De leden van de Commissie bestuurszaken, communicatie en financiën datum ons kenmerk contactpersoon 12 februari 2014 70193/IP M.A.H. van Esch bijlage(n) uw kenmerk e-mail CBCF 14-2a t/m c - resch@uvw.nl betreft doorkiesnummer nazending 070 351 98 68 Geachte leden van de Commissie bestuurszaken, communicatie en financiën, Hierbij doe ik u de nazending toekomen voor de vergadering van 21 februari a.s. Het betreft het volgende agendapunt: Agendapunt 3: Concept-Jaarrekening 2013 (bijlagen CBCF 14-2a t/m c). Mocht u vragen hebben over de concept-jaarrekening, dan wil ik bij deze verzoeken deze vooraf te mailen aan Pieter Landstra, email: plandstra@uvw.nl Met vriendelijke groet, Ruud van Esch Secretaris
Bijlage CBCF 14-2a Oplegnotitie Agendapunt 3 Onderwerp Concept-Jaarrekening 2013 Bijlagen CBCF 14-2a t/m c Portefeuillehouder mr. H.B.Hieltjes Opsteller mevrouw L. Yeung / mr. P.M. Landstra Datum behandeling 21 februari 2014 Gevraagd besluit 1. De ledenvergadering te adviseren in te stemmen met de jaarrekening 2013. 2. De ledenvergadering te adviseren kennis te nemen van de afwaardering van het pand van de Unie van Waterschappen. 3. De ledenvergadering te adviseren in te stemmen met het opnemen van 55.000,- in de bestemmingsreserve (dotatie 2013). Samenvatting De jaarrekening sluit met een negatief saldo van 180.259,- (na vrijval bestemmingsreserve, dotatie 2013 en meenemen effect afwaardering pand Unie van Waterschappen is het tekort 1.933.975,-). Het exploitatietekort was begroot op 189.000,- (negatief). Het reële exploitatietekort is dus iets kleiner dan was geraamd. saldo is op een aantal posten wat minder uitgegeven en/of zijn er minder inkomsten ontvangen. Daarentegen kon dit goed gecompenseerd worden door een strakke begrotingsdiscipline en een enkele meevaller. Het tekort vanwege de afwaardering van het pand zal bij de bespreking van de begroting 2015 aan de orde komen omdat immers dit gevolgen heeft voor de Algemene Reserve en het eerder vastgestelde weerstandsvermogen van 1.000.000,- en dientengevolge heeft het weer effect op de voor 2015 vast te stellen contributiebijdrage. Besproken in Met de penningmeester op 13 januari en 3 februari. Standpunten andere partijen n.v.t. Bestuurlijke aandachtspunten Vanwege de vergaderdatum van de CBCF is de voorbereiding van de jaarrekening op het moment van schrijven van deze notitie nog niet zover dat de accountant daadwerkelijk de controlerende werkzaamheden heeft afgerond. De controlewerkzaamheden zijn gestart op 3 februari. Echter, er mag van uit worden gegaan dat de goedkeurende verklaring zal worden afgegeven. De meest actuele informatie zal tijdens de vergadering worden gemeld. Financiële gevolgen Zie bijlagen.
Pagina 2 van 2 Vervolgprocedure/Planning Behandeling in bestuur op 7 maart en in de ledenvergadering op 21 maart. Gewenste communicatieacties Na goedkeuring LV zal de jaarrekening worden verzonden aan de leden-waterschappen en op Sharepoint worden geplaatst. Conform de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 organisaties zonder winststreven is (overige) publicatie van het jaarverslag (jaarrekening) niet verplicht. 11.02.2014 CBCF/IP 70194
Bijlage CBCF 14-2b Bijlage Concept-Jaarrekening 2013 De jaarrekening sluit met een negatief saldo van 180.259,- Het saldo nadat de vrijval bestemmingsreserve 2012 (zijnde 50.000), en de dotatie van 55.000,- (2013) zijn verwerkt is 185.259,-. Daarnaast heeft de afwaardering van het pand gevolgen voor het saldo. Vandaar dat het totale tekort 1.933.975,- is. Bij de vaststelling van de begroting 2014 was reeds gemeld dat de waarde van het pand aan de Koningskade te Den Haag gelijk alle (kantoor)gebouwen de afgelopen jaren fors in waarde is gedaald. Toen is ook uitgelegd dat er dus sprake is van een substantiële negatieve stille reserve. Op basis van dat gegeven is een taxatie uitgevoerd en die heeft geleid tot een getaxeerde waarde van het pand in verhuurde staat van 9.975.000. De boekwaarde zoals die in de jaarrekening 2012 stond was 11.891.291,-. Een en ander is vermeld in de jaarrekening na overleg daarover met de accountant. Een en ander heeft gevolgen voor de algemene reserve en voor het weerstandsvermogen (die was vastgesteld op 1.000.000,-. Bij de bespreking van de begroting 2015 zal een aantal scenario s teneinde een besluit te kunnen nemen over de consequenties waarbij een verhoging van de contributie een optie is. Toelichting op enkele over- en onderschrijdingen: Extra inhuur heeft wat meer geld gekost; daar tegen over staat dat ook meer geld ter compensatie is ontvangen (terugontvangen salarissen). De