Over de Maas. Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen. Harrie Bloemen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Over de Maas. Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen. Harrie Bloemen"

Transcriptie

1 Voor Fritz - 1 -

2 - 2 -

3 Over de Maas Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen Harrie Bloemen - 3 -

4 - 4 -

5 Harrie bij de resten van een ontplofte nevelwerper raket, lente 1946 in de achtertuin - 5 -

6 Titel: Over de Maas Ondertitel: Het oorlogsverhaal van de 15-jarige Harrie Bloemen Druk: Datwayse Maastricht Universitaire Pers Maastricht Uitgeverij: Datawyse Maastricht Universitaire Pers Maastricht Copyright 2017 Datawyse Maastricht Universitaire Pers Maastricht Auteur: Harrie Bloemen Omslagontwerp: Lotte Steeghs Vormgeving binnenwerk: Lotte Steeghs Oorlog en vrede ISBN NUR 689 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever

7 Voorwoord Begin 2004 zag ik een film over de oorlogsjaren in Overloon. Daarin werd verteld dat er tussen 1940 en september 1944 in Overloon niets gebeurde wat op bezetting of oorlog leek. Dit heeft mij doen besluiten mij eigen oorlogsverhaal te vertellen. Het kostte mij ruim acht jaar om alles goed op een rijtje te zetten. Tijdens het schrijven ben ik op zoek gegaan naar de identiteit van de Duitse soldaat die mij de Maas heeft overgezet en daarmee mijn leven heeft gered. Tot op de dag van vandaag hebben we de identiteit van Fritz niet kunnen achterhalen. Hij is door een andere Duitse soldaat doodgeschoten omdat hij mij en meer personen heeft geholpen. Door zijn daad heeft hij er toe bijgedragen dat ik mij snel met mijn toenmalige vijand heb kunnen verzoenen.. Harrie Bloemen - 7 -

8 Inleiding Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en vijf dagen later capituleerde Nederland. De bezetting van Nederland door de Nazi s zal uiteindelijk tot 5 mei 1945 voortduren. De meest bekende en belangrijkste operatie op weg naar de bevrijding van Nederland, is Operatie Market Garden (17 25 september 1944). Het zou het einde van de Tweede Wereldoorlog moeten versnellen, maar mislukte doordat een laatste brug bij Arnhem niet kon worden ingenomen. Op zoek naar een alternatief wilde de geallieerden het bruggenhoofd Venlo opruimen om de corridor veilig te stellen. Daarvoor moesten ze langs Overloon en Venray. De Duitsers zijn zich daarvan bewust en besluiten hun front te verplaatsen naar het dorpje Overloon. De dorpsbewoners van het dorpje Overloon moesten wijken voor de Duitse troepen en op 27 september 1944 wordt Overloon geëvacueerd. Een van de vluchtende dorpsbewoners is de toen nog 15-jarige Harrie Bloemen. Gedurende zijn evacuatietocht wordt Harrie meerdere malen op de proef gesteld en komt hij in diverse benauwde situaties terecht

9 Operatie Aintree, zo wordt de slag om Overloon ook wel genoemd, zal uiteindelijk de geschiedenis in gaan als de vergeten slag. Ondanks de verovering van Overloon en Venray werd de operatie om Venlo te bereiken toch stopgezet, omdat de troepen nodig waren om Antwerpen en de rest van Noord-Brabant te veroveren. De slag bleek dus uiteindelijk onnodig te zijn geweest. Door de zware bombardementen en beschietingen die plaatsvonden in het dorpje Overloon kregen veel terugkerende dorpsbewoners na de bevrijding te horen: Overloon, dat dorp bestaat niet meer. Over de Maas vertelt het autobiografische verhaal van Harrie Bloemen tijdens de Tweede Wereldoorlog. In drie hoofdstukken vertelt hij zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Van de inval van de Duitse troepen op 10 mei 1940, de Duitse bezetting en de evacuatietocht met de daaropvolgende razzia s, de bevrijding en de terugkeer naar Overloon

