Hoofdstuk 1: Missende stof in de verslagen Deel 1 Hoofdstuk 1 missende artikelen In het Reken Maar-verslag staan de verkeerde artikelen. De volgende artikelen horen hier te staan: - Rosenberg Bitcoin and Blockchain Will Reveal What They're Actually Good For in 2018 (2017) - Bernstein & Raman The Great Decoupling: An Interview with Erik Brynjolfsson and Andrew McAfee (2015) - Oliver - There Is No Such Thing as the Blockchain (2018) De samenvattingen van deze artikelen kun je verderop in dit supplement vinden. Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 1
Hoofdstuk 2: Artikelen Rosenberg 2018: The Year of the Cryptocurrency Craze (2017) Een blockchain is een cryptisch beschermd distributiegrootboek. Het idee van de blockchain is dat iedere gebeurtenis aan de vorige gebeurtenis gekoppeld wordt, waardoor er een ketting gevormd wordt. Doordat deze ketting niet meer los te koppelen is, kunnen de gebeurtenissen niet meer ongedaan of gekopieerd worden. Hierdoor kan niemand de bitcoin die je gekocht hebt kopiëren. De blockchaintechnologie is heel erg populair in de financiële industrie, maar je kan het eigenlijk voor alles gebruiken waarbij je lijsten moet maken. In 2018 zullen heel veel verschillende toepassingen van de blockchain uitgeprobeerd gaan worden. Dit komt voor een deel doordat investeerders enthousiast worden van alles wat met bitcoin te maken heeft. Uiteindelijk zal dit proces gaan bepalen of de bitcoinbubbel blijft bestaan of toch gaat knappen. Bij Initial Coin Offerings (ICOs) wordt een cryptovaluta gelanceerd. Deze ICO s hebben tot nu toe al $4 miljard opgebracht, met name vorig jaar. Hierdoor zijn cryptovaluta op zichzelf al een rage geworden. Het is goed mogelijk dat grote bedrijven in de toekomst allemaal hun eigen token heeft. Voordat dit kan gebeuren, moeten drie vragen beantwoord worden: - Zijn de cryptovaluta investeringen of middelen? - Kunnen we van het idee afkomen dat cryptovaluta het nieuwe geld zijn? - Kunnen ontwikkelaars de technische problemen rond de bitcoin en andere cryptovaluta oplossen? De cryptovaluta als investering of als middel? Bedrijven creëren en verkopen tokens. Er zijn twee modellen om deze tokens te gebruiken. Ten eerste kunnen ze puur gebruikt worden voor investeringen. Daarnaast kunnen de tokens ook een functie vervullen, wanneer deze gebruikt worden om taken op een platform te voltooien. De ICO-wereld vindt deze beide modellen prima, en over een jaar zullen we weten welk van deze modellen het beste is. Zijn cryptovaluta het nieuwe geld? In de vroege fasen werd uitgelegd dat de bitcoin en eerdere varianten ervan digitaal geld waren. Deze valuta hebben wel wat weg van traditioneel geld, aangezien ze een economische waarde weergeven, verhandeld kunnen worden en unieke symbolen gebruiken. Toch is geen van deze er echt toe in staat om de belangrijkste rol van valuta te vervullen: namelijk het zijn van een stabiel middel om spullen te kopen en te verkopen. Er bestaat bij deze valuta te veel frictie: - De transacties duren te lang - De transacties vereisen te veel energie - Er zijn te veel risico s aan verbonden: bij een bitcoin kan een verkeerd wachtwoord er bijvoorbeeld al voor zorgen dat je de transactie niet kan voltooien. De hele metafoor naar geld is dus al lang niet meer van toepassing op ICO s en bitcoins, en deze metafoor staat daarom in de weg van ons begrip van deze technologie. Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 2
Kunnen de technische problemen opgelost worden? Eén van de grootste problemen van de bitcoin is dat de mechanismen die eraan verbonden zijn zó ingewikkeld zijn, dat bijna iedereen gebruikmaakt van tussenhandelaren om deze te verhandelen. Deze tussenhandelaren zijn weer een zwakke schakel in het systeem: ze kunnen gehackt worden, hun systemen falen, of ze moeten de transacties van hun klanten bijhouden, terwijl die anders anoniem zouden blijven. Als deze problemen niet opgelost worden, zal de industrie geen goede vooruitzichten kennen. Conclusie Uiteindelijk komen deze drie problemen allemaal neer op vertrouwen. Tegenstanders dachten in eerste instantie dat er een wereld zonder vertrouwen zou ontstaan, maar dit is tot nu toe nog niet gebeurd. Uiteindelijk is de belangrijkste uitdaging voor cryptovaluta of zij efficiënter kunnen worden in de toekomst, want op dit moment verbruiken zij veel resources. Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 3