personeelskosten waren wat hoger dan geraamd o.a. door niet geraamde hogere pensioenlasten. De inkomsten waren iets lager dan geraamd vanwege het feit dat de nieuwe huurder een deel van het jaar nog geen huur betaalt. In verband met de voorfinanciering t.b.v. nhwbp zijn rente-inkomsten misgelopen; los van het feit dat de rente, als bekend, erg laag is. Het aantal investeringen is wat achter gebleven bij de raming. De huisvestingskosten zijn gestegen vanwege het feit dat vorig jaar de voorziening Onderhoud was vrijgevallen en dus niet meer met die post kon worden gecompenseerd. Niet geraamd was een extra uitgave van 75.000,- op basis van een besluit van de leden in 2013 inzake het Informatiebeleid. Er is ook in 2013 weer minder geld uitgegeven aan abonnementen en portokosten door respectievelijke sanering van het bestand en voorschrijdende digitalisering. Voor het overige is door het hanteren van een scherpe budgetdiscipline uiteindelijk op een aantal ander posten ook nog een en ander bespaard. Bestemmingsreserve: Twee onderdelen zoals die stonden gepland in 2013 konden vanwege omstandigheden niet worden uitgevoerd in het betreffende begrotingsjaar (ofwel capaciteitsgebrek ofwel afhankelijkheid van andere organisaties). De voorbereidende besprekingen van beide onderwerpen zijn al wel gestart. Het verzoek is deze in een dotatie 2013 te verwerken om die in 2014 uit te kunnen voeren. Het betreft: 1. Een project vanuit het Bestuursakkoord Water zijnde actie 35 (voorschriften toetsen en hydraulische randvoorwaarden in relatie tot Nationaal Waterplan). In dat kader is een businesscase opgesteld. Het doel is om de samenwerking tussen laboratoria van RWS en de waterschappen onderling en gezamenlijk beter te laten samenwerken op het gebied van in-
Pagina 2 van 2 richten van meetnetten, bemonstering, analyseren van water en bodemmonsters en het verwerken van de gegevens. In 2013 zou een start worden gemaakt met het uitwerken van het spoor samenwerking op deelstroomgebied. Het project heeft enige vertraging opgelopen. Het geld is met name bedoeld om de kosten van een projectleider te dekken (die ondertussen is aangezocht). Het bedrag is 30.000,- 2. Een project om een digitale Energiekaart te vervaardigen. De waterschappen zijn erg actief met de productie van duurzame energie. Om de aansprekende resultaten die door de waterschappen worden gehaald bij een breed publiek onder de aandacht te brengen wordt een digitale Energiekaart vervaardigd die zal worden gekoppeld aan een website van de Unie. Het is dus een typisch PR-instrument. Op deze kaart van Nederland met indeling van waterschappen wordt zichtbaar gemaakt welke energiefabrieken, windmolens, zonneweiden, waterkrachtcentrales etc. De vervaardiging van deze kaart is al wel in gang gezet maar zal pas in 2014 daadwerkelijk kunnen worden gemaakt. Het bedrag is 25.000,- 11.02.2014 CBCF/IP 70196
Unie van Waterschappen s-gravenhage Concept Jaarrekening 2013
Inhoudsopgave Directieverslag 3 Financiële positie 7 Balans per 31 december 2013 9 Staat van baten en lasten 10 Grondslag voor waardering van de activa en passiva en de resultaatbepaling 11 Toelichting op de balans per 31 december 2013 12 Toelichting op de staat van baten en lasten 15 Overige gegevens 17
Directieverslag 2013 Strategie De Unie van Waterschappen is de vereniging van alle waterschappen in Nederland en is de werkgeversorganisatie van ongeveer 11.000 waterschapsmedewerkers bij 24 waterschappen (per 1 januari 2014 zijn er 24 waterschappen; inclusief Blija Buitendijks). De waterschappen zijn verantwoordelijk voor het regionale waterbeheer. De Unie ondersteunt de leden op het gebied van beleidsontwikkeling, belangenbehartiging en de lobby bij o.a. ministeries,het parlement en de Europese Unie. De waterschappen werken aan duurzaam waterbeheer. De Unie heeft een leidende positie in de strategische discussie over regionaal waterbeheer. Deze leidende positie verwerft de Unie door een inspirerende gesprekspartner te zijn en strategische initiatieven te nemen binnen relevante netwerken. Dit jaarverslag beschrijft in kort bestek de activiteiten van het Uniebureau in 2013 Corporate Governance De Nederlandse waterschappen zijn verenigd in de Unie van Waterschappen. Het hoogste orgaan is de ledenvergadering. Alle leden van de Unie zijn in de ledenvergadering vertegenwoordigd. De ledenvergadering vergadert 4 keer per jaar. De ledenvergadering benoemt de leden van het bestuur. De bestuursleden en de voorzitter van het bestuur worden benoemd voor een periode van 3 jaar met de mogelijkheid tot eenmalige herbenoeming. De algemeen