10 10 mei Deel 1 Inval van de Duitse troepen in Nederland en dus ook in Overloon

11 De boerderij van de familie Bloemen te Overloon (1942)

12 Overloon: De door oorlogsgeweld verwoeste kerk

13 - 87 -

14

15 Over de auteur Harrie Bloemen wordt geboren op 26 januari 1929 in het dorpje Overloon. Hij groeit op in een boerengezin van twaalf kinderen. Op 15-jarige leeftijd, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog (1944), verblijft Harrie bij de boer in het dorpje Maashees, vlakbij Overloon. Vanwege de evacuatie van het gebied in en rondom Overloon zal ook hij alles achter zich moeten laten. Zijn ouders, broers en zussen verblijven op dat moment nog in Overloon. De gevolgen van de evacuatie brengen levensgebeurtenissen met zich mee die hem altijd bij zullen blijven. Naar aanleiding van deze tocht en ter nagedachtenis van de Duitse soldaat Fritz schrijft Harrie zijn eerste boek Over de Maas. Na de oorlog is Harrie werkzaam als verpleegkundige bij het Psychiatrisch Centrum St. Servatius. In 1977 wordt het Museum van de Psychiatrie geopend en vanaf het begin is hij bestuurslid. De in Venray wonende Brabander verzorgt daarnaast lezingen over de geschiedenis van de psychiatrie. Ook is hij ruim twintig jaar actief voor de Venrayse afdeling van het Rode Kruis: hiervoor richtte hij EHBO-posten op waarvoor hij nieuwe vrijwilligers wierf en trainingen verzorgde. Hij is al sinds 1961 enthousiast lid van natuuren milieuorganisatie IVN Geijsteren-Venray en vanaf 1976 lid en lid van het Venray s Mannenkoor. In de afgelopen jaren heeft hij zich sterk gemaakt voor het behoud van het monument ter nagedachtenis van de slag om Venray in 1944 waarbij 40 psychiatrische patiënten het leven lieten. Op 19 december 2016 ontvangt Harrie Bloemen een Koninklijke onderscheiding uit handen van Burgemeester Hans Gilissen voor zijn jarenlange inzet als vrijwilliger

16 Dankwoord Graag wil ik via deze weg iedereen bedanken die mij de laatste jaren geholpen heeft met de totstandkoming van dit persoonlijke oorlogsverhaal en het bijstaan in de zoektocht naar de Duitse soldaat Fritz. Graag wil ik via deze weg gebruik maken om de volgende personen persoonlijk te bedanken: Corianne van der Horst: Corrianne heeft mij geholpen door het eerste gedeelte van mijn handgeschreven oorlogsverhaal uit te werken en vakkundig te beschrijven. Jac Haegens (Secretatris museum Psychiatrie). Jac heeft het laatste gedeelte van mijn oorlogsverhaal compleet gemaakt. Daarnaast heeft hij mij geholpen met het redigeren en corrigeren van het oorlogsverhaal. Ronald Bloemen (oudste zoon). Mijn oudste zoon Ronald heeft mij geholpen foto s met bijschriften te verzamelen en te digitaliseren, zodat het verhaal ondersteund is met mooie afbeeldingen. Truus en Piet (zus en broer). Mijn zus Truus en broer Piet hebben geholpen de tekst van de liederen compleet te maken. Lotte Steeghs (vormgever). Lotte heeft de volledige vormgeving van het binnenwerk en omslag verzorgd. Stan Steeghs (redactie). Stan heeft geholpen met het redigeren van de teksten. Freek Steeghs (uitgever). Freek heeft het uitgeefproces gecoördineerd en is verantwoordelijk voor de opbouw van het boek. Daarnaast heeft hij het boek beschikbaar gesteld voor verkoop in de landen Nederland en België

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

Brunelleschi. De Dom van Florence

Brunelleschi. De Dom van Florence Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

"Kapelletje op de Hei" 1 van 6 WIJ RIEPEN DE HEER AAN IN ONZE NOOD EN HIJ VERLOSTE ONS VAN ONZE ANGSTEN

Kapelletje op de Hei 1 van 6 WIJ RIEPEN DE HEER AAN IN ONZE NOOD EN HIJ VERLOSTE ONS VAN ONZE ANGSTEN "Kapelletje op de Hei" 1 van 6 "Kapelletje op de Hei" a/d Broekweg Waarom is het kapelletje gebouwd? De bevrijding van Nederland begon 17 september 1944 met de operatie Market Garden:. Middels grote luchtlandingen

Nadere informatie

Verslag van de bouw van het oorlogsmonumentje in Maashees. Periode maart tot mei 2015:

