Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Vergelijkbare documenten
Nieuwe ontwikkelingen in de biologische bestrijding van bladluis in paprika

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet?

Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt

Biologische bestrijding van bladluizen in paprika. Aphidoletes kan meer dan we denken.. Jeroen van Schelt. Koppert Biological Systems

Vergelijking roofwantsen en roofmijten in aubergine

Plagen en natuurlijke vijanden in de Glastuinbouw. Ellen Beerling WUR Glastuinbouw, Bleiswijk

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet?

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 2)

Generalist predators, food web complexities and biological pest control in greenhouse crops Messelink, G.J.

Roofwantsen en roofmijten in chrysant

Bestrijding van trips in aubergine met roofmijten

Bestrijding van trips en kaswittevlieg met roofmijten in komkommer

Aanleren van monitoringstechnieken, sleutel tot succes van biologische gewasbescherming in aardbei

Nieuwsbrief Geïntegreerde Bestrijding Biologische bestrijders (deel 3)

Tips en tricks voor de bestrijding van trips

Kruip in de huid van trips: invloed van gewas en klimaat op gedrag en bestrijding

Weekhuidmijten bij azalea:

Bestrijding van kaswittevlieg met roofmijten in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal

Mijten in de kas. Studiedag IPM. Vrijdag 22 november 2013 Joachim Audenaert

BIOLOGISCHE BESTRIJDING INTERIEUR BEPLANTINGEN. Stichting Kwaliteitsmerk Interieurbeplantingen 11 mei 2017, Park Makeblijde Houten

Green Challenges project

Een nieuwe roofmijt tegen trips in chrysant

Herkennen van natuurlijke vijanden in de boomkwekerij

Biologische bestrijding in bloembolgewassen

Nieuwe uitzet strategiën van bodemroofmijten. Amir Grosman, Gerben Messelink, Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw

in bodemfysische eigenschappen

Schadelijke mijten in glastuinbouw

Verslag geïntegreerde bestrijding in de teelt van anjer.

Gebruik van natuurlijke vijanden bij aanplanting in openbaar groen. Lode Van Schaeren Crop protection specialist

Geïntegreerde bestrijding Fruitteelt. Vlamings studiemiddag Boekel 18 februari Vince van der Gaag

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

BIOLOGISCHE ALTERNATIEVEN IN DE AARDBEITEELT. Céline De Baere Crop specialist

Workshop: Herkennen van plagen en nuttigen

Praktische ervaringen met eetbare bloemen

GEINTEGREERDE BESTRIJDING EN NEVENWERKINGEN IN DE PRAKTIJK DESTELBERGEN JANUARI 2017

Neveneffecten van chemische middelen op roofmijten in komkommer. Gerben Messelink, Sebastiaan van Steenpaal en Marc van Slooten

De wonderboom Ricinus communis

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Spint in komkommer. Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj & Eric de Groot. Rapport 229

Continuering geïntegreerde bestrijding insectenplagen over teeltwisselingen heen

PPS Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen

Floramite. Het einde der mijten. Voor de bloemisterij, boomkwekerij, vruchtgroenten en aardbeien

de biologische bouwsteen in de geïntegreerde teelt.

Invloed van gewas, klimaat en licht op biologische bestrijding met roofmijten

Roofmijten tegen Kaswittevlieg, Trialeurodes vaporariorum, in gerbera

Passende roofmijten tegen trips en galmuggen tegen bladluis in potanthurium

Basiskennis roofmijten voor een betere plaagbestrijding

Nieuwe predatoren van trips en witte vlieg voor komkommer

5.2 Waarnemingen. Figuur 9. Uitzetten van lieveheersbeestjes

Plaagbestrijding als teamsport

Selectie van roofmijten voor de bestrijding van trips in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal

MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI. Eline Braet Inagro 16 januari 2018

NATIONALE STRATEGIE VOOR DUURZAME OPERATIONELE PROGRAMMA'S - DEEL 4

Beschrijving van de Roofmijten: Phytoseiidae

Biologische bestrijding spintmijten in framboos

Effect van zwavel op natuurlijke vijanden. Juliette Pijnakker, Pierre Ramakers, Ada Leman, Cécile Added, Laxmi Kok en Eric De Groot

Geïntegreerde bestrijding in roos onder glas

905957_Eveleens_hfdst_14:Eveleens#hfdst :04 Pagina 149

Bladluizen. Floris van der Helm

Geïntegreerde bestrijding van trips en weekhuidmijten verslag

Recente resultaten uit het onderzoek aan trips in de sierteelt onder glas

Praktijkproef geïntegreerde gewasbescherming in freesia

Voor een. gezonde groei. Sivanto, de nieuwe aanwinst in de insectenbestrijding in de glastuinbouw

One predator - two prey systems: Individual behaviour and population dynamics van Maanen, R.

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Invloed van licht op gewasgezondheid

Onderzoek naar en ontwikkeling van een nieuw bacterieel biopesticide voor de biologische bestrijding van trips en spint.

