Ontspoorde mantelzorg Lieke Bos 15 juni 2018 -Druten
Wat is Mantelzorg? SCP definieert mantelzorg als: alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving. Mantelzorgers zijn mensen die langer dan 3 maanden en/of meer dan 8 uur per week onbetaald zorgen voor een chronisch hulpbehoevende persoon uit hun omgeving. Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. De zorg vloeit voort uit de onderlinge sociale relatie.
Kennisvraag 1 Wat noemen mantelzorgers zelf als belangrijkste motivatie om zorg te verlenen? A. Het is de gewoonste zaak van de wereld; ik doe het graag voor de zorgvrager. B. Hiermee probeer ik te voorkomen dat professionele zorg nodig is. C. Ik voel mij de meest aangewezen persoon om zorg te verlenen.
Casus 1 Dirk Dirk heeft een forse lichamelijke beperking ten gevolge van nietaangeboren hersenletsel. Hij is 43 jaar oud en woont bij zijn ouders. Zijn ouders zorgen voor hem, met ondersteuning van de thuiszorg. Als Dirk bezoek ontvangt, blijven zijn ouders er altijd bij: zij laten hem niet alleen met zijn bezoek.
Kennisvraag 2 Hoeveel mantelzorgers voelen zich zwaar belast tot overbelast door de mantelzorg die zij geven? A. 8 % van alle mantelzorgers B. 17 % van alle mantelzorgers C. 31 % van alle mantelzorgers
Zwaar belast - overbelast Mantelzorger: kan het zorgen niet goed loslaten. kan zelf meer lichamelijke en psychische klachten ervaren (zoals hoofdpijn, somber, rusteloosheid, klachten in nek/schouders/rug, slapeloosheid, piekeren ) kan de situatie niet meer goed inschatten, ziet geen andere mogelijkheden om uit de eigen situatie te komen. kan schaamte- en/of schuldgevoelens hebben. wereld verkleind, sociaal netwerk verminderd. Leuke dingen worden geschrapt.
Casus 2 Piet en Jan Piet en Jan, 59 en 62 jaar oud, wonen bij elkaar in hun ouderlijk huis. Beiden zijn zwakbegaafd, maar Jan is iets beter en zorgt voor zijn broer Piet. Behalve Jan en Piet wonen er nog vier honden in huis. Jan en Piet hebben weinig geld. Als Jan boodschappen gaat doen sluit hij Piet op. Er is regelmatig te weinig eten voor Piet: het boodschappengeld is dan al uitgegeven aan hondenvoer.
Kennisvraag 3 Hoeveel mantelzorgers verliezen wel eens hun geduld? A. 28 % van alle mantelzorgers B. 39 % van alle mantelzorgers C. 33 % van alle mantelzorgers
Casus 3 Aïcha Aïcha zorgt voor haar man die voortdurend en veel aandacht vraagt. Zij geeft haar man weleens een extra slaappilletje, dan slaapt hij zo lekker door. Ze is hiermee begonnen toen ze een keer griep had en echt wilde doorslapen. Haar man krijgt steeds vaker een extra slaaptablet.
Kennisvraag 4 Wanneer spreken we van ontspoorde mantelzorg? A. De mantelzorger overschrijdt bewust de grens van goede zorg. B. Door overbelasting overschrijdt de mantelzorger onbedoeld de grens van goede zorg. C. Door werkdruk overschrijdt de professional de grens van goede zorg.
Casus 4 Janny Janny zorgt voor haar vader. Haar vader is depressief en heeft bij een aantal zaken hulp nodig. Janny werkt parttime en heeft een gezin. Ze komt drie keer per week bij haar vader: even kijken hoe het gaat, boodschappen doen en eten klaarmaken. Als Janny de boodschappen voor haar vader doet, neemt ze gelijk voor zichzelf boodschappen mee, die ze betaalt met de pinpas van haar vader.
Ontspoorde mantelzorg of huiselijk geweld? Er is sprake van ontspoorde mantelzorg als een mantelzorger over de grenzen van de verzorgde en/of goede zorg heen gaat. Bijvoorbeeld door inadequate zorg te leveren, iemand te verwaarlozen, of op een andere manier onbedoeld schade toe te brengen. Goede zorg gaat dan sluipenderwijs over in verwaarlozing, verkeerde behandeling of zelfs mishandeling.
