27 oktober 2015 Corr.nr. 2015-43.564, VV Nummer 71/2015 Zaaknr. 596910 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over de provinciale bijdrage aan de realisatie van de Fietsroute Plus Groningen-Haren(-Zuidlaren). 1. Samenvatting Al sinds de Beleidsnota Fiets uit 2002 zet de provincie in op de realisatie van Fietsroutes Plus tussen de stad Groningen en omliggende kernen. Door de aanleg van deze fietsroutes moet het fietsen prettiger en veiliger worden, waardoor op afstanden tot circa vijftien kilometer meer mensen voor de fiets kiezen in plaats van de auto. In ons collegeprogramma 'Vol Vertrouwen' hebben wij aangegeven dit beleid te willen voortzetten en dat wij naast de al geplande fietsroutes naar Winsum, Bedum en Leek gaan werken aan snelle fietsroutes vanuit Groningen naar Haren-Zuidlaren en tussen Groningen en Assen. De inzet van de gemeenten Groningen en Haren voor de Fietsroute Plus Groningen-Haren en het beschikbaar komen van een Rijkssubsidie vanuit het programma 'Vervolg Beter Benutten' biedt ons de kans om onze ambitie versneld te realiseren. In de begroting 2016 hebben wij de verwachting uitgesproken dat de beschikbare 7 miljoen voor de Fietsroute Plus Groningen-Leek mogelijk niet in zijn geheel nodig is om deze fietsroute te realiseren. Omdat wij niet kunnen wachten tot het moment dat meer duidelijkheid gaat ontstaan over de Fietsroute Plus Groningen-Leek stellen wij voor om nu al 872.000,- beschikbaar te stellen voor de Fietsroute Plus Groningen-Haren vanuit de beschikbare middelen voor de Fietsroute Plus Groningen-Leek (MIT). 2. Doel en wettelijke grondslag In deze voordracht stellen wij voor om een financiële bijdrage beschikbaar te stellen voor de Fietsroute Plus Groningen-Haren(-Zuidlaren). 3. Procesbeschrijving en planning Al sinds de Beleidsnota Fiets uit 2002 zet de provincie in op de realisatie van Fietsroutes Plus tussen de stad Groningen en omliggende kernen. Door de aanleg van deze fietsroutes moet het fietsen prettiger en veiliger worden, waardoor op afstanden tot vijftien kilometer meer mensen voor de fiets kiezen in plaats van de auto. In ons collegeprogramma 'Vol Vertrouwen' hebben wij aangegeven dit beleid te willen voortzetten en dat wij naast de al geplande fietsroutes naar Winsum, Bedum en Leek gaan werken aan snelle fietsroutes vanuit Groningen naar Haren- Zuidlaren en tussen Groningen en Assen. Omdat zich nu de mogelijkheid voordoet om een snelle fietsroute tussen Groningen en Haren te realiseren stellen wij u voor om 872.000,- beschikbaar te stellen voor de Fietsroute Plus Groningen-Haren vanuit de beschikbare middelen voor de Fietsroute Plus Groningen-Leek (MIT). 4. Begroting De kosten die met dit besluit aan de orde zijn bedragen 872.000,- exclusief btw. Voorgesteld wordt deze kosten te dekken uit de beschikbare middelen binnen het MIT voor de Fietsroute Plus Groningen-Leek. 5. Inspraak/participatie In deze fase van het proces heeft er nog geen inspraak of participatie plaatsgevonden. Op het moment dat de financiering voor het project rond is, zullen de beide gemeenten komen tot een 71-1
