Werkstuk Geschiedenis Nationaal Socialisme en Communisme Werkstuk door een scholier 2873 woorden 17 jaar geleden 5 66 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord* Propaganda is een belangrijk deel in een totalitaire staat. Andere delen van het systeem kunnen zijn bijvoorbeeld economie, ideologie, opvoeding, bestuurssysteem, massamedia, onderwijs en het leger. De machthebbers in een totalitaire staat willen dat hun ideologie in alle bevolkingsgroepen doordringt. Het heeft betrekking op alle onderdelen van de maatschappij. Daarbij vormt propaganda een belangrijk hulpmiddel. De hoofdvraag die over de verschillen en de overeenkomsten van de propaganda gaat van het nationaal-socialisme in Duitsland en het communisme in Rusland, wil ik beantwoorden na het uitwerken van de volgende deelvragen en het antwoord dan in een korte samenvatting geven, in de slotconclusie. Als eerste deelvraag geef ik een soort inleiding over wat het nationaal-socialisme en het communisme nou precies inhouden. In de tweede deelvraag geef ik een korte biografie van de leiders van het communisme en het nationaal-socialisme. En als derde zal ik zal van beide landen de propaganda gaan vergelijken en hier de verschillen en overeenkomsten van noemen. Hierbij kijk ik naar een aantal affiches van de propaganda in beide landen. Dan zal ik in de slotconclusie een samenvattend antwoord geven op de vraag wat de verschillen zijn en de overeenkomsten tussen de propaganda van Duitsland en van Rusland. *Wat houdt het communisme en het nationaal-socialisme in? * Het makkelijkst om uit te leggen is het nationaal-socialisme. In de tijd van het nationaalsocialisme, werkt Mussolini in Italië met het fascisme. Het nationaal-socialisme is een agressiefste vorm van het fascisme. Het houdt zich aan een paar punten vast, zoals het éénleiders-principe, het Pagina 1 van 7
sterke nationalistische gevoel over het eigen land en volk. Dat gevoel is zelfs zo sterk dat ze een eigen wereldrijk willen. Dit geldt voor Italië met Mussolini, hij wil als wereldrijk het gebied om de Middellandse Zee. Hitler wil Duitsland uitbreiden richting Oost-Europea. Een laatste punt waar het fascisme zich aan vast houdt, of liever gezegd tegen, is het communisme. Ze zijn heel fel anticommunisme. Duitsland heeft na het overnemen van het fascisme er nog iets aan toegevoegd. De rassenleer. Dit is een heel erg punt op het gebied van racisme. De rassenleer van Hitler hield in dat alle Slavische volken, en dan vooral de Joden, werden achtergesteld. Zo hield Hitler dus vast aan het antisemitisme, de jodenhaat. In 1935 stelde hij de Neurenberger Wetten in. Hierin laat hij alle burgerrechten vervallen voor de semieten. Dat houdt in dat huwelijken en seksueel contact tussen jood en niet-jood verboden werden. De joden mochten echter ook geen openbare functies of openbare instelling meer bezoeken. Ook liet hij de joden buitenshuis met een jodenkruis om hun nek lopen. Ze moesten in ieder geval aantonen dat ze van het 'mindere' ras waren. Zo liepen ze dus de kans dat ze opgepakt werden en naar uitroeiingskampen of heropvoedingskampen werden gestuurd. Het communisme in Rusland gaat uit van het marxisme. Karl Marx, die van 1818 tot 1883 leefde, was overtuigd dat de ellenden waarin de mensen leefden werd veroorzaakt door het kapitalisme. Hij vond dat deze middelen van de mensen ontnomen moesten worden en gemeenschappelijk bezit moesten worden. Alleen dan kon er een klasseloze samenleving ontstaan. Zo kon niemand iemand anders nog uitbuiten. Marx snapte ook wel dat de mensen niet vanzelf afstand zouden doen van hun productiemiddelen, hij dacht dat dit zou gebeuren via een revolutie. Het communisme heeft dit overgenomen, het vernietigen van het kapitalisme. Dus zou alles gemeenschappelijk gemaakt worden, de Sovjetunie maakte het echter staatseigendom, zodat ze wisten wat er werd geproduceerd en dat zou hen ook nog eens financieel helpen. *Wie zijn de leiders van de partijen?