Laten zien wat werkt Evaluatie van Kom Verder trajecten Versie 2 (juli 2018)
Doel van het evaluatieproces Het evaluatieproces is gericht op het aantonen van het maatschappelijk nut van ondersteunde zelfzorg en op leren en verbeteren om de tripartite implementatie op een hoger plan te brengen. Vandaar de focus op twee elementen: 1. Inzicht in de voortgang en resultaten in kwantitatief en kwalitatief opzicht op de 4 SROIpijlers 1 middelen, activiteiten, prestaties en effecten. 2. Reflectie op de opgedane ervaringen en het overdraagbaar en opschaalbaar maken naar andere zorgprofessionals en/of zorggroepen. Nadere toelichting op de wijze van evaluatie Zorgorganisaties die aanvullende financiering krijgen, verplichten zich via een overeenkomst om actief mee te werken aan een tripartite tussen- en eindevaluatie volgens het format zoals omschreven in de bijlage Laten zien wat werkt. Daarnaast wordt hen gevraagd de besteding van de ontvangen gelden te verantwoorden middels een bestuursverklaring. We vinden het belangrijk dat zorgorganisaties samen met de verzekeraar en patiënt(vertegenwoordiger) de gestelde doelen evalueren. Dit betreft o.a. het tijdpad van groei van het aandeel betrokken zorgverleners, maar betreft ook de verwachte effecten van de andere manier van werken. Tegelijkertijd hebben we de afgelopen periode geleerd dat vaak veel tijd en energie kost om goed met ondersteunde zelfzorg aan de slag te gaan. Daarom vinden we het in de evaluatie ook belangrijk om aandacht te hebben voor het optimaliseren van het lerend vermogen. Wat werkt wel en wat niet? En wat betekent dit voor de gekozen aanpak? Dit vraagt om het werken met veranderparameters en niet met afrekenparameters. Het evaluatieformat bestaat daarom enerzijds uit het rapporteren van kwantitatieve en kwalitatieve informatie over de realisatie van de beoogde doelen. Dit deel is gebaseerd op de 4 pijlers van de Social Return On Investment analyse (SROI): middelen, activiteiten, prestaties en effecten. Hiermee krijgen deelnemende partijen inzicht in het maatschappelijke rendement van de implementatie van ondersteunde zelfzorg. Anderzijds wordt partijen gevraagd te reflecteren op de resultaten, hiervan te leren en gezamenlijk te bepalen wat dit betekent voor het vervolg. Effecten zullen pas in de loop van een meerjarig traject zichtbaar zijn. In de eerste fase van de implementatie van ondersteunde zelfzorg zijn vooral vorderingen op activiteiten en vervolgens prestaties te verwachten. Daarna wordt meer zichtbaar van effecten in termen van ervaren effecten bij patiënten en zorgverleners en effecten op de doelmatigheid. Vanuit ZO! wordt de landelijke SROI benut om de voortgang van de beweging die in gang is gezet te evalueren. De lokale en regionale evaluaties vormen belangrijke input voor de periodieke bijstelling 1 Social Return on Investment (SROI) is een methodiek om het maatschappelijk rendement van een investering te berekenen of in kaart te brengen. De opzet van een SROI analyse is inzicht te verkrijgen op de verhouding tussen de totale investering (kosten) en de gerealiseerde of de te verwachten maatschappelijke effecten (baten). 1
van de SROI. Daarom is ervoor gekozen om het format voor de evaluatie zoveel mogelijk hierop aan te laten sluiten. Het inzichtelijk maken van effecten hoeft overigens niet altijd in de vorm van cijfers. Denk bijvoorbeeld ook aan kwalitatief (narratief) onderzoek naar: Verandering in de ervaren kwaliteit door de patiënt. Toename in de zelfredzaamheid van patiënten. Toename in het werkplezier van zorgverleners. Afname in de ervaren werkdruk bij zorgverleners. Hierin kunnen regionaal verschillende keuzes gemaakt worden. De keuzes die hierin gemaakt worden, zijn onderdeel van de dialoog tussen verzekeraar, patiënt en zorgorganisatie. Evaluatieproces en wijze van rapporteren 1. Opstart, telefonisch contact na ongeveer 1 maand: Bespreken voortgang opstartfase Uitleg evaluatieproces en documenten 2. Tussenevaluatie, halverwege de doorlooptijd van het projectplan: Rapportage realisatie planning, uitgaven en activiteiten Tripartite reflectie op implementatieproces 3. Eindevaluatie: Rapportage SROI pijlers: middelen, activiteiten, prestaties en effecten Rapportage implementatieproces Tripartite reflectie op resultaten, implementatieproces en vervolg 2
Rapportage format Zorggroep: Doorlooptijd project overeenkomst Start project Tussentijdse evaluatie Tripartite eindevaluatie Deelnemers tripartite eindevaluatie Zorgaanbieder: Zorgverzekeraar: Patiëntvertegenwoordiging: Zelfzorg Ondersteund: Korte samenvatting KVA: vul onderstaand schema in met de activiteiten in deze fase Organisa/e%die%% ondersteunde%zelfzorg%% faciliteert%en%ondersteund%%% Goed%ge' ïnformeerde% pa/ënten%% en% mantelzorg' verleners% Ondersteunde) Zelfzorg) De% coachende% zorg' professional% Persoonsgerichte%omgeving%en%zorginkoop% Verandermanagement% Bron:%NHS,%House%of%Care%en%Vilans,%Whitepaper%persoonsgerichte%zorg% 3
Tussentijdse evaluatie bijeenkomst, gericht op input (middelen) en throughput (activiteiten). Tussenrapportage uiterlijk 1 week vooraf beschikbaar. Voor evaluatie op SROI-pijlers: vul Excel bijlage SROI evaluatie in voor de onderdelen middelen en activiteiten Rapporteer schriftelijk door antwoord te geven op de volgende vragen:: 1. Realisatie planning en reflectie op afwijkingen 2. Mate van realisatie van het voorgenomen aantal deelnemers (zorgverleners en patienten), redenen voor afwijken en reflectie hierop. 3. Ervaringen van zorgverleners met de gekozen interventies en reflectie hierop 4. Ervaringen van patienten met interventies en reflectie hierop 5. Aanpassingen/aanbevelingen voor vervolg implementatie Eindevaluatie van deze fase van het implementatieproces: Bijeenkomst gezamenlijk met de tripartite. Rapportage uiterlijk 2 weken vooraf beschikbaar. Voor de evaluatie op SROI-pijlers: vul Excel bijlage SROI evaluatie in voor alle onderdelen Rapporteer schriftelijk door antwoord te geven op de volgende vragen: 1. Wat was je ambitie en in hoeverre heb je die waargemaakt? 2. Reflectie op de gekozen integrale aanpak (elementen Huis van Persoonsgerichte Zorg) en samenhang tussen de elementen 3. Realisatie planning en reflectie op afwijkingen 4. Mate van realisatie van procesdoelen en reflectie hierop 5. Mate van realisatie van het voorgenomen aantal deelnemers (zorgverleners en patiënten), redenen voor afhaken en reflectie hierop 6. Ervaringen van zorgverleners met de gekozen interventies en reflectie hierop 7. Ervaringen van patiënten met interventies en reflectie hierop 8. Mate van patiënten participatie (ervaringsdeskundigheid en beleidsmatige inbreng) en reflectie hierop 9. Aanbevelingen voor het vervolg 10. Wat is jullie ambitie voor het vervolg? 4
11. Wat heb je daarvoor nodig? Gemaakte afspraken 5