SEMafoor. Studiekring Eerste Millennium. Lugdunum. Levensverhalen van heiligen. Merovingen aan de benedenloop van de Rijn

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "SEMafoor. Studiekring Eerste Millennium. Lugdunum. Levensverhalen van heiligen. Merovingen aan de benedenloop van de Rijn"

Nora Mertens
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 jaargang 19 nummer 1 SEMafoor Lugdunum februari 2018 Levensverhalen van heiligen Merovingen aan de benedenloop van de Rijn Middeleeuwse culturen rond de Noordzee

2 SEMafoor ISSN Kwartaalblad van SEM De studiekring beoogt met zijn werk een hernieuwd onderzoek naar de geschiedenis van het eerste millennium van de Lage Landen globaal tussen de rivieren Somme en Elbe in de periode 100 v.chr. tot 1200 n.chr. Inhoud 1 Van de redactie 2 SEM-symposium 2017 Ad Maas 2 SEMafoortje: 19 e SEM-symposium 3 Gent en Antwerpen in de wikingentijd Luc Vanbrabant 9 Lugdunum Joep Rozemeyer 14 SEMafoortjes: Landingsplaats Julius Caesar in Brittannië ontdekt? Keltisch-Romeinse cultusplaatsen Grote Brogel; Vrouwelijke vikingstrijder? 15 Leulinghen en Mainvillers, grensplaatsen van Germania en Gallia? Kurt Wayenberg 20 Een prachtige tentoonstelling, een schitterend boek, maar toch Ad Maas 21 Aquisgranum in Italië? Ruud van Veen 24 SEMafoortje: Nieuw licht op donkere eeuwen 25 Reactie op Köln am Rhein? van Guido Delahaye Frans Volmer 26 SEMafoortje: Stadsarcheologie in Gent 27 Merovingen aan de benedenloop van de Rijn Ruud van Veen 32 Levensverhalen van heiligen Ad Maas 35 SEMafoortjes: The splendour of power; Sint-Servaas? 36 Middeleeuwse culturen rond de Noordzee Luc Vanbrabant 43 Spooktijden Ruud van Veen 45 SEMafoortje: Het jaar 117

