Hoofdstuk 44. Financiële dienstverlening

Transcriptie

1 Hoofdstuk 44. Financiële dienstverlening Samenvatting De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Zeven op de tien Leidenaren is bekend met deze maatregelen. Als iemand advies zou vragen over het aanvragen van inkomensondersteuning, dan kan zes op de tien Leidenaren een instelling of informatiebron noemen waarnaar ze deze persoon zouden doorverwijzen. Het algemeen loket van de gemeente (telefonisch, internet of bezoek) wordt het vaakst genoemd (36%), op afstand gevolgd door de Sociale Dienst (8%) en de Stadsbank (5%). Onder Leidenaren met een netto huishoudinkomen lager dan 120% van het sociaal minimum is de bekendheid en het gebruik van zeven inkomensondersteunende maatregelen onderzocht. Negen op de tien geeft aan bekend te zijn met één of meerdere van de onderscheiden regelingen. Evenals in voorgaande jaren is de regeling Kwijtschelding gemeentelijke belastingen het best bekend. Bijna de helft van de Leidenaren uit de doelgroep maakt gebruik van één of meerdere regelingen. Voor de regelingen kunnen Leidenaren terecht bij het Team Service en Informatie of zij kunnen het algemene nummer van de gemeente bellen. Iets meer dan de helft denkt dat hier meer bekendheid aan zou kunnen worden gegeven. Inwoners van Leiden kunnen bij de Stadsbank terecht voor financieel advies, leningen en voor hulp bij het oplossen van schulden en budgetbeheer. Zes op de tien Leidenaren kent de Stadsbank van naam. Leidenaren die in eerste instantie aangaven niet bekend te zijn met de Stadsbank kregen een korte uitleg over wat deze instantie doet. Na deze uitleg is bijna acht op de tien Leidenaren bekend met de Stadsbank. Van alle Leidenaren heeft 6% ook al eens van haar diensten gebruik gemaakt. Dit is hoger dan de laatste paar jaar en vergelijkbaar met Van hen is bijna de helft uit zichzelf bij de Stadsbank gekomen. Het overige deel is doorverwezen via bekenden, werk of andere instanties. Vragenlijst 1. De gemeente Leiden voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Wist u dit? Ja Nee 2. Als iemand u om advies zou vragen over het aanvragen van inkomensondersteuning, welk loket, dienst of tel.nr zou u dan adviseren? [ENQ. Niet helpen] Algemeen loket gemeente (telefonisch, internet of bezoek) Werk, Inkomen en Zorg UWV Werkbedrijf Gemeentelijke Belastingdienst Stadsbank Anders, nl: Weet niet 3. Huishoudens met een netto inkomen lager dan 120% van het sociaal minimum komen mogelijk in aanmerking voor inkomensondersteunende maatregelen. Valt u in deze groep? 1

