2013 sbeeld Tweestromenland Werkgroep integraal veiligheidsplan
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. De veiligheidsvelden... 4 Veilige woon- en leef omgeving... 4 Bedrijvigheid en veiligheid... 4 Jeugd en veiligheid... 4 Fysieke veiligheid... 4 Integriteit en veiligheid... 5 3. Het veiligheidsbeeld van Tweestromenland... 6 Veilige woon- en leefomgeving... 6 Bedrijvigheid en veiligheid...11 Jeugd en veiligheid...13 Fysieke veiligheid...14 Integriteit en veiligheid...16 Conclusie...17 4. De veiligheidsanalyse...18 Algemeen...18 Diefstal incl. inbraak...18 Geweld...19 Overlast...19 5. Speerpunten per gemeente...20 Gemeente Beuningen...20 Gemeente Druten...20 Gemeente Groesbeek...21 Gemeente Heumen...22 Gemeente Millingen aan de Rijn...23 Gemeente Ubbergen...24 Gemeente West Maas en Waal...24 Gemeente Wijchen...25 Bijlage 1, tabellen en grafieken...27 Bijlage 2 politiecijfers...30 1
1. Inleiding Voor u ligt het veiligheidsbeeld van de acht gemeenten binnen Tweestromenland. De gezagsdriehoek van Tweestromenland heeft besloten om gezamenlijk één integraal veiligheidsplan op te stellen. Hierdoor kunnen de gemeenten beter op het politieteam aan sluiten zoals dat vorm heeft gekregen binnen de nationale politie. Bovendien kunnen zij hierdoor beter aansluiten op elkaar. Zo kan de capaciteit van de politie beter worden toegespitst op de problemen en aandachtspunten die leven in Tweestromenland. Tweestromenland ligt in de provincie Gelderland en behoort tot de sregio Gelderland-Zuid. Tweestromenland bestaat uit de volgende acht gemeenten: Aantal inwoners en oppervlakte per gemeente Gemeente: Inwoners: Oppervlakte: Beuningen 25.281 47,09 km² Druten 18.167 42,46 km² Groesbeek 19.047 44,14 km² Heumen 16.375 41,54 km² Millingen aan de Rijn 5.875 10,27 km² Ubbergen 9.499 38,88 km² West Maas en Waal 18.444 85,21 km² Wijchen 41.001 69,56 km² Tweestromenland 153.689 379,15 km² Tabel 1, aantal inwoners en oppervlakte per gemeente in Tweestromenland. Bron: CBS cijfers 1 augustus 2013. De gemeenten in Tweestromenland delen samen één basisteam van de politie. Daarom hebben zij gezamenlijk een gezagsdriehoek en een Integraal soverleg (hierna IV-overleg). De gezagsdriehoek Tweestromenland bestaat uit de burgemeesters van de deelnemende gemeenten, de teamchef van het politieteam Tweestromenland en de officier van justitie vanuit het Openbaar Ministerie voor de regio. Hier worden in hoofdlijnen de kaders en richtlijnen vastgesteld voor het politieteam Tweestromenland. Het IV-overleg is de ambtelijke voorbereidingswerkgroep van de gezagsdriehoek. Hier vindt beleidsvorming en afstemming plaats voor de gemeenten in Tweestromenland met betrekking tot integrale veiligheid. Het veiligheidsbeeld van Tweestromenland is opgesteld volgens het model van het kernbeleid veiligheid van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarin staan vijf veiligheidsvelden die fungeren als basis voor het veiligheidsbeeld en het integraal veiligheidsplan. Een nadere toelichting op deze veiligheidsvelden en bijbehorende thema s staat beschreven in het volgende hoofdstuk. Aan de hand van het kernbeleid veiligheid hebben de verschillende gemeenten eerst zelf een eigen veiligheidsbeeld beschreven. Daarbij zijn zij uitgegaan van informatie (objectieve en subjectieve gegevens) van interne partners (afdelingen van de gemeente) en externe partners (bijvoorbeeld woningbouwverenigingen, zorg- en welzijnsinstellingen en burgers). Tevens is een koppeling gemaakt met de geregistreerde cijfers van de politie, het Elektronische Monitor en Voorlichting (E-MOVO) regiorapport en de sregio. In de politiecijfers worden de jaren 2010, 2011 en 2012 getoond. Daarnaast heeft de politie op basis van de cijfers tot en met 1 september 2013 een prognose gemaakt voor het hele jaar, zodat de cijfers gemakkelijker te vergelijken zijn. De prognose is gebaseerd op ervaringen uit het verleden Vervolgens is deze informatie samengebracht bij de werkgroep integraal veiligheidsplan. Deze werkgroep heeft aan de hand van de verkregen veiligheidsbeelden per gemeente een veiligheidsbeeld voor Tweestromenland opgesteld. Op basis van dit veiligheidsbeeld voor heel Tweestromenland kunnen aandachtspunten worden gevormd door de gezagsdriehoek. Het laatste hoofdstuk bestaat uit een analyse 2
van het veiligheidsbeeld van Tweestromenland. Daarin worden de belangrijkste aandachtspunten uit deze notitie kort samengevat en geven we een richtinggevend advies aan de gezagsdriehoek over de prioritering van veiligheidsonderwerpen. Deze aandachtspunten vormen kerngegevens voor het uiteindelijke integraal veiligheidsplan, dat op basis van dit veiligheidsbeeld zal worden opgesteld. 3
2. De veiligheidsvelden Het veiligheidsbeeld is beschreven aan de hand van de vijf veiligheidsvelden uit het kernbeleid veiligheid van de VNG. De veiligheidsvelden zijn onderverdeeld in veiligheidsthema s. Die gaan elk over een specifieke aantal samenhangende thema s, die samen het veiligheidsveld vormen. Dit zorgt ervoor dat in de veiligheidsvelden diepgang en tegelijkertijd ook verbreding worden opgenomen. De vooraf aangegeven veiligheidsthema s zijn niet verplicht of alles omvattend. Vandaar dat er hier en daar een veiligheidsthema is toegevoegd of samengevoegd om een aspect of onderwerp toch te behandelen of beter te belichten. Veilige woon- en leef omgeving In het veiligheidsveld veilige woon- en leefomgeving gaat het met name om de leefbaarheid en veiligheid in de wijk, buurt, straat en de omgang tussen de bewoners. Het gaat hier enkel om de sociale veiligheid. Sociale veiligheid is de mate waarin mensen beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen persoonlijk leed door misdrijven (criminaliteit), overtredingen en overlast door andere mensen. Fysieke aspecten komen alleen aan de orde als zij de sociale kwaliteit beïnvloeden. Het gaat dan bijvoorbeeld om zaken als verlichting, zichtlijnen en begroeiing die de sociale kwaliteit beïnvloeden. Aan de hand van de objectieve veiligheid (feitelijke gegevens) en de subjectieve veiligheid (gegevens met betrekking tot de veiligheidsgevoelens van mensen) worden de onderwerpen die het meest voorkomen of een grote impact hebben in kaart gebracht. Deze vier aspecten vormen de veiligheidsthema s van veilige woon- en leefomgeving: Sociale kwaliteit Fysieke kwaliteit Objectieve veiligheid Subjectieve veiligheid