Hoofdstuk 17. Financiële dienstverlening Samenvatting In dit hoofdstuk wordt allereerst gekeken naar de bekendheid en het gebruik van vijf inkomensondersteunende regelingen, te weten: Kwijtschelding gemeentelijke belastingen, Bijzondere bijstand, Declaratieregeling, Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de Woonlastenregeling voor minima. Tot slot wordt ingegaan op de bekendheid en het gebruik van de Stadsbank. 17.1 Bekendheid regelingen Alle respondenten met een netto huishoudinkomen van 1350 Euro of minder, die zelf hun financiële zaken regelen zijn vijf inkomensondersteunende maatregelen voorgelegd. Van de onderscheiden regelingen is de Kwijtschelding gemeentelijke belastingen het best bekend, gevolgd door de Bijzondere bijstand. In onderstaande tabel wordt de bekendheid van de regelingen naar inkomen weergegeven. Tabel 17.1a: Percentage bekend met regeling (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) 800 801-1130 1131-1350 Totaal Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 63 53 71 64 Bijzondere bijstand 55 49 61 53 Coll. aanv. ziektekostenverzekering 41 33 47 44 Declaratieregeling 39 31 49 35 Woonlastenregeling minima 36 27 41 41 Aantal regelingen bekend Van de respondenten is 23 met geen van de vijf regelingen bekend, drie op de tien kent er één of twee en de helft kent er drie of meer. Respondenten uit de laagste inkomensgroep lijken minder vaak bekend met de verschillende regelingen. Tabel 17.1b: Aantal regelingen bekend (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Geen enkele 23 32 18 20 Eén regeling 14 16 10 17 Twee regelingen 15 16 15 14 Drie regelingen 16 12 18 17 Vier regelingen 19 9 24 24 Vijf regelingen 14 15 16 10 Totaal 100 100 100 100 17.2 Gebruik regelingen Van de vijf onderscheiden regelingen worden de Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de Kwijtschelding gemeentelijke belastingen het meest gebruikt. Voor alle onderscheiden regelingen geldt dat ze relatief vaker worden gebruikt door mensen met een netto huishoudinkomen van 1130 Euro of minder. Tabel 17.2a: Percentage gebruik van regeling (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Coll. aanv. ziektekostenverzekering 23 24 29 13 Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 19 24 23 9 Declaratieregeling 12 15 13 8 Woonlastenregeling minima 10 13 9 9 Bijzondere bijstand 8 10 11 4 1
Gebruik aantal regelingen Ruim zes op de tien respondenten maakt van geen van de regelingen gebruik, een kwart gebruikt er één of twee en één op de tien maakt gebruik van drie of meer regelingen. Respondenten uit de hoogste inkomensklasse maken relatief minder vaak gebruik van één of meerdere regelingen. Tabel 17.2b: Gebruik aantal regelingen (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Geen enkele 63 60 54 74 Één regeling 19 20 23 14 Twee regelingen 8 6 12 6 Drie regelingen 5 6 6 4 Vier regelingen 3 7 2 1 Vijf regelingen 1 2 2 0 Totaal 100 100 100 100 Redenen geen gebruik regeling Per regeling is aan de niet-gebruikers gevraagd waarom ze geen gebruik maken van deze regeling. Voor alle vijf de regelingen geldt dat de meeste niet-gebruikers denken niet voor de regeling in aanmerking te komen. Tabel 17.2c: Redenen geen gebruik maatregel (in geen gebruik regeling) Coll. aanv. Kwijtziektekosten schelding verz. Declaratie regeling Woonlasten regeling Bijzondere bijstand Kom er niet voor in aanmerking 59 69 54 78 67 Teveel moeite om aan te vragen 10 7 6 5 4 Weet niet hoe aan te vragen 9 7 4 5 8 Wil dit niet aanvragen 9 7 16 4 10 Moet nog aanvragen 6 6 7 5 3 Niet nodig 7 1 8 3 4 Anders 0 3 5 1 3 Totaal 100 100 100 100 100 Potentiële extra interesse in regelingen door toelichting tijdens enquête De verschillende regelingen zijn kort toegelicht. Vervolgens is gevraagd of men nieuwe informatie heeft gehoord waardoor men zich mogelijk gaat informeren bij de gemeente over één of meerdere regelingen. 