Aan de leden van de commissie Vergadering d.d. Casenummer Notitienummer Commissienotitie Bestuur 12 september 2013 AB13.00617 CN2013.033 Gemeente Bussum Aanvragen Ontwikkelingssamenwerking 2013 Brinklaan 35 Postbus 6000 1400 HA Bussum Geachte leden, Telefoon: 035 69 28 888 Fax: 035 69 28 500 Website: www.bussum.nl E-mail: info@bussum.nl 0. SAMENVATTING Deze notitie geeft een overzicht van de binnengekomen aanvragen voor een bijdrage uit de gelden gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking. Daarbij gaat het specifiek om de inzet van de voor 2013 beschikbare middelen van 17.500,-. Aan de hand van de hiervoor vastgestelde criteria wordt u de vraag voorgelegd op welke wijze deze middelen dit jaar besteed moeten worden. Deze notitie biedt u een schets van de situatie waarmee u in dialoog met de betrokken partijen die voor deze vergadering worden uitgenodigd tot een afgewogen oordeel kunt komen. Inlichtingen bij H. Pel (SLZ) Doorkiesnummer 035-6928709 E-mail adres hepel@bussum.nl 1. INLEIDING De gemeente Bussum is een zogenoemde Millenniumgemeente. Zij heeft dit predikaat gekregen omdat zij de Millenniumdoelstellingen onderschrijft en daaraan inhoud geeft door onder andere de ondersteuning van de Stichting Wereldwinkel en het geven van bijdragen aan projecten voor ontwikkelingssamenwerking. Jaarlijks is voor het laatste doel geld beschikbaar waarvoor organisaties zich kunnen intekenen. Dit jaar kon tot en met 5 juli jl. hiervoor een projectplan worden ingediend. 2. INHOUDELIJK Een terugblik In 2008 is de invulling van het beleid ontwikkelingssamenwerking ingevuld op basis van een commissienotitie. Na aanleiding van een oproep op de website en in de Bussumse krant kunnen projecten aangemeld worden waarna op basis van een interactieve sessie in commissie Bestuur een verdeling van het budget wordt gemaakt. Het college komt tot een uitkering op basis van de advisering in commissie Bestuur. 1
De criteria bij de beoordeling waren tot 2010 als volgt: 1. Het moet gaan om een project in Afrika 2. De doelgroep van het project moet worden gevormd door vrouwen/kinderen 3. Als vorm van ontwikkelingssamenwerking wordt de voorkeur gegeven aan microkredieten 4. Het project moet ter plaatse een direct (meetbaar) effect hebben 5. Het project moet daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de bewustwording van de Bussumse inwoners 6. Het project moet passen binnen de millenniumdoelen (zie hierna) 7. Het project moet kunnen worden aangehaakt bij een bestaande, liefst lokale structuur. De acht Millenniumdoelen: 1. Extreme armoede en honger zijn uitgebannen 2. Alle jongens en meisjes gaan naar school 3. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten 4. Kindersterfte is sterk afgenomen 5. Minder vrouwen sterven door zwangerschap 6. De verspreiding van ziektes als AIDS en malaria is gestopt 7. Er leven meer mensen in een duurzaam leefmilieu 8. Er is meer eerlijke handel, schuldverlichting en hulp In 2010 werd slechts één aanvraag ingediend die aan de voorwaarden voldeed. Daarnaast waren er twee initiatieven die ontwikkelingswerk in Azië betroffen. Dit leidde tot een herbezinning op de toetsingscriteria voor de gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking en behoefte aan nadere profilering van Bussum als Millenniumgemeente. Daarom is toen, op basis van de commissienotitie invulling beleid internationale samenwerking 2010 besloten de criteria te beperken tot een drietal voorwaarden, waarbij het project: 1. een bijdrage moet leveren aan de Millenniumdoelen 2. aandacht moet besteden aan de bewustwording van de Bussumse inwoners (al dan niet via scholen) 3. uit moet gaan van een lokale organisatie. Dit betekende concreet dat de beperkingen alleen Afrika' en 'hulpverlening via microkredieten' zijn losgelaten. Dat leidde uiteindelijk tot acht aanvragen. Waar in 2010 gekozen werd voor een verdeling van het beschikbare budget over alle ingediende projecten, werden in 2011 en 2012 duidelijke keuzes gemaakt uit de