Banker plant systeem voor Delphastus catalinae tegen wittevlieg

Consultancy inventarisatie potentiële middelen voor optimalisatie gewasbescherming tegen luis in de biologische teelt van paprika

Bijlage VMBO-KB biologie CSE KB. tijdvak 1

Azalea s telen met minder GBM: een utopie of ooit werkelijkheid?

Bouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding

Effect van watergiftmethode en cultivar op biologische tripsbestrijding in alstroemeria

Verbeteren inzetbaarheid bladluisbestrijders in de ecoteelt van paprika

Evaluatie spintbestrijding in komkommer. Gerben Messelink

Bestrijding van tabakswittevlieg, Bemisia tabaci met roofmijten in poinsettia

Eindrapportage gele rozeluis in de teelt van aardbei onder glas

Geïntegreerde bestrijding van trips in roos

Introductie Batavia. 7 juni 2018 World Horti Center, Naaldwijk

NeemAzal -T/S, biologische plaagbestrijding direct uit de natuur.

FAB2 Onderdeel Bovengronds

Monitoring van plagen en nuttigen in de glastuinbouw. Weet wat er leeft in je teelt

Kasspintbestrijding in roos

Predatieproeven met nieuw ontdekte natuurlijke vijanden van weekhuidmijten

Examen Voorbereiding Ecologie

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016

Teelt van aardbei. Peilers IPM. 1. Preventie 2. Monitoring 3. Interventie 4. Registratie. Inagro 4/03/2016

Vestiging van roofmijten in anjer en potplanten. Rapport GTB-1374

RESISTENTIEMANAGEMENT VAN ACARICIDEN IN DE GLASGROENTENTEELT EN DE SIERTEELT

PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV )

Gebruik lijst erkende insecticiden en fungiciden in sierteeltgewassen

Inzet van de Artemisia bankerplant bij drie verschillende bedrijven

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw

Geïntegreerde bestrijding van koolvlieg in radijs met nieuwe bodemroofmijt

Bijlage VMBO-GL en TL

Bestrijding van trips door middel van functionele agrobiodiversiteit

Bijlage VMBO-GL en TL

Invloed van licht op gewasgezondheid en bestuivers

Introductie Sivanto Prime. 7 juni 2018 World Horti Center Naaldwijk Jan Hulst

Transcriptie:

Ontwikkelingen in de biologische bestrijding Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Wat zijn de ontwikkelingen? Grote ontwikkelingen op het gebied van roofmijten Veel studies naar interacties in voedselwebben

Amblyseius swirskii Zeer succesvol in komkommer, aubergine, paprika en sierteeltgewassen Effecten op trips, witte vlieg, begoniamijt en spint Grote doorbraak in paprika Spanje: 2005: 150 ha, 2006: 650 ha, 2007: 5000 ha. www.allesoverswirskii.nl

Euseius ovalis Uitstekende ontwikkeling in roos, vooral in aanwezigheid van witte vlieg. Zeer goede vermeerdering op wonderboom Ricinus communis

Amblyseius andersoni Ontwikkeld vanuit buitenteelt roos regen o.a. trips en spint Biedt potentie bij lagere temperaturen

Amblyseius califiornicus Beter beschikbaar door verbeterde massakweek Goede spintbestrijder Kan beter tegen lage RV, hoge T dan P. persimilis Lange overleving zonder prooi

Amblyseius barkeri Effectief tegen narcismijt in amaryllis Ca. helft amaryllistelers (100 ha) experimenteert nu met biologische bestrijding met deze roofmijt

Macrocheles robustulus Effectieve bestrijder van tripspoppen in de bodem Resultaten freesia 2007: vestigt zich 25x beter dan Hypoaspis miles Biedt potentie voor grondgebonden sierteelt en potplanten

Studies naar voedselwebinteracties Relatie plant belager Relatie belager bestrijder Relatie plant bestrijder Interacties tussen bestrijders Interacties tussen belagers

Interacties tussen plagen via roofmijten Generalisten met effect op trips en witte vlieg: Euseius scutalis Euseius ovalis Typhlodromalus (Amblyseius) limonicus Typhlodromips (Amblyseius) swirskii

generalist phytoseiid predator thrips Apparent competition? whiteflies plant

Kasproef met trips en kaswittevlieg op komkommer Behandelingen: A swirskii + trips B swirskii + kaswittevlieg C swirskii + trips & kaswittevlieg D ovalis + trips E ovalis + kaswittevlieg F ovalis + trips & kaswittevlieg 12 kasjes, ovalis + swirskii met dezelfde plaagcombinatie in één kasje 40 wv, 10 trips en 15 roofmijten/plant 4 beoordelingsmomenten, week 4, 6, 8 en 10 (na inzet)