directeur van de Unie is secretaris van het bestuur. Op verzoek van het bestuur kan de ledenvergadering commissies instellen die, op hun afgebakende beleidsterreinen, besluiten kunnen nemen. KPMG is de controlerend accountant van de Unie sinds 2009. De werkzaamheden ten behoeve van de jaarrekening zijn door KPMG gestart op 3 februari 2014. Door de Unie is gezorgd voor uitgebreide relevante gegevens op basis van een door KPMG tevoren uitgereikte zogenaamde PCB (prepared-byclient) lijst. Alvorens met de daadwerkelijke controle van de jaarrekening werd gestart heeft in oktober 2012 een interim-controle plaatsgevonden. Daar zijn geen nieuwe bevindingen en relevante verbeteracties uit naar voren gekomen. Organisatie Onder leiding van een Managementteam (Algemeen Directeur, 4 programmaleiders en het hoofd bedrijfsvoering) zijn in 2013 de werkzaamheden binnen de programma s en het bureau bedrijfsvoering, uitgevoerd. Ontwikkelingen kunnen leiden tot nieuwe programma s, stopzetten van bestaande programma s of het vergroten van de inzet in een programma. De jaarlijkse begrotingscyclus vormt hiervoor het kader. 3
In 2013 zijn de taken verdeeld over de volgende programma s: Moderne Overheid Waterbeleid Innovatie en Internationaal Vereniging en Communicatie Het Stafbureau Bedrijfsvoering ondersteunt de programma s met automatisering, financiën, personeelzaken, een secretariaat en facilitaire zaken. In 2013 is het vroegere account Bestuurlijk-Juridische zaken ondergebracht bij het Stafbureau als team BJZ. Beleidsmedewerkers kunnen werkzaam zijn in meer dan één programma. De invulling van taken door de programma s heeft betekenis voor de werkwijze, reservering van tijd en middelen en voor de ontwikkeling van kernwaarden en competenties. De directe doorvertaling van programma s, producten, tijd en benodigde financiën wordt jaarlijks opgenomen in jaarbegroting, programmaplannen en werkplannen. Binnen de Unie ligt de nadruk op lobby, communicatie en regievoering over het beleidsthema regionaal waterbeheer. Een en ander is een punt van aandacht wat betreft het personeelsbeleid waarbij ontwikkeling van deze (kern)kwaliteiten centraal staat. De basis voor de prioriteiten van de werkzaamheden van de Unie werd ook in 2013 vanzelfsprekend gelegd door het Bestuursprogramma (2010-2013). Deze zijn: Behartigen van belangen van de waterschappen Bevorderen van de zichtbaarheid van de waterschappen Bevorderen van de samenwerking tussen waterschappen en met ketenpartners Bevorderen van innovatie (bestuurlijk, sociaal en instrumenteel) Vormgeven van goed werkgeverschap van de waterschappen opdat de waterschappen zich als moderne en duurzame werkgever kunnen presenteren Prestaties 2013 Centraal in de werkzaamheden van het Uniebureau staan de uitvoering van het Bestuursprogramma en het Bestuursakkoord water. In 2013 wederom gewerkt aan de uitvoering van het Bestuursakkoord Water zoals dat in 2011 in overleg met Rijk, VNG en IPO was afgesproken. Het Uniebureau heeft ten aanzien van die uitvoering een initiërende en coördinerende taak. De uitdagingen om Nederland nu en in de toekomst droog te houden en voldoende schoon water beschikbaar te hebben, zijn niet gering. Door de klimaatverandering neemt de wateroverlast toe. Ook in 2013 bleek de solide en gerichte lobby zijn vruchten af te werpen en dat de waardering voor de waterschappen onverminderd groot was. Een aantal resultaten per programma: Moderne Overheid: Inzet in het kader van de Wet Houdbare Overheidsfinanciën teneinde voldoende ruimte te houden voor investeringen van waterschappen. Er is een start gemaakt met de aanpassing verslaggevingsvoorschriften, verbeterde monitoring EMUsaldo en schuldpositie waterschappen Er is een rapport afgeleverd over service normen waarna de waterschappen zelf aan de slag konden gaan. Op het gebied van crisisbeheersing is/wordt gewerkt aan het implementeren van de visie. 4
In het kader van de zogenaamde bedrijfsvergelijkingen zijn twee leertafels ingericht. De bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer is opgeleverd. Tevens is de bedrijfsvergelijking regulering en onderhoud kunstwerken uitgebracht. De voorbereidingen voor Waterschapspeil/waterschapsspiegel zijn in 2013 weer gestart. Belangrijke stappen zijn gezet op het terrein van open data. In het kader van het informatieveiligheid is een programmaplan gemaakt voor de waterschappen. In 2014 zal dit verder worden uitgevoerd. In 2013 is het EIB rapport uitgekomen waartoe de Unie, samen met Bouwend Nederland, opdracht had gegeven. Het rapport zorgt er voor dat inkoop meer op het netvlies is gekomen. In 