Bedrijvigheid en veiligheid Binnen dit veiligheidsveld gaat het om de (on)veiligheid rond recreatieve en economische voorzieningen zoals winkelcentra, bedrijventerreinen en uitgaansmogelijkheden. Het gaat hier wederom nadrukkelijk over de sociale veiligheid (de veiligheid die beïnvloed wordt door menselijk handelen) ten aanzien van de volgende veiligheidsthema s: Veilig winkelgebied Veilige bedrijventerreinen Veilig uitgaan Veilige evenementen Veilig toerisme Jeugd en veiligheid Het gaat binnen dit veiligheidsveld over de veiligheid van jeugd rondom huis, school, uitgaan en in de buurt. Hierbij wordt onder jeugd/jongeren in het algemeen verstaan jeugd tot 23 jaar. Het kan zo zijn dat er oudere jeugd/jongeren worden meegenomen vanwege een groepsverband waarin zij zich soms bevinden. De veiligheidsthema s zijn als volgt: Overlastgevende jeugd Criminele jeugd/individuele probleemjongeren Jeugd, alcohol en drugs Veilig in en om de school Er zijn binnen dit veiligheidsveld veel verbanden met het veiligheidsveld veilige woonen leefomgeving. Hier worden echter alleen de onderwerpen behandeld die rondom jeugd spelen. De betrokken partners verschillen vaak met die van het veiligheidsveld veilige woon- en leefomgeving. Fysieke veiligheid Onder dit veiligheidsveld vallen de echte fysieke veiligheidsaspecten. Fysieke veiligheid is de mate waarin mensen beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen persoonlijk leed 4
door ongevallen, bijvoorbeeld in het verkeer of in de industrie, en tegen onheil van nietmenselijke oorsprong, zoals in Nederland vooral overstromingen en stormschade, en soms blikseminslag. Fysieke veiligheid wordt toegespitst op de volgende thema s: Verkeersveiligheid Brandveiligheid Externe veiligheid (gevaarlijke stoffen) Milieuveiligheid Voorbereiding op crisisbeheersing Het gaat bij fysieke veiligheid om een ongeval, crisis of ramp en het niet bewust handelen van mensen. Integriteit en veiligheid Dit veiligheidsveld omvat verschijnselen die een inbreuk vormen op onze maatschappelijke integriteit c.q. op belangrijke regels en andere afspraken in het kader van de veiligheid en stabiliteit van onze samenleving. Het betreft de veiligheidsthema s: Radicalisering en polarisatie Georganiseerde criminaliteit Veilige publieke taak Informatie veiligheid Ambtelijke en bestuurlijke integriteit Hierna volgt het veiligheidsbeeld van Tweestromenland dat in kaart is gebracht aan de hand van de hierboven beschreven veiligheidsvelden en -thema s. Het veiligheidsbeeld is in kaart gebracht door samenwerking tussen de acht betrokken gemeenten en verschillende externe partijen zoals burgers, welzijns- en zorginstanties, woningcorporaties, politie, het veiligheidshuis, het RIEC en de sregio. 5
3. Het veiligheidsbeeld van Tweestromenland Veilige woon- en leefomgeving Landelijke ontwikkelingen Gelet op de actuele landelijke ontwikkelingen, zijn er een paar aandachtspunten die van invloed zijn op dit veiligheidsveld. Zo blijkt dat steeds meer taken en bevoegdheden bij de lage overheden worden gelegd. Een belangrijke ontwikkeling is de Participatiewet die in 2015 in werking zal treden. Dit betekent dat de huidige zorg- en bijstandsregelingen aangepast gaan worden. Mensen moeten meer zelf regelen en meer participeren in de maatschappij ondanks hun beperkingen. De gemeenten moeten de uitvoering en regie van de Participatiewet op zich nemen. Daarbij worden op 1 januari 2015 de gemeenten verantwoordelijk voor de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten(AWBZ). Deze wordt namelijk ondergebracht onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) waar de gemeenten al verantwoordelijk voor zijn. De gemeenten worden dus geheel verantwoordelijk voor de langdurige zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. De gemeenten krijgen zodoende steeds meer taken op hun bord, met name in het sociale domein. Daarnaast wordt er door de landelijke overheid flink bezuinigd en dit heeft ook gevolgen voor de budgetten van de gemeenten. De gemeenten moeten daardoor meer taken en bevoegdheden uitvoeren met minder geld en er wordt een steeds groter beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van burgers. Sociale kwaliteit De sociale kwaliteit in een buurt/wijk heeft betrekking op de relatie tussen bewoners en eventueel andere aanwezige personen. Zaken zoals overlast, sociale controle en betrokkenheid komen hier aan bod. Overlast speelt in elke gemeente in Nederland, zo ook in Tweestromenland. Uit de informatie van burgers, woningcorporaties en zorg- en welzijnsinstanties blijkt dat er binnen Tweestromenland met name overlast door buren, gestoorde of overspannen personen en jongeren (zie veiligheidsveld jeugd en veiligheid) ervaren worden. Dit wordt bevestigd door de cijfers van de politie. Incidenten van woonoverlast/burengerucht en relatieprobleem Gemeente: 2010 2011 2012 P 2013 Beuningen 194 190 196 225 Druten 108 194 128 162 Groesbeek 161 95 117 155 Heumen 70 65 74 93 Millingen aan de 44 64 64 84 Rijn Ubbergen 31 27 44 45 West Maas en 86 129 150 161 Waal Wijchen 326 288 309 287 Tweestromenland 1.020 1.052 1.082 1.212 Tabel 2, incidenten van woonoverlast/burengerucht en relatieproblemen per gemeente. Bron: politiecijfers. Als we kijken naar woonoverlast/burengerucht en relatieproblemen in heel Tweestromenland dan zien we een stijging van 6,1% in de periode 2010 tot en met 2012. De gemeenten Groesbeek en Wijchen laten echter beide een daling zien in het aantal incidenten. De prognose voor 2013 voor Tweestromenland laat een stijging van 18,8% zien ten opzichte van 2010. Het gaat hier om incidenten en niet om aangiften. Het aantal incidenten wordt gevormd door de mutaties van de politie. De mutaties 6
