EMdfomlr 9"8. Vlaanderen in het. Studiekring Eerste Millennium. van Rad. tingerzoott. tretrebe. treigetreet. nummer 3. augustus.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "EMdfomlr 9"8. Vlaanderen in het. Studiekring Eerste Millennium. van Rad. tingerzoott. tretrebe. treigetreet. nummer 3. augustus."

Frieda Augusta Willemsen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 EMdfomlr augustus 2016 jaargang 17 nummer 3 tretrebe treigetreet OE!gtrEOE'E! 9"8 tingerzoott van Rad Vlaanderen in het

2 SEMafoor ISSN Kwartaalblad van SEM De studiekring beoogt met zijn werk een hernieuwd onderzoek naar de geschiedenis van het eerste millennium van de Lage Landen globaal tussen de rivieren Somme en Elbe in de periode 100 v.chr. tot 1200 n.chr. Inhoud 1 Van de redactie 2 De zoon van Radbod op avontuur in Zuid-Frankrijk Jeff van Hout 8 Wilkens: Waar eens Troje Lag. Toch Cambridge? 9 De Rhenus van Caesar Nicholas Darbyshire 14 SEMafoortjes: Boerderij-onderzoek in Twenthe; Woontorens en kastelen; Antieke en moderne plaatsnamen; Die Frühzeit der eisen-verarbeitung 15 Nederland in Frankrijk Ad Maas 17 Hielden de Romeinen na 9 AD een grenszone op de rechter Leen Hoogerwerf Rijnoever onder controle? 21 SEMafoortjes: Romeinse haven van Voorburg-Arentsburg; Vlaanderen in de Middeleeuwen; Herre Wynia over Utrecht ; Merovingische vondsteni Alphen 22 Discussie over Oudnederfrankisch 23 De aard van de Peutinger-kaart Ruud van Veen 25 Dorestadum en Trajectum bij Ptolemaeus? Yeb Boersma 28 SEMafoortje: Kelten en Israëlieten 29 Grand blijft een mysterie Kurt Wayenberg 32 SEMafoortjes: Vikingen; Kanaal van Corbulo; Geschiedenis van de Lage Landen: een periodisering 33 Lekkere oude wijn? Luc Vanbrabant 37 Vlaanderen in het eerste millennium Ruud van Veen 40 SEMafoortjes: Is Makkum Dorestad?; Romeinse sporen in de Lage Landen; Romeins Dolium in Oerle / Veldhoven; Gouden munten in Kalkriese; Raadselachtige tekens; Oud-Friese boeteregisters; Fernweh: Willem Willems; De abtenkroniek van Aduard; De uitvinding van het tijdperk van het Christendom; Sint Amandus; Bierum of Wierum; Woestijnvaders; 43 De Romeinse naam Albiobola Batavorum, een 20ste-eeuws Rob Voogel verzinsel 45 Romeinse Rijk: Oost en West Ad Maas SEMafoor jaargang 17 nr. 3, aug 2016