definitief ontwerp inclusief een uitgewerkte kostenraming. Bij de totstandkoming van dit definitief ontwerp zullen zij de omgeving betrekken. 6. Nadere toelichting Aanleiding Al sinds de Beleidsnota Fiets uit 2002 zetten wij als provincie in op de realisatie van Fietsroutes Plus tussen de stad Groningen en omliggende kernen. Door de aanleg van deze fietsroutes moet het fietsen prettiger en veiliger worden, waardoor op afstanden tot vijftien kilometer meer mensen voor de fiets kiezen in plaats van de auto. De Fietsroute Plus tussen Groningen en Zuidhorn en de route tussen Groningen en Bedum zijn inmiddels gerealiseerd. Voor de routes tussen Groningen en Ten Boer, Winsum en Leek zijn wij bezig met de planvorming. In ons collegeprogramma 'Vol Vertrouwen' hebben wij aangegeven dit beleid te willen voortzetten en dat wij naast de al geplande fietsroutes naar Winsum, Bedum en Leek gaan werken aan snelle fietsroutes vanuit Groningen naar Haren-Zuidlaren en tussen Groningen en Assen. In de begroting 2016 hebben wij deze intentie bekrachtigd. Omdat zich nu de mogelijkheid voordoet om een snelle fietsroute tussen Groningen en Haren te realiseren stellen wij u voor om door middel van deze voordracht de benodigde provinciale bijdrage aan het project nu al beschikbaar te stellen. Waarom dit project? De gemeenten Groningen en Haren hebben ons benaderd met de wens om een Fietsroute Plus Groningen-Haren te realiseren via de Helperzoom-Kerklaan-Jachtlaan. In beide gemeenten is dit een langgekoesterde wens die ook vastligt in respectievelijk het Gemeentelijk Verkeer en Vervoerplan (GVVP) van Haren en de Fietsstrategie van Groningen. Deze wens sluit goed aan bij het beleid dat wij al jaren voeren en dat wij willen voortzetten. De huidige fietsroute via de Jachtlaan, Kerklaan en de Helperzoom is onherkenbaar als doorlopende fietsroute. De route voert namelijk via woonstraten, wegen voorzien van fietsstroken en solitaire stukjes fietspad. De Helperzoom is een van de drukkere fietsroutes in Groningen, maar toch ligt hier geen vrijliggende fietspad (fietsers moeten gebruik maken van (te) smalle fietsstroken). Dit terwijl de druk op deze fietsverbinding alleen maar toeneemt, onder andere door de nieuwbouw van het Zernike College langs de Kerklaan en grootschalige nieuwbouw in de omgeving van de Kerklaan en Oosterweg. Deze fietsverbinding is een belangrijke verbinding voor fietsers tussen Haren (en omliggende dorpen) en de economische toplocaties Binnenstad, UMCG, Stationsgebied en Europapark/Kempkensberg en biedt een prachtig alternatief voor de drukke Rijksstraatweg/ Verlengde Hereweg (ontvlechting) 1. Daarnaast sluit de fietsroute aan op diverse woonwijken, bedrijventerreinen en onderwijslocaties. Het Maartens College en de nieuwbouw van het Zernike College in Haren krijgen beiden een rechtstreekse aansluiting op de Fietsroute Plus. Ook de geplande nieuwbouw van Haren Noord (Dilgt, Hemmen en Essen) wordt ontsloten op deze fietsverbinding. Doordat de fietsroute bovendien een goede aansluiting geeft op de stations Haren en Groningen Europapark beide beschikken over kwalitatief hoogwaardige fietsenstallingen en de verhuur van OV fiets wordt ook de ketenmobiliteit tussen de fiets en het openbaar vervoer hiermee versterkt. Daarnaast reizen veel mensen dagelijks tussen Haren en Groningen, een afstand die korter is dan 7,5 kilometer. Ondanks die korte afstand maken nog veel mensen gebruik van de auto. De autobereikbaarheid van de stad vanuit zuidelijke richting staat daarmee onder druk. Bovendien neemt deze druk verder toe ten tijde van de werkzaamheden aan de Zuidelijke Ringweg. De realisatie van de Fietsroute Plus moet er toe leiden dat meer mensen voor de fiets kiezen. Om twee redenen is het wenselijk om dit project zo snel mogelijk op te pakken: 1. Werk-met-werk maken; a. In Haren Noord vindt woningbouw plaats vanuit het project DHE (Dilgt, Hemmen en Essen). Onlangs is hier de nieuwe woonwijk Harener Holt gerealiseerd en binnenkort wordt 1 In feite ontstaat hiermee een nieuwe 'Slimme Route' in Groningen. De gemeente Groningen heeft in 2013 met een campagne gepoogd studenten te verleid alternatieve fietsroutes naar Zernike te kiezen. Met succes! Een grote groep studenten kiest met behulp van de Slimme Route voor een snellere en veiligere fietsroute naar Zernike campus. 71-2