bestaan uit meldingen bij de politie maar ook uit constateringen van de politie bijvoorbeeld door gerichte controles. Het gaat dus niet altijd om daadwerkelijke overlast, maar ook bijvoorbeeld om nacontroles door de politie zelf geïnitieerd. Incidenten van overlast gestoord/overspannen persoon Gemeente: 2010 2011 2012 P 2013 Beuningen 19 29 56 54 Druten 15 24 20 29 Groesbeek 63 39 73 44 Heumen 19 23 15 23 Millingen aan de 7 4 8 11 Rijn Ubbergen 8 6 13 18 West Maas en 6 12 12 12 Waal Wijchen 56 56 74 111 Tweestromenland 193 193 271 300 Tabel 3, incidenten van overlast gestoord/overspannen persoon per gemeente. Bron: politiecijfers. In Tweestromenland neemt het aantal incidenten van overlast gestoord/overspannen persoon met 40,4% toe over de periode 2010 tot en met 2012. Alleen de gemeente Heumen laat een daling zien. Kijken we naar het aantal incidenten dat geprognotiseerd is voor 2013 dan zien we een stijging van 55,4% ten opzichte van 2010. Zowel woonoverlast/burengerucht en relatieproblemen als overlast gestoord/overspannen persoon vormen binnen Tweestromenland aandachtspunten voor alle gemeenten. Het is een aandachtspunt omdat elke gemeente zo weinig mogelijk of geen overlast wil hebben voor haar bewoners. Vooral omdat dit soort overlast dicht bij huis is en ingrijpend kan zijn, vormen ze een aandachtspunt voor gemeenten. Het (on)veiligheidsgevoel van mensen speelt hierbij ook een rol. Mensen kunnen soms een ander beeld hebben van iets dan dat er feitelijk (objectief) speelt. Vaak blijft een beeld dat mensen over een bepaald gebied of groep hebben lang hangen. Dit blijft dan hun eigen (on)veiligheidsgevoel beïnvloeden. Ongeacht of een beeld soms achterhaald is, bestaat dat beeld nog wel. Voor gemeenten is het een belangrijk aandachtspunt dat de burger zich veilig voelt en weinig overlast ervaart. Vandaar dat de gemeenten deze aandachtpunten op de agenda willen zetten. Fysieke kwaliteit De gemeenten onderhouden hun openbare ruimtes aan de hand van beeldkwaliteit. Doordat de gemeenten moeten bezuinigen, hanteren zij een andere norm van beeldkwaliteit dan in de voorgaande jaren. Dit betekent dat er, meer dan in het verleden, (hogere of dichtere) begroeiing kan zijn, zwerfvuil zich kan ophopen en het onderhoud van straten en stoepen minder snel plaats vindt. Dit kan soms tot de eerste tekenen van verloedering leiden. Verloedering kan bij mensen gevoelens tot onveiligheid wekken. Objectieve veiligheid Woninginbraken staan al een aantal jaren op de prioriteitenlijst bij gemeenten en politie in Tweestromenland en nog steeds is dit een van de grootste aandachtspunten voor Tweestromenland. Binnen Tweestromenland neemt het aantal woninginbraken van 2010 tot en met 2012 bij elke gemeente toe (op Beuningen na, daar vond een flinke daling plaats in 2011 ten opzichte van 2010, daarna vond er wel weer een lichte stijging plaats). Uit de politiecijfers blijkt dat er een stijging van 7,6% heeft plaatsgevonden binnen Tweestromenland als we 2010 vergelijken met 2012. 7
s van woninginbraken Gemeente: 2010 2011 2012 P 2013 Beuningen 202 123 128 132 Druten 36 68 68 89 Groesbeek 50 61 67 57 Heumen 81 90 104 126 Millingen aan de 7 14 9 9 Rijn Ubbergen 20 26 32 36 West Maas en 82 109 105 71 Waal Wijchen 152 141 165 146 Tweestromenland 630 632 678 665 Tabel 4, aangiftes van woninginbraken per gemeente tussen 2010 en 2012. Bron: politiecijfers. Bij de gemeenten Druten, Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen valt over het algemeen het aantal inbraken per 1000 inwoners lager uit dan bij de gemeenten Beuningen, Heumen, West Maas en Waal en Wijchen. Het feit dat een woninginbraak een grote invloed heeft op slachtoffers en omwonenden maakt het ook voor de gemeenten met een relatief lager aantal inbraken toch een belangrijk aandachtspunt. De gemeenten erkennen dat daders, van dit soort delicten, zich verplaatsen naar andere gebieden wanneer zij op één plek worden aangepakt (waterbedeffect). Niet alleen in Tweestromenland zijn woninginbraken een probleem. We zien namelijk dat het landelijk ook een groot probleem is. Het wordt vanuit het Ministerie van en Justitie als speerpunt gezien. Onderzoek wijst uit dat het gros van de inbraken gelegenheidsinbraken zijn (waarin een specifiekere onderverdeling wordt gemaakt tussen lokale inbrekers en de meer professionelere inbrekers). Daarnaast zijn er georganiseerde inbraken. Deze zijn vaak goed voorbereid en worden in opdracht uitgevoerd. Het gaat vaak om de duurdere woonwijken waar daders snel uit kunnen vluchten. In een aantal gemeenten wordt ook geconstateerd dat de inbraken in garages/schuren toenemen. Binnen Tweestromenland wordt er in de periode van 2010 tot en met 2012 een stijging waargenomen van 45% (zie bijlage 1, tabel 1). Vooral in de gemeenten Druten, Groesbeek, Heumen en Wijchen wordt een stijging waargenomen in de periode van 2010 tot en met 2012. De prognose voor 2013 laat echter in veel gemeenten weer een daling zien. Verder geven de gemeenten aan dat er in Tweestromenland ook veel aandacht nodig is voor brom-, snor- en fietsendiefstal. Uit de politiecijfers blijkt dat het aantal aangiftes binnen Tweestromenland met 1,2% is toegenomen in de periode van 2010 tot en met 2012. Een aantal gemeenten laten echter een daling zien i.p.v. een stijging (zie tabel 5). s van brom-, snor- en fietsendiefstallen Gemeente: 2010 2011 2012 P 2013 Beuningen 50 53 53 44 Druten 60 45 48 53 Groesbeek 81 110 96 84 Heumen 100 71 98 60 Millingen aan de 10 21 14 12 Rijn Ubbergen 23 28 34 32 West Maas en 38 32 41 60 Waal Wijchen 246 277 231 176 Tweestromenland 608 637 615 520 Tabel 5, aangiftes van brom-, snor- en fietsendiefstallen per gemeente. Bron: politiecijfers. 8
Ondanks die daling blijven zij deze vorm van diefstal, net zoals de andere gemeenten, een belangrijk punt vinden om aan te pakken. Het is namelijk algemeen bekend dat het daadwerkelijke aantal brom-, snor-, fietsendiefstallen veel hoger ligt dan uit de cijfers van politie blijkt. Veel mensen doen namelijk geen aangifte omdat zij minder waarde aan hun fiets hechten of de moeite te groot vinden in relatie tot de door hen laag ingeschatte pakkans. Een toename van dit soort delicten leidt tot normvervaging, mensen gaan het dan steeds meer als normaal ervaren. Kijken we naar het aantal aangiftes van diefstal uit/vanaf motorvoertuigen (zie bijlage 1, tabel 2) dan zien we dat in Tweestromenland in de periode tussen 2010 en 2012 een daling van 15,4% valt waar te nemen. In de gemeenten Ubbergen en West Maas en Waal ondervindt men echter een toename in het aantal aangiftes van diefstal uit/vanaf motorvoertuigen. Deze gemeenten zien het dan ook als aandachtspunt. De gemeente Wijchen laat verreweg het hoogste aantal aangiftes zien van Tweestromenland. Ondanks de daling van 11% in 2012 ten opzichte van 2010 blijft het daar ook een punt van aandacht. Het aantal aangiftes diefstal van motorvoertuigen (zie bijlage 1, tabel 3) is in 2012 ten opzichte van 2010 gestegen met 8,4%. Het gaat hier vooral om de gemeenten Beuningen en Heumen. Zij laten beide een behoorlijke stijging zien van het aantal aangiftes. De prognose voor Tweestromenland in 2013 laat een stijging van 27,3% zien ten opzichte van 2010. Alleen de gemeenten Druten en Ubbergen laten een daling zien. Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke- of familiekring van het slachtoffer wordt gepleegd. Hieronder vallen lichamelijke en seksuele geweldpleging, belaging en bedreiging (al dan niet door middel van, of gepaard gaande met, beschadiging van goederen in en om het huis). Het komt bij alle bevolkingslagen en leeftijdscategorieën voor. Huiselijk geweld is vanwege de impact op betrokkenen en de maatschappij een onderwerp dat veel aandacht van gemeente, welzijn- en zorginstanties en politie vraagt. Binnen Tweestromenland komt het signaal sterk naar voren dat huiselijk geweld een ernstig probleem is. Die geluiden komen vanuit het werkveld van zorg en welzijn maar ook vanuit de politie, het veiligheidshuis en gemeenten naar voren. Huiselijk geweld wordt door de politie niet specifiek in de officiële jaarcijfers aangetoond. Intern labelt de politie de zaken in andere categorieën waardoor huiselijk geweld zichtbaar wordt. Om huiselijk geweld in kaart te brengen wordt in dit veiligheidsbeeld gebruikgemaakt van het aantal verdachten dat gehoord is door de politie. Er wordt geen gebruik gemaakt van het aantal aangiftes omdat veel mensen geen aangifte doen van huiselijk geweld. Het aantal verdachten dat gehoord is zegt meer over huiselijk geweld omdat daar ook de zaken tussen zitten waar geen aangifte van is gedaan omdat dat juridisch niet mogelijk of soms voor de slachtoffers niet wenselijk was. In figuur 1 is te zien dat er in 2012 binnen Gelderland-zuid een stijging van 6,7% valt waar te nemen ten opzichte van 2011. De voorlopige prognose van 2013 geeft echter een daling aan van 8,1%. 9
Aantal verdachten gehoord 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Verdachten gehoord van huiselijk geweld 645 Figuur 1, huiselijk geweld. Aantal verdachten gehoord door de politie in de regio Gelderland-Zuid. Bron: politiecijfers. Het veiligheidshuis is een belangrijke partner in het aanpakken van huiselijk geweld. Sinds kort wordt er in het veiligheidshuis gewerkt met een zogeheten Top 150 benadering. Er wordt tweewekelijks een screeningsoverleg huiselijk geweld gehouden waar alle zorgmeldingen besproken worden. Zeer ernstige casussen komen in de top 150 en worden in het veiligheidshuis opgepakt. Overige casussen worden monodisciplinair uitgezet of gaan naar lokale zorgnetwerk. Voorheen hield men in het veiligheidshuis een gecombineerde casusoverleg huiselijk geweld (GCO). Dat is een integrale beoordeling van huiselijk-geweldcasussen waarbij aangifte is gedaan. Hierbij werden de maatregelen en de impact op het gezinssysteem in kaart gebracht. Er werd een verbinding gelegd tussen het strafrecht (daderaanpak) en de zorg en hulpverlening voor het gezinssysteem (zorg voor de slachtoffers). Hiermee werd een multidisciplinaire aanpak op het gezinssysteem geborgd. Als we kijken naar bijlage 1 tabel 4 dan zien we dat er na de start in begin 2012 een gemiddelde is van 23 meldingen GCO per kwartaal. Vooral vanuit de gemeenten Beuningen, Druten, Groesbeek en Wijchen komen de meeste meldingen. Het veiligheidshuis geeft aan dat er zicht begin te komen op de, soms complexe, casuïstiek binnen Tweestromenland. Dit wordt mede verklaard door het feit dat Tweestromenland sinds 2011 is aangesloten bij het shuis. Het veiligheidshuis geeft aan dat de problemen binnen casussen zich voorheen konden opstapelen omdat er toen nog geen structurele aanpak was voor huiselijk geweld casussen. Het shuis verwacht daarom een vermindering van complexere casussen in de toekomst, omdat ze eerder kunnen worden opgepakt. In heel Tweestromenland is er in 2012 totaal 15 maal een huisverbod opgelegd (zie bijlage 1, tabel 5). 688 In de periode 2010 tot en met 2012 zien we een stijging in het aantal aangiftes van bedreigingen van 12,8% (zie bijlage 1, tabel 6) voor heel Tweestromenland. De prognose voor 2013 laat een daling zien ten opzichte van 2012. Maar vergeleken met 2010 zien we nog steeds een hoger aantal aangiftes. Het aantal aangiftes van mishandelingen is in de periode 2010 tot en met 2012 gestegen met 9,3% (zie bijlage 1, tabel 7). We zien echter een daling van 14% in de prognose van 2013 ten opzichte van 2010. 632 2011 2012 P 2013 Jaar 10
Voor heel Tweestromenland geldt dat mishandeling, bedreiging en huiselijk geweld als grote problemen worden gezien. Het zijn allen belangrijke prioriteit geweldsdelicten. Ook is het effect groot op slachtoffers, toeschouwers en maatschappij. De politie geeft aan dat veel mensen geen aangifte doen of pas na een opstapeling van incidenten, vooral bij huiselijk geweld. Als we kijken naar het aantal aangiftes van vernielingen in Tweestromenland, dan zien we in 2011 een stijging van 5,4% ten opzicht van 2010. Maar als we kijken naar 2012 dan zien we een daling van 12,5% ten opzichte van 2011 en een daling van 7,8% ten opzichte van 2010 (zie bijlage 1, tabel 8) Subjectieve veiligheid Als we naar de gegevens van de veiligheidsmonitor van 2012 kijken, dan zien we dat de (politie) eenheid Oost-Nederland, waar ook Tweestromenland zich in bevindt, gemiddeld of beter dan gemiddeld scoort ten opzichte van het gemiddelde van Nederland. De regio waarin Tweestromenland zich bevindt scoort vooral op fysieke verloedering en sociale overlast beter dan het gemiddelde van Nederland. Vanuit een specifieke uitvraag bij burgers en organisaties in de gemeente Heumen geeft men vrij eensgezind aan dat hun veiligheidsbeleving in de woon- en leefomgeving voor een groot deel wordt bepaald door verkeersveiligheid, jongerenoverlast en sociale kwaliteit. Op die punten zijn verbeteringen gewenst. Bedrijvigheid en veiligheid Landelijke ontwikkelingen Omdat we al een aantal jaren in een financiële crisis zitten en de economie voorlopig nog steeds niet aantrekt, hebben veel ondernemers en bedrijven zaken en vestigingen moeten sluiten. Dit zorgt voor leegstand in veel winkelgebieden en op bedrijventerreinen. De kans bestaat dat dit tot (meer) verloedering en georganiseerde criminaliteit leidt. Er worden steeds meer evenementen georganiseerd. Hoewel dit bijdraagt aan de sociale cohesie in wijken/buurten en de gemeente heeft dit ook invloed op de capaciteit van de hulpdiensten en de