13 van de respondenten antwoordt hierop bevestigend. Voor de laagste inkomensklasse ligt dit percentage wat hoger (17), dan voor de hoogste inkomensgroep (10). 17.3 Bekendheid en gebruik Stadsbank Inwoners van Leiden kunnen bij de Stadsbank terecht voor financieel advies, leningen en voor hulp bij het oplossen van schulden en budgetbeheer. 56 van de Leidenaren kent de Stadsbank van naam en 5 heeft er ook wel eens gebruik van gemaakt. In onderstaande tabel is te zien dat 25-minners het minst bekend zijn met de Stadsbank en er ook nauwelijks gebruik van maken. Lager opgeleiden en de lagere inkomensgroepen hebben relatief het vaakst wel eens van de Stadsbank gebruik gemaakt. Tabel 17.3a: Bekendheid en gebruik Stadsbank 2
Bekend Bekend Totaal 56 5 Werken ( 12 uur per week) Ja 57 5 Sekse Nee 57 5 Man 59 4 Vrouw 54 6 Netto Huishoudinkomen 1350 62 10 Leeftijd 1351-2000 58 9 18-24 jaar 36 0 2001-3000 60 5 25-34 jaar 53 4 >3000 56 3 35-49 jaar 61 6 50-64 jaar 64 7 Huishoudsamenstelling 65+ 52 6 Alleenstaand 56 4 2 personen 53 6 Opleiding Gezin met kinderen 60 6 Lager 59 11 Middelbaar 60 5 Etniciteit Hoger 53 2 Autochtoon 57 6 Allochtoon 53 4 Van de Leidenaren die wel eens gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank is 92 tevreden over de dienstverlening. De respondenten die ontevreden zijn geven met name aan dat ze niet (goed) geholpen zijn. Bekendheid met diensten Stadsbank Tweederde van de Leidenaren die de Stadsbank van naam kennen, geeft aan ook te weten waarvoor ze bij de Stadsbank terecht kunnen. Het lenen van geld en schuldbemiddeling worden hierbij het vaakst genoemd. Opvallend is dat de respondenten uit de laagste inkomensgroepen het minst goed bekend zijn met de mogelijkheden van de Stadsbank. Ook jongeren, allochtonen en alleenstaanden zijn hier relatief vaker onbekend mee. Tabel 17.3b: Bekendheid met diensten Stadsbank (in bekend met Stadsbank) Geld lenen, doorlopend krediet 46 Schuldbemiddeling 34 Goedkoper/flexibeler dan andere banken 3 Voor lagere inkomens 3 Anders 1 Onbekend met diensten 34 Toekomstig gebruik Van de Leidenaren die nog nooit gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank denkt 13 er in de toekomst misschien gebruik van te gaan maken. Een grote meerderheid denkt daarentegen van niet, veelal omdat ze geen schulden hebben en dus geen geld hoeven te lenen. Jongeren en allochtonen geven relatief vaker aan in de toekomst misschien gebruik te gaan maken van de Stadsbank, 65-plussers minder vaak. Tabel 17.3c: Denkt in toekomst van Stadsbank gebruik te maken (in Stadsbank nooit gebruikt) Ja, zeker 1 Ja, misschien 12 Nee, niet nodig, geen schulden 62 Nee, hopelijk niet 9 Nee, hou niet van lenen 5 Nee, leen dan op andere manier 2 Nee, noemt geen reden 9 100 Vragenlijst De volgende vragen gaan over de financiële positie van de burgers van Leiden. De resultaten hiervan zijn van belang voor de gemeeente om de juiste beleidsbeslissingen te kunnen 3
nemen en daarmee de burgers die dat nodig hebben financieel te kunnen ondersteunen. We wijzen u er nogmaals op dat de door u gegeven antwoorden anoniem zijn. 1. We willen graag weten hoe moeilijk of gemakkelijk uw huishouden kan rondkomen met het totale huishoudinkomen? zeer moeilijk moeilijk komt net rond gemakkelijk zeer gemakkelijk 2. Het komt vaak voor dat mensen geld lenen voor bepaalde uitgaven. Ik noem hierna een aantal vormen van geld lenen. Wilt u aangeven of u daar in de afgelopen 12 maanden gebruik van heeft gemaakt? (meerdere antwoorden mogelijk) op afbetaling gekocht bij postorderbedrijf of winkels rood staan bij bank of giro persoonlijke lening of doorlopend krediet lening bij vrienden of familie lening in het kader