* Om te beginnen nemen we Duitsland met Hitler. Zijn voledige naam is Adolf Hitler. Hij werd geboren in Braunau, Oostenrijk. Hitler leefde van 20-4 1884 tot 30-4 1945, hij pleegde zelfmoord. Na zijn mislukte schoolperiode kwam hij in Wenen terecht, waar hij onder anti-semitische en Duitsnationalische invloed raakt. In de Eerste Wereldoorlog helpt hij mee als oorlogsvrijwilliger in het Beierse leger. Hij richtte een plolitieke partij op, de NSDAP (Nationaal-Socialistische Duitse Arbeitspartij). De putsch in novenber 1923 bracht Hitler in de gevangenis waar hij zijn boek schreef 'Mein Kampf'. Na zijn vrijlating reorganiseerde hij de NSDAP en trok hier een een grote grote groep aanhangers mee en zo kwam hij in 1933 aan de macht als rijkskanselier. Na de dood van de president Von Hindenburg, maakte hij kans om sttatshoofd te worden. En dat werd hij. Hij maakte zich geliefd door mensen de gouden bergen te beloven die ze op dat moment nodig hadden. In 1939 brak de Tweede Wereldoorlog met zijn agressie tegen Polen. In april werd hij door de Russen ingesloten in Berlijn. In de bunker van het Rijkskanselarij pleegde hij zelfmoord, samen met Eva Braun, waar hij enkele uren daarvoor mee trouwde. Pagina 2 van 7
Lenin is de schuilnaam van Vladamir Iljitsj Oeljanov. Hij leefde van 4-5 1870 tot 21-1 1924. Hij werd al vrij jong marxist. Lenin is een aantal keer naar Siberië verbannen omdat hij behoorde tot de stichters van sociaal-democratie. Hij wred grondlegger van het bolsjewisme. Dat zijn de aanhangers van Lenins kant van het marxisme. De andere kant, de marxistische kant van het marxisme zijn de mensjewiki. Stalins volledige naam is Josef Vissarionovitsj Dzoegasjvili. Leefde van 21-12 1879 tot 6-3 1953. Hij ontwikkelt zich als bolsjewistisch communist tot een autoriteit op het gebied van nationaliteitenproblemen. Hij was tot 1923 volkscommissaris van het Nationaliteitenwezen. Ook in deze jaren speelde hij een leidende rol in de burgeroorlog. Na de dood van Lenin kwam Stalin aan de macht en werd al snel de machtigste man in de USSR. Hij ontwikkelde zijn het stalinisme, zijn aanduiding voor het communisme. *Wat houdt de propaganda van Rusland in?* Stalin voerde in zijn tijd van regeren het socialistische realisme in. Dat houdt in dat kunstenaars niet zomaar mochten maken wat ze mooi vonden, iets uit hun fantasie. Het moest te maken hebben met de propaganda van Rusland, reclame maken voor de politieke partij. In de schilderij moest dus altijd een vorm te vinden zijn van het communisme. Ditzelfde gold voor de dichters en schrijvers van boeken. Op het plaatje hieronder is Lenin afgebeeld die net is gearriveerd terug in Rusland van zijn ballingschap. Dit schilderij is volgens mij gemaakt nadat hij al terug was, en is dit een vorm van persoonsverheerlijking. In de propaganda maak je reclame voor je partij als je kunt aantonen dat je goed in de smaak valt bij de mensen. En aangezien de mensen staan te juichen op dit schilderij, komt dit hem goed uit. Zo komt hij over als een vertrouwde persoon die de mensen wil helpen. Zo te zien is hij al heel geliefd bij de mensen, op dit schilderij dan. Lenin (zwaaiend met hoed) arriveert in 1917 in Rusland. Russische arbeiders halen in 1991 een beeld van Stalin Op het rechtse plaatje hierboven is ook een vorm te zien van persoonverheerlijking. Of