voorgelegde projecten. In beide jaren werden aan vier organisaties bijdragen toegekend. In 2012 zijn er beduidend meer aanvragen binnengekomen dan de jaren ervoor. Wat opvalt in deze aanvragen is dat er ook projecten zijn ingediend die niet bijdragen aan ontwikkelingssamenwerking. Het betreft lokale initiatieven die de bewustwording op het gebied van duurzaamheid bevorderen. Formeel voldeden deze aanvragen aan de criteria want duurzaamheid is milleniumdoelstelling 7. Bij de uitnodiging op de gemeentelijke website en in de Bussumse krant werd in 2012 de voorwaarde ontwikkelingssamenwerking niet gesteld. 2
Door het schrappen van het criterium Afrika in 2010 is dit formeel ook geen criterium. Wel werd duidelijk aangegeven dat het ontwikkelingssamenwerking betreft. Bovendien zijn er andere budgetten binnen programma 4 beschikbaar voor incidentele subsidies die duurzaamheid stimuleren. Daarom werd besloten deze projecten niet te betrekken bij de verdeling van beschikbare middelen. Bij de keuze over de verdeling van de gelden waren aandacht voor de lokale, Bussumse bewustwording en duurzame hulp (zodanig dat het land zich zelf daarmee verder kan opbouwen) belangrijke criteria. Daarnaast werd er voor gekozen bestaande projecten te borgen in de continuering en substantiële bijdragen te geven. Aanvragen en toekenningen tot nu toe: Jaar Aantal Aantal Organisaties aanvragen toekenningen 2008 Negen Een St. Humanitaire hulp Gambia 18.000 2009 Zes Drie - Rotary: 2.500 (voor een drinkwaterinstallatie bij een school) - Luseleko Zambia 9.500 (voor lopende projecten, w.o. een lerarengebouw) - ASAP 7.500 (voor een microkrediet voor vrouwen) 2010 Een (na verruiming 8) Acht Stichting ASAP 4.000 Be More (mw. K. Ebbelaar) 1.000 Stichting Ghana-Support 2.166 Stichting Humanitaire Hulp Gambia 2.166 Stichting Kinderen in Nood 2.166 Stichting Water voor Masai 2.166 Stichting Lusekelo Zambia 2.166 Stichting Vrienden van Ashram 2.166 2011 Vier Vier Stichting Humanitaire hulp Gambia 4.500,- Stichting Lusekelo Zambia: 4.500,- Stichting Child Surgery Vietnam: 9.000,- Stichting ASAP: 1.500,- 2012 Negen Vier Stichting Water voor de Masai: 6.750,- Stichting Lusekélo Zambia: 5.500,- Stichting Child Surgery Vietnam: 2.750,- Stichting Humanitaire hulp Gambia: 2.500,- De stichtingen die uiteindelijk vanuit de gelden Ontwikkelingssamenwerking 2012 ondersteund werden, hebben meerdere jaren deze ondersteuning ontvangen. Twee stichtingen reeds vier jaar en twee stichtingen reeds twee jaar. Met de nieuwe raadsperiode lijkt het zinvol ons te bezinnen op een andere invulling van het beleid ontwikkelingssamenwerking. 3
Procedure 2013 In 2012 is het budget voor ontwikkelingssamenwerking overgeheveld van programma 1 (bestuur) naar programma 8 (zorg en welzijn). De reden hiervoor was dat de gemeente haar inzet op de millenniumdoelen duidelijker zichtbaar wil maken. Andere subsidies op de millenniumdoelen (wereldwinkel en internationale vrouwendag) vielen al onder programma 8. Wel valt de Stedenband nog onder programma 1 en de inzet op duurzaamheid onder programma 4 (economische zaken). De interactieve bespreking van de aanvragen in de raadscommissie zijn wel geagendeerd in commissie bestuur. Op basis van de bevindingen in 2012 zijn de toetsingscriteria voor de gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking in 2013 aangevuld met het criterium dat het project betrekking moet hebben op ontwikkelingssamenwerking en ten goede moet komen van ontwikkelingslanden. 1. Het project moet een bijdrage leveren aan de Millenniumdoelen; 2. Het project moet aandacht besteden aan de bewustwording van de Bussumse inwoners (al dan niet via scholen); 3. Het project moet uitgaan van een lokale, dus Bussumse organisatie; 4. Het project moet betrekking hebben op ontwikkelingssamenwerking en ten goede komen van ontwikkelingslanden. 4