evenementenkalenders van gemeenten in relatie tot bescherming van de openbare orde en het woon- en leefklimaat. Daarom worden er steeds meer taken en verplichtingen neergelegd bij de evenementenorganisatoren. Zij moeten bijvoorbeeld extra beveiliging leveren of zorgen voor verkeersregulering. Veilig winkelgebied/bedrijventerreinen Bij elke gemeente in Tweestromenland komen inbraken en diefstallen in winkelgebieden en op bedrijventerreinen voor. Uit de cijfers van de politie en de informatie van ondernemers blijkt dat het niet om grote aantallen of problemen gaat. Er zijn in enkele gemeenten goede samenwerkingsverbanden opgericht tussen gemeente, politie en ondernemers in werkgroepen Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO). De politie geeft aan dat de aangiftebereidheid bij ondernemers vaak laag ligt en dat in de cijfers dus niet alles meegenomen wordt. Dit zou kunnen betekenen dat door de lagere aangiftebereidheid de cijfers van de politie een vertekend beeld vertonen en er feitelijk een hoger aantal misdrijven wordt gepleegd dan dat er blijkt uit de aangiftes. s van winkeldiefstal Gemeente: 2010 2011 2012 P 2013 Beuningen 16 12 14 14 Druten 5 9 8 5 Groesbeek 9 6 21 8 Heumen 8 14 11 2 Millingen aan de 2 1 1 0 Rijn Ubbergen 0 2 1 2 11
West Maas en 9 3 8 0 Waal Wijchen 34 34 31 35 Tweestromenland 83 81 95 63 Tabel 8, aangiftes van winkeldiefstal per gemeente. Bron: politiecijfers. Als we kijken naar het aantal aangiftes van winkeldiefstallen (tabel 8) over de periode van 2010 tot en met 2012 dan zien we een stijging van 14,5%. De prognose voor 2013 laat een daling van 24,1% zien ten opzichte van 2010. De politie geeft aan dat de ondernemers een lagere aangiftebereidheid hebben, ondernemers geven dit zelf ook aan. Het aantal winkeldiefstallen ligt dus waarschijnlijk hoger dan blijkt uit de huidige cijfers. s van inbraak/diefstal in bedrijf/kantoor Gemeente: 2010 2011 2012 P 2013 Beuningen 26 18 18 21 Druten 10 8 15 14 Groesbeek 14 12 24 23 Heumen 17 9 15 11 Millingen aan de 2 3 0 6 Rijn Ubbergen 6 10 4 0 West Maas en 25 34 20 17 Waal Wijchen 36 32 30 29 Tweestromenland 136 126 126 119 Tabel 9, aangiftes van inbraak/diefstal in bedrijf/kantoor per gemeente. Bron: politiecijfers. Kijken we naar het aantal aangiftes van inbraak/diefstal in bedrijf/kantoor over de periode 2010 tot en met 2012 dan zien we een daling van 7,4%. De gemeenten Druten en Groesbeek laten echter een stijging zien. De daling van 2012 zet zich in de prognose voor 2013 door. In 2013 verwacht men een daling van 12,5% ten opzichte van 2010. Veilig uitgaan De gemeente Groesbeek heeft twee grote discotheken, die vanuit de wijde omtrek bezoekers (met name jeugd) aantrekken. Uitgaansgeweld komt in de gemeente Groesbeek regelmatig voor en het vergt daar extra capaciteit van politie en ondernemers om toezicht te houden tijdens de uitgaansavonden/-nachten. Gezamenlijke afspraken zijn neergelegd in een convenant veilig uitgaan. Bij de andere gemeenten speelt uitgaansgeweld geen (grote) rol. Veilige evenementen De vraag naar nieuwe en/of grotere evenementen neemt door de jaren steeds meer toe. Dit beeld kunnen we in de meeste gemeenten in Tweestromenland constateren. Het is voor een gemeente belangrijk om een goed imago op te bouwen en te onderhouden. Evenementen en festiviteiten spelen daarbij een belangrijke rol. Het is belangrijk om de openbare orde en veiligheid te kunnen blijven garanderen tijdens deze evenementen en festiviteiten. De beperkte politiecapaciteit noodzaakt daarom tot overleg en afstemming tussen de acht gemeenten. De gemeente Groesbeek heeft verder sinds kort twee op hoog niveau spelende voetbalclubs, waarvan er één in de Jupiler League (betaald voetbal) speelt. Dit vraagt ook om meer aandacht en capaciteit om goede orde handhaving en veiligheid te kunnen garanderen. Landelijk speelt de discussie of die capaciteit wel bij de lokale politieteams moet worden gehaald of dat er landelijke capaciteit vrij moet komen hiervoor. 12
Veilig toerisme Er komen momenteel geen verontrustende signalen naar voren. Jeugd en veiligheid Landelijke ontwikkelingen Met ingang van de wet passend onderwijs, die op 1 augustus 2014 in werking treedt, hebben scholen voortaan de zorgplicht om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. De nieuwe wet maar ook de bezuiniging op dit onderdeel geven aanleiding om met elkaar (scholen en gemeenten) te bezien hoe een zo passend mogelijke vorm van onderwijs voor ieder kind kan worden gerealiseerd. Opzet is om kinderen zoveel mogelijk een plaats te geven en te laten behouden in het reguliere onderwijs met de nodige ondersteuning Het is nog niet duidelijk of het passend onderwijs zijn gestelde meerwaarde kan waarmaken. Er zijn namelijk ook tegengeluiden die aangeven dat er grote negatieve gevolgen kunnen ontstaan voor kinderen en ouders, die vervolgens op de rest van de maatschappij van invloed kunnen zijn. Met de transitie jeugdzorg krijgen gemeenten vanaf 1 januari 2015 de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van alle zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders. Het doel van de stelselwijziging jeugd is: meer preventie en eerdere ondersteuning, meer uitgaan van de eigen kracht van jeugdigen en hun ouders, minder snel problemen medicaliseren, betere samenwerking rond gezinnen en integrale hulp op maat. Dit zullen zij moeten doen met aanzienlijk minder budget. Momenteel zijn de gemeenten bezig met de transitie. Zij moeten de taken en verantwoordelijkheden gaan toedelen en vastleggen. De gemeenten zijn volop bezig om te komen tot een adequate invulling van de transitie jeugdzorg per 1-1-2015. Overlastgevende jeugd In vrijwel elke gemeente komt overlast door (hang)jongeren voor. Deze groepen zijn goed in kaart gebracht door gemeente, politie en andere partners. Men gebruikt hiervoor de shortlistmethodiek waarin geclassificeerd wordt aan de hand van hinderlijk, overlastgevend en crimineel. Op de jeugdgroepen wordt altijd een plan van aanpak gemaakt. Dat is onderverdeeld op drie gebieden: groepsgericht, domeingericht en individueel. Binnen Tweestromenland zijn momenteel negen hinderlijke jeugdgroepen en één overlastgevende groep. Binnen Tweestromenland zien we een daling van incidenten overlast jeugd van 14,1% (zie bijlage 1, tabel 9). We constateren de daling in de gemeenten Druten, Groesbeek, Heumen en Wijchen. De incidenten