Oliver - There Is No Such Thing as the Blockchain (2018) We hebben net de definitie van de blockchain besproken, waarin we stelden dat het een digitaal grootboek is waarmee op een veilige manier transacties kunnen plaatsvinden. Volgens dit artikel bestaat de blockchain niet: in werkelijkheid zijn er twee algemene typen computersystemen. Deze systemen gebruiken dezelfde onderliggende protocollen, maar er zijn wel belangrijke verschillen. Systeem 1: radicale decentralisatie Het eerste type blockchain is gebaseerd op het principe van radicale decentralisatie. Bij de bitcoin wordt er gebruikgemaakt van proof of work, dit is de complexe procedure waarmee nieuwe blokken aan de blockchain worden vastgemaakt door de zogeheten miners. Er is sprake van algoritmisch bestuur (algorithmic governance). Het algoritme bevat alle regels voor interactie met het netwerk en het gebruik van de bitcoin. Als iemand zich niet aan de regels houdt, herkent het algoritme deze acties niet en wordt de gebruiker dus automatisch geweigerd. Doordat de algoritmisch de regels handhaven, kan de bitcoin gebruikt worden zonder de controle van banken of overheden. Het nadeel hiervan is dat het moeilijk is om de regels van het netwerk te veranderen. Bij deze verandering kunnen er hard forks voorkomen, dit zijn splitsingen van het netwerk. Iedere keer dat iemand de regels van het algoritme aan wil passen, mogen alle gebruikers bepalen welke regels ze willen volgen. Meestal maakt niet iedereen hierbij dezelfde keuze, waardoor het netwerk in tweeën gesplitst wordt. Deze splitsingen zorgen ervoor dat systemen zoals de bitcoin instabiel worden. Systeem 2: een systeem met meer controle Voor een purist is een blockchain een systeem waarbij zowel de data als de macht gedecentraliseerd zijn. Voor bedrijven is de grote instabiliteit die bij deze systemen voorkomt echter niet acceptabel. Toch zien veel bedrijven wel in dat het gebruik van de blockchain nuttig kan zijn bij het creëren van veilige en efficiënte datasystemen. Bijna alles wat de bedrijven onprettig vinden aan de bitcoin komt voort uit het algoritmische bestuur. Dit soort bestuur is alleen noodzakelijk als het netwerk anoniem, gedecentraliseerd en open moet zijn. Veel bedrijven hebben behoefte aan geen van deze dingen, en daarom laten zij het algoritmisch bestuur weg. Hierdoor zijn er heel veel permissioned blockchains, dit zijn systemen waarbij er regels bestaan voor wie er kan deelnemen aan het systeem. In aan typisch permissioned system spreken de deelnemers al van tevoren af hoe het netwerk gerund moet worden. Daarnaast tekenen de deelnemers een contract (ook wel network constitution) waarin zij instemmen met de regels. In dit contract staat ook weergegeven welke procedure gevolgd moet worden om de regels te veranderen en worden regels opgesteld voor zaken die buiten het algoritme vallen. In deze systemen blijft de data dus gedecentraliseerd, maar de macht niet. Als je bijvoorbeeld kijkt naar een bank, heeft de permissioned blockchain verschillende voordelen: - De deelnemers zijn bekend, zoals ook moet van reguleringen. - Doordat de algoritmes aangepast kunnen worden, is er sprake van stabiliteit. Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 4
- Verschillende deelnemers kunnen een verschillende mate van toegang verkrijgen, waardoor de privacy en bedrijfsgeheimen bewaard blijven. Uiteindelijk heeft iedere industrie te maken met transacties, en daarom is de blockchain voor alle industrieën interessant. Daarom zijn veel bedrijven ook blockchain services gaan aanbieden, waarbij ook gefocust wordt op de permissioned systems. Conclusie Belangrijk is dat mogelijke investeerders zich beseffen dat niet alle blockchains hetzelfde zijn. Hoewel sommige beweren dat de cryptovaluta ervoor zullen zorgen dat de conventionele monetaire systemen verdwijnen, hebben deze instituten een manier gevonden om de belangrijke technieken van de bitcoin te gebruiken zonder met de problematische gevolgen om te hoeven gaan. Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 5