Projectaanvragen 2013 Er zijn 5 organisaties/personen die een aanvraag om een bijdrage hebben ingediend. Een organisatie, de Stichting Humanitaire Hulp Gambia, dient hiermee voor de vijfde keer een aanvraag in, waarvan reeds vier zijn gehonoreerd. Stichting Water voor de Masai en Stichting Child Surgery Vietnam dienen hiermee voor de derde keer een aanvraag in, waarvan reeds twee zijn gehonoreerd. De Stichting Humanitaire Hulp Gambia (SHHG) Deze Bussumse stichting is een bekende van de gemeente. Hun aanvraag in 2012 voor een wezenproject in Gambia resulteerde in een gemeentelijke bijdrage van 2.500,-. Door deze bijdrage heeft de stichting het aantal wezen wat wordt ondersteund kunnen uitbreiden. In 2011 ontvingen zij 4.500,- voor het aanleggen van een watervoorziening bij de St. Vituskliniek. Hierover hebben zij een aantal lessen verzorgd op het Vitus College in Bussum, waarbij met leerlingen van de eerste en derde klas gediscussieerd werd over onderwerpen als honger, armoede en gezondheid. In 2010 ontvingen zij 2.166,- voor Bussum Garden. In de huidige aanvraag wordt opnieuw een bijdrage gevraagd voor het wezenproject. Dit project zorgt ervoor dat weeskinderen in hun vertrouwde omgeving kunnen opgroeien. De stichting heeft meer dan 60 wezen onder haar hoede die hulp ontvangen op het gebied van schoolgeld, medische zorg, een goed bed, een fiets of anders. Er wordt per situatie gekeken wat er nodig is. Hiervoor onderhoudt de stichting contact met de foster ouders, de schoolleiding en de maatschappelijke werkster. Het project wordt ook via de projecten van Amsterdam Dakar Challenge gesteund. Omdat er voor 2013 heel veel meer aanvragen liggen voor ondersteuning, doet de stichting een verzoek tot een bijdrage in de kosten die jaarlijks 8.000,- bedragen. Gevraagde bijdrage: 8.000,- (gevraagd wordt een deel te financieren). Stichting Dusabikane Eerder dit jaar heeft deze stichting zich gepresenteerd tijdens de interactieve commissieavond waar alle aanvragers zich hebben gepresenteerd. Met ondersteuning van het Interkerkelijk Diaconaal Fonds Bussum-Naarden (IDF) werd toen door mevrouw Seconde Nahayo een projectplan gepresenteerd waarbij de sociaaleconomische re-integratie van ongeschoolde jeugd in drie plattelandsdorpen in Burundi centraal staat. Streven is de leefomstandigheden van twintig ongeschoolde jongeren tussen 12-15 jaar te verbeteren. Getracht wordt door middel van opleidingscentra deze jongeren op te leiden voor timmerwerk, metselwerk, metaalwerk en naaiwerk, zodat zij na een zekere periode van scholing in de werkplaatsen worden aangenomen als werknemers of zelfstandig gaan werken met behulp van de Starter Kit die voor dit project zal worden verleend aan alle geslaagden. Voor dit project is totaal 23.000 begroot. Het is voor het bestuur van de stichting moeilijk om haar activiteiten te starten aangezien een startkapitaal ontbreekt. Daarom vraagt zij een bijdrage hierin aan de gemeente Bussum. 5
Mevrouw Seconde Nahayo is afkomstig uit Burundi en woonachtig in Bussum. Zij is bewogen met het lot van de bewoners van het land waaruit ze is gevlucht en heeft dit scholingsproject opgestart. Zij heeft een beroep gedaan op het IDF, maar dit project valt niet onder de doelstellingen van het IDF. Bovendien kunnen zij de financiële grootte niet behappen. Ook de diaconie van de Protestante Kerk kan haar niet financieel ondersteunen, omdat ze al voor een ander project in Afrika hebben gekozen. Hoewel zij bij de aanvraag voor 2012 heeft voldaan aan alle criteria, heeft de gemeente haar geen bijdrage gegeven gezien het aantal aanvragen en de omvang van het beschikbare budget. Aangezien gekozen werd voor een substantiele bijdrage moesten er keuzes gemaakt worden in de toebedeling. Een aantal aanvragers, waaronder stichting Dusabikane, is uiteindelijk dan ook niet meegenomen in de toekenning. De stichting Dusabikane had op 30 april jl. een kraam op de Koninginnedagbraderie. Financieel is dit een strop geworden, omdat de stroom was uitgevallen en zij hierdoor haar koffie uit Burundi niet kon uitdelen. Om de inwoners van Bussum van dit project op de hoogte te stellen denkt zij eraan om vaklieden van bedrijven