2 Toelichting voor enquêteur: voor alleenstaanden ligt dit in de buurt van de 1025 euro, voor alleenstaande ouders rond de 1318 euro, voor gezinnen en samenwonenden rond de 1464 euro. Ja Nee volgend blok 4. Nu noem ik een aantal inkomensondersteunde regelingen. Kunt u aangeven of u hier wel eens van gehoord hebt? Bekend? a. Kwijtschelding Gemeentelijke Belastingen: Huishoudens met een lager inkomen en weinig vermogen kunnen kwijtschelding aanvragen van gemeentelijke ja nee belastingen, zoals de onroerend zaakbelasting en de afvalstofheffing b. Bijzondere Bijstand: Regeling voor mensen met een wat lager inkomen, om extra noodzakelijke uitgaven te bekostigen die niet van het maandelijkse inkomen kunnen worden betaald, zoals verhuis- en inrichtingskosten, koelkast, ja nee wasmachine, e.d. (NB: dit is niet gelijk aan de gewone bijstandsuitkering!!!) c. De Declaratieregeling/ Eenmalige uitkering: Declaratieregeling Is bedoeld voor minima, en geeft een vergoeding voor sport/cultuur/bibliotheek/ns, e.d.. Voor ja nee 65+ers met een minimuminkomen betreft het een eenmalige bijdrage. d. Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering: AV-gemeente Standaard of Top Uitgebreide collectieve aanvullende ziektekostenverzekeringen voor ja nee minima waarbij de gemeente de premie geheel of gedeeltelijk vergoedt. e. De Langdurigheidstoeslag: Een financiële tegemoetkoming voor een huishouden dat langer dan 5 jaar een inkomen heeft gehad op bijstandsniveau ja nee Heeft u kinderen in het basis- of voortgezet onderwijs? Als ja ->F f. Regeling Schoolbijdrage: Een financiële tegemoetkoming voor mensen met een laag inkomen en met kinderen in het basis- of voortgezet onderwijs ja nee Bent u zelf, of (eventueel) uw partner 65-plus, chronisch ziek of gehandicapt? Als ja ->G g. Regeling ouderen, chronisch zieken en gehandicapten: Een financiële tegemoetkoming voor mensen met een laag inkomen die ouder dan 65, chronisch ziek of gehandicapt zijn ja nee Indien wel 1 of meer regelingen bekend, maar geen gebruik: 5. Maakt u zelf gebruik van 1 of meer van deze regelingen of heeft u dit in het verleden ooit gedaan? Ja, nu gebruik Ja, nu niet meer in het verleden wel gebruik Nee Waarom niet? Ik kom hier niet voor in aanmerking Ik weet niet hoe ik dit moet aanvragen Te veel moeite om aan te vragen Ik wil dit niet aanvragen Niet nodig Niet over nagedacht Anders, namelijk: let wel: toevoeging van deze vraag geeft alleen info over verwacht gebruik lage inkomens. 2

3 6. Denkt u komend jaar (ook) gebruik te gaan maken van 1 of meer van deze regelingen? ja, zeker ja, misschien nee 7. Voor diverse inkomensondersteunende maatregelen kunt u terecht bij de afdeling Werk, Inkomen en Zorg van de gemeente of door het algemene nummer van de gemeente te bellen. Denkt u dat de mogelijkheden voor deze maatregelen die door de gemeente geboden voldoende bekend zijn of zou de gemeente hier meer aandacht aan moeten geven? Voldoende bekend Meer bekendheid nodig 8. Heeft u tips voor de gemeente om deze regelingen toegankelijker te maken en/of meer onder de aandacht te brengen of andere opmerkingen over inkomensondersteuning? ja namelijk: nee STADSBANK De volgende vragen gaan over de Stadsbank Leiden, gevestigd aan de Langebrug in het gebouw van de Sociale Dienst. 9. Heeft u wel eens van de Stadsbank gehoord of er iets over gelezen? ja Heeft u er wel eens gebruik van gemaakt? ja Hoe bent u toen bij de Stadsbank terecht gekomen? (helpen mag, 1 antw. kiezen) uit mezelf, wist van bestaan Stadsbank uit mezelf, van te voren onbekend mee, maar opgezocht op internet/in telefoonboek/gemeentewijzer doorverwezen door familie, bekenden doorverwezen door uitkeringsinstantie doorverwezen door gemeente Leiden anders: vraag 11 nee vraag 11 nee vraag De Stadsbank geeft advies bij onder andere financiële problemen, schuldhulpverlening en budgetbeheer. In andere steden heet de Stadsbank ook wel Gemeentelijke KredietBank. Komt het u nu bekend voor? ja nee U geeft aan onbekend te zijn met de Stadsbank. Stel, u heeft financiële problemen en u komt er alleen niet uit. Hoe en waar zou u dan hulp zoeken? (enquêteur: doorvragen) ik neem contact op met de gemeente ik vraag aan familie/bekenden bij welke instantie ik moet zijn ik vraag financiële hulp aan familie/bekenden ik vraag mijn uitkeringsinstantie om advies ik vraag mijn werkgever om advies 3