zijn opgebouwd uit de mutaties in het politiesysteem: die bestaan uit meldingen maar ook uit constateringen van de politie. Als een gemeente meer controle wil op overlast van jeugd dan worden dus ook controles opgenomen in de incidenten waarbij geen overlast is geconstateerd. De cijfers geven dus geen werkelijk beeld van de ervaren overlast. Burgers binnen Tweestromenland geven wel aan dat hun onveiligheidsgevoel vooral wordt beïnvloed door jeugdoverlast. Vooral ouderen geven aan de jeugd intimiderend te vinden en zij mijden vaak (vooral als het donker is) de hangplekken of groepen jongeren. Criminele jeugd Binnen Tweestromenland was er sprake van één criminele jeugdgroep. Deze groep is in oktober 2013 volgens het shortlistmodel beschouwd en verwerkt als overlastgevend. De groep wordt nog steeds door gemeente, politie en andere partners integraal aangepakt. Er wordt geprobeerd deze groep weg te houden van andere jongeren. De aanpak van individuele criminele jeugd wordt in het veiligheidshuis gedaan. Daar bespreken meerdere partners een casus en zij stellen een plan van aanpak op. 13
Jeugd, alcohol en drugs Als we het regiorapport van E-movo over de periode 2011/2012 (in de regio rondom Nijmegen) als leidraad nemen dan zien we dat er binnen Tweestromenland bij een aantal gemeenten vooral slechter gescoord wordt op alcoholgebruik, roken en cannabisgebruik dan het gemiddelde van de regio. 80 60 40 20 0 Alcohol gedronken (in afgelopen 4 weken) in % Beuningen Druten Groesbeek Heumen Millingen aan de Rijn Ubbergen West Maas en Waal Wijchen Figuur 2, Alcohol gedronken, in afgelopen 4 weken. Bron: E-MOVO regiorapport 13 tot 16 jarigen, 2011/2012. Zoals te zien is in figuur 2, scoren vooral Millingen aan de Rijn, Druten en West Maas en Waal hoog op alcohol gebruik in de voorgaande 4 weken van het E-MOVO onderzoek. De gemeente Heumen ligt met een score van 37% als enige onder het gemiddelde (41%) van de regio. Resultaten E-MOVO onderzoek naar jongeren gebruik van genotmiddelen Gemeente: Score roken (in %) Score softdrugs (in %) Score harddrugs (in %) Beuningen 15 7 3 Druten 15 6 6 Groesbeek 20 9 5 Heumen 16 7 3 Millingen aan de Rijn 26 12 6 Ubbergen 22 7 5 West Maas en Waal 12 4 3 Wijchen 12 5 2 Regio Nijmegen 15 7 3 (gemiddelde totaal) Figuur 3, percentage jongeren dat dagelijks of regelmatig roken, in afgelopen 4 weken softdrugs heeft gebruikt en ooit harddrugs heeft gebruikt. Bron: E-MOVO regiorapport 13 tot 16 jarigen, 2011/2012. De gemeenten Druten, Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen ondervinden met betrekking tot het gebruik van genotmiddelen telkens een hogere score dan het gemiddelde van de regio. In de gemeente Groesbeek heeft men daarom een projectmatige aanpak opgezet. Veilig in en om de school Pesten komt in elke gemeente voor onder jongeren, blijkt uit het regiorapport van E- movo. Dit gebeurt op school, op straat en via het internet. Fysieke veiligheid Landelijke ontwikkelingen Sinds de inwerkingtreding van de wet veiligheidsregio s verschuift de organisatie van brandweerzorg en crisisbeheersing evenals de planvorming steeds meer van lokaal naar regionaal niveau. De implementatiefase van deze omvorming moet in 2015 zijn afgerond. 14
Verkeersveiligheid Vanuit de burgers komt het beeld naar voren dat zij zich geregeld onveilig voelen op de weg/straat. Zij geven vooral aan dat er regelmatig te hard wordt gereden. Dit gebeurt zowel binnen als buiten de bebouwde kom. en het gevoel van veiligheid in het verkeer is erg belangrijk voor een druk en klein land als Nederland. Brandveiligheid Sinds de Wet sregio s van kracht is geworden op 1 oktober 2010 valt de brandweer volledig onder de veiligheidsregio. In de sregio Gelderland-Zuid is dit op 1 januari 2013 grotendeels gerealiseerd. Er lopen nog een aantal zaken in transitie. Dit heeft de samenwerking intern en met gemeenten veranderd. Voorheen hadden gemeenten een eigen brandweerkorps waarover de gemeenteraad en burgemeester veel te zeggen hadden. Nu valt dit onder de veiligheidsregio, daar maakt men beleid en zet men kaders uit. De brandweer richt zich tegenwoordig vooral op preventie. Zij willen mensen zelfredzamer en bewuster maken. Dit doen zij vooral door voorlichting te geven, demonstraties te houden en huisbezoeken af te leggen. Ook geven zij informatie over de meest voorkomende soorten brand en de oorzaak van dit soort branden. Daarnaast stimuleert de brandweer maatregelen zoals bijv. rookmelders, blusdekens en brandblussers in bedrijven en woningen. Aantal branden Gemeente 2010 2011 2012 Beuningen 17 19 12 Druten 11 12 7 Groesbeek 19 8 6 Heumen 19 8 13 Millingen aan de Rijn 2 2 - Ubbergen 9 3 4 West Maas en Waal 12 14 5 Wijchen 47 31 21 Tweestromenland 136 91 68 Tabel 10, aantal branden per gemeente in Tweestromenland. Bron: sregio Gelderland-Zuid. In de tabel hierboven is te zien dat het aantal branden in Tweestromenland is afgenomen over de periode 2010 tot en met 2012. Het is gedaald met 50%. Externe veiligheid Elke gemeente heeft haar risicovolle bedrijven en BRZO-bedrijven goed in kaart gebracht en waar mogelijk buiten de bebouwde kom geplaatst. Alle regels, eisen en zaken staan per gemeente vastgesteld en zijn gewaarborgd in beleidstukken. Ook voor onze inwoners en bedrijven zijn de betreffende bedrijven inzichtelijk gemaakt via de risicokaart. Milieuveiligheid Het onderwerp milieuveiligheid vergt in Tweestromenland momenteel geen specifieke aandacht. Er komen geen signalen naar voren vanuit de gemeenten en andere partners dat aan dit onderwerp prioriteit zou moeten worden gegeven. Deze taak wordt voor alle gemeenten behartigd door de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). Deze dienst stelt beleid op en zorgt voor toezicht en handhaving. Voorbereiding op crisisbestrijding Op het gebied van crisisbeheersing maken de gemeenten onderdeel uit van de gemeenschappelijke regeling sregio Gelderland-Zuid (VRGZ). De VRGZ maakt een risicoanalyse en stelt aan de hand daarvan een regionaal beleidsplan op. Dit wordt periodiek geactualiseerd. Elke gemeente houdt zich aan het beleid dat in de sregio Gelderland-Zuid wordt vastgelegd. Er wordt geopereerd conform de daar 15
