3831 16 0,3942 17 0,4019 18 0,4118 19 en meer 0,4196 18

ING Onderneming Surf naar www.ing-ondernemingmagazine.be Voortaan verschijnen alle edities van ING Onderneming zowel gedrukt als op de website. ING Onderneming verschijnt vanaf dit nummer tweemaandelijks op 20 pagina s. De website www.ing-ondernemingmagazine.be heeft een grondige facelift ondergaan. Ook aan de gebruiksvriendelijkheid werd gesleuteld. Breng regelmatig een bezoekje, het loont zeker de moeite. Op de website vindt u immers aanvullende actuele informatie die niet in het magazine verschijnt. Of de aankondiging van seminaries en studiedagen, al dan niet met de mogelijkheid om u on line in te schrijven. U kunt ook grasduinen in het archief, dat teruggaat tot januari 1998. Geregistreerde bezoekers van www.bbl-onderneming.be hoeven zich niet opnieuw te registreren voor de nieuwe website van ING Onderneming. Bent u nog niet geregistreerd, dan hebt u er alle belang bij dat nu te doen. Alleen dan kunt u ten volle genieten van de toegevoegde waarde van de website: toegang tot extra informatie bij de artikels uitzonderlijke aanbiedingen, bijvoorbeeld mogelijkheid tot deelname aan een wedstrijd raadplegen van de Financial Daily Wat kon u lezen in nummer 152 van maart 2003? (alleen op de website) MARKETING EN MANAGEMENT De complexiteit van familiebedrijven Het Instituut voor het Familiebedrijf (IFB) heeft als doel bij te dragen tot de professionalisering, de continuïteit en de verdere ontwikkeling van de familiebedrijven in Vlaanderen. MARKETING EN MANAGEMENT Dossier: Hoe tevreden is uw personeel? Deel 2 De aantrekkingskracht van een bedrijfswagen Van alle employee benefits blijft de bedrijfswagen een van de aantrekkelijkste motivatiemiddelen voor uw medewerkers. Een gesprek met Dirk Lemmens, commercieel directeur van ING Car Lease. KREDIET EN FINANCIEEL BELEID Tegen criminaliteit kunt u zich indekken Als ondernemer beseft u maar al te goed: waar geld circuleert, is er gevaar. Gelukkig kunt u rekenen op de gespecialiseerde geld- en fraudeverzekeringen van de Nationale Borg-Maatschappij, die u een oplossing op maat voorstelt. KREDIET EN FINANCIEEL BELEID Subsidies zijn een gunst, ze krijgen is een kunst Ernst & Young Subsidia stelt bijzonder handige en gebruiksvriendelijke subsidietoepassingen ter beschikking op het internet, waar u op verschillende manieren kunt nagaan of uw onderneming in aanmerking komt voor overheidssteun. BUITENLANDSE HANDEL ING: pionier in Centraal-Europa De uitbreiding van de Europese Unie naar Centraal-Europa schept voor Belgische ondernemingen nieuwe kansen op een veelbelovende groeimarkt. Tot die bevinding komt Dick J. Okhuijsen, general manager ING Central Europe. 19

G&CO De BBL wordt ING. BANK VERZEKERINGEN