Stationsproject Station 2020 Hasselt Lokale politie HAZODI Federale politie Hasselt Provincie Limburg Stad Hasselt Corporate Security Service van de NMBS-Holding De Lijn 1
Voorwoord De lokale politie HAZODI heeft samen met de federale erale politie van Hasselt, de stad Hasselt, de provincie Limburg, de Corporate Security Service van de NMBS-Holding en De Lijn vorig jaar het project 'Station 2020' opgestart. Een eerste stap in dit project was het bevragen van iedereen die regelmatig in de buurt van het station van Hasselt komt. Begin 2013 werden er 8.500 vragenlijsten verspreid. Trein- en busreizigers, handelaars, personeelsleden van de NMBS-Groep en De Lijn, omwonenden en passanten gaven hun mening over de stationsbuurt. In totaal werden ongeveer 3.000 vragenlijst ingevuld terugbezorgd. In deze brochure vindt u de belangrijkste resultaten van deze bevraging. Het spreekt voor zich dat de verschillende partners ook effectief aan de slag gaan met deze resultaten. De belangrijkste maatregelen die op korte en lange termijn zullen worden genomen, staan eveneens opgesomd in deze brochure. Hilde Claes Voorzitter politieraad Thonissenlaan 15 1. Resultaten van de stationsbevraging 1.1. Veiligheidsgevoel 1.1.1. 70% voelt zich veilig, 30% voelt zich onveilig in de stationsomgeving van Hasselt De meeste mensen voelen zich neutraal (1.037 personen), veilig (803 personen) of heel veilig (189 personen) in de stationsomgeving. Ongeveer een derde van de deelnemers aan de bevraging voelt zich onveilig (747 personen) of heel onveilig (133 personen) in de stationsomgeving van Hasselt. Veilig; 27,60% Heel veilig; 6,50% Heel onveilig; 4,60% Onveilig; 25,70% Neutraal; 35,60% 1.1.2. Wanneer en waar voelt men zich onveilig? In totaal gaf 30,30% van de deelnemers aan de bevraging (880 personen) aan zich onveilig of heel onveilig te voelen in de buurt van het station (rood gedeelte op bovenstaande grafiek). Aan deze mensen werden de volgende bijkomende vragen gesteld: 2
Wanneer voelt u zich doorgaans onveilig in de stationsomgeving? Op welke plaatsen in de stationsomgeving voelt u zich onveilig? Alleen de mensen die hebben aangeduid dat ze zich (heel) onveilig voelen in de stationsomgeving van Hasselt (880 personen), moesten deze bijkomende vragen beantwoorden. Hieronder volgen de antwoorden die zij gegeven hebben. 1.1.2.1. Wanneer voelt u zich doorgaans onveilig in de stationsomgeving? De 880 deelnemers die zich (heel) onveilig voelen in de stationsomgeving konden bij deze vraag meerdere antwoordmogelijkheden aanduiden. In totaal werden er 2.509 antwoorden aangekruist. Deze antwoorden werden verdeeld in vier categorieën: tijdstip waarop men zich het minst onveilig voelt (groen), tijdstip waarop men zich eerder onveilig voelt (geel), tijdstip waarop mijn zich vrij onveilig voelt (geel), tijdstip waarop men zich heel onveilig voelt (rood). Uit deze antwoorden komt naar voren dat tussen 8.00 uur en 16.00 uur (gele en groene gedeeltes op de eerste twee klokken) het kleinste aantal mensen zich onveilig voelt. Vooral tussen 18.00 uur en 20.00 uur (346 antwoorden), tussen 20.00 uur en 22.00 uur (357 antwoorden) en als het donker is (361 antwoorden) voelen de respondenten zich minder veilig in de buurt van het station. Na middernacht 2,70% 3,90% 12,00% 4,90% 4,20% 14,20% 6,90% 11,30 % 11,80% 13,80% s morgens s namiddags s avonds en na middernacht 1.1.2.2. Op welke plaatsen in de stationsomgeving voelt u zich onveilig? De 880 deelnemers die zich (heel) onveilig voelen in de stationsomgeving konden bij deze vraag meerdere antwoordmogelijkheden aanduiden. In totaal werden er 2.112 antwoorden aangekruist. De plaatsen die de mensen het meest bestempelen als plaatsen waar ze zich onveilig voelen, zijn de busperrons (337 antwoorden), de doorgang onder de sporen (313 antwoorden), de fietsenstalling aan de voorzijde van het station (268 antwoorden) en de parking aan de achterzijde van het station (237 antwoorden). Daarnaast geeft een deel van de mensen (332 antwoorden) aan zich onveilig te voelen in de gehele stationsomgeving. 3