opgestelde eisen en regels. Een crisis gebeurt vrijwel altijd onverwachts. Daarom is het van belang te allen tijde waakzaam te zijn, te oefenen en voorbereid te zijn. Integriteit en veiligheid Landelijke ontwikkelingen Een landelijke ontwikkeling is de toenemende aandacht vanuit de overheid voor georganiseerde criminaliteit. Momenteel is er veel aandacht voor hennepteelt, 1% motorclubs en mensenhandel. Dit zal zich ook vertalen naar gemeenten. Hiermee samenhangend zijn er landelijk steeds meer signalen over verwevenheid van onder- en bovenwereld en niet integer gedrag van overheidsdienaren. Ontwikkelingen Tweestromenland Voor dit hele veiligheidsveld geldt dat er binnen Tweestromenland weinig signalen van integriteitsschendingen worden waargenomen. Wel geven alle gemeenten aan dat het belangrijk is om waakzaam te blijven, zodat als er iets wordt gesignaleerd er daadwerkelijk effectief en kordaat kan worden opgetreden. Met het oog op het verplaatsingseffect werken de gemeenten samen in het RIEC. De gemeenten beschikken over BIBOB-beleid, met name voor de brede horecasector. Polarisatie en radicalisering Er komen geen signalen naar voren dat dit binnen Tweestromenland of binnen een van de gemeenten nadrukkelijk speelt. Georganiseerde criminaliteit Binnen Tweestromenland werken alle gemeenten samen in het RIEC om georganiseerde criminaliteit tegen te gaan. Aandachtspunten binnen het RIEC zijn: Mensenhandel en smokkel Georganiseerde hennepteelt Fraude in de vastgoedsector Misbruik binnen de vastgoedsector Witwassen en daaraan gerelateerde vormen van financieel-economische criminaliteit Handhavingsknelpunten Tegen gaan vermenging van boven- en onderwereld Er komen steeds meer signalen dat georganiseerde criminaliteit binnen Tweestromenland voorkomt. Landelijk wordt dit ook een steeds groter speerpunt. De gemeenten erkennen dit en geven aan dat ze waakzaam moeten blijven en niet moeten verslappen door het feit dat er momenteel weinig signalen zijn. Het is bekend bij gemeenten, het RIEC en politie dat georganiseerde criminaliteit zich gemakkelijk verplaatst naar andere gebieden (waterbedeffect) wanneer criminelen organisaties in een bepaald gebied worden tegengewerkt. Om dit tegen te gaan wordt er samen gewerkt met het RIEC. Veilige publieke taak Wat betreft dit thema is er recentelijk (25-09-2013) door de sregio Gelderland- Zuid een convenant afgesloten met het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Er is besloten om de aanpak te intensiveren en onder begeleiding van een projectleider een duurzaam en effectief werkplan te realiseren. Daarnaast heeft elke gemeente zijn eigen vastgestelde protocollen en regelingen inzake agressie, geweld e.d. waaraan uitvoering wordt gegeven. Zo hebben de meeste gemeenten bijv. een Agressie Interventie Team. Rondom de jaarwisselingen komt dit onderwerp nadrukkelijk aan de orde. De boodschap luidt dan om je handen van de hulpverleners af te houden. 16
Informatie veiligheid Binnen elke gemeente hebben de ICT afdelingen eigen beleids- en uitvoeringsplannen. Zij worden steeds meer aan landelijke normen en regels gehouden. Zo moeten gemeenten steeds vaker audits laten uitvoeren. Voldoet een gemeente niet aan de eisen en lossen zij dit ook niet op binnen een bepaalde deadline dan worden zij uitgesloten van bepaalde systemen. Verder maken de gemeenten van Tweestromenland onder andere gebruik van de diensten van de informatiebeveiligingsdienst (IBD) voor gemeenten. De IBD is een gezamenlijk initiatief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING). Ambtelijke en bestuurlijke integriteit Landelijk merken we dat de integriteit regelmatig een issue is. De gemeenten in Tweestromenland hebben integriteit als aandachtspunt opgenomen. Met betrekking tot integriteit zijn bij elke gemeente regels, afspraken en beleidsstukken opgesteld om de integriteit te waarborgen. Momenteel is integriteit nog geen continue gespreksonderwerp binnen de gemeentelijke organisaties. Conclusie Kijkende naar het veiligheidsveld veilige woon- en leefomgeving, dan zien we dat vooral (woning)inbraken, huiselijk geweld, jeugdoverlast, woonoverlast/burengerucht en relatieproblemen en overlast gestoord/overspannen persoon de grootste aandachtspunten vormen in dit veiligheidsveld. Zij nemen vrijwel allemaal toe in aantallen en (soms ook) in ernst of complexiteit. Daarnaast komen brom-, snor-, fietsendiefstal, mishandeling en bedreigingen ook naar voren als aandachtspunten. In het veiligheidsveld bedrijvigheid en veiligheid laten de politiecijfers geen verontrustende signalen zien. In een aantal gemeenten zijn KVO s opgericht die goed werken en hun bijdragen leveren aan de veiligheid. We zien wel dat in de gemeente Groesbeek uitgaans- en evenementenproblematiek een probleem is dat veel aandacht vergt van allerlei organisaties (zowel publiek als privaat). Daarnaast is te constateren dat in vrijwel alle gemeenten het aantal evenementen en de grootte van de evenementen toe neemt. De afstemming tussen organisatoren/ondernemers, gemeenten en de hulpdiensten wordt hierdoor belangrijker. We zien in het veiligheidsveld jeugd en veiligheid vooral dat jeugdoverlast voor veel burgers als een groot probleem wordt ervaren. Er zijn momenteel negen hinderlijke groepen en één overlastgevende groep. De groepen zijn goed in kaart bij politie, gemeenten en zorg- welzijnsinstanties. Het alcohol-, sigaretten- en drugsgebruik onder de jeugd is in Tweestromenland redelijk hoog in vergelijking met andere gemeenten. Een aantal gemeenten laten ook een hoger harddrugsgebruik zien. Als we kijken naar het veiligheidsveld fysieke veiligheid dan zien we dat het onveiligheidsgevoel van burgers in het verkeer en op straat een probleem is. Ook rijden mensen geregeld te hard, zowel binnen als buiten de bebouwde kom. We zien dat het aantal branden afneemt door de jaren heen. Tot slot het veiligheidsveld integriteit en veiligheid. Men erkent de noodzaak om alert en waakzaam te zijn, maar er zijn weinig signalen die naar voren komen dat er veel rondom de des betreffende thema s spelen. Gemeenten in Tweestromenland werken samen in het RIEC om dit soort problemen adequaat aan te pakken en te voorkomen. 17