2013 is ook een gezamenlijk inkoop- en aanbestedingsbeleid voor de waterschappen vastgesteld. In 2013 is ook het proces om te komen tot een nieuwe CAO opgestart. De inzet op pensioenen is verstevigd. Waterbeleid: Veel aandacht besteed aan een goede positionering van het watertoetsproces in de Omgevingswet, de Structuurvisie Ondergrond; en er is een position paper Schaliegas opgesteld. Maximale invloed op het Deltaprogramma is gecreëerd door het vervaardigen van een position paper met daarin, onder andere, aandacht voor Nieuwbouw en herstructurering, meerlaagse veiligheid en de zoetwaterproblematiek. Met een uitgewerkte trits klimaatscan, adaptiestrategie en doorwerking in plannen is een stevige basis gecreëerd voor waterrobuust inrichten en de klimaatbestendige stad. De coördinatiegroep Water&Ruimte is vormgegeven, waarmee leergemeenschappen verbindingen tussen water en ruimte werkvelden en aanpalende terreinen verder versterken. Voor de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is een waterschapsaanpak ontwikkeld. Ook is een handreiking waterbeheerprogramma s opgesteld. Het eerste nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma 2014-202 is vastgesteld op basis van prioriteitssystematiek. Voorst zijn de eerste overstromingsrisicobeheerplannen voor de inspraak gereed gekomen. Er is een start gemaakt met de discussie over de nieuwe normering voor primaire keringen en de financiering daarvan. De voor de waterschappen belangrijke onderwerpen op het gebied van bestrijdingsmiddelen zijn opgenomen in de 2 e Nota duurzame gewasbescherming. Het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer is zodanig gepositioneerd dat het in verschillende beleidsbrieven/nota s is genoemd. De problematiek rond medicijnresten, hormonen en microplastics in het oppervlaktewater heeft ook de nodige tijd gevraagd. Tot slot kan vermeld worden dat een start is gemaakt met de uitwerking van een businessplan om de doelmatigheid van de regionale monitoring te versterken. Innovatie en Internationaal: Een koers is uitgezet en er is richting gegeven aan de krachtenbundeling internationaal. Dat is de basis voor het instellen van een coördinatie- en communicatiepunt om waterschapsexpertise internationaal in te zetten. De voorzitter van de Unie is in 2013 voorzitter van het prestigieuze Water Governance Initiative (WGI) geworden. Er is een koers uitgezet en richting gegeven aan het innovatiebeleid. Innovaties leiden er toe dat het waterbeheer beter en/of goedkoper kan worden uitgevoerd. De waterschapsinnovaties zijn indringend op diverse niveaus gecommuniceerd. De waterschappen hebben een positie in de topsector gekregen (worden gezien als innovatieve overheid). Er zijn collectieve belemmeringen weggenomen teneinde biogas in de markt te kunnen zetten. Er is een zogenaamde innovatie-estaffette georganiseerd. Goede vooruitgang geboekt met de samenwerking in de Afvalwaterketen. Het streven om 380 miljoen minder uit te geven in 2020 zal naar alle waarschijnlijkheid worden gehaald. Er zijn diverse werkbezoeken van ministeries naar de regio georganiseerd en tot slot kan nog worden vermeld dat een succesvolle waterinnovatieprijs is georganiseerd. 5
Vereniging en Communicatie: In 2013 is een succesvolle Waterschapsdag en Bestuurdersdag georganiseerd. De voorbereidingen voor de verkiezingen zijn gestart en een plan van aanpak is in 2013 geaccordeerd. De projectleider verkiezingen is zijn werkzaamheden in oktober 2013 gestart. In september 2013 is een waterdebat georganiseerd samen met de VEWIN en NL-ingenieurs. De succesvolle tv-serie Nederland van Boven deel 2 (van de VPRO) is mede tot stand gebracht met inzet vanuit de Unie van Waterschappen. Er is een strategische communicatiebeleidslijn opgesteld vanuit de Unie met alle hoofden communicatie van de waterschappen. Er zijn in 2013 studiebeurzen vanuit Human Capital Agenda Topsector Water versterkt. Er is een nieuwe publiekssite www.waterschappen.nl gelanceerd in 2013. In 2013 is de Unie ook op bezoek geweest bij een aantal waterschappen met een zogenaamde roadshow die door de waterschappen goed werd ontvangen. Tot slot is in september een METRO special uitgebracht met spin off voor de waterschappen. Bestuurlijk-Jurdisch: Veel inzet is gepleegd op de Omgevingswet waarbij een afsprakenkader is geformuleerd, input is geleverd voor de uitvoeringsregelgeving en diverse informatiebijeenkomsten zijn georganiseerd. Er is begin 2013 weer een zogenaamde Taxatiewijzer voor de waterschappen opgesteld. Er zijn een 4-tal succesvolle netwerkdagen georganiseerd. In 2013 is ook het keurkwartet (keur, beleidsregels, algemene regels en leggers) geactualiseerd. Er is een geslaagde lobby geweest in het kader van de anti-afhaaksubsidies. Inzet is gepleegd op een verdere uitrol van de aanbevelingen van de commissie Doornbos. Tot slot is veel inzet gepleegd rond het rapport van de OESO Water Governance in the Netherlands: Fit for the Future? Het exploitatieresultaat 2013 bedraagt 180.259 (negatief). Geraamd was een tekort van 189.000,-. saldo dus een licht positief resultaat. Op enkele posten zijn echter wat grotere verschillen zichtbaar waarvan een aantal hieronder wordt verklaard. Extra inhuur heeft wat meer geld gekost; daar tegen over staat dat ook meer geld ter compensatie is ontvangen (terugontvangen salarissen). De personeelskosten waren wat hoger dan geraamd o.a. door niet geraamde hogere pensioenlasten. De inkomsten waren iets lager dan geraamd vanwege het feit dat de nieuwe huurder een deel van het jaar nog geen huur betaalt. In verband met de voorfinanciering t.b.v. nhwbp zijn rente-inkomsten misgelopen; los van het feit dat de rente, als bekend, erg laag is. Het aantal investeringen is wat achter gebleven bij de raming. De huisvestingskosten zijn gestegen vanwege het feit dat vorig jaar de voorziening Onderhoud was vrijgevallen en dus niet meer met die post kon worden gecompenseerd. Niet geraamd was een extra uitgave van 75.000,- op basis van een besluit van de leden in 2013 inzake het Informatiebeleid. Er is ook in 2013 weer minder geld uitgegeven aan abonnementen en portokosten door respectievelijke sanering van het bestand en voorschrijdende digitalisering. Opmerking: vanwege de afwaardering van het pand Koningskade te Den Haag is het uiteindelijke saldo 1.933.975,- (negatief). Hieronder wordt daar nader op in gegaan. 6
Risicomanagement/interne beheersing De programma s werden aangestuurd door programmaleiders. Drie keer per jaar rapporteerden zij formeel over de voortgang van werkzaamheden aan de directeur. Wekelijks waren er bilaterale gesprekken tussen de directie en programmaleiders over ontwikkelingen die van invloed zijn op de prestaties. De administratieve organisatie met daarin begrepen maatregelen van interne beheersing vormt een belangrijk en onmisbaar instrument om een betrouwbare en toereikende informatievoorziening te verkrijgen. Dit is van belang voor elk niveau in de organisatie ter ondersteuning en sturing van het interne beheer en het interne toezicht. Vooruitblik 2014 2014 zal wederom in het teken staan van de uitvoering van het Bestuursprogramma en het Bestuursakkoord Water. Aandachtspunten zijn daarbij: klimaatbestendig maken van Nederland, de uitvoering van taken in relatie tot KRW, Deltaprogramma en NBW-afspraken, gebiedsgericht samenwerken (veel meer integrale aanpak), meer invloed van de Europese wetgevende macht (position papers in Brussel); uitvoering Deltaprogramma en doelmatig beheer van de waterketen. Tevens zal het vervolg op de omgevingswet tijd gaan vergen en de communicatie rond het rapport van de OESO zal aandacht krijgen. De succesvolle lobby en wijze van communiceren zal in 2014 worden bestendigd en geoptimaliseerd. De liquiditeitspositie van de Unie blijft een punt van aandacht en zal scherp in de gaten gehouden worden teneinde te voorkomen dat (overigens voor zeer korte tijd) geld geleend zal moeten worden. Tijdige betaling van de contributie helpt en vindt doorgaans ook als zodanig plaats. De De inkomsten inzake de huur van ruimte in het pand Koningskade is in 2014 gewaarborgd. Het HWBP zal ook in 2014 ruimten huren aan de Koningskade. Bij de vaststelling van de begroting 2014 is reeds gemeld dat de waarde van het pand aan de Koningskade te Den Haag gelijk alle (kantoor)gebouwen de afgelopen jaren fors in waarde is gedaald. Toen is ook uitgelegd dat er dus sprake is van een substantiële negatieve stille reserve. Op basis van dat gegeven is een taxatie uitgevoerd en die heeft geleid tot een getaxeerde waarde van het pand in verhuurde staat van 9.975.000. De boekwaarde zoals die in de jaarrekening 2012 staat is 11.891.291,-. Een en ander is in de jaarrekening geconcretiseerd na overleg daarover met de accountant. Een en ander heeft gevolgen voor de algemene reserve en voor het weerstandsvermogen (zoals eerder vastgesteld op 1.000.000,). Bij de bespreking van de begroting 2015 zal een aantal scenario s worden getoond teneinde een besluit te kunnen nemen over de consequenties. De kosten van de waarderingskamer kunnen in 2015 niet meer uit de uitkering Kadastraal rechte worden gehaald dus dit betekent voor de waterschappen (als aangekondigd) een lastenverzwaring. 7