4 ik neem contact op met mijn bank anders: 11. Denkt u dat de mogelijkheden voor schuldhulpverlening en andere financiële hulp die door de gemeente geboden worden voldoende bekend zijn of zou de gemeente hier meer aandacht aan moeten geven? Voldoende bekend Meer bekendheid nodig 12. Heeft u nog tips voor de Stadsbank voor een betere dienstverlening? Uitkomsten Het nu volgende hoofdstuk behandelt de bekendheid van Leidenaren met de rol van de gemeente bij de uitvoering van diverse inkomensondersteunende maatregelen. Vervolgens wordt ingegaan op de bekendheid en het gebruik van zeven specifieke inkomensondersteunende regelingen en de bekendheid en gebruik van de Stadsbank Bekendheid met uitvoering inkomensondersteunende maatregelen gemeente De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een laag inkomen. Zeven op de tien Leidenaren geeft aan hiermee bekend te zijn. 35-minners minder vaak dan 35-plussers. De bekendheid ligt iets lager dan vorig jaar. Tabel 44.1a: Perc. bekend met dat gemeente diverse inkomensondersteunende maatregelen uitvoert (in % alle Leidenaren) Totaal 7 69% Leeftijd jaar 47% 32% Huishoudinkomen jaar 67% 62% < % 69% jaar 72% 71% % jaar 78% 75% % 69% % 78% > % 7 Opleidingsniveau Sekse Lager 69% 6 Man 71% 66% Middelbaar 67% 67% Vrouw 74% 7 Hoger 77% 74% Naar welke instantie/ informatiebron wordt verwezen voor aanvragen inkomensondersteuning Zes op de tien Leidenaren noemt een instelling of informatiebron, waarnaar ze zouden doorverwijzen als iemand advies zou vragen over het aanvragen van inkomensondersteuning. Vorig jaar lag dit percentage wat hoger. Het algemeen loket van de gemeente (telefonisch, internet of bezoek) wordt evenals in 2009 veruit het vaakst genoemd op afstand gevolgd door het Team Werk, Inkomen en Zorg (voor heen Sociale Zaken) en de Stadsbank. 4

5 Grafiek 44.1b: Welke instantie/ informatiebron adviseren voor aanvragen inkomensondersteuning (in % alle Leidenaren) Algemeen loket gemeente (telefoon, internet, bezoek) 38% 36% Sociale Dienst, Sociale zaken Stadsbank Werk, inkomen en zorg Internet/googlen/ websites (ook gemeentelijke site) Gemeentelijke belastingdienst UWV werkbedrijf 9% 8% 8% 5% 4% 4% 2% 2% 2% Kan niets noemen 35% 42% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 44.2 Bekendheid en gebruik zeven specifieke regelingen 1 Of mensen in aanmerking komen voor inkomensondersteunende maatregelen, hangt onder meer af van het inkomen, de samenstelling van het huishouden, het eigen vermogen en het bezit van een auto. De gehanteerde inkomensgrens is evenals in % van het sociaal minimum 2. Het sociaal minimum verschilt per woonsituatie en leeftijd. Aan Leidenaren die zelf hebben aangegeven tot deze inkomenscategorie te horen zijn zeven inkomensondersteunende regelingen voorgelegd. Vergelijkbaar met vorig jaar geeft negen op de tien Leidenaren uit de doelgroep aan bekend te zijn met één of meerdere van de onderscheiden regelingen. Nadat in de Stadsenquête 2009 is besloten de mensen zelf mee te laten beslissen of ze zelf denken te vallen onder de minimum grens van 120% lijkt de doelgroep zuiverder 2. De regeling Kwijtschelding gemeentelijke belastingen is ook dit jaar weer het best bekend. Tabel 44.2a: Percentage bekend met regeling (in % doelgroep) Doelgroep bepaalt op basis van gegeven antwoorden <110% s.m. Respondenten bepalen (mede) zelf of ze tot doelgroep behoren 2009 <120% s.m <120% s.m. Kwijtschelding gemeentelijke belastingen 69% 69% 70% 74% 80% 79% Declaratieregeling 36% 41% 45% 56% 65% 62% Bijzondere bijstand 56% 57% 59% 66% 64% 68% Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering 4 39% 37% 37% 59% 47% Langdurigheidstoeslag 27% 21% 24% 24% 45% 38% 1 De regeling schoolbijdrage is alleen genoemd bij ouders met kinderen in basis/voortgezet onderwijs (n=22) en de regeling ouderen, chronisch zieken en gehandicapten alleen bij 65-plus en/of chronisch zieken/gehandicapten (n=57). 2 Van zijn deze vragen gesteld aan alle huishoudens met een inkomen < van 1130 euro. In 2008 is de doelgroep aangescherpt en zijn de vragen alleen nog voorgelegd aan Leidenaren met een inkomen lager dan 110% van het minimum. Vanaf 2009 is dit aangepast naar 120% van het minimum. Om de doelgroep nog preciezer te krijgen wordt Leidenaren sinds 2009 ook gevraagd zelf aan te geven of ze tot deze groep behoren. Enkele voorbeelden van groepen mensen die voor 2009 de doelgroep konden vertroebelden (wel laag inkomen, maar geen doelgroep) zijn: a) mensen die tussen twee betaalde banen in zaten, b) mensen die onbetaald verlof namen, c) bewust niet werkenden omdat ze op kapitaal kunnen leven, d) op kamers wonende (oud-) studenten vallen buiten de doelgroep terwijl ze wel onder de lagere inkomensgroepen vallen. Dit soort veranderingen bemoeilijkt de vergelijkbaarheid met eerdere jaren. 5

