Deltapoort. Wat is dat? Binnen de Zuidvleugel behoort Deltapoort - de zuidoostelijke toegang tot de Zuidvleugel van de Randstad - tot de meest dynamische gebieden. De stedelijke en economische functies in het gebied groeien, maar de ontwikkelingen staan te veel op zichzelf en gaan ten koste van de leefkwaliteit. Verstedelijking en uitbreiding van bedrijvigheid aan de ene kant, vereisen bruikbaar en bereikbaar groen aan de andere kant. Nu ingrijpen betekent investeren in de toekomst van het gebied voor het definitief te laat is. Ligging Deltapoort Daarom heeft het Bestuurlijk Platform Zuidvleugel gevraagd om een integrale ontwikkeling van het gebied met een actieve bestuurlijke opstelling. De Stuurgroep Deltapoort heeft deze uitdaging opgepakt met het Ambitiedocument Deltapoort 2040 dat begin 2009 door de samenwerkingsverbanden Stadsregio Rotterdam en Drechtsteden en de provincie Zuid-Holland is vastgesteld. In dit Ambitiedocument is gekozen voor een tweeledige opdracht: het verbeteren van het leefklimaat en het versterken van de economische ontwikkeling in de Deltapoort. Er is voor gekozen de opdracht uit te werken in vier samenhangende thema s: Groen, Water, Economie en Infrastructuur/veiligheid. Waarom programma Deltapoort? Voor het leefklimaat en de concurrentiekracht van het gebied Rotterdam Dordrecht zijn een hoogwaardige leefomgeving en een sterke economie essentiële randvoorwaarden. Als gevolg van de verstedelijking en de aanleg van doorgaande infrastructuur is het oorspronkelijk open deltalandschap sterk in omvang afgenomen en versnipperd. Het gebrek aan samenhang en aan het maken van 1
integrale afwegingen in het verleden is oorzaak geweest van de verrommeling en versnippering van het gebied, zoals deze zich nu manifesteert. De economische structuur van het gebied wordt gekenmerkt door sectoren die het om verschillende redenen- zwaar hebben (glastuinbouw, scheepvaart, klassieke havengerelateerde (maak)industrie. Om het gebied een economische impuls te geven zet het programma Deltapoort in op het verbeteren van de vestigingsplaatsvoorwaarden. Voor de toekomst is nú een hersteloperatie nodig bij de aanstaande plannen rondom infrastructuur, economie, de klimaat- en waterproblematiek en groen, die allen ook weer hun impact hebben op de leefomgeving. Knelpunten Deltapoort Over het algemeen is er sprake van een te kleinschalig en verspreid glastuinbouwcluster met weinig economisch perspectief; de scheepsbouw / metaalnijverheid bevindt zich aan het einde van de levenscyclus waarvoor twee opties resten: óf verplaatsen naar lage lonenlanden óf specialisatie. Er is vanuit de steden behoefte aan meer en betere recreatiemogelijkheden: de groene bufferzones moeten meer recreatieve betekenis en samenhang krijgen en stad en land moeten onderling beter met elkaar worden verbonden. Verdichting in de stad vraagt om verbetering van bruikbaar groen om de stad. Zonder gezamenlijke aanpak lijkt dit niet mogelijk. Het gebied kent een gemeenschappelijke problematiek: overlast infrastructuur (doorsnijding gebied; moeilijk te slechten barrières), milieuproblematiek (lucht, geluid, licht), hoge risico s externe veiligheid, versnippering en verrommeling, herstructurering rivieroevers, waterveiligheid, geen / negatief imago. De afgelopen decennia jaar is veel rood (VINEX, bedrijventerreinen) toegevoegd, er is te weinig aandacht voor landschappelijke inpassing. Ook ontbreekt hoogwaardig openbaar vervoer voor woon- werklocaties. 2
Aanpak In de periode 2010-2012 werkt de Stuurgroep Deltapoort aan twee agenda s die nauw met elkaar verbonden zijn: Bovenregionaal: Stadsregio Rotterdam/Drechtsteden Op bovenregionaal niveau werkt de Stuurgroep Deltapoort aan een Integraal Uitvoeringskader voor het programma Deltapoort. Dit kader benoemt de issues die voor het gebied Deltapoort spelen op de terreinen van Infrastructuur/veiligheid, Economie, Groen en Water en geeft aan wat de Stuurgroep wil agenderen en afstemmen over thema s op die terreinen de komende jaren. De Stuurgroep Deltapoort neemt verantwoordelijkheid voor het agenderen van de vier thema s bij Rijk en provincie. Concreet gaat het om: Infrastructuur/veiligheid Het verbeteren van de doorstroming: De aanpassing van de snelwegen (ontvlechting A16, verbreding A15 Oost en West, aanleg A4 Zuid) Externe veiligheid: Het ontvlechten van het spoor (personenvervoer: Stedenbaan en PHS, goederenvervoer: veiligheid en PHS) Economie Versterking van de economie: Economische segmentering binnen Mainport Rotterdam Water Veiligheid: Klimaatbestendige Delta (MIRT Deltaprogramma en de uitvoering daarvan) Groen Kwaliteit van de leefomgeving: De relatie (aansluiting op) met de de Hoekse Waard, Alblasserwaard en Biesbosch. Actualisatie van het rijksbufferzonebeleid in relatie tot de landschapsontwikkeling Regionaal: Landschapsontwikkeling Deltapoort op Oost