te bewegen een kleine bijdrage te leveren aan dit project. Er zijn plannen voor het organiseren van workshops en een rommelmarkt. Ook zijn er plannen om te proberen een school bereid te vinden om zich in te spannen voor dit project. Mevrouw Nahayo schrijft stichtingen aan voor een financiële steun en betaalt de postzegels steeds uit eigen zak terwijl zij leeft van een uitkering. In Bussum is er een succesvolle actie gestart in de Protestantse Kerk van Bussum om handnaaimachines en handgereedschap in te zamelen. Het bestuur van de stichting zoekt naar mogelijkheden voor transport dat $ 3080,- kost ( 2.360,-) Gevraagde bijdrage: 4.610,- ( 2.250 opstartkosten en 2.360, vervoerskosten handnaaimachines). Stichting Child Surgery Vietnam (CSVN) De stichting is gevestigd in Bussum en heeft in 2011 en 2012 aanvragen ingediend die werden gehonoreerd. Het CSVN zamelt in Nederland gelden in om in de armste gebieden van Vietnam operaties en revalidatieprogramma s mogelijk te maken. Tevens werken ze in hun programma s aan het versterken van de medische kennis van lokale artsen en andere revalidatiespecialisten. Zoals een speciaal trainingsprogramma gericht op de behandeling van brandletsel en een herstelprogramma rond een grote groep jongeren die nadelige gevolgen ondervinden van injecties in de bovenarmspier, het zogenaamde Deltoidproject. Het gedachtegoed is dat kinderen zonder handicap meer kans hebben op werk in de toekomst en kinderen met een handicap door een operatie een grotere kans krijgen om verder te kunnen komen, een vak te leren en een werkplek te bereiken. Ze werken hiervoor samen met de Vietnamese partner Center 2, een lokale NGO, met de Hanoi International Womens Club, met de United Nations Womens Guild in Wenen en met 6
Impulsis, het loket voor ontwikkelingssamenwerking namens Kerk in actie, ICCO en Educans. Sinds 2008 is CSVN drager van het Keurmerk Goede Doelen. De financiële bijdragen komen ten goede aan: De operaties Het effectief vinden van kinderen door DOLISA daartoe te faciliteren Oproepen van geselecteerde families en belemmeringen als werkuitval opheffen (deels compenseren) Kennisuitbreiding van de lokale artsen om de kwaliteit van operaties bij kinderen te verbeteren en uit te breiden met nieuwe disciplines Bijscholingen van lokale artsen, personeel en fysiotherapeuten Het verbeteren van de nabehandeling, inschakelen van nannies, het opzetten en uitbouwen van thuisrevalidatie (zelfrevalidatie). In 2011 heeft de stichting 6.000,- van de gemeente ontvangen als bijdrage voor diverse projecten. Met een deel van deze bijdrage is een deepscreening uitgevoerd in de meest noordwestelijke districten van Vietnam, waarbij kinderen werden gezocht voor hun programma en ze uit te nodigen voor behandeling. Uiteindelijk zijn er 74 kinderen met een operatie geholpen. Met de inzichten uit de deepscreening zullen plannen worden bijgesteld voor de screening in volgende districten. Een ander deel van de bijdrage werd geïnvesteerd in een operatieproject, waarbij 67 kinderen werden geholpen. Een gering bedrag is ingezet om bewustwording van ontwikkelingssamenwerking bij ons eigen lokale publiek te versterken. Tijdens Bussum Cultureel gaven zij informatie over deze projecten aan de Bussumse bevolking. Bij vele gelegenheden zoeken zij in en rondom Bussum contact met het publiek en krijgen daarvoor ook aandacht in de media. Hun aanvraag in 2012 resulteerde in een gemeentelijke bijdrage van 2.750 als tegemoetkoming in de kosten voor operaties en revalidatieprogramma's of het versterken van de medische kennis van lokale artsen en andere revalidatiespecialisten in Vietnam. Dit jaar doet de stichting speciaal een verzoek om bij te dragen in het Deltoid project. Gevraagde bijdrage: 16.000,- ( 15.000,- operatiekosten van 150 Deltoidpatienten en 1.000,- voorlichting en organisatie in Nederland) Stichting Water voor de Masai Deze Bussumse stichting is opgericht op 15 november 2007 en heeft zich tot doel gesteld om schoon drinkwater (en de daarvan afgeleide mogelijkheden) voor het Masaivolk in Afrika te bevorderen. Sinds de oprichting heeft de Stichting Water voor de Masai twee watermolens geplaatst in Tanzania. In 2010 ontvingen zij hiervoor van de gemeente een bijdrage van 2.166,-. Door de aanwezigheid van deze watermolens worden nu 2500 mensen van 7
