PILOT: KROONRING IN DE GOOI EN VECHTSTREEK. Een onderzoek naar de ervaring van bewoners

PILOT: KROONRING IN DE GOOI EN VECHTSTREEK Een onderzoek naar de ervaring van bewoners

PILOT: KROONRING IN DE GOOI EN VECHTSTREEK Een onderzoek naar de ervaring van bewoners CREM rapport nr. F38 mei 2012 Geschreven door: Tamar Oetelmans Frits Steenhuisen CREM BV Spuistraat 104d 1012 VA Amsterdam The Netherlands T +31 (0)20 627 49 69 F +31 (0)20 626 65 39 office@crem.nl www.crem.nl

INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding... 5 2 Bevindingen uit de enquêtes... 6 2.1 Algemeen 6 2.2 De bevindingen 6 3 Samenvatting en conclusies... 12 3.1 Samenvatting 12 3.2 Conclusies 12 Bijlagen... 14

KORTE SAMENVATTING De Kroonring is merendeels positief ervaren en als een verbetering gezien van de huidige manier van de inzameling aan huis van kunststofafval. Gebruikers van de Kroonring zijn positiever dan niet-gebruikers. Uit de enquête blijkt dat ongeveer een kwart van de nietgebruikers tot meer dan driekwart van de gebruikers vindt dat de Kroonring een positief effect heeft op het straatbeeld; zij vinden het netter ogen en (verkeers)veiliger. Bovendien zegt 11% van de gebruikers meer te zijn gaan scheiden sinds de Kroonring is opgehangen. Als de GAD zou besluiten de Kroonring na afloop van de pilot te laten hangen, zou zij volgens de enquête daarmee aan de wens van driekwart van de ondervraagden tegemoet komen. In hoeverre er voldoende Kroonringen hangen per inwoner zou nader onderzocht kunnen worden, aangezien 19% van de gebruikers zegt wel eens een volle Kroonring te hebben aangetroffen en ook de niet-gebruikers het te ver weg hangen van mijn huis wel eens noemen als reden voor het niet-gebruik. 4 pilot: Kroonring

1 INLEIDING De pilot De GAD wenst het gebruik van de Kroonring te onderzoeken. De Kroonring ondersteunt het inzamelproces van kunststofafval. Het is een plastic ring met zes knoppen die wordt bevestigd aan een (lantaarn)paal. Aan de knoppen kunnen de bewoners kunststofafvalzakken hangen en zo aanbieden voor inzameling. De GAD wil een antwoord op de volgende twee punten: - leidt het gebruik van de Kroonring tot een verbeterde beeldkwaliteit van de openbare ruimte? - wordt er meer kunststof ingezameld tijdens de inzameldagen? Het onderzoek is als volgt uitgevoerd, in twee gebieden zijn kroonringen opgehangen aan de lichtmasten. De GAD heeft de bewoners van deze wijken met een brief geïnformeerd over de plaatsing en de functie en gebruik van de Kroonring. Nadat de kroonringen twee maanden hebben gehangen, is een telefonische enquête uitgevoerd onder begeleiding van adviesbureau CREM. De enquête had tot doel inzicht te verkrijgen in de beleving van de bewoners over het gebruik en het nut van de Kroonring en een antwoord op de vraag te geven of zij meer zijn gaan scheiden sinds en/of door de Kroonring. Daarnaast is een aantal vragen gesteld over de communicatie rond de proef met de Kroonring. Pilotgebieden Voor dit onderzoek zijn twee pilot gebieden aangewezen: 1. in Bussum: het gebied binnen de Huizerweg, Prins Beatrix Plantsoen, Voormeulenweg en Sint Janslaan. In deze wijk zijn zijn 110 kroonringen aan lichtmasten bevestigd. 2. in Hilversum: het gebied tussen de Schuttersweg de s Gravenlandseweg en de Albertus Perkstraat. In deze wijk zijn 130 kroonringen opgehangen. Duur pilot De kroonringen zijn bevestigd in de laatste week van februari 2012. Als startdatum van de proef is 5 maart 2012 aangehouden, de einddatum is 12 mei 2012. De GAD zamelt kunststof om de vier weken in. In de proefperiode hebben drie inzamelingen plaats gehad. Aanpak De GAD zal zelf de resultaten van de inzameling meten in de vorm van tellingen van het aantal ingezamelde zakken. Aan CREM is opdracht gegeven een bewonersenquête uit te voeren onder 50 bewoners van de pilotwijk in Hilversum en 50 bewoners van de pilotwijk in Bussum. Deze enquêtes zijn telefonisch uitgevoerd op 14 en 15 mei 2012. Dit rapport beschrijft de bevindingen van deze enquêtes. Gezien de kleinschaligheid van de enquête moeten de cijfers en bevindingen als indicatief worden beschouwd. Inleiding 5