Verslag van de bouw van het oorlogsmonumentje in Maashees. Periode maart tot mei 2015: Verslag van de bouw van het oorlogsmonumentje in Maashees. Periode maart tot mei 2015: Jos van Kooij 1 Wat er vooraf ging: Tijdens mijn onderzoek naar de bouw van de nieuwe kerk (2012-2013) in Maashees

Nadere informatie

Het verhaal van Europa

Het verhaal van Europa Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks

Nadere informatie

Een dieptepunt. in de geschiedenis. van de Hanzestad. Kampen

Een dieptepunt. in de geschiedenis. van de Hanzestad. Kampen Een dieptepunt in de geschiedenis van de Hanzestad Kampen Foto omslag: De foto op de omslag dateert vermoedelijk uit de periode 1937-1944, toen Egbert Altena les gaf op de lagere school van de Gereformeerde

Nadere informatie

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) *

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) * Deze maand is het zeventig jaar geleden dat de oorlog in Europa (VE Day) ten einde kwam. Met operatie Market Garden' was de bevrijding van Nederland begonnen, maar na de mislukking van de slag om Arnhem

Nadere informatie

MUZIEKEDITIE B O E K E N C E N T R U M

MUZIEKEDITIE B O E K E N C E N T R U M OP TOON HOOGTE LIEDEREN BUNDEL HGJB MUZIEKEDITIE B O E K E N C E N T R U M Op Toonhoogte is ontwikkeld door de HGJB. Deze landelijke jongerenorganisatie in de Protestantse Kerk in Nederland wil jongeren

Nadere informatie

VOOR JE BEGINT TE LEZEN

VOOR JE BEGINT TE LEZEN Met Ule slaagt Marc de Bel erin het monster oorlog een gezicht te geven. Maar hij toont ook aan dat ondanks alles, liefde en vriendschap de kracht geven om door te zetten. WOUTER SINAEVE, IN FLANDERS FIELDS

Nadere informatie

Waar het landschap een verhaal vertelt

Waar het landschap een verhaal vertelt Waar het landschap een verhaal vertelt Introductie Graafs KazemattenMuseum Het Graafs KazemattenMuseum is officieel geopend op 17 september 2011, exact 67 jaar nadat Amerikaanse parachutisten de nabij

Nadere informatie

Op de vlucht. Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik

Op de vlucht. Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Op de vlucht Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Op de vlucht - Oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans Uitgave van de Heemkundige

Nadere informatie

Daar mogen jullie niet naar kijken!

Daar mogen jullie niet naar kijken! Daar mogen jullie niet naar kijken! Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Breda en Nyeuwervaert

Breda en Nyeuwervaert Ad Maas Breda en Nyeuwervaert Een mirakel, een mirakelspel en een wonderlijke devotie De katholieke Nassaus en de sacramentsdevotie aspekt 5 Breda en Nyeuwervaert Ad Maas 2015 Uitgeverij ASPEKT Amersfoortsestraat

Nadere informatie

Echt vrij waren we niet

Echt vrij waren we niet Echt vrij waren we niet Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Dodenherdenking en onthulling naamborden Antoon Schraderpedje en Stientje Janspedje 4 mei van 10

Dodenherdenking en onthulling naamborden Antoon Schraderpedje en Stientje Janspedje 4 mei van 10 Dodenherdenking en onthulling naamborden Antoon Schraderpedje en Stientje Janspedje 4 mei 2018 1 van 10 Dodenherdenking en onthulling naamborden Antoon Schraderpedje en Stientje Janspedje 4 mei 2018 2

Nadere informatie

Airborne Museum Hartenstein

Airborne Museum Hartenstein Airborne Museum Hartenstein Opdrachten VMBO Welkom in het Airborne Museum! De villa is het voormalige hoofdkwartier van de Britten en stond in september 1944 midden op het slagveld. In het Museum is van

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

Verslag van de bouw en onthulling van het oorlogsmonumentje in Maashees. Periode maart tot mei 2015: Jos van Kooij

Verslag van de bouw en onthulling van het oorlogsmonumentje in Maashees. Periode maart tot mei 2015: Jos van Kooij Verslag van de bouw en onthulling van het oorlogsmonumentje in Maashees. Periode maart tot mei 2015: Jos van Kooij 1 Wat er vooraf ging: Tijdens mijn onderzoek naar de bouw van de nieuwe kerk (2012-2013)