begonnen met de aanleg van deelgebieden 5 en 6. Ook de wegenstructuur wordt hierin meegenomen. De Kerklaan en de Oosterweg worden beide afgewaardeerd naar 30 km/uurstraten en er komt een extra verbinding tussen de Kerklaan en de Oosterweg. Fysieke maatregelen worden genomen om de snelheid van het autoverkeer te beperken. Het bestaande vrijliggende fietspad langs de Kerklaan blijft gehandhaafd, mede vanwege de wens hier een Fietsroute Plus te realiseren. Nog dit jaar wordt met de werkzaamheden begonnen. b. In 2016 vindt groot onderhoud plaats aan de Jachtlaan in Haren (bestrating en riolering). Hiervoor zal het gehele wegprofiel over een lengte van ongeveer 600 meter worden vervangen. Dit biedt kansen om een fietsstraat te realiseren waarbij fietsers het primaat krijgen. De werkzaamheden op de Jachtlaan in Haren zijn gepland voor april 2016. Om deze planning te halen moet zo spoedig mogelijk meer duidelijkheid komen over de inrichting van de weg. c. Binnenkort wordt gestart met de werkzaamheden aan de Zuidelijke Ringweg van Groningen en de Helperzoomtunnel. De aansluiting van de Helperzoomtunnel op de Helperzoom leidt voor fietsers in noordelijke richting tot een extra oversteekbeweging over de Helperzoom. Naast de bouw van de tunnel wordt de wijk Helpman ingericht als 30 km/uur-gebied en voorzien van snelheidsremmende maatregelen als verkeersdrempels, éénrichtingsverkeer en in-/uitritconstructies. Zowel de herinrichting van Helpman tot 30 km/uur-gebied als de aanleg van de Helperzoomtunnel biedt kansen voor de herinrichting van de Helperzoom en de aanleg van een Fietsroute Plus tussen Groningen en Haren. 2. De Regio Groningen-Assen heeft voor deze fietsverbinding een subsidie aangevraagd en toegekend gekregen van 1,1 miljoen euro bij het Rijk in het kader van 'Vervolg Beter Benutten'. Om aanspraak te maken op de subsidie dient de Fietsroute Plus uiterlijk in 2017 gerealiseerd te zijn. Het globale plan Om de fietsroute in zijn geheel herkenbaarder te maken zal langs de Helperzoom (tussen de Helperzoomtunnel en de Saaksumborg) een vrijliggend fietspad worden gerealiseerd van minimaal 3,5 meter breed 2, waarbij de fietser voorrang heeft op al het autoverkeer. Langs de Kerklaan in Haren ligt al een vrijliggend fietspad, maar deze zal worden verbreed naar minimaal 3,5 meter breed. Op het laatste gedeelte van de route (Kromme Elleboog en Jachtlaan) is het fysiek niet mogelijk om een vrijliggend fietspad te realiseren. Hier wordt gedacht aan een fietsstraat-inrichting. De aanleg van een Fietsroute Plus tussen Groningen en Haren levert een grote bijdrage aan de verbetering van de concurrentiepositie van de fiets ten opzichte van de auto, maar ook aan de verbetering van de verkeersveiligheid voor fietsers op de huidige route. Met de aanleg van een Fietsroute Plus ontstaat een supersnelle, rechtstreekse en verkeersveilige fietsroute die nu al dagelijks door meer dan 5.000 fietsers, waarvan vele scholieren en forenzen, gebruikt wordt en in de toekomst naar verwachting alleen maar meer