ISM- en FSMcatalogus versie 1.0
Inleiding De ISM-methode en de FSM-methode zijn sterk aan populariteit winnende servicegerichte frameworks voor IT-beheer en functioneel beheer met een aansluitende implementatiemethode en support. ISM is afgeleid van ITIL en ASL maar onderscheidt zich door structuur, eenvoud en toepasbaarheid, en met name omdat ISM geen referentiemodel is maar een toepassingsmodel. Hetzelfde geldt voor FSM dat is afgeleid van BiSL. De architecturen van ISM en FSM sluiten naadloos op elkaar aan. Een groot aantal organisaties in Nederland werkt op identieke wijze met het sterk gestandaardiseerde ISM-framework en analoog daaraan is FSM sterk in opkomst. De combinatie van frameworks, implementatiemethode en support leidt tot snelle invoeringen en aantoonbaar succesvolle toepassingen. Als u procesmatig gaat werken, dan vormen ISM en FSM voor u de oplossing. Deze catalogus beschrijft de ISM- en FSM-producten en -diensten die via de ISM-groep verkrijgbaar zijn. De ISM-groep bestaat uit Servitect en haar geaccrediteerde partners. Een overzicht van alle partners in de ISM-groep en hun accreditaties is beschikbaar op www.ismportal.nl. ISM- en FSM-catalogus 2
Inhoudsopgave 1. Invoeringsdiensten 1.1. ISM-invoering (Standaard) 4 5 1.2. ISM-invoering Light 1.3. FSM-invoering 6 7 2. Ondersteunende 2.1. diensten ITSM Maturity Scan 8 9 2.2. 2.3. ISM/FSM Scan Theory of Constraints (ISM-TOC) 10 11 2.4. Invoering ISO, NEN of COBIT 2.5. ISM Consultancy 12 13 3. Producten 14 3.1. Boek De ISM-methode 3.2. ISM-Framework 15 16 3.3. FSM-Framework 17 3.4. Gebruiks- en Onderhoudslicentie 18 19 20 3.5. 3.6. TOPdesk ISM-module Clientele ISM-module 3.7. Mavim ISM-module 3.8. Sensus ISM-mal 21 22 ISM-COBIT Cross-reference 23 3.10. ISM-NEN7510 Cross-reference 24 3.11. ISM-ISO20000 Cross-reference 25 3.9. 3.12. ISM-ISO27000 Cross-reference 26 4. Opleidingen en Gaming 27 4.1. ISM Foundation Training 4.2. ISM Foundation Examen 28 29 4.3. ISM Foundation Examentraining 4.4. ISM-ITIL Bridge Training 30 31 4.5. Post hbo-opleiding ISM 32 4.6. ISM Masterclass 4.7. FSM Introductietraining 33 34 4.8. Post hbo-opleiding FSM 35 4.9. ISM Apollo 13 36 4.10. Control-IT 4 ISM 37 4.11. Demand-IT 4 FSM 38 4.12. Procesmanagerstraining 39 ISM- en FSM-catalogus 3
1. Invoeringsdiensten Invoeringsdiensten helpen een organisatie bij het invoeren en werkend krijgen van ISM en/of FSM. Een invoering levert de organisatie snel en efficiënt ingerichte tooling, processen en procedures en een duidelijke rolverdeling op basis van de prioriteiten die de klant zelf stelt. Servicegericht werken vergt van iedereen in een organisatie een aanpassing van hun werkwijze. De focus komt te liggen op klanttevredenheid, flexibiliteit, resultaatgericht en uniform en efficiënt werken. Het verbeteren van de werkwijze van een organisatie vraagt om een duidelijk plan, waarbij management en medewerkers betrokken moeten worden. Ervaringen van meer dan 40 invoeringen hebben geleid tot een verregaand gestandaardiseerde aanpak waarbij rekening gehouden wordt met de verandercapaciteit van de organisatie en met de interne prioriteiten. De hulpmiddelen die in de loop der jaren zijn ontwikkeld worden door ervaren projectleiders gebruikt om een invoering tijdig en binnen budget te laten verlopen. Om management en medewerkers te motiveren en te ondersteunen wordt bij een invoering nadrukkelijk rekening gehouden met eigen prioriteiten en met het verandervermogen van de organisatie. Bereikte resultaten worden snel teruggekoppeld waardoor de meerwaarde van de aangepaste werkwijze inzichtelijk wordt en ruimte ontstaat voor het doorvoeren van nieuwe verbeteringen. Onderscheidend bij een ISM- en/of FSM-invoering is dat management en medewerkers na de installatie langdurig begeleid worden (ten minste 6 maanden) bij het steeds beter leren werken met de nieuwe tooling en procedures. ISM- en FSM-catalogus 4
1.1. ISM-invoering (Standaard) Bij een ISM-invoering wordt een organisatie begeleid naar de ISM-werkwijze. Iedere organisatie maakt eigen keuzes voor een aantal standaard onderwerpen en stemt de ISM-toepassing daardoor geheel af op de eigen organisatie. ISM en FSM kunnen gelijktijdig of separaat ingevoerd worden. Basisniveau Duur Randvoorwaarden ISM wordt op gestandaardiseerde wijze ingevoerd. Een ISM-invoering bestaat uit een ISM-installatiefase en een ISM implementatiefase. Hierbij worden de volgende hulpmiddelen geleverd: een volledig gedocumenteerd procesmodel, inclusief definitielijst templates voor het opstellen van documentatie functionele inrichting van ondersteunende tools. Fase I, de installatiefase, omvat o.a. begeleiding bij de besluitvorming, het doorvoeren van besluiten, het opstellen van procedures, het opstellen van werkinstructies en het verzorgen van workshops. Fase II, de implementatiefase, omvat o.a. het begeleiden van (proces)managers en medewerkers bij het toepassen van de nieuwe werkwijze, het begeleiden van de organisatie bij het geleidelijk intensiever toepassen van de geleverde middelen en bij het realiseren van de gewenste cultuuromslag. Geen eisen Fase I duurt 13 weken, Fase II duurt 6 tot 9 maanden Inzet eigen medewerkers, exclusief producten ISM- en FSM-catalogus 5