Financiële positie Hierna een overzicht van de financiële positie per 31 december 2013. Dit overzicht richt zich in het bijzonder op de middelen die beschikbaar zijn voor de financiering van het werkkapitaal. De gegevens zijn ontleend aan de balans per 31 december 2013. 2013 2012 Mutatie 2013 Middelen op lange termijn Eigen vermogen 839.995 2.773.970-1.933.976 Voorzieningen 291.305 264.334 26.971 Langlopende schulden 7.074.434 7.428.156-353.722 8.205.734 10.466.460-2.260.727 Vastgelegd op lange termijn Vaste activa 10.248.660 12.079.340-1.830.680 Netto werkkapitaal -2.042.926-1.612.880-430.047 Middelen op korte termijn Schulden in verband met financieringsprojecten 1.455.777 2.351.526-895.749 Schulden aan leveranciers 1.839.997 1.294.989 545.008 Schulden inzake belastingen, premies sociale verzekeringen en pensioenen 498.342 360.803 137.539 Schulden aan personeel 85.181 93.256-8.075 Overige schulden en overlopende passiva 668.754 84.780 583.976 4.548.051 4.185.354 362.699 Beschikbaar 2.505.125 2.572.474-67.348 Aangewend voor Vorderingen 869.057 578.336 290.721 Liquide middelen 1.636.068 1.994.137-358.069 2.505.125 2.572.473-67.348 De afname van de liquide middelen is middels onderstaand kasstroomoverzicht als volgt te analyseren: 2013 EUR EUR Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat voor financiële baten en lasten -1.596.747 Aanpassingen voor: Afschrijvingen op materiële vaste activa 234.381 Onttrekking voorzieningen -111.298 Dotatie voorzieningen 226.546 Verandering in werkkapitaal: Vorderingen -290.721 Kortlopende schulden (exclusief financieringsprojecten) 1.258.448 349.629 967.727 Kasstroom uit bedrijfsoperaties -279.391 Ontvangen rente 8.155 Betaalde rente -318.412-310.257 Kasstroom uit operationele activiteiten -589.648 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa -157.417 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename financieringsprojecten -895.749 Aflossing langlopende schulden -353.722-1.249.471 Toename/ (afname) geldmiddelen -1.996.536 Mutatie geldmiddelen ` 1.994.137 Toename/(afname) geldmiddelen -358.069 Geldmiddelen per 31 december 2013 1.636.068 8
Resultaten Hierna een analyse van de resultaten over 2013: De gegevens zijn ontleend aan de staat van baten en lasten. Bedragen in EURO 1.000. Omschrijving Werkelijk Begroting Overschrijding Toelichting op de verschillen versus begroting 2013 2013 2013 2013 I. Contributies 8.601 97,3% 8.601 97,3% 0 0,00% II. Verhuur 198 2,2% 210 2,4% -12-5,86% III. Opbrengst overige publicaties 24 0,3% 20 0,2% 4 21,24% Meer verkoop IV. Overige baten 15 0,2% 5 0,1% 10 207,58% Suppletie 2012 BATEN 8.838 100,0% 8.836 100,0% 2 0,03% I. Projectkosten programma's en directie 2.555 28,9% 2.654 30,0% -99-3,71% II. soneelskosten 4.924 55,7% 4.757 53,8% 167 3,51% III. Huisvestingskosten 339 3,8% 297 3,4% 42 13,99% IV. Algemene kosten 419 4,7% 437 4,9% -17-3,93% V. Kosten diensten 142 1,6% 144 1,6% -2-1,22% VI. Afschrijvingen vaste activa 1.988 22,5% 279 3,2% 1.710 613,67% Minder investeringen LASTEN 10.367 117,3% 8.567 97,0% 1.801 21,02% VII. Onvoorzien/reorganisatie 67 0,8% 50 0,6% 17 34,78% Kosten makelaar nieuwe huurder RESULTAAT VOOR FINANCIELE BATEN EN LASTEN 1.597- -18,1% 219 2,5% 1.816- -829,36% I. Rentebaten 8 0,1% 40 0,5% -32-79,61% Lage rentestand II. Rentelasten 318 3,6% 318 3,6% 0 0,15% III. Overige lasten 27 0,3% 130 1,5% -103-79,25% Groot onderhoud begroot in 2013 Saldo Financiële baten en lasten 337- -3,8% 408- -4,6% 71-17,33% EXPLOITATIERESULTAAT 1.934- -21,9% 189- -2,1% -1.745 923,27% Onttrekkingen (toevoegingen) via verenigingsvermogen 1.934 21,9% 189 2,1% 1.745 923,27% 9
Balans per 31 december 2013 2013 2012 (voor resultaatbestemming 2013) ACTIVA A. VASTE ACTIVA I. Materiële vaste activa 1. Gebouwen 9.975.000 11.891.291 2. Inventaris 208.640 104.962 3. Hardware 55.085 62.899 4. Software 9.935 20.188 B. VLOTTENDE ACTIVA 10.248.660 12.079.340 I. Vorderingen 403.919 276.711 II. Belastingen - - III. Overige vorderingen en overlopende activa 465.138 301.626 IV. Liquide middelen 1.636.068 1.994.137 2.505.125 2.572.474 Totaal activa 12.753.785 14.651.814 PASSIVA C. EIGEN VERMOGEN I. Bestemmingsreserve 50.000 114.000 II. Verenigingsvermogen 2.723.970 2.997.041 III. Exploitatiesaldo 1.933.975-337.071- D. VOORZIENINGEN 839.995 2.773.970 I. Pensioenen 32.259 35.562 III. Voorziening Afvloeiingsregelingen 259.046 228.772 E. LANGLOPENDE SCHULDEN 291.305 264.334 I. Langlopende geldlening 7.074.434 7.428.156 F. KORTLOPENDE SCHULDEN I. Financieringsprojecten 1.455.777 2.351.526 II. Crediteuren 1.839.997 1.294.989 III. Belastingen, premies sociale 498.342 360.803 verzekeringen en pensioenen IV. soneel 85.181 93.256 V. Overige schulden en overlopende passiva 668.754 84.780 4.548.051 4.185.354 Totaal passiva 12.753.785 14.651.814 10