Busperrons Gehele stationsomgeving Doorgang onder de sporen 14,8% 16,0% 15,7% Fietsenstalling aan de voorzijde van het station Parking aan de achterzijde van het station Treinperrons Stationshal Fietsenstalling aan de achterzijde van het station Parking onder gerechtsgebouw Toiletten Uw handelszaak Lijnwinkel 8,2% 7,1% 5,6% 4,1% 2,8% 1,0% 0,7% 11,2% 12,7% 1.2.. Storende elementen en situaties Deze vraag kon opnieuw door alle deelnemers worden beantwoord. Zij konden bij deze vraag meerdere antwoorden aanduiden. Meer dan de helft van de mensen stoort zich aan de aanwezigheid van mensen onder invloed van drank of drugs (1.825 personen) en (hang)jongeren (1.809 personen) in de omgeving van het station. Ook het dealen en van drugs in het openbaar (1.075 personen), de aanwezigheid van daklozen (908 personen), het voorkomen van vechtpartijen (779 personen), de aanwezigheid van bedelaars (731 personen), zwerfvuil (677 personen) en vandalisme (625 personen) worden door heel wat respondenten als storend ervaren. Mensen onder invloed van drank of drugs (Hang)jongeren Dealen van drugs in het openbaar Daklozen Vechtpartijen Bedelaars Zwerfvuil Vandalisme Wildplassen Onaangepast rijgedrag Te duister omwille van gebrek aan verlichting Wildparkeren Leegstand van gebouwen Onduidelijke verkeerssituatie Slechte infrastructuur (wegen, voetpaden) Samenkomst van mensen aan handelszaken Andere Geluidsoverlast Graffiti Inrichting van de fietsenstalling 36,50% 30,90% 26,50% 24,80% 23,00% 21,20% 19,60% 19,00% 18,90% 15,80% 15,70% 15,10% 14,00% 11,60% 10,50% 8,60% 7,50% 7,30% 62,00% 61,40% 4
1.3.. Verbeterpunten voor de stationsomgeving Ook deze vraag kon door alle deelnemers worden beantwoord. Uit de antwoorden blijkt dat de meest vermelde verbeterpunten en voor de stationsomgeving zijn dat de politie meer aanwezig moet zijn, zowel in uniform als in burger, en dat er ook meer moet worden gecontroleerd door de politieambtenaren (403 personen). Verder vindt een deel van de mensen dat er meer controles nodig zijn in de stationsbuurt: zo willen zij dat er meer gecontroleerd wordt op hangjongeren, met de bedoeling het aantal hangjongeren te verminderen (250 personen), dat er meer bewaking en algemeen toezicht wordt voorzien (209 personen), ook tijdens de avond- en nachturen (107 personen), en dat de controles op drugs (143 personen) en alcohol (71 personen) worden uitgebreid. Daarnaast zijn de mensen voorstander van de renovatie van het station en de omgeving (245 personen), willen zij meer verlichting in de stationsbuurt (194 personen) en willen zij een verbetering van de verkeersinfrastructuur en de verkeerssignalisatie signalisatie voor automobilisten, fietsers en voetgangers (145 personen). Meer aanwezigheid van en controle door politie Meer controle ter vermindering van hangjongeren Renovatie van station en omgeving Meer bewaking en algemeen toezicht Meer verlichting Verbetering verkeersinfrastructuur en signalisatie Meer controle op drugs Meer parkeergelegenheden Meer bewaking 's avonds en 's nachts Meer fietsenstallingen Meer camerabewaking Meer controle op alcohol Gratis parking Meer verzorgde handelszaken Meer netheid 8,49% 8,32% 7,10% 6,59% 4,92% 4,86% 3,94% 3,63% 2,85% 2,58% 2,41% 2,21% 1,90% 1,77% 13,68% 2. Voorlopige actiepunten 2.1. Wat doen de verschillende partners momenteel al? De veiligheid in de stationsbuurt is opgenomen in het huidige Zonaal Veiligheidsplan en is dus prioritair voor de politiezone HAZODI. Verschillende keren per maand houdt het Project- en Interventieteam van de politiezone acties tegen overlast in de stationsomgeving. Zij controleren in burger, samen met een drugshond, personen en bussen, en houden de openingstijden van nacht- en avondwinkels in de buurt in de gaten. In 2012 controleerde het Project- en Interventieteam bijna 3.000 personen en stelde het een 700-tal processen-verbaal op. Ook de spoorwegpolitie, het 5
