LWV Voorprogramma Het nieuwe werken Rob Brouwer, 8 mei 2012 1
Het nieuwe werken Ontwikkelingen > Hoger opgeleid > Deeltijd > Thuiswerken > Work/life balance > Andere eisen aan het werk 2
Het nieuwe werken HNW/HOL > Waar? > Hoe? > Wanneer? 3
Het nieuwe werken Juridische vertaling van het nieuwe werken > Aansprakelijkheid thuiswerkplek en reizen (Waar) > Verschijningsvormen (Hoe) - Arbeidsovereenkomst? - Opdrachtovereenkomst (ZZP'er)? > Arbeidstijden (Wanneer) 4
Waar (1) Hof Amsterdam 7 september 2006 LJN AZ 5431 (PGGM) werkgever ook verantwoordelijk voor thuiswerkplek Risico-inventarisatie en evaluatie Informatieplicht van werkgever aan werknemer (Arbowet) 5
Waar (2) Op grond van artikel 7:658 BW Op grond van artikel 7:611 BW 7:658 BW: werkgever moet aantonen dat hij (volledig) aan zijn zorgplicht heeft voldaan. Wel moet werkgever daadwerkelijk zeggenschap over de werksituatie hebben gehad (reclasseringsmedewerker; broodjeszaak) 7:611 BW: onder bepaalde bijzondere omstandigheden kan van een goed werkgever worden verwacht dat hij voor de werknemer een adequate verzekering afsluit dan wel er (daadwerkelijk) op toeziet dat de werknemer dat zelf doet. 6
Waar (3) Werkgeversaansprakelijkheid Functioneel verband tussen (de omstandigheden van) het ongeval en de uitoefening van de werkzaamheden én wanneer aan die werkzaamheden bepaalde specifieke (van tevoren) kenbare risico's zijn verbonden Hoge Raad 1 februari 2008, JAR 2008, 56 Werknemer is met zijn eigen auto betrokken geraakt bij een autoongeval toen hij vanuit huis naar de eerste klant reed Geen 7:658 BW: werkgever heeft zijn zorgplicht niet verzaakt en had ook geen invloed op de veiligheidssituatie (openbare weg en eigen auto werknemer) 7
Waar (4) Werkgeversaansprakelijkheid Wel 7:611 BW: de aan het gemotoriseerd verkeer verbonden, door velen met grote regelmaat gelopen risico's van ongevallen hebben mettertijd geleid tot een goede verzekerbaarheid van deze risico's tegen betaalbare premies. In het licht hiervan moet worden beoordeeld dat de werkgever uit hoofde van zijn verplichting zich als een goed werkgever te gedragen, gehouden is zorg te dragen voor een behoorlijke verzekering van werknemers wier werkzaamheden ertoe kunnen leiden dat zij als bestuurder van een motorvoertuig betrokken raken bij een verkeersongeval. 8
Waar (5) Werkgeversaansprakelijkheid Hoge Raad 30 november 2007, JAR 2008, 14 Na afloop van een teambespreking, welke in de avond plaatsvond bij een werkgeefster, is de werkneemster naar huis gereden. Op de terugweg is zij betrokken geraakt bij een ongeval, waarbij zij ernstig letsel heeft opgelopen. 9
Waar (6) Werkgeversaansprakelijkheid 7:658 BW? Nee: geen werkverkeer maar woon-werkverkeer (van het werk naar huis) 7:611 BW? Nee: de werknemer was door de werkgever niet aangewezen om het vervoer te verrichten op de wijze en met de bestemming als door haar gekozen en voorts was het vervoer niet met zodanige regels en plichten omgeven dat het grote overeenkomsten vertoonde met vervoer krachtens de arbeidsovereenkomst. 10
Waar (7) Werkgeversaansprakelijkheid Hoge Raad 19 december 2008, JAR 2009, 18 Een werknemer reed in een autoambulance van zijn werkgever na het einde van de werktijd naar huis. Hij nam de autoambulance mee, omdat hij nooddienst had. Op weg naar huis krijgt de werknemer een verkeersongeval. 11
