jaargang 20 nummer 3 SEMafoor Het Ludwigslied augustus 2019 Chronologie volgens Illig Caesar in de Lage Landen De kerstening van ons land
SEMafoor ISSN 1567-5203 Kwartaalblad van SEM De studiekring beoogt met zijn werk een hernieuwd onderzoek naar de geschiedenis van het eerste millennium van de Lage Landen globaal tussen de rivieren Somme en Elbe in de periode 100 v.chr. tot 1200 n.chr. Inhoud 1 Van de redactie 2 Een kale rechter Joep Rozemeyer 5 West-Europese wikings tegen Hludwigs leger in het Ludwigslied Luc Vanbrabant 11 De kerstening van ons land Ruud van Veen 16 Nogmaals de Peutingerkaart Guido Delahaye 21 Dokkum 754: Gecreëerd uit wad, mist en mythe Eugène Gadet 24 SEMafoortje: Transgressies in de toekomst 25 Het Utrechtse castellum Rob Voogel 30 Redactioneel beleid van SEMafoor 31 Missen we 300 jaren? De onhoudbaarheid van de chronologie van Heribert Illig 34 Nawoord bij 'De onhoudbaarheid van de chronologie van Heribert Illig' van Jan van der Land Jan van der Land 35 Boudewijn I niet de eerste graaf van Vlaanderen Jan van der Land 37 De vreemde zoektocht naar drie spookdagen Jeff van Hout 38 Nawoord Ad Maas 39 Caesar in de Lage Landen. De Gallische oorlog langs Rijn en Maas (Tom Buijtendorp) Guido Delahaye 47 Pompeï Kurt Wayenberg 49 SEMafoortjes: Servatius; Willibrordus apostel van de Lage Landen; Bonifatius de politicus; Bonifatius de evangeliebrenger; Bonifatius als auteur SEMafoor jaargang 20 nr. 3, aug. 2019
Van de redactie Welkom bij SEMafoor 20.3, het zomernummer van onze jubileumjaargang. De vraag circuleert al even, maar tot nog toe blijft het antwoord complex en onduidelijk. Niet voor Joep Rozemeyer, Hij laat Karel de Kale rechtspreken: Als Karel de Kale munten slaat in Dorestad, dan lag Dorestad in West-Francia. Dat kan dus nooit Wijk bij Duurstede zijn geweest. Luc Vanbrabant doet een nieuwe lezing van het Hludwigslied. Volgens Luc behandelt het de strijd tegen de West-Europese heidenen. De slag van Saucourt in 881 was waarschijnlijk slechts een van de vele op de West-Europese laagvlakte. Uiteindelijk haalden de Karolingers het van de niet-christenen. Allen die van kamp veranderden door zich te laten dopen, konden carrière maken binnen het feodale. Nog meer over kerstening! Ruud van Veen verzamelt een hoop weetjes. Er is maar één besluit: De kerstening heeft zich van het zuiden naar het noorden voltrokken en ten tijde van Bonifatius en Willibrord was dat tot zowat de 51 e breedtegraad. Zeg maar ter hoogte van Maastricht... Guido verzamelt wat extra curiosa omtrent de Peutingerkaart: de geboorte van stroming, omwegen, plaatsen met conflicterende ouderdom, missende routes, plaatsen met unieke symbolen. Hij stelt: "Met de PK valt niets te bewijzen, niet ten voordele, maar ook niet ten nadele van welke opvatting dan ook..." Eugène Gadet vraagt zich af hoe de Friezen een leger konden samenstellen voor de strijd tegen de Pepiniden. De terpen werden slechts bewoond door gestrande mensen. Er zijn nauwelijks fundamenten van huizen gevonden, nauwelijks graven en al helemaal geen gemeenschapshuizen. De herkomst van een Fries leger moet elders gezocht worden. Rob Voogel geeft een overzicht van Romeins Utrecht, vooral archeologisch, en komt tot de vaststelling dat tussen de zesde en tiende eeuw er geen gebouwelijk Utrecht te vinden is. Jan