IJsselmonde Op regionaal niveau werkt de Stuurgroep Deltapoort aan een Integrale Gebiedsvisie voor Oost IJsselmonde. In 2009 is een begin gemaakt met de ideeën over de aanpak van de landschapsontwikkeling Deltapoort. Er is voor de korte termijn tot 2020 een aantal voorbeelden uitgewerkt voor het verbeteren van de basiskwaliteit in het gebied. Voor de langere termijn tot 2040 wordt nog dit jaar een ontwikkelingsrichting uitgewerkt. De met het Integraal Uitvoeringskader samenhangende Integrale Gebiedsvisie zal inrichtingsvoorstellen voor het verbeteren van de samenhang en het tegengaan van de versnippering van het gebied Oost IJsselmonde en ontwerpvoorstellen voor de toekomstige identiteit van het gebied Oost IJsselmonde bevatten. De daadwerkelijke voorbereiding (onder andere de aanpassing van bestemmingsplannen en het verlenen van vergunningen) en de uitvoering van de voorstellen is na juni 2012 in handen van de daarbij betrokken partijen. 3
Landschapsontwikkeling (Park) Deltapoort Tussen nu en 2012 worden de volgende stappen gezet: Intentieverklaring In december 2009 heeft de Stuurgroep Deltapoort de intentieverklaring Park Deltapoort vastgesteld. Deze is voorgelegd aan alle partners en in februari 2010 is door alle partners ingestemd met de gekozen oplossingsrichting. Alle partners doen mee met de vervolgstappen van het proces en bewerkstelligen de gezamenlijke ondertekening van de Intentieverklaring zo spoedig mogelijk. Mijlpalen Vaststelling van het Integraal Uitvoeringskader Deltapoort (juni 2010) Bespreking van eerste versie van de Samenwerkingsovereenkomst voor het opstellen van een Integrale Gebiedsvisie Oost IJsselmonde (juni 2010) Definitieve samenwerkingsovereenkomst èn Startnotitie voor de Integrale Gebiedsvisie (sept/okt 2010) Opstellen Integrale Gebiedsvisie (vanaf okt 2010 - dec 2011) Vaststellen Integrale Gebiedsvisie (januari 2012 - juni 2012). Dit najaar wordt begonnen met de opstelling van deze Integrale gebiedsvisie Oost IJsselmonde. De volgende onderwerpen maken in ieder geval onderdeel uit van de visie in de vorm van inrichtings- of ontwerpvoorstellen dan wel studies: Verbeteren van het recreatief netwerk Opwaarderen van Waaltje en de Devel Groene rivierzones Duurzame groene stadsranden Herstructurering maritieme bedrijfsterreinen Ontwikkeling/herstructurering bedrijfsparken Verbetering openbaar vervoer Saneringsprogramma glastuinbouw Toekomstperspectieven landbouw/ontwikkelingsvarianten identiteit Oost IJsselmonde Inpassing infrastructuur (A15, A16, Ridderster, Kijfhoek). 4
Samenhang door aansluiting In diverse bestaande plannen zoals Structuurvisie Randstad 2040, Ontwerp Provinciale Structuurvisie, gemeentelijke structuurvisies, Kader Richtlijn Water/ Nationaal Bestuursakkoord Water, basisnet/landinrichting IJsselmonde/Deltanatuur/Regiopark Noordrand Hoekse Waard, etc. zijn al doelstellingen neergelegd. De Stuurgroep Deltapoort draagt zorg voor afstemming en verbinding van bestaande plannen en initiatieven in het programma Deltapoort. Samenhang door samenwerking Het proces binnen Deltapoort kenmerkt zich door slagvaardig opereren in goede samenwerking. Hierdoor kon in betrekkelijk korte tijd door de bestuurders een visie worden gemaakt. Daarmee zijn er straks kaders voor het gesprek met belanghebbende burgers. De gedeelde ambitie om de verrommeling en versnippering in het gebied te stoppen en om te buigen zal door het uitwerken van projecten straks ook zichtbaar zijn. Het verbinden van de stad met het buitengebied en het tot stand brengen van recreatieve netwerken zal iedereen aanspreken. Voor het openbaar maken van rivieroevers en het inpassen van stadsranden en bedrijventerreinen is samenwerking met investeerders nodig. In 2010 en 2011 staat de vraag hoe we de ambities kunnen realiseren centraal. 5
Partners In de Stuurgroep Deltapoort werken samen: gemeenten Rotterdam en Dordrecht, de provincie Zuid- Holland, de gemeenten Ridderkerk, Hendrik Ido Ambacht, Zwijndrecht en Barendrecht, Stadsregio Rotterdam, de Regio Drechtsteden, het Havenbedrijf Rotterdam, het Waterschap Hollandse Delta en de ministeries van VROM en LNV. Er is nauwe samenwerking met de gemeenten Alblasserdam, Papendrecht en Sliedrecht uit de Drechtsteden en de gemeente Albrandswaard uit de Stadsregio Rotterdam. Programmabureau Het programmabureau Deltapoort biedt ondersteuning aan het proces en faciliteert de besluitvorming door het samenbrengen van de juiste partijen op het juiste moment. Het bureau bestaat uit een programmamanager, een senior projectleider, een communicatieadviseur, een programmasecretaris en secretariële ondersteuning. Contact Programmabureau Deltapoort, Jan Edens, 070-441 68 22 Stadsregio Rotterdam, Ria Frank, 010-267 16 56 Drechtsteden, Gert Slager, 078-639 65 74 www.zuidvleugel.nl/deltapoort/actueel Maart 2010 Huidige situatie Toekomst in Deltapoort? 6