Nadere informatie

Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk

Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk Screaming Eagles boven Kasteel Heeswijk Powerpointpresentatie over een bijzondere gebeurtenis in september 1944. Doelgroep: Basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 Met behulp van tekst, originele foto s

Nadere informatie

Toespraak Gerdi Verbeet. Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni Geachte aanwezigen,

Toespraak Gerdi Verbeet. Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni Geachte aanwezigen, Toespraak Gerdi Verbeet Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni 2016 Geachte aanwezigen, Dank voor de uitnodiging om hier te komen spreken in Doorn, dichtbij Den Dolder

Nadere informatie

Toespraak Herdenking bij de Toren 2 november 2018

Toespraak Herdenking bij de Toren 2 november 2018 Toespraak Herdenking bij de Toren 2 november 2018 Het is minstens tweemaal gebeurd, de afgelopen weken, dat verschillende kinderen, na hun genoten pauze, opgewonden de klas binnenkwamen. Ze hadden het

Nadere informatie

Namens de dorpsraad heette Joop Krant een ieder welkom met de volgende woorden.

Namens de dorpsraad heette Joop Krant een ieder welkom met de volgende woorden. Met het realiseren van een oorlogsmonumentje op het plein voor de kerk heeft Maashees ook een plek gekregen waar nu jaar jaarlijkse een dodenherdenking op de avond van 4 mei zal worden gehouden. Voor deze

Nadere informatie

Toen kwam het water. De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen

Toen kwam het water. De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen Toen kwam het water De persoonlijke watersnoodramp van Herman Derksen Eerste druk, 2014 2014 Martin Derksen Corrector: M. Raeijmaekers isbn: 9789048432271 nur: 402 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer

Nadere informatie

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Redactie: Arno van Dam en Niels Mulder Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Bewust Eenvoudig Sensitief

Bewust Eenvoudig Sensitief Bewust Eenvoudig Sensitief Bewust Eenvoudig Sensitief Hoe sensitief ben jij? Word bewuster en je levenskwaliteit verbetert Helena Brevis Uitgever Brave New Books Redactie Gerti Rijpma en Anja van der

Nadere informatie

Toespraak Gerdi Verbeet. Oranjecongres Nieuw-Vennep, 8 oktober Vrijheid en verbinding. Dames en heren,

Toespraak Gerdi Verbeet. Oranjecongres Nieuw-Vennep, 8 oktober Vrijheid en verbinding. Dames en heren, Toespraak Gerdi Verbeet Oranjecongres Nieuw-Vennep, 8 oktober 2016 Vrijheid en verbinding Dames en heren, Twee weken geleden vond de jaarlijkse herdenking plaats in het Oranjehotel te Scheveningen, waar

Nadere informatie

LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER

LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER RAALTE LUCHTVERKEER Luchtverkeer (vliegtuigcrashes & bombardementen) Inleiding Vliegtuigen werden zowel door de Duitse bezetters

Nadere informatie

Oorlogswinter Schrijver: Jan Terlouw Uitgever: Lemniscaat Rotterdam Jaar: 2008 Jaar van uitgave: 1972 Pagina s: 169 Niveau: 15 tot en met 19 jaar.

Oorlogswinter Schrijver: Jan Terlouw Uitgever: Lemniscaat Rotterdam Jaar: 2008 Jaar van uitgave: 1972 Pagina s: 169 Niveau: 15 tot en met 19 jaar. Oorlogswinter Schrijver: Jan Terlouw Uitgever: Lemniscaat Rotterdam Jaar: 2008 Jaar van uitgave: 1972 Pagina s: 169 Niveau: 15 tot en met 19 jaar. Druk: Dertigste 2. Over de Auteur Jan Terlouw is geboren

Nadere informatie

Published by arrangement with Workman Publishing Company, New York

Published by arrangement with Workman Publishing Company, New York Oorspronkelijke titel The Crossroads of Should and Must Copyright 2015 Elle Luna Published by arrangement with Workman Publishing Company, New York Vertaling Switch Translations, Marijke van der Horst

Nadere informatie

LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog LI_07 Er is veel volk op de dorpsplaats samengekomen en overal hangen vlaggen. Niemand is aan het werken. Het is waarschijnlijk zondag, en mooi

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van

Nadere informatie

Rekenen Groep 4-1e helft schooljaar.