personeel van Securail en de gemeenschapswachten proberen de veiligheid van iedereen in de omgeving van het station zo goed mogelijk te waarborgen door regelmatig toezicht te houden. Verder hebben de Corporate Security Service van de NMBS-Holding en De Lijn de uurroosters van treinen en bussen zo goed mogelijk op elkaar afgestemd, zodat mensen niet te lang op een aansluiting moeten wachten. De Lijn werkt ook permanent aan het verhogen van de meldingsbereidheid bij haar chauffeurs en het snel en efficiënt aangeven van elk incident richting reizigers, richting personeel en richting materieel. Daardoor kunnen de politiediensten op hun beurt snel en efficiënt optreden, niet alleen bij incidenten, maar ook preventief. Daarnaast geeft De Lijn opleiding aan haar personeel met betrekking tot omgaan met agressie. De voertuigen worden bovendien voorzien van bewakingscamera s en De Lijn kan voor specifieke incidenten of overlast een beroep doen op haar eigen interne bewakingsmensen (dienst Lijncontrole). Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de initiatieven die momenteel al worden genomen om de stationsomgeving veilig en leefbaar te maken. 2.2. Wat zijn de voorstellen voor de toekomst? Alle partners die zich hebben ingezet voor dit project, zijn zich bewust van de problemen, al verschillen deze niet van de problemen waar elk station in een grote centrumstad mee te kampen heeft. De focus zal voornamelijk liggen op de elementen en situaties die door de deelnemers aan de stationsbevraging als meest storend worden bestempeld, zijnde de aanwezigheid van hangjongeren, het gebruik van verdovende middelen, gauw- en fietsdiefstallen, de aanwezigheid van daklozen en bedelaars, zwerfvuil en vandalisme. Voor de aanpak van elk van deze fenomenen is het belangrijk dat alle partners binnen dit project regelmatig met elkaar overleggen, relevante informatie uitwisselen, samenwerkingsafspraken maken en de uitgevoerde acties goed opvolgen. Op die manier kan er steeds ingespeeld worden op nieuwe problemen en kunnen acties aangepast worden wanneer nodig. Ook is het voor de aanpak van elk van deze fenomenen nodig dat de politie (zowel de lokale politie als de spoorwegpolitie, en vooral in uniform), de gemeenschapswachten en het personeel van Securail toezicht houden op tijdstippen waarop mensen zich onveilig voelen en gerichte controles uitvoeren. Uiteraard vereisen al deze fenomenen ook een eigen, specifieke aanpak. Zo zal worden getracht het aantal hangjongeren te verminderen door hen bewust te maken van hun gedrag. Dat kan door hen hierover aan te spreken of te werken met schoolspotters (dit zijn aanspreekpunten voor meldingen van overlast veroorzaakt door schoolgaande jongeren) of jongerenwerkers. In de mate van het mogelijke zullen ook de ouders en scholen hierbij betrokken worden. Het is eveneens belangrijk de jongeren in te lichten over het vrijetijdsaanbod in de rest van de stad en te controleren op spijbelgedrag. Wanneer jongeren toch grensoverschrijdend gedrag stellen, kan het helpen ze op heterdaad te betrappen. Ook zal de mogelijkheid tot het opleggen van leer- of werkstraffen worden onderzocht. Wat het aanpakken van het gebruik van verdovende middelen betreft, kan een straathoekwerker worden ingezet. Ook is het belangrijk om gebruikers van verdovende middelen door te verwijzen naar instanties die hen kunnen helpen met hun verslavingsprobleem. Verder kunnen er acties rond het gebruiken, kopen en verkopen van verdovende middelen worden opgezet door de lokale politie en de spoorwegpolitie, eventueel in samenwerking met Securail en andere partners. 6