van de studiefinanciering andere lening (geen hypotheek voor huis) 3. Is bij de betaling van de aflossing van één of meer van deze schulden OF bij de betaling van uw vaste lasten in de laatste 12 maanden een achterstand ontstaan? ga verder bij vraag 7 4. Zo ja: om welke schulden ging het (meerdere antwoorden mogelijk) op afbetaling gekocht bij postorderbedrijf of winkels rood staan bij bank of giro persoonlijke lening of doorlopend krediet lening bij vrienden of familie lening in het kader van de studiefinanciering andere lening (geen hypotheek voor huis) of om welke vaste lasten ging het (meerdere antwoorden mogelijk) huur hypotheek energie en waterbedrijf belastingen verzekeringen andere betalingsachterstanden 5. Wanneer heeft uw huishouden voor het eerst te maken gekregen met deze betalingsachterstanden? in de afgelopen 6 maanden 6-12 maanden geleden 1-2 jaar geleden 2-5 jaar geleden >=5 jaar geleden 4
Heeft uw huishouden in verband met een betalingsachterstand hulp gezocht bij hulpverlenende instanties? (bijvoorbeeld de Sociale Dienst, het Maatschappelijk Werk, of de Kredietbank) namelijk bij (naam organisatie) Bent u daar geholpen met uw financiële problemen?, goed, matig/gaat wel 6. Heeft uw huishouden OP DIT MOMENT te maken met betalingsachterstanden? Denkt u dat uw huishouden zonder hulp van andere personen of instellingen deze betalingsachterstand(en) kan oplossen?, binnen 3 maanden, dat duurt 3 tot 6 maanden, dat duurt 6 tot 12 maanden, dat duurt meer dan een jaar, mijn huishouden kan dat niet zonder hulp oplossen weet niet De volgende vragen gaan over de Stadsbank Leiden, gevestigd aan de Breestraat. 7. Kent u de Stadsbank van naam? Weet u waarvoor u bij de Stadsbank terecht kunt? (doorvragen, meerdere antwoorden mogelijk) schuldbemiddeling/schuldsanering/budgetbeheer geld lenen/doorlopend krediet goedkoper/flexibeler dan andere banken voor lagere inkomens anders, nl:, weet het niet Heeft u er wel eens gebruik van gemaakt? Was u tevreden met de dienstverlening?, omdat: Mensen die nog nooit gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank: 8. Bij de Stadsbank kunt u terecht voor financieel advies, leningen en voor hulp bij het oplossen van schulden en budgetbeheer. Nu u dit weet, denkt u hier in de toekomst gebruik van te gaan maken?, zeker ja, misschien nee [Aan alle 2 deelenquêtes] De gemeente Leiden voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. 9. In welke klasse valt het gezamenlijk netto (= schoon) inkomen van uw huishouden? Uitkeringen, pensioengelden, alimentatie en dergelijke zijn ook inkomen. Niet meegerekend worden: vakantiegeld, kinderbijslag en huursubsidie. Euro 800 801-1130 Euro 1.131-1.350 Euro 5
1.351-1.600 Euro 1.601-2.000 Euro 2.001-2.500 Euro (fl. 4.401 5.400) 2.501-3.000 Euro (fl. 5.401 6.400) 3001 Euro (>fl. 6.401 en meer per maand) Geen antwoord volgend blok volgend blok volgend blok volgend blok de inkomensvraag wordt hier gesteld zodat we alleen aan de potentiele doelgroep de inkomensondersteunende regelingen voorleggen, tenslotte: iemand met een hoog inkomen heeft hier toch niets mee te maken! 10. Bent u degene die de financiële zaken regelt in uw huishouden? 11. Kunt u aangeven of u de volgende inkomensondersteunende regelingen kent en hier het afgelopen jaar een beroep op heeft gedaan? Zo nee: Waarom maakt u hier geen gebruik van? Regeling Kent u de regeling? in afgel. 12 mnd? Redenen geen gebruik (1 antwoord kiezen) Kwijtschelding Gemeentelijke Belastingen Huishoudens met een lager inkomen en weinig vermogen kunnen kwijtschelding aanvragen van gemeentelijke belastingen, zoals de onroerend zaakbelasting en de afvalstofheffing > > anders, nl: Bijzondere Bijstand Regeling voor mensen met een wat lager inkomen, om extra noodzakelijke uitgaven te bekostigen die niet van het maandelijkse inkomen kunnen worden betaald (NB: dit is niet gelijk aan de gewone bijstandsuitkering!!!) De Declaratieregeling Is bedoeld voor minima, en geeft een gedeeltelijke of volledige vergoeding voor sport/cultuur/bibliotheek/ns, e.d.. Voor sommige groepen is het ook mogelijk te kiezen voor een eenmalige bijdrage. Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering (AV- Speciaal) Uitgebreid pakket vergoedingen van ziektekosten die niet door het basispakket ziekenfonds worden vergoed (bv. bril, lenzen, tandarts) > anders, nl: anders, nl: anders, nl: 6
De Woonlastenregeling Minima Tegemoetkoming in woonlasten bovenop huursubsidie voor minima die meer dan 20 van hun inkomen aan woonlasten moeten uitgeven anders, nl: 12. Heeft u zojuist informatie gehoord over bovenstaande regelingen, waardoor u mogelijk bij de gemeente informatie gaat inwinnen over deze inkomensondersteunende regelingen? namelijk: Eventuele extra toelichting: Uitkomsten In dit hoofdstuk wordt allereerst gekeken naar de bekendheid en het gebruik van vijf inkomensondersteunende regelingen, te weten: Kwijtschelding gemeentelijke belastingen, Bijzondere bijstand, Declaratieregeling, Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de Woonlastenregeling voor minima. Tot slot wordt ingegaan op de bekendheid en het gebruik van de Stadsbank. 17.1 Bekendheid regelingen Alle respondenten met een netto huishoudinkomen van 1350 Euro of minder, die zelf hun financiële zaken regelen zijn vijf inkomensondersteunende maatregelen voorgelegd. Van de onderscheiden regelingen is de Kwijtschelding gemeentelijke belastingen het best bekend, gevolgd door de Bijzondere bijstand. In onderstaande tabel wordt de bekendheid van de regelingen naar inkomen weergegeven. Tabel 17.1a: Percentage bekend met regeling (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) 800 801-1130 1131-1350 Totaal Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 63 53 71 64 Bijzondere bijstand 55 49 61 53 Coll. aanv. ziektekostenverzekering 41 33 47 44 Declaratieregeling 39 31 49 35 Woonlastenregeling minima 36 27 41 41 Aantal regelingen bekend Van de respondenten is 23 met geen van de vijf regelingen bekend, drie op de tien kent er één of twee en de helft kent er drie of meer. Respondenten uit de laagste inkomensgroep lijken minder vaak bekend met de verschillende regelingen. Tabel 17.1b: Aantal regelingen bekend (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Geen enkele 23 32 18 20 Eén regeling 14 16 10 17 Twee regelingen 15 16 15 14 Drie regelingen 16 12 18 17 Vier regelingen 19 9 24 24 Vijf regelingen 14 15 16 10 Totaal 100 100 100 100 7
17.2 Gebruik regelingen Van de vijf onderscheiden regelingen worden de Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en de Kwijtschelding gemeentelijke belastingen het meest gebruikt. Voor alle onderscheiden regelingen geldt dat ze relatief vaker worden gebruikt door mensen met een netto huishoudinkomen van 1130 Euro of minder. Tabel 17.2a: Percentage gebruik van regeling (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Coll. aanv. ziektekostenverzekering 23 24 29 13 Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 19 24 23 9 Declaratieregeling 12 15 13 8 Woonlastenregeling minima 10 13 9 9 Bijzondere bijstand 8 10 11 4 Gebruik aantal regelingen Ruim zes op de tien respondenten maakt van geen van de regelingen gebruik, een kwart gebruikt er één of twee en één op de tien maakt gebruik van drie of meer regelingen. Respondenten uit de hoogste inkomensklasse maken relatief minder vaak gebruik van één of meerdere regelingen. Tabel 17.2b: Gebruik aantal regelingen (in hh inkomen 1350 Euro en regelt financiële zaken zelf) Geen enkele 63 60 54 74 Één regeling 19 20 23 14 Twee regelingen 8 6 12 6 Drie regelingen 