Rekenen Groep 4-1e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Architect: gebroeders van der Laan. (Hans van der Laan en Nico van der Laan)

Architect: gebroeders van der Laan. (Hans van der Laan en Nico van der Laan) Opdracht 8: Zoek de achtergronden van een monument Voor dit onderzoek hebben wij gekozen voor de herdenkingskapel st. Jozef. Deze is te vinden in het hortensiapark te Helmond 1. In welke categorie valt

Nadere informatie

Huis_van_god.book Page 3 Monday, September 21, :49 PM. Dr. Samuel Shem. Het huis van God. De Tijdstroom, Utrecht

Huis_van_god.book Page 3 Monday, September 21, :49 PM. Dr. Samuel Shem. Het huis van God. De Tijdstroom, Utrecht Huis_van_god.book Page 3 Monday, September 21, 2009 4:49 PM Dr. Samuel Shem Het huis van God De Tijdstroom, Utrecht Huis_van_god.book Page 4 Monday, September 21, 2009 4:49 PM De Tijdstroom uitgeverij,

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van

Nadere informatie

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Vluchten! Naklanken bij oorlogsverhalen uit Gooik en Geluwe. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik

Vluchten! Naklanken bij oorlogsverhalen uit Gooik en Geluwe. Frans Peetermans. Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Vluchten! Naklanken bij oorlogsverhalen uit Gooik en Geluwe Frans Peetermans Een uitgave van de Heemkundige Kring van Gooik Vluchten! - Naklanken bij oorlogsverhalen uit Geluwe en Gooik Frans Peetermans

Nadere informatie

Fantasieverhalen en sprookjes bestaan. al sinds mensenheugenis. Zij zullen nooit verloren gaan, zolang er een echte verteller is.

Fantasieverhalen en sprookjes bestaan. al sinds mensenheugenis. Zij zullen nooit verloren gaan, zolang er een echte verteller is. Fantasieverhalen en sprookjes bestaan al sinds mensenheugenis. Zij zullen nooit verloren gaan, zolang er een echte verteller is.. Kaboutertje Klok Copyright november 2017 Auteur en Uitgever: Mechtild Henkelman

Nadere informatie

Jodenwerkkamp Lievelde

Jodenwerkkamp Lievelde Jodenwerkkamp Lievelde Mijn geboortedorp is Lievelde. Ik ben daar geboren op een boerderij, die tot eind 1974 eigendom van onze familie was. Met de bevrijding was ik net drie jaar oud. Op 31 maart 1945,

Nadere informatie

Malka Mai. Mirjam Presseler. Rose Kattenberg, 4V2 16 november 2015

Malka Mai. Mirjam Presseler. Rose Kattenberg, 4V2 16 november 2015 Malka Mai Mirjam Presseler Rose Kattenberg, 4V 6 november 05 Inhoud Samenvatting Tijd 3 Ruimte 3 Perspectief 3 Thema 3 Personages 3 Titel 3 De auteur 4 Eindoordeel 4 Het boek bestaat uit 34 bladzijdes

Nadere informatie

5 oorlogsjaren. 10 schriften

5 oorlogsjaren. 10 schriften 5 oorlogsjaren in 10 schriften Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor

Nadere informatie

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.

Nadere informatie

Anne Frank, haar leven

Anne Frank, haar leven Anne Frank, haar leven Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke

Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten

Nadere informatie

3. Ontwikkeling van de Amerikaanse Filmindustrie tot 1918 De Amerikaanse filmindustrie

3. Ontwikkeling van de Amerikaanse Filmindustrie tot 1918 De Amerikaanse filmindustrie Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1. Beginnen met leidinggeven

Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1. Beginnen met leidinggeven Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 1 Beginnen met leidinggeven Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 2 Beginnen met leidinggeven 13-05-2008 11:36 Pagina 3 Beginnen met leidinggeven

Nadere informatie

Koffers Vol Verhalen Airborne Museum Hartenstein

Koffers Vol Verhalen Airborne Museum Hartenstein Handleiding Koffers Vol Verhalen Airborne Museum Hartenstein 2010 Airborne Museum Educatieve dienst (versie 4 juli 2011) Colofon Uitgave Airborne Museum, 2010 Afdeling Educatie Utrechtseweg 232 6862 AZ

Nadere informatie

STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Staden voor de oorlog STA_07 De Speyhoek in Staden, voor de oorlog. Iedereen komt naar buiten voor de fotograaf. Moeders met lange rokken en grote schorten, vaders