Ook in het kader van gauw- en fietsdiefstallen zullen gerichte acties door de lokale politie en de spoorwegpolitie, eventueel in samenwerking met Securail en andere partners, nuttig zijn. Daarnaast is het voor de aanpak van deze diefstallen belangrijk om, in samenwerking met onder andere het Fietspunt Hasselt, preventieve tips te verspreiden, waar mogelijk te voorzien in een betere beveiliging van de fietsenstallingen, fietsgraveeracties te organiseren, achtergelaten fietsen regelmatig te verwijderen en te zorgen voor meer sociale controle (bv. door het station aantrekkelijker te maken voor het publiek door middel van de geplande renovatiewerkzaamheden). Verder dient ook de aanwezigheid van daklozen en bedelaars in de stationsomgeving te worden verminderd. Hierbij is de straathoekwerker een belangrijke figuur om daklozen en bedelaars terug te verbinden met de maatschappij en de hulpverlening. Het doorverwijzen van deze personen naar de juiste instanties voor verdere hulp is daarbij een essentiële taak. Ook kan er een werkgroep worden opgericht om acties uit te werken rond overlast veroorzaakt door thuis- en daklozen. Daarnaast zal, voor zover mogelijk, bekeken worden of er meer opvangplaatsen, met aangepaste voorzieningen, kunnen worden ingericht. Wat het tegengaan van zwerfvuil betreft, is het eerst en vooral belangrijk om mensen bewust te maken van hun vervuilend gedrag. Er kunnen op verschillende manier (flyers, stickers ) boodschappen worden verspreid die aanzetten tot het proper houden van het station en de nabije omgeving. Hiertoe kan er ook worden samengewerkt met de reinigingsdiensten van de stad Hasselt. Verder zal het ook belangrijk zijn om zoveel mogelijk en goed zichtbare voorzieningen aan te bieden voor het achterlaten van vuilnis. Tot slot dient ook het probleem van vandalisme te worden aangepakt. Dit kan onder andere door, voor zover mogelijk, te voorzien in een betere beveiliging van fietsenstallingen en parkeerplaatsen. Verder kan het nuttig zijn dat er door de lokale politie en de spoorwegpolitie, eventueel in samenwerking met Securail en andere partners, acties worden georganiseerd om vandalisme tegen te gaan. Daarnaast ligt in het verhogen van de sociale controle een mogelijkheid om het vandalisme te beperken. Bovenvermelde initiatieven zijn specifiek bedoeld voor bepaalde fenomenen, maar er zullen ook initiatieven worden uitgewerkt waarmee meerdere problemen tegelijk kunnen worden aangepakt. Denk maar het voorzien van meer en betere verlichting in de stationsbuurt. Ook zullen buurtbewoners, reizigers, handelaars en slachtoffers gestimuleerd worden om melding te maken van verdachte gebeurtenissen, zodat daar sneller en beter op kan worden gereageerd. Verder zal worden nagegaan of het mogelijk is om het stationsgebouw s nachts af te sluiten, zodat mensen daar niet nodeloos blijven rondhangen, en om bepaalde handelszaken een sluitingsuur op te leggen, om zo de rust in de stationsbuurt beter te kunnen garanderen. Daarnaast zal worden getracht de chauffeurs van De Lijn er aandachtig op te maken dat zij hun motoren niet nodeloos mogen laten draaien, om zo geur- en geluidshinder te voorkomen. Al deze initiatieven zullen in samenspraak met de relevante partners, en voor zover mogelijk, worden uitgewerkt, zodat het in de toekomst opnieuw aangenamer vertoeven is in de stationsomgeving van Hasselt. 7
3. Partners Lokale politie HAZODI Thonissenlaan 15 Tel.: 011 22 29 82 Fax: 011 22 10 80 Spoorwegpolitie Hasselt Stationsplein 6 Tel.: 011 29 61 08 Fax: 011 22 27 79 Provincie Limburg Universiteitslaan 1 Tel.: 011 23 71 11 Stad Hasselt Groenplein 1 Tel.: 011 23 90 11 Corporate Security Service van de NMBS-Holding Stationsplein 6 Tel.: 03 204 25 80 (Paul Van Aelst, woordvoerder) De Lijn Limburg Grote Breemstraat 4 Tel.: 011 85 42 11 Fax: 011 25 32 92 8