2 BEVINDINGEN UIT DE ENQUETES 2.1 Algemeen De kroonring heeft volgens de leverancier de volgende pretenties: meer inzameling, geen zwerfafval, schoner straatbeeld, centrale verzamelplaats. Een daarmee samenhangend voordeel is dat de zakken niet over de weg of door de straten verwaaien. De enquête heeft tot doel inzicht te geven in de beleving van de bewoners over het gebruik en het nut van de Kroonring, het effect op de openbare ruimte en een antwoord te geven op de vraag of inwoners meer kunststofafval scheiden door de Kroonring. Tevens wordt ingegaan op de communicatie over de Kroonring. 2.2 De bevindingen De vragenlijst van de enquête is onderverdeeld in de volgende onderdelen, die hieronder worden uitgewerkt: 1. Scheidingsgedrag (2.2.1) 2. Communicatie (2.2.2) 3. Vragen voor gebruikers (2.2.3) 4. Vragen voor niet gebruikers (2.2.4) 5. Algemene stellingen (2.2.5) 2.2.1 Scheidingsgedrag Allereerst is de geïnterviewden gevraagd of zij gebruik maken van de inzameling als scheidingsmethode voor kunststofafval. Van de ondervraagden zegt 70% kunststof aan te bieden via de inzameling. Dit percentage is als volgt onderverdeeld: 50% biedt bijna al haar kunststofafval op straat aan, 14% zegt een deel of regelmatig haar kunststof aan de inzameling aan te bieden, 7% zegt dit af en toe of een beetje te doen. De overigen, 30%, zegt kunststof helemaal niet aan te bieden aan de inzameling. De 70% van ondervraagden die een beetje tot bijna alles aanbiedt aan de inzameling, maken voor een deel (33%) ook gebruik van de inzamelcontainer en voor een kleiner deel (6%) van de milieustraat (tabel 1) Tabel 1 Aanbiedwijze van kunststofafval Van de ondervraagden die gebruiken maken van de inzameling, zegt 76% elke maand kunststof aan te bieden. De overigen bieden het minder vaak dan eens per maand aan. 6 pilot: Kroonring

2.2.2. Communicatie over de pilot Aan alle ondervraagden is gevraagd naar de communicatie over de pilot met de Kroonring. In een open vraag is gevraagd is of zij weten met welk doel de proef wordt uitgevoerd. Meer dan de helft noemt hier om verwaaien van de lichte kunststofinzamelzakken te voorkomen. Een kleiner deel (15%) zegt het niet te weten of zegt de kroonring niet gezien te hebben. Verder wordt voorkoming van zwerfvuil door het aanvreten van de zakken door dieren genoemd. Gevraagd is hoe de ondervraagden geïnformeerd zijn over de proef met de Kroonring. Het betrof een meerkeuze vraag. Per brief van de GAD wordt door 65% van de ondervraagden genoemd, helemaal niet wordt genoemd door 25%, 18% van hen noemt het persbericht, door de buren/anderen zegt 4% en 3% zegt dat zij de Kroonring opeens zagen hangen. Als gevraagd wordt naar de tevredenheid over de inhoud van de informatie, zegt 77% dat het voldoende was. De ondervraagden die zeiden dat de informatie onvoldoende was, zeiden dat vooral omdat zij geen informatie hadden ontvangen. Een enkeling vond dat de informatie te laat kwam en dat het plaatje van de Kroonring in de brief onduidelijk was. 2.2.3 De gebruikers Van alle ondervraagden zegt 48% de Kroonring te gebruiken. Daarvan zegt 44% de Kroonring altijd te gebruiken en 4% de Kroonring soms te gebruiken wanneer zij kunststof aanbiedt aan de inzameling. Dat betekent dat niet iedereen die kunststofafval op straat aanbiedt (70%), gebruik maakt van de Kroonring (48%); 62% van de 70% die de kunststof aanbiedt aan de inzameling gebruikt de Kroonring wel, 38% gebruikt het niet. Aan de gebruikers van de Kroonring is een aantal vragen gesteld over haar ervaringen en het gebruik ervan. Reden gebruik Allereerst is gevraagd naar de reden van het gebruik. De ondervraagden konden meerdere antwoorden geven. In onderstaande tabel is te zien dat het handig vinden (82%) en zodat de zak niet gaat verwaaien (64%) bij uitstek het meest genoemd worden. Daarna volgt het levert een netter straatbeeld op met 32%. Andere redenen die genoemd zijn, zijn onder andere: - zodat die niet wordt opengereten - makkelijk voor ophalers - omdat het een leuk gezicht is, mijn vrouw heeft er zelfs een foto van gemaakt! - zodat ik zeker weet dat ze opgehaald worden bevindingen uit de enquetes 7