het Stalin zelf was die het beeld heeft laten maken, of zijn aanhangers, weet ik niet. Natuurlijk heeft Stalin ook zijn goede punten gehad, dus misschien is het wel een beeld van na zijn dood, die hem vereerd om zijn goede daden. Zo heeft Stalin het analfabetisme sterk teruggedrongen, dus het onderwijs heeft een flinke vooruitgang gemaakt. In 1991 viel de Sovjetunie uit elkaar en werden vele nieuwe republieken opgericht, met Rusland de hoofdrepubliek en met Moskou als hoofdstad. In die tijd had Gorbatsjov de macht over de toenmalige Sovjetunie, maar toen deze werd verdeeld in replublieken, werd er ook een eind gemaakt aan de macht van Gorbatsjov. De president van de nieuwe republieken werd Boris Jeltsin. Ik weet niet of door de opsplitsing van de Sovjetunie het beeld van zijn voetstuk werd gehaald, maar het zou ermee te maken kunnen hebben. Pagina 3 van 7
Stalin had ook schilderijen waar nadrukkelijk de persoonsverheerlijking in voorkwam, zoals dit schilderij. Deze vorm van propaganda is ook een van de makkelijkste vormen van propaganda, dus daarom zie je het vaak voorbij komen. Op dit schilderij met het onderschrift 'Geliefde Stalin - Geluk van het volk' staat Stalin afgebeeld als een man die het allemaal goed voor heeft met de mensen. En dat is soms nog maar te betwijfelen. Neem nou het stalinisme waar hij vooral gebruik maakte van terreur. Ook middelen als geheime politie, censuur en indoctrinatie kwamen aan de orde. Stalin wantrouwde iedereen. Vooral zijn naaste medewerkers. Als hij ook maar dacht dat de mensen verkeerde opvattingen over hem of zijn systeem hadden werden ze hard aangepakt door middel van terreur. De mensen werden mond-dood gemaakt en als dat al niet hielp dan kon het zijn dat ze werden veroordeeld werden in schijnprocessen. Dat hield in dat er een rechtzaak kwam, maar eigenlijk stond al vast dat ze schuldig waren. Meestal werden ze dan verbannen naar Siberië. Of hij liet mensen verdwijnen in het niets. Dit werd uitgevoerd door de geheime politie, de KGB. Mensen die hun verkeerde opvattingen ook nog eens gingen verspreiden konden er rekening mee houden dat we werden opgepakt en in een pychiatrische instelling werden gestopt. Hier werden ze zwaar onder de (juiste) medicijnen gehouden, zodat ze in ieder geval een hele tijd mond-dood bleven. Dit werd vooral toegepast bij bekende mensen. De propaganda werd op vanalles toegepast. Zo kende Rusland zelfs propagandatreinen. Zo'n trien werd bemand door een staf van sprekers en acteurs en de coupés waren omgebouwd tot filmzalen en drukkerijen. Waar men stopte, werden toespraken gehouden en films vertoond. (Letterlijk uit bronnenboek, blz. 262, overgenomen.) Op de trein hier rechtsboven is dus een voorbeeld van een propagandatrein afgebeeld. Wat er letterlijk opstaat is moeilijk te zien, het zijn wel allemaal realistische vormen. Tenminste, er staan geen kreten of leuzen op, of opvallende eenvoudige tekeningen die makkelijk bij blijven hangen. Nog enkele voorbeelden van de persoonsverheerlijking zijn de volgende afbeelingen van Lenin. Op de eerste agbeelding een beeld van Lenin, afgebeeld als een sterke man, een echte dictator. Hij komt haast dreigend over, aan zijn houding en blik te zien. Hieraan kon je wel zien dat er geen spot valt te drijven met Lenin. Op het andere plaatje staat hij afgebeeld met zijnopvolger Stalin. Dit is echter een trucage foto. Stalin mocht Lenin eigenlijk helemaal niet. Hij 'bezocht' hem om te laten zien dat hij een goede opvolger zou zijn, wanneer Lenin kwam te overlijden. Op deze poster is Lenin afgebeeld met, als je het mij vraagt, het hoofd van Stalin vermengd in het hoofd van Lenin. Het zal een propagandaposter zijn voor het overnemen van de macht van Lenin. Hier kun je zien dat hun machten in elkaar overlopen, net als hun hoofden op deze poster. Dat zou een kunnen betekenen dat de mensen zouden stemmen op Stalin omdat hun ideeën hetzelfde zouden zijn, dus ze waren zeker van het systeem dat na de dood van Lenin zou volgen. De Russische kunstenaar Gustav Klutsis maakte deze propaganda- Poster in 1930. De tekst luidt: 'Onder Lenins vaandel voor de opbouw van het socialisme.' Pagina 4 van 7
