Koemelkvrij dieet bij borstvoeding Inleiding Uw kind is mogelijk allergisch voor koemelkeiwit en krijgt borstvoeding. Om vast te stellen of uw kind echt allergisch is, moet hij/zij vier weken helemaal stoppen met de inname van koemelkeiwit. Om ervoor te zorgen dat de borstvoeding die uw kind krijgt, vrij is van koemelkeiwit, moet u vier weken lang een koemelkeiwitvrij dieet volgen. Na vier weken kijkt de kinderarts of uw kind weer koemelkeiwit mag krijgen. Dit hangt af van het effect van het dieet. In deze folder vindt u informatie over deze allergie en praktische tips voor het volgen van het dieet. Wat is koemelkeiwitallergie? Koemelkeiwitallergie is de meest voorkomende voedselallergie bij zuigelingen. Het aantal kinderen dat voor het eerste levensjaar een koemelkeiwitallergie heeft, wordt geschat op 2 tot 3 %. Het is een abnormale reactie van het afweersysteem op het eiwit in koemelk. Het afweersysteem ziet de eiwitten in de melk onterecht als schadelijk voor het lichaam en doet een aanval om ze af te weren. Klachten De reacties van het afweersysteem kunnen variëren van mild tot ernstig en de klachten kunnen heel verschillend zijn. Voorbeelden zijn maag- en darmklachten (darmkrampen, braken, diarree) en luchtwegklachten. Ernstig, moeilijk behandelbaar eczeem kan samengaan met een voedselallergie. Ook groeiachterstand en anafylactische shock zijn mogelijke gevolgen van voedselallergie. Deze klachten zijn geen volledige opsomming. Daarnaast kunnen ze ook een heel andere oorzaak hebben dan koemelkeiwitallergie. Raadpleeg bij klachten een arts. Locatiegegevens Locatie Utrecht Bosboomstraat 1 3582 KE Utrecht Locatie Zeist Jagersingel 1 3707 HL Zeist Locatie Doorn Bergweg 2 3941 RB Doorn Navigatie ingang en parkeren: Acacialaan T 088 250 5000 www.diakonessenhuis.nl Waarom een koemelkvrij dieet? Met u is besproken dat u vier weken een koemelkvrij dieet gaat volgen. Het doel hiervan is om te kijken of het dieet effect heeft op de klachten van uw kind. Na vier weken bespreekt de kinderarts de resultaten met u. U hoort dan ook of het dieet voortgezet moet worden. Diakonessenhuis, Diëtetiek/Kindergeneeskunde, folder DIET14 / 006 1
Wat is een koemelkvrij dieet? Een koemelkvrij dieet betekent dat u geen dierlijke melkproducten zoals melk, karnemelk, yoghurt, kwark, kaas en roomboter gebruikt. Ook melk en melkproducten van andere dieren zoals geiten, paarden en kamelen moet u vermijden, evenals producten waar melkeiwit in is verwerkt. Gebruik ook geen sojaproducten en amandelmelk. Andere sterk allergene voedingsmiddelen, zoals ei, pinda s en noten, hoeft u niet weg te laten, tenzij daar duidelijk aanwijzingen voor zijn. Bespreek dit dan met uw arts. Producten die u niet mag gebruiken 1) Alle melkproducten zoals melk, karnemelk, yoghurt(dranken), kwark, chocolademelk, pudding, vla, pap, roomijs, koffiemelk, koffieroom, slagroom, kaas, smeltkaas, smeerkaas, cottagecheese, buitenlandse kaassoorten, geitenkaas en roomboter. 2) Producten waar koemelkeiwit in voor kan komen: - luxebroodjes, krentenbrood, broodmix, crackers met melk; - margarine, halvarine, bak- en braadproducten (diverse soorten zijn vrij van melk); - gemengde vleeswaren zoals gekookte worstsoorten (boterhamworst, leverworst en gekookte worst), gepaneerd vlees, vleeswaren op basis van gehakt zoals gebraden gehakt, filet americain, vleessalades; - melkchocoladebeleg, sandwichspread; - biscuits, koekjes, gebak (verschillende soorten zijn vrij van melk); - weidranken, zoals Taksi, Djoez, Rivella, advocaat, koffiecreamer; - melkchocolade, gevulde chocolade (bonbons e.d.); - zoutjes met melk, zoals kaaskoekjes en sommige gekruide zoutjes en chips; - sommige soorten snoep, zoals boterbabbelaars en toffees; - kant-en-klaarsoepen, uit blik of pak, bouillonblokjes, -tabletten; - gepaneerd vlees, vleesragouts, kant-en-klare vleessalades, vleesconserven, kant-en-klaar gemarineerd vlees en snacks met vlees, zoals kroketten, bitterballen, e.d.; - gepaneerde vis, vissticks, visconserven en kant-en-klare vissalades en visragouts; - juspoeder, kant-en-klaarsauzen; - groenten a la crème; - aardappelkroketten, aardappelsalade, instant aardappelpuree; - mayonaise, fritessaus, slasaus; - ijs; - paneermeel; - cake-, pannenkoek-, poffertjes- en taartmix; - kant-en-klare pizza, pannenkoeken, poffertjes, ragout, ovengerechten, salades of maaltijden, gepaneerde gerechten zoals kroketten en gepaneerde vleesproducten; - Chinese en Indische gerechten; - vegetarische vleesvervangers; - Sinds de invoering van de Europese richtlijnen voor het vermelden van alle 14 allergenen is het verplicht om melk te vermelden op de verpakking. Als u niet zeker bent van de ingrediënten kunt u kijken of melk Diakonessenhuis, Diëtetiek/Kindergeneeskunde, folder DIET14 / 006 2