gebruikt gaat worden. Op termijn kan de Fietsroute Plus doorgetrokken worden naar Zuidlaren, maar op korte termijn zien wij hiervoor nog geen financiële mogelijkheden. Onze provinciale rol Zoals aangegeven zet de provincie al meer dan tien jaar in op de realisatie van Fietsroutes Plus tussen de stad Groningen en omliggende kernen. Door de inzet van de gemeenten voor dit traject kunnen we onze ambitie versneld realiseren. Beide gemeenten zijn - onder voorbehoud van besluitvorming in het college van B&W van Haren - bereid financieel bij te dragen aan de realisatie en zullen bovendien het beheer en onderhoud van de fietsroute op zich nemen. Dit project verschilt iets van de andere Fietsroute Plus-projecten, doordat de investering doorloopt tot in de stad Groningen, terwijl we bij de andere Fietsroutes Plus stoppen bij de rand van de stad. Zowel in de gemeente Groningen, als in de gemeente Haren zal de Fietsroute Plus daarnaast langs of over gemeentelijke wegen lopen. Omdat de verbinding echter wel een belangrijke regionale rol heeft en de fietsverbinding binnen de stad voor de regionale fietser ook van groot belang is zijn wij van mening dat een provinciale bijdrage in het project gerechtvaardigd is. Tot slot 2 In overleg met de gemeente Groningen zullen we onderzoeken of het haalbaar is om een vrijliggend fietspad van 4 meter breed te realiseren op het Groningse gedeelte. Voor de Kerklaan in de gemeente Haren lijkt verbreden naar 4 meter door de beperkte beschikbare ruimte grotendeels niet haalbaar. 71-3
heeft het project een directe link met de plannen van de gezamenlijke overheden voor de Zuidelijke Ringweg en de Helperzoomtunnel. Afbeelding 1: routering Fietsroute Plus Kosten en dekking De totale kosten voor de aanleg van een Fietsroute Plus tussen Groningen en Haren worden ingeschat op ongeveer 3,24 miljoen exclusief btw. Dit bedrag is onder te verdelen in ongeveer 2 miljoen voor het gedeelte in de gemeente Groningen en 1,24 miljoen in de gemeente Haren. Gedeelte in de gemeente Groningen 2.000.000,- Gedeelte in de gemeente Haren 1.240.000,- Totaal 3.240.000,- Zoals aangegeven heeft de Regio Groningen-Assen een Rijkssubsidie aangevraagd en toegekend gekregen van 1,1 miljoen in het kader van 'Vervolg Beter Benutten'. Vanuit de gemeente Groningen is een bijdrage van 1 miljoen in beeld 3 en voor wat betreft de gemeente Haren is een bedrag van 268.000,- in beeld 4. Onder voorbehoud van besluitvorming bij beide gemeenten, betekent dit dat een bijdrage van de provincie Groningen nodig is van 872.000,- om het project mogelijk te maken. 3 Het project is voor 1 miljoen opgenomen in het vastgesteld uitvoeringsprogramma van de fietsstrategie van de gemeente Groningen, maar dit bedrag moet in 2016 nog wel definitief beschikbaar gesteld worden. 4 Hierover moet nog besluitvorming plaatsvinden in het college van B&W van Haren. Ambtelijk is aangegeven dat een hogere bijdrage niet mogelijk is. De bijdrage van de gemeente Haren is opgebouwd uit 100.000,- vanuit het budget voor het groot onderhoud van de Jachtlaan en 168.000,- uit de beschikbare middelen voor verkeer en vervoer. Dit betreft het gehele budget voor een jaar. 71-4