Bron 4, Werkboek, MemoDossier, Module 10 Nog een allerlaatste voorbeeld van de persoonsverheerlijking van Stalin. Deze is wel heel duidelijk, vind ik. Ook de titel van het schilderij zegt al genoeg, 'De onvergetelijke begroeting'. De mensen juichen naar Stalin. Het meisje lijkt zelfs wel gevleid te zijn om hem een hand te mogen geven. Dit laat zien dat Stalin niet zomaar een man is en wel duidelijk iets in zijn mars heeft. Aan de 'stijfnekken' om Stalin heen kun je zien dat Stalin niet iemand is die zich met de lagere standen bezighoudt in de maatschappij. Maar toch redelijk op 'niveau' werkt. Een ontmoeting met het meisje laat zien dat Stalin toch wel gevoel heeft voor de middelstanden van het volk. Dit is wel in tegenspraak met wat ik zei over de 'stijfnekken', maar wanneer je beide, het meisje en de 'stijfnekken', apart bekijkt, vind ik het wel zo verkomen. *Wat houdt de propaganda van Duitsland in?* Wanneer je kunstenaar van beroep was, moest je lid zijn van Hitlers Reichskulturkammer. Hier werd gecontroleerd wat je maakte en vooral of er voldoende mate aan propaganda inzat. Deze propagandapartij werd geleid door Goebbels. Hitler ging hier ook verder mee in de rassenleer. Zo mochten er geen stukken van joodse componisten gespeeld worden, maar ook jazz-muziek van negers was verboden. Negers hoorden ook tot de mindere laag van de bevolking, ook al behoorden ze dan niet tot de Slavische volken. Ook Hitler maakte natuurlijk progaganda door persoonsverheerlijking. In 1929 begon hij met zijn partij de NSDAP, Nationaal-socialistische Democratische ArbeidersPartij. 1929 Is het jaar van de crisis die begon de Verenigde Staten. Het begin daarvan begon met het einde van de Eerste Wereldoorlog. Met de Vrede van Versailles kreeg Duitsland alle schuld op zich. Het moest onder andere alle schade terugbetalen, de herstelbetalingen. In 1923 was Duitsland echter al failliet. Frankrijk bezette daarom het Ruhrgebied, een belangrijke industrie in Zuidwest-Duitsland waar Duitsland nog enige hoop uitputte, qua geld tenminste. Maar ook dat was nu verdwenen. De VS kwam als reddende engel. Met het plan van Dawes, in 1924, redde het Duitsland uit de economische crisis die op dat moment heerste. Maar toen de VS zelf in een economische crisis verkeerde, 1929, nam het Duitsland mee omlaag in de economische spiraal. Met alle gevolgen van dien, werkloosheid, het inkrimpen van bedrijven, honger en ga zo maar door. Toen kwam Hitler met zijn NSDAP. Hij beloofde de mensen met het stemmen op de partij, dat hij zou zorgen voor werkgelegenheid, hij zou het communisme uitroeien en beloofde de mensen een wereldrijk. Vooral met het beloven van werkgelegenheid bereikte hij de mensen in de lage en de middelste lagen van de bevolking. Zijn verhaal over het uitroeien van het communisme sprak juist de mensen aan in de middelste en de bovenste lagen. Alle lagen zagen wel iets in het wereldrijk waar hij het over had. Hieronder een foto over de persoonsverheerlijking van Hitler. Hij zorgde voor werkgelegenheid voor de werklozen. Hier bezoekt hij een stel arbeiders en maakt zelfs een praatje met hen. Hitler schudt arbeiders de hand. Bron 8, Bronnenboek, Hoofdstuk 1, Module 10 Pagina 5 van 7