van der Land voert in een eerste bijdrage de Angelsaksische koningen aan als bewijs tegen de stellingen van Illig..In een tweede bijdrage reageert hij op een vorig artikel van Luc Vanbrabant waarbij deze Boudewijn met de IJzeren Arm 'eerste graaf van Vlaanderen' noemt. Het betreft hier enkel de gouw Flandrensis, stelt Van der Land, en die gouw was slechts één van de 12 gouwen in het latere Vlaanderen. Jeff van Hout begrijpt de commotie rond de 10/13 dagen discussie van Illig niet. Het is fout te denken dat 13 dagen nodig waren om alles weer in de astronomische pas te laten lopen, stelt hij. Guido Delahaye had een mail-conversatie met Tom Buijtendorp over diens boek "Caesar in de Lage Landen. De Gallische oorlog langs Rijn en Maas". De grootste kritiek van Guido? De titel van het boek beperkt zich tot 17 pagina's, de veldslag bij Empel en Kessel, een oud verhaal. Kurt Wayenberg bezocht Pompeï en het archeologisch museum in Napels. Hij verwijst de theorie van Fomenko dat Pompeï pas in 1631 door de Vesuvius werd bedolven, naar het rijk der fabelen. Nawoorden zijn er op de artikelen van Guido Delahaye, van Jan van der Land en van Jeff van Hout. Graag ook even aandacht voor de bijlage omtrent het symposium. Dit jaar vindt het symposium bij uitzondering plaats op 19 oktober 2019! Kopij voor SEMafoor 20.4 zien we graag tegemoet uiterlijk 1 nov. 2019. --------------------------- Het bestuur van SEM is ook de redactie van SEMafoor en wordt gevormd door Janus Jochems, Alex Laenen, Ad Maas, Fred Saan en Kurt Wayenberg. Gewoonlijk worden bestuur en redactie gescheiden, maar bij SEM is daar bewust niet voor gekozen. Leden van bestuur en redactie hebben tot taak een eerlijke publieke discussie te organiseren op het werkterrein van SEM. Ze vertegenwoordigen niet een richting, hebben geen achterban noch te maken met last- en ruggespraak ten aanzien van welke groep of persoon ook. De taak van elk bestuurslid en redactielid staat los van een rol als onderzoeker/auteur. In die hoedanigheid is er ruimte voor eigen interpretaties en visies. Dergelijke stukken worden onder eigen naam gepubliceerd. Informatieve teksten zonder auteursnaam, zoals SEMafoortjes, zijn van de redactie, tenzij anders aangegeven. SEMafoor jaargang 20 nr. 3, aug. 2019 1
Elk nummer van SEMafoor wordt online geplaatst één jaar na de verschijningsdatum. Tot het zover is proberen we van de recentere nummers de inhoudsopgave en het Van de redactie beschikbaar te stellen. U bekijkt hier zo n voorlopige online-versie.
SEM COLOFON SEMafoor Tijdschrift van SEM De studiekring SEM beoogt met zijn werk een hernieuwd onderzoek naar de geschiedenis van het eerste millennium van de Lage Landen globaal tussen Somme en Elbe in de periode 100 v.chr. tot 1200 n.chr. SEMafoor verschijnt 4x per jaar. Abonnementsprijs De kosten voor een jaarabonnement bedragen 35,00. Het bedrag dient overgemaakt te worden op de rekening van: Stichting SEM, Bavel IBAN NL44 INGB 0009 1026 78 BIC: INGBNL2A o.v.v. abonnement SEMafoor 2019 Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd tenzij men uiterlijk 1 november 2019 schriftelijk heeft opgezegd. Redactieadres Hof 6, 4854 AZ Bavel E-mail: info@semafoor.info Website SEM www.semafoor.info Contactadres in België Kurt Wayenberg Mechelsebaan 99 2570 Duffel E-mail: kurt.wayenberg@dxc.com