5 6 6 4 Vier regelingen 3 7 2 1 Vijf regelingen 1 2 2 0 Totaal 100 100 100 100 Redenen geen gebruik regeling Per regeling is aan de niet-gebruikers gevraagd waarom ze geen gebruik maken van deze regeling. Voor alle vijf de regelingen geldt dat de meeste niet-gebruikers denken niet voor de regeling in aanmerking te komen. Tabel 17.2c: Redenen geen gebruik maatregel (in geen gebruik regeling) Coll. aanv. Kwijtziektekosten schelding verz. Declaratie regeling Woonlasten regeling Bijzondere bijstand Kom er niet voor in aanmerking 59 69 54 78 67 Teveel moeite om aan te vragen 10 7 6 5 4 Weet niet hoe aan te vragen 9 7 4 5 8 Wil dit niet aanvragen 9 7 16 4 10 Moet nog aanvragen 6 6 7 5 3 Niet nodig 7 1 8 3 4 Anders 0 3 5 1 3 Totaal 100 100 100 100 100 Potentiële extra interesse in regelingen door toelichting tijdens enquête De verschillende regelingen zijn kort toegelicht. Vervolgens is gevraagd of men nieuwe informatie heeft gehoord waardoor men zich mogelijk gaat informeren bij de gemeente over één of meerdere regelingen. 13 van de respondenten antwoordt hierop bevestigend. Voor de laagste inkomensklasse ligt dit percentage wat hoger (17), dan voor de hoogste inkomensgroep (10). 17.3 Bekendheid en gebruik Stadsbank Inwoners van Leiden kunnen bij de Stadsbank terecht voor financieel advies, leningen en voor hulp bij het oplossen van schulden en budgetbeheer. 56 van de Leidenaren kent de 8
Stadsbank van naam en 5 heeft er ook wel eens gebruik van gemaakt. In onderstaande tabel is te zien dat 25-minners het minst bekend zijn met de Stadsbank en er ook nauwelijks gebruik van maken. Lager opgeleiden en de lagere inkomensgroepen hebben relatief het vaakst wel eens van de Stadsbank gebruik gemaakt. Tabel 17.3a: Bekendheid en gebruik Stadsbank Bekend Bekend Totaal 56 5 Werken ( 12 uur per week) Ja 57 5 Sekse Nee 57 5 Man 59 4 Vrouw 54 6 Netto Huishoudinkomen 1350 62 10 Leeftijd 1351-2000 58 9 18-24 jaar 36 0 2001-3000 60 5 25-34 jaar 53 4 >3000 56 3 35-49 jaar 61 6 50-64 jaar 64 7 Huishoudsamenstelling 65+ 52 6 Alleenstaand 56 4 2 personen 53 6 Opleiding Gezin met kinderen 60 6 Lager 59 11 Middelbaar 60 5 Etniciteit Hoger 53 2 Autochtoon 57 6 Allochtoon 53 4 Van de Leidenaren die wel eens gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank is 92 tevreden over de dienstverlening. De respondenten die ontevreden zijn geven met name aan dat ze niet (goed) geholpen zijn. Bekendheid met diensten Stadsbank Tweederde van de Leidenaren die de Stadsbank van naam kennen, geeft aan ook te weten waarvoor ze bij de Stadsbank terecht kunnen. Het lenen van geld en schuldbemiddeling worden hierbij het vaakst genoemd. Opvallend is dat de respondenten uit de laagste inkomensgroepen het minst goed bekend zijn met de mogelijkheden van de Stadsbank. Ook jongeren, allochtonen en alleenstaanden zijn hier relatief vaker onbekend mee. Tabel 17.3b: Bekendheid met diensten Stadsbank (in bekend met Stadsbank) Geld lenen, doorlopend krediet 46 Schuldbemiddeling 34 Goedkoper/flexibeler dan andere banken 3 Voor lagere inkomens 3 Anders 1 Onbekend met diensten 34 Toekomstig gebruik Van de Leidenaren die nog nooit gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank denkt 13 er in de toekomst misschien gebruik van te gaan maken. Een grote meerderheid denkt daarentegen van niet, veelal omdat ze geen schulden hebben en dus geen geld hoeven te lenen. Jongeren en allochtonen geven relatief vaker aan in de toekomst misschien gebruik te gaan maken van de Stadsbank, 65-plussers minder vaak. Tabel 17.3c: Denkt in toekomst van Stadsbank gebruik te maken (in Stadsbank nooit gebruikt) Ja, zeker 1 Ja, misschien 12 Nee, niet nodig, geen schulden 62 Nee, hopelijk niet 9 Nee, hou niet van lenen 5 Nee, leen dan op andere manier 2 Nee, noemt geen reden 9 100 9