Hilter was heel duidelijk over de verhoudingen tussen mannen en vrouwen. De man stond aanzienlijk boven de vrouw. De man had als taak van Hitler gekregen te dienen in de oorlog. En hij zou leiding moeten kunnen geven, thuis, maar ook op zijn werk. Het was niet verplicht om in het leger te gaan, maar wanneer er oorlog kwam moesten ze wel bereid zijn om te vechten voor het vaderland. De taak van de vrouwen was huisvrouw, maar boven dat nog moeder. Zij moest zorgen dat het Germaanse volk flink uitgebreid werd. Als de kinderen eenmaal de leeftijd hadden van een jaar of 15, 16 dan konden de jongens bij de Hitlerjugend en de meisjes bij de Bund Deutscher Mädel. De Hitlerjugend hield zich vooral bezig met het voorbereiden van de jongens op het leger en dus ook de oorlog. En de meisjes werden opgeleid tot goede huisvrouw en moeder. De poster hieronder is van de Hitlerjugend. Een jonge jongen met een vlag in zijn handen met daarop het symbool van het nationaal-socialisme, het hakenkruis. Hitler wilde raszuiverheid. Ook wilde hij een 'perfecte' Germaan, de ariër. Volgens Hitler was de perfecte ariër lang, blond en slank, had blauwe ogen en een groot voorhoofd. Zijn lichaam was atletisch gebouwden hij beschikte over een groot organisatietalent. Zoals op de poster hier rechtsboven. Kortom, de modelstudent volgens Hitler. Natuurlijk siert de rode vlag op de achtergrond met het bekende hakenkruis. Op het linkse plaatje worden de gedachten afgebeeld die zich in het leger afspeelden. Dit plaatje benadrukt het kameraadschap, taaiheid en kracht. De kameraden die moeten samenwerken om te overleven. De taaiheid, omdat het nog al eens hard kan zijn. Het doorzettingvermogen. En de kracht die ze natuurlijk niet kunnen missen om als sterke militair te dienen. In het plaatje hieronder is sterk het nationalisme te zien. Een man die strijdt namens het hele volk, dat op het plaatje achter hem staat. Bekend met de vlag in de handen en eenzelfde Hitlersnorretje. De zon die door de wolken breekt en 'toevallig' de man met de vlag in het licht zet. In de ogen van de man is een zekere oorlogslust te zien. Op het rechtse poster worden de mensen die het moeilijk hebben met de oorlog en dus eigenlijk de oorlog op willen geven, gestimuleerd om toch door te gaan met vechten. De Duitsers zullen overwinnen wordt er gezegd. Dit is een vorm van nationalisme, omdat ze er van uitgaan dat ze winnen omdat Duitsland gewoon sterk genoeg is. Zij vinden dat ze de beste zijn. De blik van de soldaat zegt iets van genadeloosheid. Ze zijn ook nergens bang voor en willen winnen. *Slotconclusie* Er zijn na het beantwoorden van de deelvragen toch heel wat verschillen en overeenkomsten naar voren gekomen tussen de propaganda van Rusland en de Propaganda van Rusland. Een simpel schema: Pagina 6 van 7
Communisme grondlegger Karl Marx met het marxisme. Stalinisme: Persoonlijke dictatuur Het wantrouwen, met zuiveringen tot gevolg Economische beleid - de NEP - stukloon - premiestelsel Stalin maakte gebruik van de vier middelen: Terreur Indoctrinatie Geheime politie Censuur Dit alles is terug te vinden in de proganda van Stalin. Nationaal-socialisme grondlegger Adolf Hitler met NSDAP. is de agressiefste vorm van fascisme + rassenleer: Éénleiders-principe Sterk nationalistisch Heel anti-communistisch Rassenleer: Sterke discriminatie met betrekking tot de Slavische volken en dan vooral de joden. Hitler maakt ook gebruik van de vier middelen: Terreur Indoctrinatie Geheime politie Censuur Dit is ook allemaal terug te vinden in de propaganda van Hitler. Pagina 7 van 7