DUURZAME ENERGIETRANSITIE WATERSCHAPPEN Energie afspraken, laatste ontwikkelingen, kansen en uitdagingen Rafaël Lazaroms Coördinator Team Energie Unie van Waterschappen
KLIMAATTOP PARIJS 2015 MONDIAAL KANTELPUNT 1. Alle grote industrielanden doen mee: China, India, Europa, VS (?) 2. Helder doel: maximumstijging 1,5 2 graden 3. Verplichting EU 14% duurzame energie in 2020 en 80 95% C02 reductie in 2050 4. Verwachting: Nationaal programma met transitiepaden 5. Verwachting: SER Energieakkoord 2.0: intensivering Nieuw Kabinet? In elk geval groener! Maatschappelijke en politieke druk wordt steeds groter!
NATIONAAL: ENORME UITDAGINGEN Nederland staat op grote achterstand in Europa Duurzame energietransitie is MEGA-operatie Grote impact en beslag op de Ruimte (windmolens en zon) Verwarming gebouwde omgeving los van het aardgasnet EU verplicht tot nationaal Energie- en Klimaatplan Roep om centralere aanpak en Klimaatcommissaris
BIJDRAGE WATERSCHAPPEN KENGETALLEN Energieverbruik waterschap is 10 PJ: 80% afvalwaterzuivering Equivalent elektriciteitsgebruik inwoners Rotterdam Energierekening ruim 100 miljoen structureel per jaar Opwek ruim 110 miljoen kuub biogas per jaar (equivalent Nijmegen)
POTENTIES Energieneutraliteit 10 PJ opwek = minder dan 0,5% landelijk energieverbruik Biogas zijn we grote speler: 25% Grootste maatschappelijke meerwaarde zit in onze assets voor duurzame energie; Potentieel vele tientallen PJ energieopwekking in het waterbeheer door facilitering! Flexibiliteit en buffering?
CONVENANTEN EN AKKOORDEN ENERGIE MET RIJK Meerjarenafspraken energie efficiency (MJA) 2008 Klimaatakkoord 2010 Green Deal Energiefabrieken en fosfaat 2011 SER Energieakkoord 2013 Green Deal Energie 2016 Regionale Energiestrategie (IPO en VNG) 2016 Energiecoalitie UvW - Rijkswaterstaat 2016 Investeringsagenda met VNG en IPO 2017 Waterschappen al veel langer actief met voorsprong in de energietransitie
ENERGIE AMBITIES WATERSCHAPPEN Green Deal Energie en Investeringsagenda: ons antwoord op Parijs 40% duurzame energie in 2020 Streven naar 100% energieneutraliteit in 2025: Investeringsagenda Naast eigen investeringen ook assets ter beschikking stellen aan derden
KLIMAATMONITOR 2015 (ENERGIE)
TEMPO IS VERSCHILLEND 2015
RESULTATEN KLIMAATMONITOR 2016 Ambities Resultaten 2015 40% energieneutraal 2020 30% 30% energie-efficiency (2005 2020) 33,8% (2009 2015) 30% reductie broeikasgassen (1990 2020) 45% (2005 2015) Duurzaam inkopen 100% in 2015 98% Waterschappen liggen goed op koers
KLIMAATVOETAFDRUK (2015) Conclusies: 390.000 ton C02 (10% minder dan in 2013) 65% afvalwaterzuivering (18% polymeren en zouten) 20% mobiliteit (personenvervoer en eigen transport) Aanbevelingen: Verkenning naar verduurzaming mobiliteit (slibtransport) Verkenning naar reductie gebruik polymeren en zouten Kwantificering en onderzoek lachgas en methaan in de afvalwaterzuivering Verbetering kwaliteit van inkoop groene stroom
INVESTERINGSAGENDA (VNG IPO UVW) 3 thema s: Energietransitie Klimaatadaptatie Circulaire economie Aanbod aan nieuw Kabinet met randvoorwaarden: Juridische knelpunten oplossen Financiële ondersteuning Samenwerking met Rijk in plaats van top down
AANBOD ENERGIE VNG - IPO - UVW Gezamenlijk Nationaal Programma Energietransitie Landsdekkend 30-35 Energie regio s 100% energieneutraal in 2050 (waterschappen in 2025!) Besparing en warmtevoorziening gebouwde omgeving Opwekken en inpassen duurzame energie Regionale Energiestrategie is noodzakelijk om de potentie van het waterschap voor energieproductie te koppelen aan de vraag uit de omgeving. Samenwerking met gemeenten, provincies, bedrijven en burgers.
KANSEN WATERSCHAP IN REGIO SAMENWERKING Regionale overlegstructuur biedt toegang tot netwerk en invloed Makkelijker projecten realiseren Aardgasloze wijken biedt kansen voor biogas en thermische energie (TEO en TEA) Meekoppelkansen voor kerntaken en ruimtelijke ontwikkeling (waterkwaliteit, dijkversterking, water in stad)
RUIMERE DEFINITIE ENERGIENEUTRALITEIT Eigen energieproductie minstens even groot als verbruik 40% in 2020 door eigen investeringen Aanbod: 100% in 2025, inclusief investeringen derden op waterschapsterreinen Is geen Europese afspraak: maar bilateraal tussen UvW en Rijk Sectorale afspraak! Ene waterschap heeft mogelijkheden dan het andere.
ENERGIEBESPARING EN FLEXIBILITEIT
DUURZAME ENERGIEBRONNEN 1. Biogas 2. Windenergie 3. Zonne-energie 4. Waterkracht 5. Warmte/koude uit oppervlaktewater (TEO) en afvalwater (TEA) 6. Blue energy Er is geen blauwdruk. Toepassingsmogelijkheden is afhankelijk van lokale omstandigheden.
ENERGIEFABRIEKEN
WATERKRACHT
BACK TO THE FUTURE
VERWACHTE INVESTERINGEN WATERSCHAPPEN VOORAL AFVALWATERZUIVERING (2017 2020) Eigen investeringen in duurzame energie 150 250 miljoen 1. Biogas (45%) 2. Zonnepanelen (30%) 3. Wind (25%) Daarnaast investeringen door derden op terreinen waterschappen 22 42 miljoen
LOBBYAGENDA UNIE Voldoende (juridische) ruimte voor energieproductie: meer productie van verbruik Betere regeling SDE (versoepelen of deal buiten SDE om) Roadshow Uniebestuur komt bij elk waterschap langs (DB en Directie)
NOTIES Focus komt meer op watersystemen te liggen, maar resultaten tot nu toe vooral in de afvalwaterzuivering Onze assets zijn geld waard! Vertaling nodig van landelijke ambities naar het eigen waterschap Samenwerking met andere waterschappen (voorbeeld van Duitsland)
NOTIES Duurzame energietransitie in Nederland is mega-operatie. Groot onderwerp in de kabinetsformatie Waterschappen hebben een goede positie om substantiële bijdrage te leveren, vooral met potentie duurzame energieproductie Intensieve samenwerking met de omgeving is noodzakelijk om dit goed te kunnen doen Mogelijkheden van flexibiliteit en buffering zijn financieel erg interessant