3 Van de redactie Welkom bij SEMafoor Voortaan verschijnt ons kwartaalblad in kleur. De SEM-redactie hoopt met deze wijziging haar auteurs een professioneler en moderner instrument aan te kunnen bieden. Meer-kleuren-afbeeldingen kunnen de kwaliteit en de leesbaarheid van de artikelen verhogen. Bij deze een warme oproep aan onze auteurs om ons vernieuwde publicatie platform te benutten. De nieuwe voorpagina werd ontworpen door Carole De Block (Antwerpen). Ook Peter van Hout (Breda) leverde een belangrijke bijdrage in het tot stand komen van de nieuwe SEMafoor. SEM wil hen beiden bij dezen nog even bedanken! Eerst geeft Ad Maas nog even een korte beschouwing over ons SEM-symposium. Het was een bijzonder geslaagd symposium en er wordt nog bekeken hoe de uitgeschreven presentaties van het symposium gebundeld kunnen worden. Daarna brengt Luc Vanbrabant zijn eerste artikel. In Gent en Antwerpen in de wikingentijd geeft hij zijn visie over de grote rol die wikingen gespeeld hebben in het ontstaan en uitzicht van handelsplaatsen, steden en dorpen in de Nederlanden in de vroege middeleeuwen. Joep Rozemeyer staat wat geïsoleerd met zijn stelling dat de noordroute op de Peutinger-kaart vanaf Nijmegen afbuigt naar Antwerpen. Maar het valt niet te ontkennen dat dat soms tot mooie inzichten leidt. In Joeps determinatie zou Gent Lugdunum zijn. Dat kan een verrassende locatie zijn, maar Joep brengt een paar interessante argumenten. Ook Kurt Wayenberg heeft het over Lugdunum, en ook over Mogontiacum. Hij onderzoekt de determinaties door Albert Delahaye en besluit dat deze indertijd toch wel twee zeer sterke bepalingen heeft gedaan. Er zijn ook nog een aantal reacties op artikelen uit SEMafoor 18.4 Ruud van Veen deelt met ons nog wat bedenkingen bij de ligging van het graf van Karel de Grote volgens de Italiaanse geleerde Giovanni Carnevale. En Frans Volmer confronteert Guido Delahaye met een aantal archeologische bewijzen dat Keulen gelijkstelt aan Colonia Agrippina... Of toch minstens gelijk aan Agrippina... Voor diegenen die hun kennis over de vroege middeleeuwen willen uitdiepen geven we twee suggesties mee. Enerzijds is er het nieuwe boek van E.W. Oostebrink over de mogelijke historische en geografische achtergrond van de sagen rond Dietrich van Bern en het zwaard Tyrfing. Anderzijds is er de cursus van professor Dries Tys over middeleeuwse culturen van schapenboeren, wikingen en vissers rond de Noordzee. Ruud van Veen las het boek en Luc Vanbrabant volgde de cursus. Beiden brengen verslag uit. Ad Maas diepte wat oudere literatuur en dissertaties op rond heiligenlevens. Dikwijls aangedikt, maar toch getuigen van de oorsprong van een lokale geloofsgemeenschap. Ten slotte komt de verzuchting van Jan de Lang nog eens op tafel: Moeten we niet af van de chronologiekritiek?. Ruud van Veen vat de discussie nog eens mooi samen en ook hij vindt die theorie absoluut niet overtuigend. Maar moet je publicatie weigeren? Dat zou in strijd zijn met de opzet van de SEM... Met nog een verslag over de Crossroads expo en een aantal SEMafoortjes is SEMafoor 19.1 in kleur een feit! Nieuwe kopij zien we graag tegemoet voor 1 mei Het bestuur van SEM is ook de redactie van SEMafoor en wordt gevormd door Jeff van Hout, Janus Jochems, Alex Laenen, Ad Maas en Kurt Wayenberg. Gewoonlijk worden bestuur en redactie gescheiden maar bij SEM is daar bewust niet voor gekozen. Leden van bestuur en redactie hebben tot taak een eerlijke publieke discussie te organiseren op het werkterrein van SEM. Ze vertegenwoordigen niet een richting, hebben geen achterban noch te maken met last- en ruggespraak ten aanzien van welke groep of persoon ook. De taak van elk bestuurslid en redactielid staat los van een rol als onderzoeker/auteur. In die hoedanigheid is er ruimte voor eigen interpretaties en visies. Dergelijke stukken worden onder eigen naam gepubliceerd. Informatieve teksten zonder auteursnaam, zoals SEMafoortjes, zijn van de redactie, tenzij anders aangegeven. SEMafoor jaargang 19 nr. 1, feb

4 Elk nummer van SEMafoor wordt online geplaatst één jaar na de verschijningsdatum. Tot het zover is proberen we van de recentere nummers de inhoudsopgave en het Van de redactie beschikbaar te stellen. U bekijkt hier zo n voorlopige online-versie.

5 SEM COLOFON SEMafoor Tijdschrift van SEM De studiekring SEM beoogt met zijn werk een hernieuwd onderzoek naar de geschiedenis van het eerste millennium van de Lage Landen globaal tussen Somme en Elbe in de periode 100 v.chr. tot 1200 n.chr. SEMafoor verschijnt 4x per jaar. Abonnementsprijs De kosten voor een jaarabonnement bedragen 35,00. Het bedrag dient overgemaakt te worden op de rekening van: Stichting SEM, Bavel IBAN NL44 INGB BIC: INGBNL2A o.v.v. abonnement SEMafoor 2018 Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd tenzij men uiterlijk 1 november 2018 schriftelijk heeft opgezegd. Redactieadres Hof 6, 4854 AZ Bavel info@semafoor.info Website SEM Contactadres in België Kurt Wayenberg Mechelsebaan Duffel kurt.wayenberg@dxc.com

Vergelijkbare documenten

SEMafoor. Studiekring Eerste Millennium. Pseudocartograﬁe. Pausen en Keizers. Caesar in de Lage Landen. Oud-Friese verblijfplaatsen

SEMafoor. Studiekring Eerste Millennium. Pseudocartograﬁe. Pausen en Keizers. Caesar in de Lage Landen. Oud-Friese verblijfplaatsen jaargang 19 nummer 3 SEMafoor Pseudocartograﬁe augustus 2018 Pausen en Keizers Caesar in de Lage Landen Oud-Friese verblijfplaatsen SEMafoor ISSN 1567-5203 Kwartaalblad van SEM De studiekring beoogt met