6 Regeling schoolbijdrage # # 50% 49% 50% 68% Regeling ouderen/chronisch zieken en gehandicapten # # 37% 55% 62% 56% Geen van allen bekend 19% 22% 25% 22% 11% 10% # niet gevraagd Evenals vorig jaar geeft circa de helft van de Leidenaren uit de doelgroep aan momenteel gebruik te maken van één of meerdere van de voorgelegde regelingen. Ruim een derde is wel bekend met de regelingen maar heeft er nog nooit gebruik van gemaakt. Tabel 44.2b: Percentage gebruik regeling (in % doelgroep) <110% s.m <120% s.m <120% s.m. Ja, nu gebruik 36% 3 34% 4 51% 48% Nu niet meer, maar in verleden wel # # # # 6% 7% Wel bekend, geen gebruik 4 45% 41% 35% 3 36% Kent geen van de regelingen 19% 22% 25% 22% 11% 10% # niet gevraagd 100% 100% 100% 100% 100% 100% Maatregelen voldoende bekend Voor bovenstaande maatregelen kunnen Leidenaren terecht bij de het Team Service en Informatie of door het algemene nummer van de gemeente te bellen. Meer dan de helft van de Leidenaren uit de doelgroep (55%) denkt dat hier meer bekendheid aan zou moeten worden gegeven. Een deel noemt hiervoor ook één of meerdere verbetertips zoals (meer) gebruik maken van de gemeentelijke website, huis-aan-huisbladen, buurtverenigingen, gezondheidscentra en scholen en het huis aan huis verspreiden van een folder met alle regelingen erin. Ook wordt genoemd om bij de uitvoering er goed rekening mee houden dat de drempel voor mensen om hun hand op te houden hoog is, het aanvraagproces zo mogelijk vereenvoudigen, mensen uit de doelgroep er automatisch voor een regeling in aanmerking laten komen en er voor zorgen voldoende tijd en aandacht te nemen om alles goed uit te leggen en te helpen Bekendheid en gebruik Stadsbank Bij de Stadsbank kunnen inwoners van Leiden terecht voor leningen, financieel advies en voor hulp bij het oplossen van schuldenproblematiek en budgetbeheer. Zes op de tien Leidenaren kent de Stadsbank van naam. Sinds vorig jaar wordt ook de geholpen bekendheid onderzocht. Leidenaren die in eerste instantie aangaven niet bekend te zijn met de Stadsbank kregen een korte uitleg over wat deze instantie doet, waarna hen nogmaals naar de bekendheid werd gevraagd. Na deze toelichting blijkt nog eens 18% met de Stadsbank bekend waardoor de totale bekendheid op 78% uitkomt. Dit is vergelijkbaar met vorig jaar. Leidenaren uit de laagste inkomensklassen hebben relatief vaker wel eens van de Stadsbank gebruik gemaakt. De bekendheid en het gebruik is het laagst onder jongeren. 6