schoon drinkwater voorzien, komen mensen uit andere dorpen water halen waardoor meer vermenging plaatsvindt en produceren de geiten en koeien meer melk waarmee onder andere kaas wordt gemaakt. Met de zelfverdiende opbrengst is men nu in staat landbouwmaterialen en gereedschappen aan te schaffen en is er meer geld beschikbaar om kinderen naar school te laten gaan. Dankzij hun aanvraag in 2012 en de gemeentelijke toekenning van 6.750,- wordt de derde watermolen in de komende weken geplaatst. Met de huidige aanvraag beoogt het nieuwe bestuur de bouw van een vierde watermolen in een dorp van de Masai in Tanzania. Dit volk is door bevolkingsgroei, klimaatsverandering, uitbreidende landbouw en toerisme in steeds meer afgelegen en marginale gebieden gedreven. Met een eigen watermolen zouden de 9000 mensen van dit dorp niet alleen schoon drinkwater krijgen, maar zouden zij ook landbouw, voedselproductie en andere economische ontwikkelingen verbeteren. De stichting geeft veel lezingen in Bussum en omstreken over hun activiteiten. Tijdens hun laatste bezoek aan Tanzania hebben zij uitgebreid gefotografeerd en gefilmd. Daarvan willen ze een DVD-film maken die geschikt is voor de sponsors uit het verleden en toekomstige sponsors. Tevens hebben zij nu genoeg materiaal om op de Bussumse scholen in bijvoorbeeld een les maatschappijleer een goede en onderbouwde lezing te kunnen verzorgen. Daarnaast plannen ze in Bussum en omstreken op educatieve evenementen aanwezig te zijn, zoals in Bussum natuurlijk en de tafel4 markten. Scholen worden vanaf nu nog actiever betrokken bij het project. Gevraagde bijdrage: 10.000,- (bouw van een vierde watermolen) Sjoerd Weiler_school Gambia Sjoerd Weiler is woonachtig in Bussum en bezoekt regelmatig een school in Gambia. Hij ondersteunt al jaren een sponsorprogramma door het regelen van onder andere schoolspullen, kleding, knuffels, nieuwe schooltasjes, speeltoestellen en toiletten. Op dit moment is hij nu ook bezig met de nieuwbouw van vier ruimtes waarvan twee ruimtes bijna klaar zijn. Daarmee kunnen weer meer kinderen naar school die nu doelloos op de compound rondlopen. De compound ligt ver van de bewoonde wereld. Zijn streven is deze kinderen in contact te brengen met Bussumse basisschoolleerlingen door onderling tekeningen en brieven uit te laten wisselen. Met veel steun uit Bussum o.a. van de carnavalsvereniging, de poffertjeskraam v/d Steen, Bruna Bussum, D-reizen, de Feesterie, A-Heijn Laarderweg (waar een statiegeldproject liep) en tergooi Ziekenhuis Blaricum lukt het hem elk jaar maar net om het schoolgeld ( 65 per kind incl. schooluniform en eten) voor 86 kinderen bij elkaar te krijgen. Extra donatie is van harte gewenst voor de verdere afbouw van de twee schoollokalen. Gevraagde bijdrage: 3.900,- (afbouw van twee schoollokalen) 8
Samenvattend overzicht projecten Organisatie De Stichting Humanitaire Hulp Gambia Stichting Dusabikane Stichting Child Surgery Vietnam Stichting Water voor de Masai Millenniumdoelen Lokaal initiatief Actieve lokale bewustwording Betrekking op ontwikkelingssamenwerking Gevraagd bedrag Ja Ja Ja Ja 8.000,- Ja Ja Ja Ja 4.610,- Ja Ja Ja Ja 16.000,- Ja Ja Ja Ja 10.000,- Sjoerd Weiler Ja Ja Ja Ja 3.900 3. FINANCIËLE ASPECTEN Er is een totaalbedrag van 17.500,- beschikbaar. 4. VOORSTEL / VERZOEK Het college verzoekt de commissie aan de hand van deze notitie in dialoog te treden met de betrokken partijen waarna zij tot een afgewogen oordeel kan komen over de wijze waarop dit jaar aan het gemeentelijk ontwikkelingsbeleid concreet vorm en inhoud wordt gegeven. Burgemeester en wethouders van Bussum, de gemeentesecretaris, de burgemeester, D.J. van Huizen mr. drs. H.W.M. Heijman 9