1.2. ISM-invoering Light Voor kleinere IT-organisaties kan een ISM-invoering eenvoudiger worden gerealiseerd. Daarom is de ISMinvoering Light ontwikkeld voor organisaties tot 15 ITmedewerkers. Het belangrijkste verschil is dat nog meer keuzes gestandaardiseerd zijn. Na een ISMinvoering Light beschikt de klant over een volledig ingevoerd ISM-framework. Bij de ISM-invoering Light doorloopt een organisatie de ISM-invoering, in een compactere vorm. De ISM-invoering Light omvat in Fase I, de installatiefase, het begeleiden bij de minimale aanvullende besluitvorming, het doorvoeren van de besluiten, het opstellen van enkele procedures en het opstellen van enkele werkinstructies. Fase II, de implementatiefase, omvat het beperkt begeleiden van procesmanagers, management en medewerkers, de organisatie en het realiseren van de gewenste cultuuromslag. Hierbij worden de volgende hulpmiddelen geleverd: een volledig gedocumenteerd procesmodel, inclusief definitielijst templates voor het opstellen van documentatie functionele inrichting van ondersteunende tools. Basisniveau Duur Randvoorwaarden Geen eisen Fase I duurt 13 weken, Fase II duurt 6 tot 9 maanden Inzet eigen medewerkers, exclusief producten ISM- en FSM-catalogus 6
1.3. FSM-invoering Bij een FSM-invoering wordt een organisatie begeleid naar de FSM-werkwijze. Iedere organisatie maakt eigen keuzes voor een aantal standaard onderwerpen en stemt de FSM-toepassing daardoor geheel af op de eigen organisatie. ISM en FSM kunnen gelijktijdig of separaat ingevoerd worden. Basisniveau Duur Randvoorwaarden FSM wordt op gestandaardiseerde wijze ingevoerd. Een FSM-invoering bestaat uit een FSM-installatiefase en een FSM-implementatiefase. Hierbij worden de volgende hulpmiddelen geleverd: een volledig gedocumenteerd procesmodel, inclusief definitielijst templates voor het opstellen van documentatie functionele inrichting van ondersteunende tools. Fase I, de installatiefase, omvat begeleiding bij de besluitvorming, het doorvoeren van besluiten, het opstellen van procedures, het opstellen van werkinstructies en het verzorgen van workshops. Fase II, de implementatiefase, omvat het begeleiden van procesmanagers, management en medewerkers bij het toepassen van de nieuwe werkwijze, het begeleiden van de organisatie bij het geleidelijk intensiever toepassen van de geleverde middelen en bij het realiseren van de gewenste cultuuromslag. Geen eisen Fase I duurt 13 weken, Fase II duurt 6 tot 9 maanden Inzet eigen medewerkers, exclusief producten ISM- en FSM-catalogus 7
2. Ondersteunende diensten Ondersteunende diensten kunnen naar wens worden ingezet in het kader van oriëntatie op of versterking van de invoering en toepassing van ISM en/of FSM. Dit kan voorafgaand aan de invoering, in combinatie met de invoering, of na de invoering. Tenzij specifiek anders vermeld kunnen ondersteunende diensten separaat worden afgenomen. ISM- en FSM-catalogus 8
2.1. ITSM Maturity Scan De ITSM Maturity Scan is een analyse van de werkwijze van de IT-organisatie, waarbij de ISM- en/of FSMmethode als referentiekader wordt gehanteerd. Het resultaat is een rapport waarin de procesvolwassenheid wordt geschetst en een aanbeveling aan het management wordt gedaan hoe de ITdienstverlening kan worden verbeterd. De ITSM Maturity Scan betreft een analyse van de werkwijze door het analyseren en beoordelen van documentatie over de werkwijze, de inrichting en toepassing van de ITSM-tool, en door het interviewen van relevante functionarissen. Deze analyse wordt vastgelegd in een rapport waarin de huidige werkwijze wordt vergeleken met de werkwijze volgens de ISMen/of FSM-methode. Interviews vinden plaats met vertegenwoordigers van verschillende rollen en functies in de IT-organisatie. Optioneel kan de ITSM Maturity Scan worden toegepast om de haalbaarheid of de reeds behaalde dekkingsgraad van een specifieke kwaliteitsstandaard te toetsen. Hiervoor zijn diverse cross-references beschikbaar die als referentiekader kunnen worden gehanteerd. Basisniveau Duur Randvoorwaarden Geen eisen Een tot enkele dagen, afhankelijk van de scope Beschikbaarheid van te interviewen medewerkers ISM- en FSM-catalogus 9
2.2. ISM/FSM Scan De ISM/FSM Scan is een analyse van de werkwijze van de IT-organisatie, waarbij wordt getoetst of de ISMen/of FSM-toepassing voldoet aan actuele standaards en normen. Het resultaat is een rapport waarin de kwaliteit van de toepassing wordt geschetst en waarin een aanbeveling aan het management wordt gedaan over mogelijke verbeteringen. De ISM/FSM Scan betreft niet alleen een analyse van de inrichting van de werkwijze maar vooral ook van de toepassing en de resultaten. Dit gebeurt door het analyseren en beoordelen van documentatie over de werkwijze, de inrichting en toepassing van de ITSMtool, en door het interviewen van relevante functionarissen. Deze analyse wordt vastgelegd in een rapport waarin de huidige werkwijze wordt vergeleken met de actuele versie van de ISM- en/of FSM-methode. Organisaties die voldoende scoren op de ISM/FSM Scan kunnen gebruik gaan maken van ISM- of FSMsupport. Basisniveau Duur Randvoorwaarden Afgeronde invoering van ISM en/of FSM Eén tot enkele dagen, afhankelijk van de scope Beschikbaarheid van te interviewen medewerkers ISM- en FSM-catalogus 10