Figuur 1 Redenen voor gebruik Kroonring Waarom maakt u van de Kroonring gebruik? Anders, namelijk... 18% Geen reden in het bijzonder 5% Ik vind het handig 82% De meeste mensen in mijn straat doen het 9% Het levert een netter straatbeeld op 32% Dan weet ik zeker dat de zak niet over straat waait 64% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% De gebruikers van de Kroonring zijn erg tevreden over het gebruik ervan. Enige ontevredenheid bestaat over de ruimte die er is om de zak op te hangen aan de Kroonring. Een teken dat deze goed gebruikt wordt maar er wellicht onvoldoende in de straat aanwezig zijn in vergelijking tot het aanbod van kunststofafval. Dit speelt bijna evenveel veel in Bussum als in Hilversum. Figuur 2 Tevredenheid Kroonring onder gebruikers Geef aan in hoeverre u tevreden bent zeer tevreden tevreden neutraal ontevreden zeer ontevreden De aanwezige overgebleven ruimte voor uw zak 43% 43% 7% 7% Het gemak de Kroonring te gebruiken 61% 39% De loopafstand naar dichtsbijzijnde Kroonring 70% 30% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Invloed op het straatbeeld De ondervraagden is eveneens gevraagd wat zij vinden van de invloed van de Kroonring op het straatbeeld. Een overgrote meerderheid (94%) vindt de Kroonring niet storen in het straatbeeld, 7% vindt het in meer of mindere mate wel storend. Ook vindt een grote meerderheid (84%) dat de Kroonring zorgt voor een netter/schoner straatbeeld omdat minder van de lichte kunststofafvalzakken wegwaaien. Tenslotte vindt 62% dat er een (verkeers)veiliger situatie ontstaat doordat de Kroonring voorkomt dat de zakken gaan verwaaien. In onderstaande grafiek zijn deze resultaten gespecificeerd. 8 pilot: Kroonring

Figuur 3 Mening over Kroonring in straatbeeld door gebruikers van de Kroonring Wat vindt u van de invloed van de Kroonring op het straatbeeld? Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Oneens Helemaal mee oneens Ontstaan (verkeers)veiliger situatie door minder verwaaiing zakken 14% 48% 32% 7% Ontstaan van netter straatbeeld door minder verwaaiing zakken 36% 48% 14% 2% De aanwezigheid van de Kroonring is storend in straatbeeld 2% 5% 30% 64% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hoeveelheid Vervolgens is gevraagd of de Kroonring wel eens vol hangt. Daarover zegt 19% dat dit wel eens voorkomt (5% zegt regelmatig en 14% zegt soms ), maar de meerderheid van de gebruikers (77%) maakt dit niet mee. De overige 5% is het niet opgevallen. Dit komt vaker voor in Bussum (25%) dan in Hilversum (12%). Wanneer de Kroonring wel vol hangt, gebruiken de meeste ondervraagden de dichtstbijzijnde volgende Kroonring, een kleiner deel biedt dan de zak op de grond aan. Meer gaan scheiden? Zijn de gebruikers van de Kroonring meer kunststofafval gaan scheiden met de komst ervan? Ja, zegt 11% (dit staat voor 5% van alle respondenten). Het merendeel van de gebruikers (86%) geeft aan nog evenveel aan te bieden als voor de komst. Verandering van aanbiedmethode? Ook is gevraagd of de gebruikers van aanbiedmethode zijn veranderd ten gunste van de Kroonring en daarmee de inzameling. Daarop antwoord dat 82% al voornamelijk haar kunststof aanbood aan de inzameling. Maar 18% zegt wel te zijn overgegaan naar de inzameling (dit is gelijk aan 9% van alle respondenten). Daarvan bood 11% haar kunststof voorheen voornamelijk aan via de inzamelcontainer en 7% voornamelijk via het scheidingsstation. Suggesties Enkele gebruikers gaven aan suggesties te hebben waardoor zij nog meer gebruik zouden maken van de Kroonring. Meest genoemd werden: - er mogen er meer komen - het mag vaker opgehaald worden 2.2.4 De niet-gebruikers De 52% van de ondervraagden die zegt de Kroonring niet te gebruiken is als volgt onder te verdelen: 43% zegt dat haar de Kroonring wel is opgevallen, maar dat zij deze niet gebruikt, de andere 9% zegt dat de Kroonring haar gewoon niet is opgevallen. bevindingen uit de enquetes 9