Bernstein & Raman The Great Decoupling: An Interview with Erik Brynjolfsson and Andrew McAfee (2015) In dit interview wordt de invloed van technologie op de productiviteit en de welvaart in een land besproken. Hierbij komen zowel de voor- als de nadelen aan bod. Een nieuwe revolutie Brynjolfsson en McAfee stellen dat de revolutie van digitale technologieën de tegenhanger is van de Industriële revolutie. Waar bij Industriële revolutie veel van handwerk door machines overgenomen werd, wordt nu veel denkwerk gedigitaliseerd. Dit noemen zij de Second Machine Age. Deze periode zal beter zijn, doordat het mogelijk wordt om meer te produceren in de vorm van gezondheidszorg, educatie, entertainment, etc. Daarnaast zullen steeds meer mensen over de hele wereld hiervan gaan profiteren. Grotere ongelijkheid De economie groeit dus steeds sneller, maar dit zorgt ook voor meer ongelijkheid. De nieuwe technologieën vervangen veel eenvoudig uit te voeren taken, waardoor er met name voor lager opgeleiden minder werk is. Daartegenover staat dat er juist meer vraag is gekomen naar hoger opgeleiden, die de systemen beheren en creatieve oplossingen zoeken. Door deze ontwikkeling ontstaat er meer ongelijkheid in de wereld. De lager opgeleiden krijgen het zwaarder, terwijl de hoger opgeleiden juist meer kansen krijgen en een hoger inkomen verdienen. De middenlaag van de bevolking begint te verdwijnen, en de tegenstellingen worden steeds groter. Doordat digitale goederen makkelijk gekopieerd kunnen worden, ontstaan er andere mogelijkheden voor bedrijven en individuen. Daardoor ontstaan er nu zogenaamde winner-take-most markets. The Great Decoupling Vroeger ging een stijging in de productiviteit altijd gepaard met een stijging van de welvaart in een land. Tegenwoordig is dit echter anders: terwijl de productiviteit steeds sneller stijgt, worden de kansen en het inkomen van de gewone werker steeds kleiner. Dit noemen Brynjolfsson en McAfee The Great Decoupling. Dit fenomeen komt overal ter wereld voor en wordt voor het grootste deel gedreven door technologische voortuitgang. Kenmerken van de Second Machine Age We kunnen de Second Machine Age opdelen in twee fasen: - Fase II-A: mensen leren de machines stap-voor-stap wat we weten. - Fase II-B: de machines gaan uit zichzelf leren, waardoor zij kennis en vaardigheden ontwikkelen die wij zelf niet eens kunnen verklaren. Een mogelijke derde fase zou zijn dat de machines emoties en interpersoonlijke relaties gaan begrijpen, maar zo ver zijn we nu nog niet. Op dit moment zijn mensen op drie gebieden nog beter dan machines: Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 6
- Topcreativiteit, waarmee bijvoorbeeld nieuwe bedrijfsmodellen worden ontwikkeld, wetenschappelijke ontdekkingen worden gedaan, boeken worden geschreven, etc. - Emoties en interpersoonlijke relaties, waarbij we om elkaar coachen, motiveren, begrijpen, etc. - Mobiliteit, aangezien robots nog lang niet zo vloeiend, voorzichtig en snel kunnen bewegen als mensen. Mogelijkheden voor bedrijfsmodellen Op dit moment is de bedrijfsdynamiek kleiner geworden, ondanks de technologische revolutie. Mensen hebben de neiging om eerder te kijken naar manieren waarop de technologie de mensen kan vervangen, dan te zoeken naar manieren waarop mens en machina samen kunnen werken. Om de nieuwe digitale technologieën te gebruiken, moet de bedrijfsomgeving meer ondersteuning bieden aan informatie, de ontwikkeling van nieuwe bedrijven en economische groei. Hiervoor zijn vijf zaken van belang: - Educatie: het basis- en middelbaar onderwijs moet zich focussen op het aanleren van waardevolle vaardigheden, oftewel de dingen waar computers niet goed in zijn. Er moet dus meer aandacht komen voor creativiteit, interpersoonlijke vaardigheden en probleemoplossend vermogen. - Infrastructuur: investeringen in wegen, vliegvelden en netwerken zijn belangrijk voor de toekomst en zijn noodzakelijk voor groei. - Ondernemerschap: jonge bedrijven zijn de grootste bron voor nieuwe banen, dus ondernemerschap moet gestimuleerd worden. - Immigratie: er komen veel getalenteerde mensen naar Amerika en de bedrijven die zij oprichten zorgen voor veel banen. Het is dus belangrijk dat immigratie van getalenteerde mensen bevorderd wordt. - Basisonderzoek: veel bedrijven focussen zich op toegepast onderzoek, waar ze direct wat mee kunnen doen. De overheid moet dus een belangrijke rol spelen bij de ondersteuning van basisonderzoek. Conclusie Brynjolfsson en McAfee voorspellen dat de nieuwe technologieën ervoor gaan zorgen dat er meer welvaart in de wereld komt. Toch is er geen garantie dat iedereen hiervan kan profiteren, aangezien er grote inkomensverschillen dreigen te ontstaan. De uitkomst van deze revolutie zal uiteindelijk niet bepaald worden door de technologieën, maar door de manieren waarop wij er als mensen mee omgaan. Tentamen halen? www.rekenmaarverslagen.nl 7