2.3. Theory of Constraints (ISM-TOC) De toepassing van Theory of Constraints (TOC) in combinatie met ISM helpt de lijnorganisatie bij het efficiënt afhandelen van procesactiviteiten. TOC vindt zijn oorsprong in operationeel management waarbij het verlagen van doorlooptijden centraal staat. De Theory of Constraints is beschreven door Eliyahu Goldratt (1947-2011). De lijnorganisatieheeft vaak moeite met het plannen en tijdig afhandelen van de procesactiviteiten. Door aanvullend op ISM ook TOC toe te passen krijgt de lijnorganisatie een werkwijze en tooling beschikbaar waarmee de belangrijkste activiteiten als eerste worden aangeboden. Dit wordt ondersteund door de tool Critical Task Manager (CTM), waarmee de workload wordt gemanaged. De IT-beheerder krijgt alleen nog die taken aangeboden die volgens serviceafspraken aan de beurt zijn. TOC ondersteunt het lijnmanagement, verlaagt de werkdruk en verbetert aantoonbaar de dienstverlening. ISM-TOC bestaat uit het begeleiden van de werkwijze en de invoering van de bijbehorende CTM-tool in ISMomgevingen. ISM-TOC is ontwikkeld in samenwerking met TOC Resultants. Basisniveau Duur Randvoorwaarden Geen eisen Doorlopend Toepassen tijdens of na een ISM-invoering Standaard ISM- en FSM-catalogus 11
2.4. Invoering ISO, NEN of COBIT ISO20000, ISO27000, NEN7510 of COBIT zijn kwaliteitssystemen waarmee een organisatie aantoont in control te zijn t.o.v. specifieke eisen. Met een speciaal hiervoor ontwikkeld systeem kan tijdens een ISM-invoering met beperkte inspanning eveneens voldaan worden aan de eisen van ISO, NEN of COBIT. Door de invoering van de ISM-methode voldoen organisaties al voor een belangrijk deel aan de eisen die vanuit ISO, NEN, of COBIT worden gesteld. De ISMmethode levert organisaties een managementsysteem dat uitstekend gebruikt kan worden om gestructureerd te voldoen aan alle eisen. Voor de verschillende kwaliteitssystemen zijn een uniek managementinstrument en cross-references ontwikkeld, waarmee een organisatie conform haar eigen prioriteiten gestructureerd en aantoonbaar gaat voldoen aan de eisen. Hierdoor wordt synergie bereikt tussen de ISM-invoering, het invoeren van een kwaliteitssysteem, en het bereiken van de betreffende certificering. Het managementinstrument heeft cross-references beschikbaar voor ISO20000, ISO27000, NEN7510 en COBIT. Aanvullende cross-references kunnen op aanvraag worden geleverd. De cross-references zijn ook afzonderlijk aan te schaffen. Basisniveau Duur Randvoorwaarden Gelijktijdig bij een ISM-invoering of separaat Doorlopend Inzet eigen medewerkers, exclusief cross-reference ISM- en FSM-catalogus 12
2.5. ISM Consultancy ISM-specialisten beschikken over diepgaande ISMexpertise en vele jaren ervaring in het vakgebied ITservicemanagement. Deze expertise kan gebruikt worden om na een ISMinvoering tijdelijk specifieke ondersteuning te bieden of om procesmanagementtaken uit te voeren. ISM-specialisten hebben specifieke ISM-trainingen gevolgd en zijn onder begeleiding van senior ISMauditors betrokken geweest bij ISM-invoeringen. ISM-specialisten hebben direct toegang tot al het door de jaren heen ontwikkelde ISM-materiaal en kunnen een beroep doen op de centrale ISM-ondersteuning, waardoor hun oplossingen aansluiten op de actuele ISM- en FSM-methode. ISM-specialisten zijn o.a. inzetbaar als: procescoach (interim) procesmanager in ISM- of FSMomgevingen projectleiding voor organisatiespecifieke uitdagingen in ISM- of FSM-omgevingen. Basisniveau Duur Randvoorwaarden Afhankelijk van de uitdaging In overleg Op basis van nacalculatie ISM- en FSM-catalogus 13
3. Producten Een goede toepassing van welke werkwijze dan ook vereist goede ondersteunende producten. De ISM- en FSM-producten zijn, al dan niet in samenwerking met partners, universeel toepasbaar ter ondersteuning van de ISM- en FSM-methode, en sluiten aan op of zijn onderdeel van het ISMframework. ISM- en FSM-catalogus 14
3.1. Boek De ISM-methode Het vakgebied IT-servicemanagement (ITSM) is nog maar dertig jaar jong en heeft al veel resultaten opgeleverd. Door de jaren heen zijn nieuwe inzichten en oplossingen verschenen: Looijen, ITIL, ASL, BiSL, ISO20000 en vele andere. Nu zijn al deze ervaringen gebundeld in één gestructureerde en toepasbare methode. De ISM-methode brengt alle voor IT-dienstverlening relevante en toepasbare kennis en ervaring onder in één praktische methode. De ISM-methode wordt bij een groeiend aantal IT-beheerafdelingen succesvol toegepast. Dit boek beschrijft hoe de ervaringen uit het verleden geleid hebben tot de huidige status van ITservicemanagement en hoe de ISM-methode binnen dit domein gestructureerd is opgebouwd. Verder beschrijft het boek de invoeringsmethode, met veel aandacht voor borging en cultuurverandering. Met dit boek willen de auteurs, Wim Hoving en Jan van Bon, IT-servicemanagement verder professionaliseren. De structuur en compactheid maken het mogelijk de ISM-methode eenvoudig en snel in te voeren, toe te passen en te begrijpen. Ook willen de auteurs een nieuwe impuls geven aan het denken over ITservicemanagement. Het ISM-boek is zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar. ISM- en FSM-catalogus 15