De groep van niet-gebruikers (52%) is onderverdeeld in 22% van de ondervraagden die zegt kunststof wel (in meer of mindere mate) aan de inzameling aan te bieden en 30% die zegt het kunststofafval op een andere manier of helemaal niet aan te bieden. Reden van niet gebruiken Aan de niet-gebruikers is gevraagd waarom zij geen gebruik maken van de Kroonring. De antwoorden hierop zijn verschillend. Het niet scheiden van kunststofafval (36% van de nietgebruikers) of het niet aan de straat aanbieden van kunststofafval (20%) worden relatief het vaakst genoemd. Tevens gaf 20% van de niet-gebruikers aan dat ze niet bekend waren met (de functie van) de Kroonring. Onder anders, namelijk (16%) werd onder meer genoemd: - er is geen Kroonring in mijn straat. / Ik heb ze niet gezien - te ver weg van mijn huis. Figuur 4 Redenen voor niet gebruiken van de Kroonring Wat is de reden dat u geen gebruik maakt van de Kroonring? Anders, namelijk... 16% Weet niet / geen antwoord 0% Ik gebruikde inzameling, maar de Kroonring omdat 14% Ik ben niet bekend met de Kroonring en/of de functie ervan 20% Ik heb geen / gebruik geen Plastic Heroeszakken 7% Ik scheid geen kunststofafval 36% Ik zet mijn kunststofafval niet aan de straat, maar breng het weg 20% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Invloed op het straatbeeld Ook de niet-gebruikers is gevraagd wat zij vinden van de invloed op het straatbeeld van de Kroonring. Daarvan zegt 9% de Kroonring storend te vinden. De overigen zijn neutraal (21%), vinden het niet storend (30%) of zelfs helemaal niet storend (40%). Ten opzichte van de gebruikers zegt een kleiner percentage van niet-gebruikers het eens te zijn me de stelling dat er door de Kroonring minder zakken verwaaien door de straten (84% ten opzichte van 35%). Dit geldt eveneens voor de stelling dat er een verkeersveiliger situatie ontstaat doordat er door de Kroonring minder zakken verwaaien (62% ten opzichte van 23%). 10 pilot: Kroonring

Figuur 5 Mening over Kroonring in straatbeeld door niet-gebruikers van de Kroonring Wat vindt u van de invloed van de Kroonring op het straatbeeld? Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Oneens Helemaal mee oneens Ontstaan (verkeers)veiliger situatie door minder verwaaiing zakken 4% 19% 60% 17% Ontstaan van netter straatbeeld door minder verwaaiing zakken 9% 26% 48% 15% 2% De aanwezigheid van de Kroonring is storend in straatbeeld 9% 21% 30% 40% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Aan de niet-gebruikers is gevraagd wat er zou moeten veranderen opdat zij wel van de Kroonring gebruik gaan maken. Daarop antwoord 20% dat de Kroonring dichter bij huis zou moeten hangen, 4% zegt dat er dan vaker ingezameld zou moeten worden, 27% zegt onder geen omstandigheid gebruik te zullen maken van de Kroonring. De overige 50% noemt verschillende redenen, waaronder: - ik ben niet bekend met de Kroonring - er hangt geen Kroonring in mijn straat - omdat ik liever een kliko dan een plasticzak gebruik voor mijn kunststofafval 2.2.5 Algemene stellingen en persoonlijk Tegen het eind van de enquête kregen alle ondervraagden de volgende algemene stellingen voorgelegd. Stelling Eens 1. Sinds het ophangen van de Kroonring verwaaien er minder zakken over de straten 71% 2. Per saldo vind ik de Kroonring een verbetering van de huidige situatie van de kunststofafvalinzameling aan huis 84% Wens na afloop van de pilot Ook werd alle ondervraagde gevraagd of zij wensten dat de Kroonring zou blijven hangen na de proef. Daarvan is 82% een voorstander, 6% zegt dat de Kroonring verwijderd moet worden, de overige 12% maakt het niet uit. Ondervraagden die vinden dat de Kroonring verwijderd moet worden, geven aan dat ze het lelijk vinden al die zakken aan de paal te zien hangen of er geen toegevoegde waarde in zien. Redenen die genoemd zijn voor het wel laten hangen van de Kroonring, zijn voornamelijk: - ze volgens mij wel goed werken, voor diegenen die er gebruik van maken - mooier straatbeeld en handig - lijkt me makkelijker voor ophaaldienst - nu ze er toch hangen mogen ze wel blijven hangen - het goed werkt; geen zwerfafval meer, geen opengescheurde zakken meer - geen zakken meer rond waaien. bevindingen uit de enquetes 11