Werkelijke Begroting Werkelijke cijfers cijfers Staat van baten en lasten 2013 2013 2012 A. Baten I. Contributies 8.600.743 8.600.744 8.355.230 II. Verhuur 197.693 210.000 281.747 III. Programma's 24.247 20.000 19.627 IV. Overige baten 15.379 5.000 11.912 Totaal 8.838.062 8.835.744 8.668.516 B. Lasten I. Projectkosten programma's en directie 2.555.446 2.654.000 2.614.408 II. soneelskosten 4.924.228 4.757.244 4.781.219 III. Huisvestingskosten 338.563 297.000 378.374 IV. Algemene kosten 419.336 436.500 409.400 V. Kosten diensten 141.749 143.500 133.780 VI. Afschrijvingen vaste activa 1.988.097 278.575 245.317 VII. Onvoorzien 67.390 50.000 48.001 Totale bedrijfslasten 10.434.809 8.616.819 8.610.499 Resultaat voor financiële baten en lasten 1.596.747-218.925 58.017 C. Financiële baten en lasten I. Rentebaten 8.155 40.000 80.224 II. Rentelasten 318.412 317.925 333.692 III. Overige baten en lasten 26.971 130.000 141.620 Saldo financiële baten en lasten 337.228-407.925-395.088- Exploitatieresultaat 1.933.975-189.000-337.071- Onttrekkingen via verenigingsvermogen 1.933.975 189.000 337.071 11
Grondslag voor waardering van de activa en passiva en de resultaatbepaling Deze jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 Organisaties zonder winststreven. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Baten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Bijzondere waardeverminderingen Voor materiële vaste activa is per balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat deze activa onderhevig is aan bijzondere waardeverminderingen. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de bedrijfswaarde en de opbrengstwaarde. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde, wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. De vorderingen hebben een looptijd van maximaal één jaar. Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Schulden Schulden zijn gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de schuld. Schulden zijn gerangschikt onder de kortlopende schulden als deze binnen 12 maanden na balansdatum kunnen worden opgeëist en onder de langlopende schulden als dit niet het geval is. Pensioenen Uitgangspunt is dat de pensioenlast gelijk is aan de verschuldigde pensioenpremie, tenzij sprake is van additionele verplichtingen op balansdatum. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Kasstromen in buitenlandse valuta zijn herleid naar euro s met gebruikmaking van de gewogen gemiddelde omrekeningskoersen voor de betreffende periodes. 12
Toelichting op de balans per 31 december 2013 ACTIVA A. VASTE ACTIVA I. Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa kan als volgt worden weergegeven: Boekwaarde Investering Afschrijving Bijzondere Boekwaarde per 01-01-13 2013 2013 waardevermindering per 31-12-13 1. Gebouwen en terreinen 11.891.291 - -162.575-1.753.716 9.975.000 2. Inventaris 104.962 136.444-32.766 208.640 3. Hardware 62.899 20.974-28.788 55.085 4. Software 20.188-1 -10.252 9.935 Totaal 12.079.340 157.417 234.381-1.753.716-10.248.660 De verwachte economische levensduur voor gebouwen bedraagt 50 jaren. Op grond wordt niet afgeschreven. De verwachte economische levensduur voor hardware en software bedraagt 3 jaren. De verwachte economische levensduur voor de overige inventaris bedraagt 7 jaren. Toelichting bijzondere waardevermindering: De actuele waarde van de bedrijfsgebouwen en -terreinen is ultimo 2013 door onafhankelijke taxateurs getaxeerd op EUR 9.975.000. De taxatie is gebaseerd op de kapitalisatie van de netto huurwaarde (bruto huurwaarde verminderd met onroerende zaak gebonden lasten). De kapitalisatiefactor is de reciproque van een marktconforme netto rendementseis. Dit rendement is onder meer afhankelijk van marktomstandigheden, economische omstandigheden, locatie en kwaliteit van het object. B. VLOTTENDE ACTIVA I. Vorderingen Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2013 31-12-2012 Waterschappen 1.500 129.953 Derden 402.419 146.758 403.919 276.711 Af: Voorziening voor oninbaarheid - - Totaal 403.919 276.711 II. Belastingen 31-12-2013 31-12-2012 Omzetbelasting - Totaal - - III. Overige vorderingen en overlopende activa 31-12-2013 31-12-2012 Vooruitbetaalde en nog te ontvangen posten 153.081 128.080 Nog te factureren posten 265.532 173.459 Diversen 46.525 87 Totaal 465.138 301.626 IV. Liquide middelen. 31-12-2013 31-12-2012 Nederlandse Waterschapsbank N.V., betaalrekeningen 569.200-593.114 ING 19.331 2.586.931 Kas 303 320 Kruisposten 1.047.234 Totaal 1.636.068 1.994.137 13