3.2. ISM-Framework Het ISM-framework omvat o.a. het ISM-procesmodel, een beschrijving van het procesmodel, de processen, de processtappen en de activiteiten, een grafische weergave van alle componenten, een definitielijst van de in de procesbeschrijving gehanteerde begrippen, de ISM-specifieke inrichting van de helpdesktool, templates en voorbeelden. De aanschaf van het ISM-framework vindt plaats door ISM-seats te kopen. Eén seat per IT-medewerker, voor iedereen die activiteiten uit de ISM-processen uitvoert. In de praktijk komt dit neer op de medewerkers, coördinatoren en managers, die actief betrokken zijn bij de IT-dienstverlening, vaak de afdeling IT-beheer of een synoniem daarvan. Het gebruik van het ISM-framework is alleen toegestaan indien voldoende seats zijn aangekocht én een bijbehorende geldige Gebruiks- en Onderhoudslicentie aanwezig is. Het ISM-Framework is zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar. ISM- en FSM-catalogus 16
3.3. FSM-Framework Het FSM-framework omvat o.a. het FSM-procesmodel, een beschrijving van het procesmodel, de processen, de processtappen en de activiteiten, een grafische weergave van alle componenten, een definitielijst van de in de procesbeschrijving gehanteerde begrippen, de FSM-specifieke inrichting van de helpdesktool, templates en voorbeelden. De aanschaf van het FSM-framework vindt plaats door FSM-seats te kopen. Eén seat per medewerker, voor iedereen die activiteiten uit de FSM-processen uitvoert. In de praktijk komt dit neer op de medewerkers, coördinatoren en managers, die actief betrokken zijn bij de functioneelbeheer-dienstverlening, vaak de afdeling functioneel beheer of een synoniem daarvan. Het gebruik van het FSM-framework is alleen toegestaan indien voldoende seats zijn aangekocht en een bijbehorende geldige Gebruiks- en Onderhoudslicentie aanwezig is. ISM- en FSM-catalogus 17
3.4. Gebruiks- en Onderhoudslicentie Achter elke ISM- en FSM-seat dient een voor het moment van gebruik geldige Gebruiks- en Onderhoudslicentie te staan. De Gebruiks- en Onderhoudslicentie geeft de houder recht op het gebruiken en toepassen van de geleverde ISM- en FSM-producten. Dit betreft updates vanaf het moment van vrijgave, on-line procesmanagerssupport via www.ismportal.nl, deelname aan procesmanagersdagen, en 2 e -lijns telefonische support tijdens kantoortijden. De Gebruiks- en Onderhoudslicentie wordt geleverd in de vorm van een schriftelijke (e-mail) bevestiging, waarin de aard, omvang en looptijd van de licentie is vastgelegd. De Gebruiks- en Onderhoudslicentie gaat in op het moment van de ISM-go-live en heeft een looptijd van één kalenderjaar. De licentiekosten bedragen een vooraf overeengekomen percentage van de prijs op het moment van aanschaf van de seats. ISM- en FSM-catalogus 18
3.5. TOPdesk ISM-module Eén en één is drie. De TOPdesk ISM-module is het resultaat van de samenwerking met TOPdesk en Mavim. Voor kleine IT-organisaties die over TOPdesk beschikken biedt de TOPdesk ISM-module een kant-enklare oplossing om snel te kunnen starten met het toepassen van ISM. De TOPdesk ISM-module, beschikbaar voor organisaties tot 15 IT-medewerkers, biedt een combinatie van drie producten die nodig zijn om ISM te kunnen toepassen: het ISM-framework met procesbeschrijvingen, templates en voorbeelden de inrichting van de TOPdesk-modules voor ondersteuning van de ISM-processen Mavim Rules voor het ontsluiten van alle ISMprocesdocumentatie, op ISM-detailniveau gekoppeld aan TOPdesk. Genoemde producten worden aangeleverd inclusief installatiehandleiding. Bij de module worden tevens geleverd: één dag ISM-workshop één dag TOPdesk-consultancy één dag Mavim-consultancy. Additionele diensten, seats en licenties kunnen tegen meerkosten worden afgenomen. De TOPdesk ISM-module is ontwikkeld in samenwerking met TOPdesk en Mavim. ISM- en FSM-catalogus 19
3.6. Clientele ISM-module De Clientele ISM-module is het resultaat van de samenwerking met Mproof en Pro468. Voor IT-organisaties die al Clientele toepassen biedt de Clientele ISM-module een kant-en-klare oplossing om snel te kunnen starten met het toepassen van ISM. De Clientele ISM-module biedt als optie bij Clientele alle producten om ISM te kunnen gaan toepassen: het ISM-framework met procesbeschrijvingen, templates en voorbeelden de Clientele ITSM software-inrichting conform de ISM-processen Projuze voor het ontsluiten van alle ISMprocesdocumentatie, op ISM-detailniveau gekoppeld aan Clientele ITSM. Genoemde producten worden aangeleverd inclusief installatiehandleiding. Hierbij wordt tevens voor ISM, Clientele en Projuze elk één dag consultancy geleverd om de IT-beheerorganisatie op gang te helpen met het juist toepassen van ISM en de geleverde producten. De Clientele ISM-module wordt geleverd met seats en licenties tot 15 IT-medewerkers. Additionele diensten, seats en licenties kunnen tegen meerprijs worden afgenomen. De Clientele ISM-module is ontwikkeld in samenwerking met Mproof en PRO468. ISM- en FSM-catalogus 20