Nadere informatie

groetjes Thijs Bezoek kasteeltje Geijsteren.

groetjes Thijs Bezoek kasteeltje Geijsteren. Bezoek kasteeltje Geijsteren. 7 Juni bezocht groep 6 het kasteeltje in Geijsteren. Cynthia Siefers heeft de kinderen rondgeleid. Ze heeft een boek geschreven: een trots kasteel. Ze heeft verteld wat er

Nadere informatie

Beeldverslag van een Haagse wijk

Beeldverslag van een Haagse wijk Beeldverslag van een Haagse wijk In deze opdracht maken de leerlingen een beeldverslag van een Haagse wijk of een deel daaruit over de situatie in de periode van rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Nadere informatie

HANDLEIDING KOFFERS VOL VERHALEN

HANDLEIDING KOFFERS VOL VERHALEN HANDLEIDING KOFFERS VOL VERHALEN AIRBORNE MUSEUM HARTENSTEIN 2018 Airborne Museum Inhoud 1. Introductie p. 3 2. Voorbereiding p. 4 3. Bezoek aan het Airborne Museum p. 5 4. Verwerkingslessen p. 6 5. Museuminspecteurs

Nadere informatie

Toespraak burgemeester Heijmans, 4 mei 2016, nationale dodenherdenking, Weert

Toespraak burgemeester Heijmans, 4 mei 2016, nationale dodenherdenking, Weert Toespraak burgemeester Heijmans, 4 mei 2016, nationale dodenherdenking, Weert "Als de vrijheid op de proef wordt gesteld moeten we haar steviger omarmen. Dat is niet altijd even makkelijk." Dit zijn woorden

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Mijn leven begon opnieuw

Mijn leven begon opnieuw Mijn leven begon opnieuw Eerste druk, augustus 2011 2011 Henk Schouten Corrector: Frans Schouten en Lana Overpelt Redactie: Jessica Brummelkamp Coverfoto: Rein Bruinsma isbn: 978-90-484-2034-6 nur: 402

Nadere informatie

DILEMMA 14/18, INLEEFSPEL OVER WERELDOORLOG 1 IN JOUW GEMEENTE

DILEMMA 14/18, INLEEFSPEL OVER WERELDOORLOG 1 IN JOUW GEMEENTE DILEMMA 14/18, INLEEFSPEL OVER WERELDOORLOG 1 IN JOUW GEMEENTE 1. TUMULT IS 1.1 ONZE KERNTHEMA S Conflicten hanteren en geweld aanpakken Bevorderen van de culturele dialoog Oorlog en vrede exploreren Citaat

Nadere informatie

Bianca Mastenbroek. Guus, wie ben ik?

Bianca Mastenbroek. Guus, wie ben ik? Guus, wie ben ik? Bianca Mastenbroek Guus, wie ben ik? Colofon 2017 Bianca Mastenbroek en Norbert Kleijngeld www.biancamastenbroek.nl www.norbertkleijngeld.com Omslagontwerp en vormgeving binnenwerk: Remco

Nadere informatie

Tarcisiusschool adoptieschool Cain-monument

Tarcisiusschool adoptieschool Cain-monument Tarcisiusschool adoptieschool Cain-monument Op 6 oktober 2012 werd in Nijmegen, een monument onthuld ter ere van de Nieuw-Zeelander Ivan William Cain. In 2011 besteedt weekkrant de Brug uit Nijmegen aandacht

Nadere informatie

Op één voetje en één kleppertje

Op één voetje en één kleppertje Op één voetje en één kleppertje Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Muziek in de renaissance en barok. Renaissance (1400 1600) Belangstelling voor het hier en het nu

Muziek in de renaissance en barok. Renaissance (1400 1600) Belangstelling voor het hier en het nu Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Affecten, emoties en expressie

Affecten, emoties en expressie Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Als je je kindje verliest in de zwangerschap

Als je je kindje verliest in de zwangerschap Als je je kindje verliest in de zwangerschap persoonlijk boek om in te vullen en te bewaren voor jou, als je ooit een miskraam had R Miriam van Kreij Als je je kindje verliest in de zwangerschap Op www.miskraambegeleiding.nl/miskraamboek

Nadere informatie

Waarom, is dan de vraag, is het dat wel waard???? Het is 9 mei 1940, de oostflank van Europa staat in brand.