7 Grafiek 44.3a: Bekendheid en gebruik Stadsbank % 51% 44% % 52% 42% % 5 41% % 52% % 52% 44% % 42% % 22% 24% % 54% 18% 22% (Ooit) gebruik Bekend mee Bekend mee (na toelichting) Onbekend mee Aan de Leidenaren die niet bekend zijn met de Stadsbank is gevraagd hoe en waar zij hulp zouden zoeken indien zij in financiële problemen zouden geraken. Hierbij wordt de familie het vaakst genoemd, gevolgd door de bank en de gemeente. Van de Leidenaren die (ooit) wel eens gebruik hebben gemaakt van de Stadsbank was vier op de tien vooraf al bekend met de Stadsbank. Eén op de tien Leidenaren die gebruik heeft gemaakt van de Stadsbank was hier onbekend mee, maar heeft zelf informatie gezocht. Het overige deel is veelal doorverwezen, ondermeer door familie en bekenden (19%), uitkeringsinstanties, werkgever en maatschappelijk werk (12%) en de gemeente Leiden (10%) Mogelijkheden gemeentelijke financiële hulp voldoende bekend Afrondend vindt ruim de helft van de Leidenaren dat er door de gemeente voldoende bekendheid wordt gegeven aan de mogelijkheden voor schuldhulpverlening en andere financiële hulp, vier op de tien Leidenaren vindt dit niet en geeft aan dat meer aandacht nodig is. Dit geldt relatief vaker voor jongeren en inwoners met een netto huishoudinkomen tot 1450,- per maand. Tabel 44.4a: Mogelijkheden gemeentelijke financiële hulp voldoende bekend Totaal < > Ja, voldoende bekend 52% 24% 49% 57% 54% 58% 41% 49% 57% 58% Nee, zou meer bekendheid aan gegeven moeten worden 4 75% 49% 39% 40% 3 54% 48% 40% 38% Weet niet/ geen mening 5% 1% 2% 4% 5% 9% 5% 5% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Als er tot slot gevraagd wordt naar tips voor een betere dienstverlening rond de gemeentelijke financiële hulp en/of de Stadsbank worden de volgende opmerkingen gegeven. Hieronder de Top-10 van deze opmerkingen en nog enkele losse tips: 7

8 Tabel 44.4b: Tips 1. Meer aandacht in het algemeen (folders, flyers, huis aan huiskranten,via internet, Hyves, Youtube etc.) 2. Gerichter op zoek gaan naar de juiste doelgroep, geen massacommunicatie, persoonlijke aandacht 3. Meer actief zijn om problemen te voorkomen, preventief informatie geven, samenwerken met bv. Nibud 4. Drempel laag maken om meer mensen de eerste stap te doen 5. Controle op misbruik 6. Extra aandacht voor mensen die de Nederlandse taal niet spreken 7. Behulpzaam zijn/ meedenken met mensen 8. Informeren op plaatsen waar mensen veel komen: buurthuizen, gezondheidscentra, bibliotheken, stadhuis, etc. 9. Bespreekbaar maken/ campagne: het kan iedereen overkomen 10. Gebruik maken van tussenpersonen die al bij de mensen thuis komen (maatschappelijk werk, thuiszorg) En nog enkele losse tips: - Sneller schuldvragen in behandeling nemen om verslechtering van de situatie te voorkomen. - Burgers niet schriftelijk proberen te bereiken, maar op een directe manier - Het voor gezinnen met een laag inkomen aantrekkelijk maken om te gaan sparen, hogere spaarpremies - Gratis koffie bij aanvraag voor hulp - Kleine ondernemers micro kredieten verlenen - Meer afstand nemen tot de klanten (minder klantcontact) en meer automatiseren. Vooral minder papier. - Meer ruimte voor dit onderwerp op de website van de gemeente en het informatie boekje Leiden. - Goed luisteren naar wat in de samenleving leeft - Misschien met een busje de buurt inrijden en een kijkje nemen bij de mensen die er gebruik van maken - Proberen met mensen mee te kijken en financiële adviezen te geven 8