3.7. Mavim ISM-module Het ISM-framework is volledig beschikbaar voor Rules. Het introduceren van ISM voor IT-beheer gaat daardoor op dezelfde eenvoudige wijze als andere gestandaardiseerde werkwijzen voor andere afdelingen binnen de organisatie. De Mavim ISMmodule geeft daarbij de mogelijkheid ISM te gaan invoeren, en leren toepassen, onder eigen regie. In de Mavim ISM-module is het ISM-framework beschikbaar als transportdatabase voor Rules. Na het importeren van de Mavim ISM-module kan de ISMpublicatie direct gegenereerd en gepubliceerd worden. Voor gebruik van de Mavim ISM-module gelden de voorwaarden van ISM-seats met bijbehorende Gebruiks- en Onderhoudslicentie. De Mavim ISM-module biedt: overzicht en duidelijkheid over de gestandaardiseerde werkwijze voor IT-diensten beheersing en publicatie van alle ISM-gerelateerde procesdocumentatie via intranet een compact en doelgericht model om IT-diensten onder controle te brengen en te houden besparing van meer dan 50% op de traditionele implementatiekosten van IT-servicemanagement. De Mavim ISM-module is ontwikkeld in samenwerking met Mavim. ISM- en FSM-catalogus 21 De Mavim ISM-module is ontwikkeld in samenwerking met Mavim.
3.8. Sensus ISM-mal Het ISM-framework is beschikbaar, klaar om te worden geïmporteerd in al beschikbare software van Sensusmethode. In de Sensus ISM-mal is het ISM-framework direct beschikbaar via software van Sensus-methode. Het ISM-framework kan direct worden toegepast en de procesdocumentatie kan ook direct op detailniveau worden gekoppeld aan een toegepaste servicedesktool. Voor de Sensus ISM-mal is geen grote initiële investering vereist. Inbegrepen bij de jaarlijkse Gebruiks- en Onderhoudslicentie is één dag ISMconsultancy per jaar, die naar wens kan worden besteed. De Sensus ISM-mal is beschikbaar voor IT-organisaties tot 15 medewerkers. Additionele diensten, seats en licenties kunnen tegen meerkosten worden afgenomen. De Sensus ISM-mal is ontwikkeld in samenwerking met Sensus-methode. ISM- en FSM-catalogus 22
3.9. ISM-COBIT Cross-reference Control Objectives for Information and related Technology (COBIT) is ontwikkeld door ISACA en ITGI en richt zich op IT-governance en IT-management. COBIT stelt IT-managers in staat om het toezicht op de informatievoorziening in te richten. Daarnaast kunnen auditors op basis van het framework hun controleprogramma beschrijven en uitvoeren. Door de ISM-COBIT cross-reference toe te passen tijdens of na een ISM-invoering kunnen de best practices van COBIT worden gerealiseerd, waardoor een kwaliteitsverklaring, een zogenaamde Third Party Mededeling (TPM), kan worden afgegeven door een onafhankelijke auditor. De huidige, vijfde, editie van COBIT laat zich vergelijken met de best practices van ITIL. In beide gevallen betreft het de beschrijving van de mogelijke uitkomsten van een managementaanpak. Met COBIT kan worden vastgesteld in hoeverre een organisatie kerndoelstellingen (control objectives) heeft bereikt waaraan een goed functionerende ITorganisatie dient te voldoen. COBIT ondersteunt de inrichting van de IT-governance en het ITmanagement, en wordt gehanteerd als een kwaliteitstoets. COBIT is in de praktijk gericht op de compliance van IT-processen met relevante regelgeving, controle over IT-functies, consistente uitkomsten, en het managen van risico s. COBIT wordt tevens gebruikt als norm voor het toetsen van compliance met de Sarbanes-Oxley-wet en andere standaarden. ISM- en FSM-catalogus 23
3.10. ISM-NEN7510 Cross-reference De norm NEN7510 is een door het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) ontwikkelde norm voor informatiebeveiliging voor de zorgsector in Nederland. Voor de zorgsector is NEN7510 de norm voor het mogen toepassen van een Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) hanteren NEN7510 als hét meetinstrument op het gebied van informatiebeveiliging voor de zorgsector in Nederland. Door de ISM-NEN7510 cross-reference toe te passen tijdens of na een ISM-invoering kan het NEN7510 kwaliteitsniveau worden gerealiseerd, waarna een formele certificering kan worden uitgevoerd door een onafhankelijke auditor. De cross-reference ISM-NEN7510 legt de relatie tussen de eisen en de toetsingscriteria uit de NEN-norm, het ISM-framework en de toepassing van ISM. De eisen en toetsingscriteria uit NEN7510 worden hiermee onderverdeeld in een drietal groepen: gerealiseerd door het standaard toepassen van ISM naar wens te realiseren door het toepassen van de ISM-methode binnen IT-beheer te realiseren door activiteiten buiten IT-beheer te initiëren, bijvoorbeeld via HRM of facilitair beheer. ISM- en FSM-catalogus 24
3.11. ISM-ISO20000 Cross-reference ISO20000 is een standaard voor IT-servicemanagement (ITSM). De standaard is op 14 december 2005 geratificeerd en specificeert de minimumeisen waaraan IT-dienstverleners behoren te voldoen. In 2011 werden de eisen geactualiseerd in ISO20000-1 en in 2012 werd de handreiking voor de invoering geactualiseerd in ISO20000-2. Door de ISM-ISO20000 cross-reference toe te passen tijdens of na een ISM-invoering kan het ISO20000 kwaliteitsniveau worden gerealiseerd, waarna een formele certificering kan worden uitgevoerd door een onafhankelijke auditor. De cross-reference ISM-ISO20000 legt de relatie tussen de toetsingscriteria uit ISO20000, het ISM-framework en de toepassing van ISM. De toetsingscriteria uit ISO20000 worden hiermee onderverdeeld in een drietal groepen: gerealiseerd door het standaard toepassen van ISM te realiseren door het toepassen van de ISMmethode binnen IT-beheer te realiseren door activiteiten buiten IT-beheer te initiëren, bijvoorbeeld via HRM of facilitair beheer. ISM- en FSM-catalogus 25