3 Van de redactie Welkom bij SEMafoor We beginnen dit nummer in het Zuid-Franse dorpje Bassoues (Aquitanië). Jeff van Hout vond er, in de crypte van een bijzondere kerk, de sarcofaag van de zoon van Radbod, koning / hertog van de Friezen. Jeff vertelt ons ook de legende van Saint-Fris en verhaalt hoe dat dorpje aan zijn Basilique Saint-Fris kwam. Waar ligt de oorsprong van de legende van Saint-Fris en bezit deze een kern van waarheid? Nicholas Darbyshire neemt ons mee op een denkoefening die ons moet helpen bij de loop van de Rhenus, de Mosa en de Scaldis in de tijd van Caesar. Ook stelt Nicholas vragen bij het feit dat Caesar het nergens heeft over Gessoriacum maar wel over ad portum Itium. Nicholas komt dan ook met een bijzondere stelling over het Gessoriacum op de Peutinger-kaart. Ad Maas noemt zich na een aantal andere ontboezemingen een Nederbelg en filosofeert over een artikel van Ludo Milis waarin deze het heeft over de Franse Nederlanden of Frans-Vlaanderen. Leen Hoogerwerf komt terug op de Vinxtbach, besproken door Ruud van Veen. Leen stelt dat in deze regio zeer zeker sprake is van zowel militair als politiek als economisch beleid van de Romeinen en brengt hiervoor interessante feiten aan. Leen onderbouwt ook de stelling dat er een zekere permanente Romeinse aanwezigheid was op de rechteroever van de Rijn. Gevoelsmatig stellen we de Peutinger-kaart altijd gelijk met een verzameling van Romeinse militaire wegen maar noch het ene, noch het andere mogen we voor correct aannemen stelt Ruud van Veen. Yeb Boersma vraagt toch wel veel van de SEMafoor lezers. Zelfs Peutinger-kaartplaatsen zoals Cambrai of Escautpont worden in vraag gesteld. Maar toch heeft Yeb Boersma soms een punt. Francia b.v. staat op de PK ingeschreven rechts van de Fl. Renus. Naar het oosten toe volgen na Francia achtereenvolgens het gebied van de Burcturi, Suevia en Alemannia. De belangrijkste plaatsen die de Geograaf van Ravenna opsomt als liggende in Alemannia zijn Ligonas (Ligones), Bizantia (Besançon), Nantes (Boviolles) en Mandroda (Mandeure). Dit zijn allemaal plaatsen die in het noordoosten van Frankrijk liggen en niet ten oosten van de Rijn wat men mag verwachten moest de Rhenus de Rijn zijn. En waarom noemde Ptolemeus Dorestad niet? Of deed hij dat onder een andere naam? Een moeilijk maar toch waardevol artikel... Kurt Wayenberg bezocht het Romeinse amfitheater van Grand (Vogezen) en vat nog eens samen wat daar over bekend is en vooral ook waarover het nog steeds gissen is Luc Vanbrabant en Ruud van Veen buigen komen uitgebreid terug op het boek van Joël Vandemaele Vlaanderen in het eerste millenium. Ze komen beiden met bedenkingen, met correcties en met aanvullingen. Rob Voogel komt terug op het artikel van Jeff van Hout dat de Romeinse naam van Utrecht, Albiobola Batavorum, een verzinsel is. Rob meet de schade op, slaat ook een mea culpa en bedankt Jeff om deze kwestie uit te zoeken. Aansluitend geeft Ad Maas nog een beschouwing over het Oost- en West-Romeinse Rijk Natuurlijk zijn er weer een flink aantal SEMafoortjes en ook nog twee redactie-artikelen over het Troje van Iman Wilkens en over het Oudnederfrankisch. Graag vestigen we ook uw aandacht op SEM-symposium op zaterdag 5 november met als thema: Visies naar aanleiding van het werk van Albert Delahaye. Het dagprogramma treft u als bijlage aan. Kopij voor 17.4 graag voor 1 november 2016! Het bestuur van SEM is ook de redactie van SEMafoor en wordt gevormd door Jeff van Hout, Janus Jochems, Alex Laenen, Ad Maas en Kurt Wayenberg. Gewoonlijk worden bestuur en redactie gescheiden maar bij SEM is daar bewust niet voor gekozen. Leden van bestuur en redactie hebben tot taak een eerlijke publieke discussie te organiseren op het werkterrein van SEM. Ze vertegenwoordigen niet een richting, hebben geen achterban noch te maken met last- en ruggespraak ten aanzien van welke groep of persoon ook. De taak van elk bestuurslid en redactielid staat los van een rol als onderzoeker/auteur. In die hoedanigheid is er ruimte voor eigen interpretaties en visies. Dergelijke stukken worden onder eigen naam gepubliceerd. Informatieve teksten zonder auteursnaam, zoals SEMafoortjes, zijn van de redactie, tenzij anders aangegeven. SEMafoor jaargang 17 nr. 3, aug

4 Elk nummer van SEMafoor wordt online geplaatst één jaar na de verschijningsdatum. Tot het zover is proberen we van de recentere nummers de inhoudsopgave en het Van de redactie beschikbaar te stellen. U bekijkt hier zo n voorlopige online-versie.

5 & m lh-àl Lfr.r 'nl Hof AZ Bavel COLOFON SEMafoor Tijdschrift van de SEM De studiekring SEM beoogt met zijn werk een hernieuwd onderzoek naar de geschiedenis aan het eerste millennium ann de Lage Landen globaal tussen Somme en Elbe in de periode 100 zt.chr. tot 1200 n.chr. SEMa/oor verschijnt 4x per jaar. Abonnementsprijs De kosten voor een jaarabonnement bedragen 35,00. Het bedrag dient overgemaakt te worden op de rekening van: Stichting SEM, Bavel IBAN NL 44 INGB OOO BIC: INGBNL2A o.v.v. ab. SEMafoor 2016 Redactieadres IrJ.oÍ 6,4854 AZ Bavel info@semafoor.net Website SEM rnzww.semafoor.info Contactadres in België: Kurt Wayenberg Mechelsebaan DufÍel kurt.wayenberg@hpe.com Het j aarabonnement wordt automatisch oerlengd tenzij men uiterlijk 1 noztember 2016 schriftelijk heeft opgezegd.

Vergelijkbare documenten

SEMafoor. Studiekring Eerste Millennium. Pseudocartograﬁe. Pausen en Keizers. Caesar in de Lage Landen. Oud-Friese verblijfplaatsen

SEMafoor. Studiekring Eerste Millennium. Pseudocartograﬁe. Pausen en Keizers. Caesar in de Lage Landen. Oud-Friese verblijfplaatsen jaargang 19 nummer 3 SEMafoor Pseudocartograﬁe augustus 2018 Pausen en Keizers Caesar in de Lage Landen Oud-Friese verblijfplaatsen SEMafoor ISSN 1567-5203 Kwartaalblad van SEM De studiekring beoogt met