4. De veiligheidsanalyse Uit het voorgaande veiligheidsbeeld concluderen wij dat, ook gelet op landelijke ontwikkelingen, de volgende items als prioriteit gezien worden: Onveiligheidsgevoel bereidheid Diefstal incl. inbraak Geweld Overlast Deze items blijken in elke gemeente in meer of mindere mate voor te komen. Deze vormen de belangrijkste oorzaken voor onveiligheid en verslechteren de leefbaarheid. Vanuit de meeste partners (burgers, ondernemers, zorg- en welzijnsinstanties en politie) komt naar voren dat zij zich met betrekking tot deze onderwerpen zorgen maken en er meer aandacht voor willen vragen. Nu volgt een uitgebreidere beschrijving en onderbouwing per prioriteit. Algemeen Onveiligheidsgevoel In elk veiligheidsveld (behalve integriteit en veiligheid) komt naar voren dat burgers, ondernemers of werknemers zich weleens of geregeld onveilig voelen bij bepaalde situaties, groepen of gebieden. Het is belangrijk voor de samenleving en leefbaarheid om dit soort onveiligheidsgevoelens weg te nemen. Dit kan bijvoorbeeld door duidelijke en eenduidige, correcte en afgestemde communicatie naar de burgers vanuit politie, gemeenten, brandweer en zorginstellingen. Wellicht is meer participatie ook een mogelijkheid. Ouderen, ouders en ondernemers zouden bijvoorbeeld vaker in contact kunnen komen met jeugd om zo een band te scheppen met elkaar die de vooroordelen doorbreekt. bereidheid Het verhogen van aangiftebereidheid is voor heel Tweestromenland ook van belang. s zijn namelijk nodig om het beeld voor Tweestromenland zo reëel mogelijk in kaart te brengen. Daarnaast is het voor de prioriteitstelling erg van belang om te weten welke onderwerpen de meeste capaciteit en middelen vergen. Een uitzondering hierop is huiselijk geweld. De politie geeft aan dat aangifte van huiselijk geweld door slachtoffers soms niet wenselijk is. De politie kan in dat geval zelf ambtshalve aangifte doen wanneer de feiten daartoe aanleiding geven. Dit doen zij liever zelf omdat het voor de betreffende personen vaak meer problemen veroorzaakt als een van beide aangifte heeft gedaan. Diefstal incl. inbraak Onder diefstal scharen wij voor het gemak ook inbraken, omdat bij een inbraak vrijwel altijd iets gestolen wordt. Uit het veiligheidsbeeld blijkt dat woninginbraken veel voorkomen en gezien het feit dat de impact voor de getroffenen en omwonenden enorm groot is het al enige tijd een speerpunt in het land en Tweestromenland. Aangezien de aantallen nog steeds niet dalen wordt geadviseerd dit een aandachtspunt te laten blijven. Men kan individueel de inbraken proberen te verminderen maar door het waterbedeffect blijft het probleem zich verplaatsen binnen of tussen de gemeenten. Een gezamenlijke integrale aanpak gericht op preventie, toezicht en repressie is noodzakelijk. De burger moet betrokken en geïnformeerd worden door projecten zoals project Waaks, Burgernet, attentiebrieven, politie keurmerk veilig wonen of het donkere dagen offensief. Brom-, snor-, fietsendiefstal vraagt binnen Tweestromenland voor elke gemeente ook extra aandacht. Gezien het algemeen aanvaarde feit dat het daadwerkelijke aantal diefstallen van deze vervoersmiddelen hoger ligt dan blijkt uit de politiecijfers en met het oog op de normvervaging indien het niet aangepakt wordt is het voor de gemeenten een belangrijk speerpunt om aan te pakken. 18
Het vorenstaande geldt eveneens voor diefstal uit en van motorvoertuigen. Het gaat vaak om (redelijk) grote bedragen aan schade en gestolen goederen en eigendommen. Daarnaast heeft een diefstal vaak ook een bepaalde invloed op een slachtoffer. Geweld Elke gemeente binnen Tweestromenland geeft aan dat zij huiselijk geweld als een probleem zien. Ook de politie, zorginstelling en het veiligheidshuis geven dit aan. Het veiligheidshuis Rijk van Nijmegen meldt daarnaast dat de casussen in Tweestromenland complex zijn en dat het noodzakelijk is om casussen aan de voorkant vroegtijdig te signaleren. Op deze manier kunnen de partijen in het veiligheidshuis en soms al de (lokale) zorginstelling die het in eerste instantie opneemt of signaleert, de casus behandelen voordat die escaleert en te complex is geworden. Huiselijk geweld vraagt daarom van alle partijen, zowel in de zorg als daarbuiten, alertheid en afstemming. Uit het veiligheidsbeeld van Tweestromenland blijkt ook dat het aantal mishandelingen en bedreigingen toeneemt. Voor elke gemeente is dit dan ook een belangrijk speerpunt. Vandaar dat er ook om extra aandacht wordt gevraagd voor deze onderwerpen. Om de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren is een goede samenwerking en afstemming gewenst tussen politie en (lokale) zorg- en welzijnsinstellingen. Zij zullen vaak als eerste dit soort signalen oppikken en moeten aanpakken. Om toekomstige escalatie van problemen te voorkomen is een goed afgestemde aanpak nodig. De problematiek rondom uitgaan en (sport)evenementen in Groesbeek kan door een goede toedeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden veelal effectief worden aangepakt. Met name goede afstemming en samenwerking is nodig tussen gemeente, politie, beveiliging en de ondernemers/organisatoren. Hierdoor kan de noodzakelijke (extra) politiecapaciteit worden beperkt en kan deze vervolgens op andere thema s worden ingezet. Overlast Burgers geven vaak aan te maken te hebben met allerlei soorten overlast. In Tweestromenland geven de burgers, gemeenten, zorginstellingen, woningcorporaties en politie aan dat er vooral overlast door buren en gestoorde of overspannen personen voorkomen. Dit verstoort en beïnvloedt de leefbaarheid en veiligheid in de buurt/wijk. Daarnaast kan het een buurt/wijk een slecht imago geven waardoor mensen er niet willen wonen en ondernemers zich er niet willen vestigen. Geadviseerd word om dit als aandachtspunt op te nemen en de wijken/buurten te verbeteren en toekomstige problemen snel en daadkrachtig aan te pakken. Het is belangrijk om er vroegtijdig bij te zijn en de juiste partijen in te schakelen met een goede verdeling in taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De rol van de lokale woningcorporaties en zorginstellingen zijn hierin erg belangrijk. Zij kunnen vaak vroegtijdig problemen signaleren en oppakken. Er wordt veel overlast ondervonden van jongerengroepen. In elke gemeente zijn deze groepen goed in kaart gebracht (shortlistmethodiek). In het veiligheidshuis en/of op lokaal niveau worden de groepen door de benodigde partijen in samenwerkingsverband besproken. Daar wordt ook een plan van aanpak opgesteld om de problemen op te lossen. Hierbij wordt ook nadrukkelijk de problematiek van (overmatig) middelengebruik betrokken. Geadviseerd wordt om deze groepen te blijven prioriteren als aandachtspunt omdat escalatie en criminalisering moet worden voorkomen. 19