3.12. ISM-ISO27000 Cross-reference ISO 27001 is de ISO-standaard voor informatiebeveiliging. In Nederland is deze vastgesteld als NEN-norm NEN-ISO/IEC 27001:2005, vertaald naar het Nederlands, en door het College Standaardisatie verplicht gesteld voor Nederlandse overheden. Door de ISM-ISO27000 cross-reference toe te passen tijdens of na een ISM-invoering kan het ISO27000 kwaliteitsniveau worden gerealiseerd, waarna een formele certificering kan worden uitgevoerd door een onafhankelijke auditor. De cross-reference ISM-ISO27000 legt de relatie tussen de toetsingscriteria uit de ISO-norm, het ISMframework en de toepassing van ISM. De toetsingscriteria uit ISO27000 worden hiermee onderverdeeld in een drietal groepen: gerealiseerd door het standaard toepassen van ISM te realiseren door het toepassen van de ISMmethode binnen IT-beheer te realiseren door activiteiten buiten IT-beheer te initiëren, bijvoorbeeld via HRM of facilitair beheer. ISM- en FSM-catalogus 26
4. Opleidingen en Gaming Er zijn veel opleidingsproducten beschikbaar, gericht op ISM en FSM. Deze opleidingsproducten bestaan uit trainingen, opleidingen en games (managementsimulatiespellen). Voor alle opleidingsproducten zijn syllabi en opleidingsmaterialen vastgesteld. Opleidingen worden samen met het betreffende opleidingsinstituut ontwikkeld en beheerd, en games worden samen met de game-eigenaar ontwikkeld en beheerd. Trainingen worden uitsluitend verzorgd door trainers die daartoe zijn gecertificeerd. Ook opleidingen en games worden uitsluitend verzorgd door gecertificeerde trainers. Enkele opleidingsproducten kunnen met een examen worden afgesloten. Op hbo-niveau zijn post hbo-opleidingen voor ISM en FSM beschikbaar. In games wordt IT-dienstverlening vanuit een metafoor voelbaar gemaakt. Deelnemers ervaren hoe het is om vanuit de ISM-methode diensten te verlenen en verleend te krijgen. Een game biedt een verbindend element tussen deelnemers en biedt daarmee een niet te ontkennen sociaal aspect. Zeker zo belangrijk is het dat onder medewerkers de veranderbereidheid wordt vergroot om ISM en/of FSM als methode te gaan toepassen. Opleidingsproducten worden geleverd door geaccrediteerde Education Partners. ISM- en FSM-catalogus 27
4.1. ISM Foundation Training De training ISM Foundation heeft als doel om de deelnemer op hoofdlijnen inzicht te verschaffen in de werkwijze van een IT-beheerorganisatie, volgens de aanpak van de ISM-methode, zodat de deelnemer in staat is te functioneren in een organisatie waar ISM het gehanteerde referentiekader is. De training ISM Foundation is gebaseerd op een gedetailleerde syllabus. De training is op de dagelijkse praktijk van IT-beheerders ingesteld, en is gebaseerd op de eenvoudig te begrijpen aanpak van de ISMmethode. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden Inzicht in en/of ervaring met procesmatig werken 3 dagen, inclusief tijd voor het examen Open inschrijving individueel, of in-house voor groepen 5 tot 15 deelnemers per training Deelnemers hebben het boek De ISM-methode ISM- en FSM-catalogus 28
4.2. ISM Foundation Examen Door deel te nemen aan het ISM Foundation examen kunnen kandidaten aantonen dat zij het kennisniveau ISM Foundation hebben bereikt en in staat zijn te functioneren in een organisatie waar ISM het gehanteerde referentiekader is. Het ISM Foundation examen bestaat uit 40 multiple choice vragen. Bij 26 of meer goed beantwoorde vragen is een kandidaat geslaagd en ontvangt hij of zij het ISM Foundation Certificaat. Onderwerpen waarop wordt getoetst zijn de uitgangspunten voor de ISM-methode en de processen van ISM. In het ISM Foundation examen wordt naast de theoretische kennis eveneens getoetst op begrip van de theorie, inzicht in ISM als methode, en kunde om de ISM-methode toe te passen. Het ISM Foundation examen wordt afgenomen in samenwerking met Hogeschool NOVI. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden ISM Foundation (training en/of zelfstudie) 1 uur Open inschrijving individueel, of in-house voor groepen op Maximaal eigen locatie 20 kandidaten per examenzitting Er mogen geen hulpmiddelen worden gebruikt. ISM- en FSM-catalogus 29
4.3. ISM Foundation Examentraining De ISM Foundation examentraining helpt inzicht te krijgen in de wijze van examineren en in het eigen kennisniveau, zodat de deelnemer beter voorbereid aan het examen deelneemt. De ISM Foundation examentraining bestaat uit een uitleg over de examenopzet, het oefenen van een examensituatie aan de hand van een proefexamen, en het bespreken van vragen over de stof. De ISM Foundation examentraining is gebaseerd op een gedetailleerde syllabus. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden ISM Foundation (via training en/of zelfstudie) 1 dagdeel In groepen Maximaal 20 deelnemers Deelnemers hebben het boek De ISM-methode ISM- en FSM-catalogus 30