PASSIVA C. Eigen vermogen I. Bestemmingsreserve Het verloop van de bestemmingsreserve kan als volgt worden weergegeven: Stand per Bij Af Stand per 1-1-2013 31-12-2013 C20 Vereniging en Communicate (Waterschapsdag) 63.000-63.000 - R05 Innovatie en Internationaal (Waterwegen) 31.000-31.000 - L11 Waterbeleid (Waterkwaliteit) 20.000-20.000 - A19 Directie (Netcentrisch werken) 50.000,00 50.000 II. Verenigingsvermogen 114.000 50.000 114.000-50.000 Aanwending en dotatie van de bestemmingsreserve hebben plaatsgevonden in overeenstemming met de vastgestelde jaarrekening 2013. Het verloop van het verenigingsvermogen kan als volgt worden weergegeven: Stand per Bij Af Stand per 1-1-2013 31-12-2013 Saldo aanvang boekjaar 2.997.041 2.997.041 Resultaat vorig boekjaar -273.072-273.072 2.997.041-273.072-2.723.970 III. Exploitatiesaldo 31-12-2013 31-12-2012 Saldo -1.933.975-337.071 D. VOORZIENINGEN Het verloop van de voorzieningen kan als volgt worden weergegeven: Stand per Bij Af Af Stand per 1-1-2013 Toevoegingen Vrijval Onttrekkingen 31-12-2013 1. Pensioenen 35.562 - - -3.303 32.259 2. Afvloeiingsregelingen 228.772 226.546-88.277-107.995 259.046 264.334 226.546 88.277-111.298-291.305 Pensioenen betreft een pensioenvoorziening in eigen beheer van één oud-medewerker. E. LANGLOPENDE SCHULDEN I.Langlopende leningen 31 december zijn de volgende langlopende leningen aanwezig: 31-12-2013 31-12-2012 Nederlandse Waterschapsbank N.V. 7.074.434 7.428.156 Totaal 7.074.434 7.428.156 Betreft een een langlopende lening met een afgegeven negatieve hypotheekverklaring verstrekt voor een bedrag van EUR 13.431.894 met een resterende looptijd van 20 jaar. De rente over deze lening bedraagt 4,28% en is vastgesteld tot en met 1 januari 2021. De bedrijfsgebouwen en terreinen dienen als zekerheid voor deze lening. 14
F. KORTLOPENDE SCHULDEN I. Financieringsprojecten Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2013 31-12-2012 Financieringsprojecten 1.455.777 2.351.526 Totaal 1.455.777 2.351.526 Deze post is per ultimo 2013 als volgt te specificeren: Bestede Gefactureerde Saldo kosten termijnen per 31-12-13 Bever- Muskusratten 7.425.254 8.387.489 962.235 Stimileringsbudget Emissiebeperking Glastuinbouw - 137.000 137.000 Innovatieplatform Unie - 90.164 90.164 Veiligheid Nederland in Kaart 4.350.128 4.412.798 62.670 Project SamenWAW - 37.752 37.752 Glami 248.929 283.898 34.969 Databeheer bedrijfsvergelijkingen 146.160 180.000 33.840 Ziektekostenverzekering 41.234 75.000 33.766 Bouwbestekken 222.274 250.793 28.519 Arbeidscommunicatie 35.691 60.000 24.309 VROM DGM Klimaataccoord 94.840 117.216 22.376 VNG Zuid Afrika 67.068 85.981 18.913 Fuwater 80.030 94.671 14.641 EUWMA 32.585 46.813 14.228 Regionale Uitvoeringsdiensten 17.440 30.222 12.782 Gezamelijke communicatie 424.788 434.304 9.516 XBRL-EMU 26.537 34.231 7.694 Aanbesteding Arbodienst 39.285 41.285 2.000 nhwbp 3.909.339 3.909.530 191 Nationale Ombudsman 153.011 153.012 1 WOZ-compensatie 71.361 71.362 1 Implementatie IKB 67.032 67.032 0 Nederland van Boven 59.500 59.500 0 Project duurzaam inkopen 342.507 342.507 0 Kadastraal Recht 3.317.445 3.225.655-91.790 21.172.438 22.628.215 1.455.777 II. Crediteuren Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2013 31-12-2012 Derden 912.097 991.857 Waterschappen 927.900 303.132 Totaal 1.839.997 1.294.989 III. Belastingen, premies sociale verzekeringen en pensioenen Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2013 31-12-2012 Loonbelasting en premies sociale verzekeringen 318.139 261.830 Omzetbelasting 94.761 22.553 Pensioenpremies 85.442 76.420 Totaal 498.342 360.803 IV. soneel Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2013 31-12-2012 Reservering vakantiedagen 85.181 93.519 Te betalen netto lonen - -263 Totaal 85.181 93.256 Daling personele verplichtingen wordt voornamelijk veroorzaakt door maandelijkse uitkering vakantiegeld. V. Overige schulden en overlopende passiva Deze post is als volgt te specificeren: 31-12-2013 31-12-2012 Te betalen project- en overige kosten 479.192 49.730 Te betalen advieskosten 37.500 22.500 Te betalen energiekosten 6.500 8.500 Vooruitontvangen salarissen 141.512 Vooruitontvangen huur 4.050 4.050 Totaal 668.754 84.780 Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen De verplichtingen uit hoofde van met derden aangegane leaseovereenkomsten van bedrijfsauto s en kopieerapparatuur bedragen in totaal 73.630,93 Hiervan vervalt na 1 jaar 42,263,16 en het overige binnen 5 jaar. 15