Waar (8) Werkgeversaansprakelijkheid 7:658 BW? Nee: want geen werkverkeer, maar woon-werkverkeer. 7:611 BW? In beginsel is een werkgever niet aansprakelijk tegenover de werknemer terzake van schade die deze ten gevolge van een verkeersongeval lijdt tijdens woon-werkverkeer (Hoge Raad 13 november 2007, JAR 2008, 14). Onder omstandigheden bestaat echter de mogelijkheid dat het vervoer plaatsvindt krachtens de verplichting uit de arbeidsovereenkomst en in het kader van de voor de werkgever uit te voeren werkzaamheden. 12
Waar (9) Werkgeversaansprakelijkheid Hoge Raad 12 december 2008, JAR 2009, 15 Thuishulp valt met de fiets in verband met gladheid op openbare weg. 7:658 BW? Nee: geen schending zorgplicht (buiten invloedsfeer werkgever) 7:611 BW? Ja: de Hoge Raad maakt geen onderscheid tussen werkverkeer per fiets en per auto. Volgens de Hoge Raad is het risico van letsel- of zaakschade voor fietsers en voetgangers ook goed verzekerbaar tegen betaalbare premies. 13
Waar (10) Werkgeversaansprakelijkheid Hoge Raad 18 maart 2005, JAR 2005, 100 KLM Piloot in Ivoorkust 7:658 BW? Nee: want niet in de uitoefening van werkzaamheden maar in privétijd 7:611 BW? Ja: KLM had verplichting om de risico's tot een minimum te beperken door bijvoorbeeld een verzekering af te sluiten 14
Waar (11) Werkgeversaansprakelijkheid Verzekeringsplicht kan eventueel ook gelden buiten het verkeer Hof Amsterdam 30 oktober 2007, JAR 2008, 11 Rolschaatsen in de marmeren hal van kantoor 7:658 BW? Nee: want geen samenhang tussen het ongeval en de werkzaamheden 7:611 BW? Ja: want de activiteit was aan het werk gerelateerd en het betrof een activiteit waaraan van tevoren kenbare specifieke risico's waren verbonden 15
Waar (12) Werkgeversaansprakelijkheid Hoge Raad 26 november 2010, JAR 2011, 16 Verontreinigd flesje water op boorplatform in West-Afrika 7:658 BW? Nee: niet behorend tot de werkzaamheden 7:611 BW? Nee: Hoge Raad beteugelt de werkgeversaansprakelijkheid enigszins. De werknemer moet ook zelf nadenken. Niet bij elk mogelijk risico is de werkgever verplicht om voorzorgsmaatregelen te treffen. 16
Waar (13) Werkgeversaansprakelijkheid Hof Leeuwarden, 11 januari 2011, RAR 2011, 54 Sociotherapeut op observatieafdeling. Gescheurde spier in schoudergewricht door agressieve patiënt. 7:658 BW? Nee: geen schending zorgplicht 7:611 BW: Ja: mits het risico verzekerbaar is. Aan het werk zijn weliswaar incidentele maar wel serieuze specifieke veiligheidsrisico's verbonden, die ertoe nopen dat werkgever als goed werkgever verplicht is een verzekering af te sluiten. 17
Hoe (1) > Als werknemer of als ZZP'er? 18
Hoe (2) Aanwijzingen arbeidsovereenkomst > Persoonlijk arbeid verrichten > Loon > Gezagsverhouding > Omstandigheden van het geval (waar wordt de arbeid verricht, op welke wijze, vakanties, bedrijfsmiddelen ter beschikking gesteld, etc.) > Kwalificatie door partijen 19
Hoe (3) Aanwijzingen opdrachtovereenkomst > Instructie ten aanzien van het resultaat > Opdracht aan een onderneming? > Normale bedrijfsactiviteit? > Kwalificatie door partijen > Meer opdrachtgevers? > VAR-verklaring? 20
Hoe (4) > Hoge Raad 23 maart 2012, LJN BV 0616 (Allspan) "Inlenersaansprakelijkheid" geldt ook voor zelfstandigen die worden ingehuurd voor werkzaamheden die ook door werknemers worden gedaan. 21
Hoe (5) > Resultaatspraak? > Verantwoording > Band behouden 22
Wanneer? Arbeidstijdenwet Controle op arbeidstijden en rusttijden Aansprakelijkheid voor eventuele overwerktheid Hof 's-hertogenbosch 25 augustus 2009, JAR 2009, 286 Hof 's-hertogenbosch 9 november 2010, JAR 2011, 46 23
Waar, hoe, wanneer Duidelijke tendens naar aanvullende verzekeringsplicht voor de werkgever 24