4.4. ISM-ITIL Bridge Training Met de ISM-ITIL Bridge training wordt eerder opgedane ITIL-kennis en -ervaring benut bij het behalen van het ISM Foundation niveau en het voorbereiden op het ISM Foundation examen. De training ISM-ITIL Bridge heeft als doel om de deelnemer op hoofdlijnen inzicht te verschaffen in de werkwijze van een IT-beheerorganisatie, volgens de aanpak van de ISM-methode, zodat de deelnemer in staat is te functioneren in een organisatie waar ISM het gehanteerde referentiekader is. ISM-ITIL Bridge trainingen worden uitsluitend verzorgd door gecertificeerde trainers. De deelnemer wordt verondersteld kennis te bezitten op het niveau van ITIL Foundation. De stof van ITIL Foundation wordt dus niet in de ISM-ITIL Bridge training herhaald. Het eindniveau van de training ISM- ITIL Bridge is gelijk aan het eindniveau van de training ISM Foundation. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden ITIL Foundation 1 dag Open inschrijving individueel, of in-house voor groepen Partners Maximaal 15 deelnemers Deelnemers hebben het boek De ISM-methode ISM- en FSM-catalogus 31
4.5. Post hbo-opleiding ISM ISM is een dermate gevestigde standaard geworden dat het ook op hbo-niveau wordt onderwezen. De resultaten van de post hbo-opleiding ISM kunnen worden ingebracht bij de toelating tot een deeltijd of voltijd hbo-studie. In de post hbo-opleiding ISM worden de visie op dienstverlening, de structuur en inhoud van het ISMframework (Process, People, Product) en de cultuuraspecten uitgebreid behandeld. De post hbo-opleiding ISM is onderdeel van de hbo ITopleiding van Hogeschool NOVI. De resultaten kunnen worden ingebracht bij het toelatingsgesprek voor een volledige hbo-studie of de afronding ervan. Ook is het mogelijk uw deelname in een PE-verklaring te laten vastleggen. De post hbo-opleiding ISM is ontwikkeld in samenwerking met, en wordt geleverd door, Hogeschool NOVI. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden hbo denk- en/of werkniveau 48 dagdelen, 8 vakken van elk 6 leseenheden Individueel, bij Hogeschool NOVI Afhankelijk van aantal aanmeldingen Deelnemers hebben het boek De ISM-methode ISM- en FSM-catalogus 32
4.6. ISM Masterclass De ISM Masterclass is een training voor ervaren ITSM-- consultants, ISM-procesmanagers en IT-managers, die hun kansen zelf willen creëren en daarmee aan hun succes willen bouwen. Het doel van de ISM Masterclass is om de deelnemers een grondig inzicht te bieden in het vakgebied ITservicemanagement en de ontwikkeling die het vakgebied heeft doorgemaakt. Vervolgens krijgt u een grondig inzicht in de rol die ISM hierin speelt en in uw toekomst kan gaan spelen. Dit inzicht is het begin van beheersen. De Masterclass gaat daarbij in op de belangrijkste uitgangspunten van ISM. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden ISM Foundation, certificering niet verplicht 3 aaneengesloten dagen, inclusief avonden Individueel Minimaal 8, maximaal 14 Overnachtingen op locatie zijn inbegrepen ISM- en FSM-catalogus 33
4.7. FSM Introductietraining De FSM-training richt zich op het managen van de functioneelbeheerorganisatie conform de FSMmethode. De training is voor een deelnemer de opstap naar het functioneren in een organisatie waar FSM het gehanteerde referentiekader is. De FSM Introductietraining heeft als doel om de deelnemer op hoofdlijnen kennis en inzicht te verschaffen in het procesmatig managen van het functioneel beheer, volgens de aanpak van de FSMmethode. Op basis hiervan moet de deelnemer kunnen functioneren in een organisatie waar FSM het gehanteerde referentiekader is of wordt. De deelnemer wordt verondersteld kennis te bezitten van de uitvoerende werkzaamheden in het werkveld functioneel beheer. De FSM Introductietraining is gericht op het managen van functioneel beheer. Omdat de FSM-methode geheel analoog is aan de ISM-methode kunnen deelnemers hun kennis toetsen met het ISM Foundation examen. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden Inzicht in en/of ervaring met procesmatig werken 1 dag Individueel of in groepen 5 tot 15 deelnemers per training nvt ISM- en FSM-catalogus 34
4.8. Post hbo-opleiding FSM FSM is een dermate gevestigde standaard geworden dat het ook op hbo-niveau wordt onderwezen. De resultaten van de post hbo-opleiding FSM kunnen worden ingebracht bij de toelating tot een deeltijd of voltijd hbo-studie. In de post hbo-opleiding FSM worden de visie op dienstverlening, de structuur en inhoud van het FSMframework (Process, People, Product) en de cultuuraspecten uitgebreid behandeld. De post hbo-opleiding FSM is onderdeel van de hbo ITopleiding van Hogeschool NOVI. De resultaten kunnen worden ingebracht bij het toelatingsgesprek voor een volledige hbo-studie of de afronding ervan. Ook is het mogelijk uw deelname in een PE-verklaring te laten vastleggen. De post hbo-opleiding FSM is ontwikkeld in samenwerking met, en wordt geleverd door, Hogeschool NOVI. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden hbo denk- en/of werkniveau 24 dagdelen, 4 vakken van elk 6 leseenheden Individueel, bij Hogeschool NOVI Afhankelijk van aantal aanmeldingen nvt ISM- en FSM-catalogus 35