Gescheiden dichte kasjes

Ontwikkeling van trips 25 Thrips density (larvae per leaf) 20 15 10 5 thrips thrips + whitefly 0 17 19 21 23 Time (week number)

Ontwikkeling van kaswittevlieg 5000 Whitefly density (larvae per leaf) 4000 3000 2000 1000 0 whitefly thrips + whitefly 17 19 21 23 Time (week number)

Ontwikkeling van de roofmijt T. swirskii 140 Predator density (mites per leaf) 120 100 80 60 40 20 0 thrips whitefly thrips + whitefly 17 19 21 23 Time (week number)

vragen Wat is de reden van de extreme populatiegroei van roofmijten in aanwezigheid van de combinatie trips en witte vlieg? Speelt het dieet een rol in de ontwikkeling? Beoordeling eileg Beoordeling juveniele overleving & ontwikkelingssnelheid

Eilegproef (Roos van Maanen, UvA) Ovipositie gemeten op 3 dieeten: A B C eieren van kaswittevlieg L1-larven van trips mix van A & B

Opzet eilegproef op bladponsjes

Eileg T. swirskii op 3 dieeten Oviposition of T. swirskii on different diets 3 # eggs/female/day 2 1 Whitefly Thrips mixed

Resultaten ontwikkelingsexperiment 1 fraction adult 0.8 0.6 0.4 0.2 Whitefly Thrips Mix 0 5 6 7 8 9 days

generalist phytoseiid predator thrips spider mites whiteflies plant

Opzet kasproef 2006 Behandelingen: Spint Trips Trips + later spint Witte vlieg + later spint Trips + witte vlieg + later spint

roofmijtontwikkeling 80 70 gemiddeld # T. swirskii/blad 60 50 40 30 20 10 0 18 20 22 24 Tijd (weken 2006) spint trips trips + later spint kaswittevlieg + later spint trips + kaswittevlieg + later spint

Ontwikkeling spint zonder andere plagen mean % of spider mite damage/leaf 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 19 20 21 22 23 24 Time (week number 2006)

Ontwikkeling spint in aanwezigheid van andere plagen mean % of spider mite damage/leaf 40 35 30 25 20 15 10 5 0 thrips + spider mites whiteflies + spider mites thrips + whiteflies + spider mites 19 20 21 22 23 24 Time (week number 2006)

Ontwikkeling van trips 25 gemiddeld # tripslarven/blad 20 15 10 5 trips trips + later spint trips + kaswittevlieg + later spint 0 18 20 22 24 Tijd (weken 2006)

Ontwikkeling van kaswittevlieg 3000 gemiddeld # tripslarven/blad 2500 2000 1500 1000 500 kaswittevlieg + later spint kaswittevlieg + trips + later spint 0 18 20 22 24 Tijd (weken 2006)

Conclusies Wittevliegbestrijding gaat beter in aanwezigheid van trips Spintbestrijding gaat beter in aanwezigheid van trips dan in aanwezigheid van witte vlieg, maar nog beter in aanwezigheid van trips & witte vlieg

Risico s van meer plagen Op korte termijn kunnen verzadigingseffecten optreden: teveel voedsel, waardoor plagen ontsnappen

Risico s van meer plagen 70 nadeel: verzadiging door 2e generatie wv 60 50 A: alleen trips B: trips + wv laag C: trips + wv hoog tripslarven/blad 40 30 20 nadeel voordeel 10 0 1 2 3 4 5 6 weken

Interacties tussen natuurlijke vijanden: voorbeeld spint apparent competition whiteflies thrips spider mites swirskii californicus persimilis

lieveheersbeestjes Adalia bipunctata Intra Guild Predation (IGP) gaasvliegen Crysoperla carnea zweefvliegen Episyrphus balteatus Higher order predator bladluis galmuggen Aphidoletes aphidimyza sluipwespen Aphidius ervi Aphidius colemani Aphelinus mali Praon volucre gewas

Opzetkasproefeco-teeltpaprika 2007 min swirskii plus swirskii plus swirskii min swirskii min swirskii plus swirskii N-laag N-laag N-hoog N-hoog N-laag N-laag N-hoog N-hoog N-laag N-laag N-hoog N-hoog min swirskii plus swirskii plus swirskii min swirskii min swirskii plus swirskii zonder zweefvliegen met zweefvliegen met zweefvliegen + nectarplanten

Opzetkasproefeco-teeltpaprika 2007

Resultaten labexperiment (na 24 uur) Effect van de roofmijt Amblyseius swirskii op de galmug Aphidoletes aphidimyza Aantal intacte galmugeieren/larven 6 5 4 3 2 1 0 a b controle swirskii + stuifmeel swirskii Behandeling

Conclusie/stelling Met de inzet van verschillende natuurlijke vijanden tegen verschillende plagen creëren we complexe voedselwebben op planten. Inzicht in de directe en indirectie interacties die hierin plaatsvinden is noodzakelijk om tot geslaagde bestrijdingschema s te komen.