Subsidie Beter Benutten 1.100.000,= Gemeente Groningen 1.000.000,- Gemeente Haren 268.000,- Provincie Groningen 872.000,- Totaal 3.240.000,- Verdeeld over de twee gedeelten van het project ziet de dekking er als volgt uit: Gemeente Groningen Gemeente Haren Subsidie Beter Benutten 680.000,- Subsidie Beter Benutten 420.000,- Gemeente Groningen 1.000.000,- Gemeente Haren 268.000,- Provincie Groningen 320.000,- Provincie Groningen 552.000,- Totaal 2.000.000,- Totaal 1.240.000,- In de begroting 2016 hebben wij de verwachting uitgesproken dat de beschikbare 7 miljoen voor de Fietsroute Plus Groningen-Leek mogelijk niet in zijn geheel nodig is om deze fietsroute te realiseren. Op dit moment worden kansrijke alternatieven in beeld gebracht. Dit moet leiden tot een planuitwerkingsbesluit in het voorjaar van 2016. Gelet op de haast die er is met de realisatie van de Fietsroute Plus Groningen-Haren willen wij niet wachten tot er meer duidelijkheid is over de financiële opgave voor de Fietsroute Plus Groningen- Leek. Deze haast heeft te maken met het feit dat het subsidieprogramma 'Vervolg Beter Benutten' voorschrijft dat de Fietsroute Plus uiterlijk in 2017 gerealiseerd moet zijn. Daarnaast wil de gemeente Haren het groot onderhoud aan de Jachtlaan in 2016 uitvoeren en wordt binnenkort de Helperzoomtunnel gerealiseerd. Vandaar dat wij nu het volgende voorstellen: - Nu beschikbaar stellen van 872.000,- voor de Fietsroute Plus Groningen-Haren vanuit de beschikbare middelen voor de Fietsroute Plus Groningen-Leek (MIT). - Op het moment dat mocht blijken dat deze uitname geheel of gedeeltelijk moet worden teruggedraaid dan zullen wij u voorstellen hiervoor de Algemene Investeringsruimte Infrastructuur aan te spreken. Wij stellen voor om de 872.000,- (verdeeld over beide gemeenten) beschikbaar te stellen aan beide gemeenten in de vorm van een subsidie. De gemeenten blijven daarmee trekker van het project: beide gemeenten voor het gedeelte binnen haar gemeentegrens. Voorstel is om de subsidie als een vaste bijdrage toe te kennen. Op het moment dat er dus financiële meevallers of tegenvallers zijn, dan zijn die voor rekening van beide gemeenten. Vervolg De beide gemeenten hebben aangegeven de realisatie van de Fietsroute Plus zelf te willen voorbereiden. Ook de afstemming met de omgeving zal door de gemeenten worden vormgegeven. Om die reden stellen wij voor om de provinciale bijdrage beschikbaar te stellen in de vorm van een subsidie. In de subsidiebeschikking zullen wij voorwaarden opnemen over de inrichting van de Fietsroute Plus (de kwaliteitseisen van een Fietsroute Plus) en indien nodig zal op ambtelijk niveau worden meegedacht. Daarnaast zullen wij toezien op een goede afstemming tussen beide deelprojecten. Het doel is om uiterlijk in 2017 de Fietsroute Plus op het gehele traject tussen Groningen en Haren gerealiseerd te hebben. 7. Geheimhouding Niet van toepassing. 71-5
8. Voorstel Wij stellen u voor het in ontwerp bij deze voordracht gevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 27 oktober 2015. Gedeputeerde Staten van Groningen: M.J. van den Berg, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. Behandeld door: Rolf Dijkstra (VV) Telefoonnummer: 050-316 4163 e-mail: r.dijkstra@provinciegroningen.nl 71-6
Nr. 71/2015 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 27 oktober 2015, corr.nr. 2015-43.564, VV; Besluiten: 1. Het onder voorbehoud van besluitvorming in de gemeenten Groningen en Haren, in te stemmen met het beschikbaar stellen van een krediet van 872.000,- voor de realisatie van de Fietsroute Plus Groningen-Haren(-Zuidlaren) en deze kosten te dekken vanuit de in het MIT beschikbare middelen voor de realisatie van de Fietsroute Plus Groningen-Leek. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. 71-7