Ontspoorde mantelzorg of huiselijk geweld? Een belangrijk kenmerk van ontspoorde mantelzorg is het ontbreken van opzet. Van mantelzorger belaste mantelzorger overbelaste mantelzorger ontspoorde mantelzorg huiselijk geweld.
Ontspoorde mantelzorg of huiselijk geweld? Er is sprake van huiselijk geweld wanneer: de ontsporing van de zorg verergert, de mantelzorger hierop gewezen wordt, er hulp wordt geboden, en deze wordt afgehouden en de inadequate zorg voortduurt.
Casus 5 Marie Marie heeft Multiple Sclerose. Haar partner verzorgt haar helemaal. De partner wil regelmatig vrijen met Marie. Marie vindt dit eigenlijk helemaal niet fijn meer en zou liever zeggen dat ze dit niet wil. Vanwege haar afhankelijke positie durft ze dit niet tegen haar partner te zeggen. Ze is bang dat ze dan misschien niet meer de zorg krijgt die ze nodig heeft.
Kennisvraag 5 Welke vormen van ontspoorde mantelzorg kun je benoemen? 1. Psychisch 2. Lichamelijk 3. Verwaarlozing 4. Schending van rechten 5. Financieel 6. Seksueel
Psychisch Verbale agressie is de meest voorkomende vorm van ontspoorde mantelzorg. Schelden, dreigen en schreeuwen kunnen manieren zijn om frustratie te uiten, bijvoorbeeld over het gebrek aan respons of een blijk van waardering van de verzorgde. Vernederen, infantiliseren en negeren zijn minder in het oog springende uitingsvormen.
Lichamelijk Verkeerd gebruik van medicijnen om de verzorgde rustig te houden (wat kan leiden tot versuffing of apathie) is een vorm van lichamelijke grensoverschrijding. Kneuzingen, schrammen of striemen (door vastbinden) kunnen symptomen zijn van lichamelijke mishandeling.
Verwaarlozing Als de mantelzorger niet (meer) tegemoet kan komen aan de emotionele en fysieke behoeften van de verzorgde. Lichamelijke verwaarlozing kan bijvoorbeeld blijken uit: o ondervoeding o uitdroging o slechte hygiëne o wonden als gevolg van doorliggen
Schending van rechten Het aantasten van het zelfbeschikkingsrecht van het individu, door bv: een verzorgde niet betrekken bij besluiten over zijn/haar leven. over het hoofd van de verzorgde heen spreken. persoonlijke post achterhouden. bezoekers wegsturen. de verzorgde verhinderen om het huis te verlaten.
Financieel Uitbuiting zal vaak met opzet plaatsvinden, maar kan ook een vorm van ontspoorde mantelzorg zijn. Het wegnemen en/of profiteren van geld/eigendommen. Het inperken van de financiële vrijheid van de verzorgde.
Seksueel Seksuele ontsporing lijkt opzettelijke geweldpleging. Ontspoorde Mantelzorg: Een partner kan (on)bedoeld of zelfs onbewust over seksuele grenzen heengaan. Seksueel geweld: Aanranding, gedwongen seksuele handelingen en verkrachting.
Oorzaken Oorzaken die kunnen leiden tot ontspoorde mantelzorg: A. Overbelasting en onmacht B. Onkunde en onwetendheid C. Compassiemoeheid D. Persoonlijke problemen
Kennisvraag 6 Wat is de belangrijkste oorzaak van ontspoorde Mantelzorg? A. Overbelasting en onmacht
Mantelzorger Van mantelzorger naar belaste mantelzorger naar overbelaste mantelzorger naar ontspoorde mantelzorg. Onbedoeld uit onmacht
Mantelzorger Onbedoeld uit onmacht Belangrijk: Zie de mantelzorger en zijn/haar onmacht. Ga naast hem/haar staan, niet tegenover als dader. Het mantelzorgen komt voort uit verbinding met de naaste. Wat is het soms lastig je balans te houden.
Preventie - vroegsignalering Oog voor de mantelzorger(s) Is het helder wie er om degene die de hulp nodig heeft, heen staan? Wie de mantelzorgers zijn en de naasten? Betrek hen bij de zorg, werk samen, stem met elkaar af. Vraag geregeld hoe het met hem/haar of hen is, met aandacht. Ook zonder dat degene die de zorg nodig heeft, erbij is. Mantelzorgers vragen niet altijd zelf om hulp. Vroegtijdig kijken naar ook ondersteuning van de mantelzorger.
Bedankt