bij de allergeneninformatie staat vermeld. Sommige verpakkingen bevatten ook nog een extra symbool dat melkvrij aanduidt. Producten die u wel kunt gebruiken Hieronder vindt u een aantal veelgebruikte producten die u wel kunt gebruiken. De lijst is niet volledig. - gewoon bruin of volkorenbrood (check voor de zekerheid de ingrediënten); - roggebrood; - broodsmeersels en harde margarines zonder koemelk (en soja): In ieder geval Becel light, Bebo margarine, Bebo light, NatuFood margarine (reform), Wajang margarine; - ontbijtkoek, rijstwafels; - pindakaas, jam, (appel)stroop; - ongemengde vleeswaren zoals rookvlees en bacon; - harde worstsoorten zoals cervelaatworst en salami; - ei; - rijstemelk; - haverdrank; - thee en koffie; - fruit en groente; - vruchtensap; - naturel vlees, naturel vis; - aardappelen, rijst en pasta (meergranen of volkoren); - bruine bonen, kapucijners; - tarwebloem; - maïzena; - krenten en rozijnen; - chips naturel; - pinda s; - zaden en noten; - popcorn; - zout; - azijn; - tomatenpuree; - ketjap; - enkelvoudige kruiden en specerijen. Koemelkeiwit op het etiket Lees altijd zorgvuldig de samenstelling van een artikel op de verpakking! Een artikel bevat koemelkeiwit (en moet dus niet worden gebruikt) als een van de volgende ingrediënten op het etiket staat vermeld: melk, magere of droge melkbestanddelen, wei-eiwit, weipoeder, lactose, melksuiker, magere of volle melkpoeder, caseïne, caseïnaat, natuurlijk aroma, melkeiwit, gehydrolyseerd melkeiwit, melkvet, roomboter, melkzout, Diakonessenhuis, Diëtetiek/Kindergeneeskunde, folder DIET14 / 006 3
margarine, (slag)room, karnemelk, kaas. De aanwezigheid van melk is verplicht geëtiketteerd en staat genoemd bij de ingrediënten van het voedingsmiddel. Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid Een koemelkvrij dieet kan gemakkelijk leiden tot tekorten in energie. Dit gaat in eerste instantie niet ten koste van de samenstelling van de borstvoeding maar wel ten koste van uw eigen lichaam. De borstvoeding kan teruglopen en u kunt ongewenst gewicht verliezen. U zult dus meer moeten eten als u borstvoeding geeft. Gemiddelde aanbevolen hoeveelheden als basis voor een gezonde koemelkvrije voeding bij borstvoeding zijn: - 8 boterhammen, bij voorkeur bruin of volkoren; - 250 gram aardappelen (of rijst, pasta, peulvruchten) (5 aardappelen of 5 opscheplepels); - 250 gram groente (5 groentelepels); - 3 stuks fruit (300 gram); - ten minste 500 ml calciumverrijkte rijstemelk; - 125 gram (gaar/gare) vlees(waren), vis, kip, ei of vervangers; - 50 gram halvarine, margarine, bak- en braadproducten (zonder melk); - 2000-2500 ml dranken (inclusief rijstemelk); - + 50 gram ongezouten noten per dag. Als u toch ongewenst gewicht verliest, uw borstvoeding terugloopt of als u vragen of problemen heeft met het dieet, vraag uw arts dan om een verwijzing naar de diëtist. Meer informatie Vragen Als u vragen heeft over het volgen van een koemelkeiwitvrij dieet dan kunt u contact opnemen met uw kinderarts via de polikliniek Kindergeneeskunde. De kinderarts verwijst u eventueel door naar een diëtist die gespecialiseerd is op het gebied van voedselallergieën. Klachten Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u dit niet prettig of wenselijk vindt, kunt u terecht bij een van de klachtenfunctionarissen via telefoonnummer 088 250 6143, via e-mail klachten@diakhuis.nl of via het klachtenformulier op www.diakonessenhuis.nl. Opmerkingen over de tekst Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder. Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via info@diakhuis.nl. Diakonessenhuis, Diëtetiek/Kindergeneeskunde, folder DIET14 / 006 4
Tot slot Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn Het Diakonessenhuis, opgericht in 1844, is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis op drie locaties in de regio Utrecht. Onze medewerkers zetten zich dagelijks in om patiënten de beste zorg dichtbij te bieden. Kwalitatief hoogwaardige, veilige, tijdige en persoonlijke zorg in een prettige omgeving staat voorop. Het ziekenhuis ontvangt hiervoor regelmatig erkenningen van patiënten en onafhankelijke instanties. Algemene voorwaarden Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de voorwaarden op www.diakonessenhuis.nl/uw-bezoek/kosten-vergoedingen Bronvermelding Bij het opstellen van deze folder is gebruik gemaakt van de JGZ richtlijn Voedselovergevoeligheid NCJ, Utrecht 2013. Telefoonnummers Polikliniek Kindergeneeskunde 088 250 6326 Diakonessenhuis, Diëtetiek/Kindergeneeskunde, folder DIET14 / 006 5