3 SAMENVATTING EN CONCLUSIES 3.1 Samenvatting In onderstaande worden de bevindingen uit de enquête samengevat. Het gaat telkens over een percentage van alle ondervraagden, tenzij anders wordt vermeld. Gebruik Kroonring 70% maakt gebruik van de inzameling 48% maakt bij het aanbieden aan de inzameling gebruik van de Kroonring 22% maakt gebruik van de inzameling, maar niet van de Kroonring 5% zegt meer te zijn gaan scheiden. 9% is overgestapt op de inzameling door de Kroonring 9% is de Kroonring niet opgevallen Meest genoemde redenen voor het wel/niet gebruik, zijn: gebruikers Kroonring (= 48%): handig 82%, geen verwaaiing zakken 64%, geeft netter straatbeeld 32%. Het gaat hier om het percentage van de gebruikers. niet-gebruikers Kroonring (= 52%): niet scheiden van kunststof 36%, niet gebruiken van inzameling 20%, onbekendheid met Kroonring 20%. Het gaat hier om het percentage van de niet-gebruikers. Meest genoemde suggesties van zowel gebruikers als niet-gebruikers voor intensiever gebruik van de Kroonring zijn: - vaker inzamelen - meer Kroonringen ophangen, dichter bij huis 17% van alle ondervraagden zegt onder geen omstandigheid de Kroonring te zullen gebruiken. Invloed Kroonring op de straatbeeldkwaliteit: 7% stoort zich aan de Kroonring in het straatbeeld 55% vindt het straatbeeld netter/schoner geworden 40% vindt de (verkeers)veiligheid toegenomen Communicatie: 32% heeft geen informatie over proef vernomen van de GAD 77% zegt voldoende inhoudelijk geïnformeerd te zijn 65% heeft informatie over Kroonring vernomen via brief, 18% via persbericht 3.2 Conclusies Iets minder dan de helft (48%) van de ondervraagden in de pilotgebieden maakt van de Kroonring gebruik. Een vijfde (22%) van ondervraagden scheidt haar kunststof ook via de inzameling, maar gebruikt de Kroonring daarbij niet. In het algemeen zijn de gebruikers van de Kroonring vaker positief over het gebruik en effecten er van dan de niet-gebruikers. De Kroonring leidt tot een verbeterde beeldkwaliteit van de openbare ruimte bij de bewoners van de pilotgebieden: 55% vindt de straat netter en 40% vindt de verkeersveiligheid toegenomen. De gebruikers zijn hierover veel positiever dan de niet-gebruikers. De niet- 12 pilot: Kroonring

gebruikers, waarvan een deel geheel onbekend is met de Kroonring, antwoord vaker met neutraal. Daarnaast blijkt uit de enquête dat een deel van de gebruikers de Kroonring juist bewust gebruikt om de verwaaiing van zakken te voorkomen en daarmee de straatbeeldkwaliteit te verbeteren. De ondervraagden geven in meerderheid aan de Kroonring handig te vinden. Gebleken is dat de Kroonring op het scheidingsgedrag een stimulerende invloed heeft: 5% is meer gaan scheiden. Daarnaast is tijdens de pilotperiode 9% overgestapt naar de inzameling als scheidingsmethode voor haar kunststofafval. Te verwachten is dat deze percentages hoger uit zullen vallen wanneer meer mensen bekend zijn met de Kroonring. Uit de enquête blijkt dat 30% geen informatie over de Kroonring heeft vernomen. Daarnaast zijn een grotere dichtheid van Kroonringen en/of het vaker inzamelen van kunststofafval aan huis de meest genoemde redenen om (intensiever) van de Kroonring gebruik te maken. Een hogere dichtheid van de Kroonringen en een hogere inzamelfrequentie zullen de genoemde percentages mogelijk dus ook verhogen. Ondanks de minder positieve houding tegenover de Kroonring van de niet-gebruikers zegt 84% van alle ondervraagden per saldo de Kroonring een verbetering op de inzameling van kunststofafval te vinden. Ook vindt 82% van alle ondervraagden dat de Kroonring ook na de proef zou moeten blijven hangen. Gezien de bijna 50-50 verdeling van wel- en niet-gebruikers keuren de niet-gebruikers de Kroonring dus zeker niet af. Samenvatting en conclusies 13

BIJLAGEN 1. Informatiebrief GAD Hilversum 2. Informatiebrief GAD Bussum 3. Vragenlijst enquête 14 pilot: Kroonring