Waarom, is dan de vraag, is het dat wel waard???? Het is 9 mei 1940, de oostflank van Europa staat in brand. St Jozefkapel, 19 maart 2017 Beste mensen, Ik vind het heel erg fijn dat ik vandaag samen met jullie naar deze bijzondere plek mocht lopen. Als 3 jarige nam mijn vader me mee als hij hielp om deze plaats

Nadere informatie

Oud worden met de oorlog

Oud worden met de oorlog 1555#Opmaak Oud w m d Oorlog 03-04-2001 15:07 Pagina 3 F.A. Begemann Oud worden met de oorlog 1555#Opmaak Oud w m d Oorlog 03-04-2001 15:07 Pagina 4 Elsevier, Maarssen 2001 Omslagontwerp en lay-out: Henri

Nadere informatie

De oorlog is er elke dag

De oorlog is er elke dag De oorlog is er elke dag Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Bauke Boersma en Auke Zeldenrust Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Hans Groeneweg Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries

Nadere informatie

Silvester en de bizarre verhuizing Silvester en de brand in IJsselbroek

Silvester en de bizarre verhuizing Silvester en de brand in IJsselbroek en de vreemde voorouder en de vreemde voorouder Dit boek is speciaal geschreven voor de Christelijke Kinderboekenmaand 2016. De hele maand oktober is een leuke maand vol leesplezier in de boekhandel. Met

Nadere informatie

DEUTSCHE DIENSTPOST NIEDERLANDE Elk land heeft zijn eigen postadministratie: in v r i j

DEUTSCHE DIENSTPOST NIEDERLANDE Elk land heeft zijn eigen postadministratie: in v r i j DEUTSCHE DIENSTPOST NIEDERLANDE Elk land heeft zijn eigen postadministratie: in v r i j wel alle landen is dit een monopolie van de staat, hetgeen wil zeggen dat alleen de staat binnen zijn grenzen brieven,

Nadere informatie

Handboek chronische vermoeidheid

Handboek chronische vermoeidheid Gijs Bleijenberg, Henriëtte van der Horst, Jos van der Meer, Hans Knoop (redactie) Handboek chronische vermoeidheid De Tijdstroom, Utrecht De Tijdstroom uitgeverij, 2012. De auteursrechten der afzonderlijke

Nadere informatie

Impressie of verwerking van een gebeurtenis

Impressie of verwerking van een gebeurtenis Impressie of verwerking van een gebeurtenis In deze opdracht maken de leerlingen een impressie van een gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog. Zij besteden in ieder geval aandacht besteden aan: de periode

Nadere informatie

Cognitieve therapie bij sociale angst

Cognitieve therapie bij sociale angst Cognitieve therapie bij sociale angst Dit boek, Cognitieve therapie bij sociale angst, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens het werkboek voor cliënten te bestellen:

Nadere informatie

Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook

Nadere informatie

Kinderevangelisatiemethode. bij. dehand TOERUSTING. deel 1-4

Kinderevangelisatiemethode. bij. dehand TOERUSTING. deel 1-4 Kinderevangelisatiemethode bij dehand TOERUSTING deel 1-4 KINDEREVANGELISATIEMETHODE BIJ DE HAND Toerustingsdeel 1 t/m 4 T01 - De Bijbelse basis T02 - Hoe organiseer ik een kinderclub? T03 - Hoe leid ik

Nadere informatie

Rekenen Groep 6-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 6-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,

Nadere informatie

De essentie van het geluk

De essentie van het geluk De essentie van het geluk Ook verschenen van Zijne Heiligheid de Dalai Lama bij Xander Uitgevers De diepte van het zijn (2013) De kunst van relaties (2013) Geloven in harmonie (2013) Open je hart (2013)

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge

Nadere informatie

Pleidooi voor Postmoderne devotie

Pleidooi voor Postmoderne devotie Pleidooi voor Postmoderne devotie Mink de Vries Pleidooi voor Postmoderne devotie Navolging vanuit vrijheid en gemeenschap Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt

Nadere informatie

TIJDLIJN WOII

TIJDLIJN WOII 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 TIJDLIJN WOII 1939 1 SEPTEMBER (begin van de Tweede Wereldoorlog) Nazi-Duitsland valt Polen binnen Er wordt een straatverbod voor Duitse Joden ingevoerd Hitler voert

Nadere informatie

WAT IS DE LIBERATION ROUTE EUROPA

WAT IS DE LIBERATION ROUTE EUROPA EUROPA INHOUDSOPGAVE Inhoud Liberation Route Europa 3 Stichting 4 Route 4 Arrangementen 5 Evenementen 5 Luisterplekken 6 App 7 Financiele ondersteuning 7 Pagina 2. Liberation Route Europa Liberation Route

Nadere informatie

Castenray Monumentendorp.