4.9. ISM Apollo 13 De succesvolle Apollo 13 game is aangepast aan de ISM-methode. In deze serious game ervaren de deelnemers in één dag de meerwaarde van procesmatig samenwerken. In een leerzame en ontspannen omgeving worden de ervaringen gekoppeld aan de ISM-methode waardoor de inzichten direct in de praktijk kunnen worden toegepast. Houston, we ve got a problem Wie kent niet dit legendarische citaat uit 1970? Op 11 april vertrokken drie astronauten naar de maan. Nog voordat de maan bereikt was ging het mis. Lukt het bij tegenslag toch de missiedoelen te bereiken en de bemanning terug te brengen? Vanuit de metafoor van Apollo 13 wordt uw groei in procesmatig werken met behulp van de ISM-methode gesimuleerd. ISM Apollo 13 maakt ISM tastbaar voor IT ers, helpt de veranderbereidheid van de organisatie te vergroten, creëert daarbij een gezamenlijke doelstelling en draagt bij aan teambuilding. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden ISM Apollo 13 is ontwikkeld in samenwerking Inzicht en/of met ervaring GamingWorks. met procesmatig werken 2 aaneengesloten dagdelen, 8 uren (exclusief pauze) Per groep van 8 tot 15 deelnemers 8 tot 15 spelers, maximaal 2 observers Afgescheiden locatie ISM- en FSM-catalogus 36
4.10. Control-IT 4 ISM De veel gespeelde game Control-IT is voor ISM aangepast zodat de ervaringen direct in de ISM-praktijk zijn toe te passen. Mainport Terminals is een logistiek dienstverlener in een grote haven. Getrainde medewerkers vertalen klantwensen naar optimale oplossingen. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden Control-IT 4 ISM geeft IT-medewerkers en hun managers inzicht in hoe IT-diensten waarde creëren voor de gehele organisatie. Elke deelnemer vervult een rol met het doel de totale organisatie beter te laten functioneren. Gerealiseerde verbetering in de organisatie wordt zichtbaar in de geleverde prestatie. Control-IT 4 ISM biedt deelnemers de gelegenheid ervaring op te doen en te experimenteren met oplossingen vanuit de ISM-methode. Met Control-IT 4 ISM worden individuele weerstanden tegen verandering omgezet in een behoefte om te verbeteren. Er ontstaat behoefte aan werken op basis van eenduidige afspraken en een vastgestelde planning. Control-IT 4 ISM is ontwikkeld in samenwerking met Simagine. Inzicht in en/of ervaring met procesmatig werken 2 aaneengesloten dagdelen, 8 uren (exclusief pauze) Per groep van 8 tot 15 deelnemers 8 tot 15 spelers, maximaal 2 observers Afgescheiden locatie ISM- en FSM-catalogus 37
4.11. Demand-IT 4 FSM Demand-IT 4 FSM is een serious game die deelnemers leert hoe Functioneel Beheer de samenwerking tussen de gebruiksorganisatie en IT-beheer goed kan organiseren op basis van de FSM-methode. Dit stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de informatievoorziening en de communicatie tussen gebruikers en de IT-organisatie. Ondanks al het harde werken zijn gebruikers ontevreden over de dienstverlening. De deelnemers gaan op basis van een businessplan aan het werk en doen concrete ervaringen op. De resultaten en de ervaringen geven aanleiding tot reflectie. Wat gebeurde er en waarom, wat vond je daarvan, hoe zou je het kunnen voorkomen of bevorderen? Daarna worden ervaringen en reflectie in een algemeen kader geplaatst. De deelnemers maken afspraken met elkaar zodat de resultaten, de samenwerking en de communicatie verbeteren. Gerealiseerde verbetering in de organisatie wordt zichtbaar in de geleverde prestatie. Demand-IT 4 ISM is ontwikkeld in samenwerking met Simagine Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden Inzicht in en/of ervaring met procesmatig werken 2 aaneengesloten dagdelen, 8 uren (exclusief pauze) Per groep van 8 tot 15 deelnemers 8 tot 15 spelers, maximaal 2 observers Afgescheiden locatie ISM- en FSM-catalogus 38
4.12. Procesmanagerstraining Van procesmanagers wordt veel verwacht. Niet alleen dat ze hun processen goed inrichten, maar ook dat ze hun proces continu goed aansturen, daarover rapporteren en aantoonbaar bijdragen aan de resultaten. En dat terwijl ze werken in een complexe omgeving, met vaak een onduidelijke positie, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Basisniveau Duur Aanmelding Aantal deelnemers Randvoorwaarden Om zijn of haar rol goed te kunnen uitoefenen moet de procesmanager beschikken over specifieke kennis, inzicht en vaardigheden. Andere relevante opleidingen zijn vooral gericht op kennis. De Procesmanagerstraining is gericht op vaardigheden die nodig zijn voor het succes van een procesmanager. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de procesmanager komen uitgebreid aan bod, om de werkwijze van de organisatie te kunnen inrichten, bijstellen en aansturen. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan het gedrag en de houding van mensen die worden aangestuurd, en hoe dat gedrag kan worden beïnvloed. Ook wordt aandacht besteed aan de cultuur die onmisbaar is om procesmanagement goed tot zijn recht te laten komen en het succes van de organisatie te kunnen vergroten. Kennis van en ervaring met procesmatig werken 2 aaneengesloten dagdelen Individueel of in groepen 8 tot 14 deelnemers per training nvt ISM- en FSM-catalogus 39