Castenray Monumentendorp. Castenray Monumentendorp. Castenray mag zich met recht Monumentendorp noemen. In het dorp staan vier rijksmonumenten. De kerk in het centrum van het dorp. De oude Saksische boerderij Lollebeekweg 21. Hallehuis.

Nadere informatie

Werken in sph. Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli

Werken in sph. Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli Verslaafden Werken in sph Redactie: Dineke Behrend Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli 2 Verslaafden Auteur: Hans van Nes Bohn Stafleu Van Loghum Houten, 2004

Nadere informatie

Thuisloosheid bij jongeren en volwassenen

Thuisloosheid bij jongeren en volwassenen Thuisloosheid bij jongeren en volwassenen Werken in sph Redactie: Marijke van Bommel Maria van Deutekom Britt Fontaine Marja Magnée Alfons Ravelli Thuisloosheid bij jongeren en volwassenen Auteurs: Marc

Nadere informatie

Voeding, uitscheiding en diagnostiek

Voeding, uitscheiding en diagnostiek Voeding, uitscheiding en diagnostiek Werkcahier Kwalificatieniveau Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden Houten 2008

Nadere informatie

RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog RUM_02 Koetsen en karren over de kasseien van de vooroorlogse Rumbeeksesteenweg. De straat loopt recht op de mooie, fiere kerktoren. 31 juli 1914:

Nadere informatie

Verover Europa via Amazon

Verover Europa via Amazon Verover Europa via Amazon Verover Europa via Amazon Zonder investeringen en taalbarrières verkopen over de grens. Het handboek dat precies vertelt hoe. Marco Coninx Verover Europa via Amazon Copyright

Nadere informatie

OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt

Nadere informatie

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. 100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een

Nadere informatie

Meer dan duizend dagen

Meer dan duizend dagen Meer dan duizend dagen M eer dan duizend dagen Belevenissen van een huisarts in opleiding columns van Liesbeth Kooiman onder redactie van MedNet Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 ISBN 978 90 313 5310

Nadere informatie

6,8. Boekverslag door een scholier 1507 woorden 31 maart keer beoordeeld. Psychologische roman, Oorlogsroman. Eerste uitgave 1993.

6,8. Boekverslag door een scholier 1507 woorden 31 maart keer beoordeeld. Psychologische roman, Oorlogsroman. Eerste uitgave 1993. Boekverslag door een scholier 1507 woorden 31 maart 2003 6,8 18 keer beoordeeld Auteur Genre Tessa de Loo Psychologische roman, Eerste uitgave 1993 Oorlogsroman Vak Nederlands Primaire gegevens Auteur:

Nadere informatie

Honderd jaar kinderbescherming

Honderd jaar kinderbescherming Honderd jaar kinderbescherming Uitgave ter gelegenheid van het jubileum van de Raad voor de Kinderbescherming en de Kinderwetten (1905-2005) Onderzoek en samenstelling Ingrid van der Bij Thom Willemse

Nadere informatie

OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog OOS_02 Oostnieuwkerke, zo n 100 jaar geleden. De mensen komen uit hun huizen om te kijken naar de fotograaf. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31

Nadere informatie

Dienstreizen van een thuisblijver

Dienstreizen van een thuisblijver Dienstreizen van een thuisblijver Maarten t Hart Dienstreizen van een thuisblijver groteletter Uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam Antwerpen Copyright 2011 Maarten t Hart Niets uit deze uitgave mag

Nadere informatie

GRATIS VOORPUBLICATIE

GRATIS VOORPUBLICATIE GRATIS VOORPUBLICATIE Elena Machetti PSYCHOLOGISCHE THRILLER FRENESIE HET BESTE RAPE-REVENGE BOEK VAN HET JAAR! Dit is een voorpublicatie, behorende bij de herfstaanbieding 2014 van Scelta Publishing,

Nadere informatie