Subsidie verantwoording 2018 mantelzorgondersteuning en vrijwilligerszorg in de gemeente Nederweert Groene Kruis Mantelzorgondersteuning en Vrijwilligerszorg Kapelaniestraat 3 6031 BV Nederweert
Inleiding Vóór u ligt de subsidieverantwoording van het Steunpunt Mantelzorg en Vrijwilligerszorg Nederweert. Mantelzorgondersteuning en Vrijwilligerszorg is in 2018 uitgevoerd door Sandra Hermans, Groene Kruis Ondersteuning Thuis, De Zorggroep. Mantelzorgondersteuning Individuele ondersteuning (vinden, verbinden, versterken en verlichten) Het aantal geregistreerde mantelzorgers fluctueert gedurende het jaar. Het hoogst aantal geregistreerde mantelzorgers in 2018 was 366 (in 2017 349). Gedurende het jaar zijn er 39 (in 2017 49) nieuwe mantelzorgers geregistreerd en 48 (in 2017 75) mantelzorgers uitgeschreven. Het merendeel van de nieuwe mantelzorgers hebben een hulpvrager met dementie. In 2018 heeft de consulent preventief telefonisch contact gehad met mantelzorgers die een jaar geregistreerd zijn. Een moment om vragen te beantwoorden en de situatie te bespreken. In de nieuwsbrief herinneren wij mantelzorgers eraan om zich af te melden bij het steunpunt als ze geen mantelzorger meer zijn, tijdens gesprekken wordt dit ook benoemd. In samenwerking met Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) zijn twee bijeenkomsten georganiseerd met als thema: mantelzorger in balans De deelnemers kregen handvatten om goed voor zichzelf te zorgen naast de taak van mantelzorger. Daarnaast ontstond er een lotgenotencontact waar ook een behoefte lag. AMW gaat dit meenemen in hun reguliere cursusaanbod. Harmonie Sint Joseph Nederweert heeft rond kerst een concert georganiseerd voor alle mantelzorgers Nederweert: gruuëts op De Mantelzorgers van Nederweert. Mede ook om mantelzorg onder de aandacht te brengen. De respijtbrochure is op inhoud aangepast en wordt begin 2019 digitaal gepubliceerd. Concrete voorstellen voor mogelijkheden van opvang van hulpvragers in het kader van respijt voor de mantelzorgers zijn er nog niet. In gezamenlijkheid met de netwerkpartners wordt bezien op welke manier deze vraag van mantelzorgers beantwoord kan worden. Respijtzorg regelen met vrijwilligers, een maaltijdvoorziening of dagbesteding lukt prima. De samenstelling van het panel is veranderd in 2018; er is een werkgroep gestart waarbij naast mantelzorgers ook professionals van netwerkpartners zijn aangesloten. De werkgroep bestaat uit: 3 (ex)mantelzorgers, Land van Horne, AMW, PSW en RICK. De werkgroep is in 2018 vier keer bij elkaar geweest in aanwezigheid van de mantelzorgconsulent. De belangrijkste onderwerpen die besproken zijn waren: De mantelzorgwaardering (zie pagina 3) Enquête onder mantelzorgers betreffende behoefte waarderingsactiviteit. Waarderingsactiviteiten rondom dag van de mantelzorg; organisatie in een grotere opzet. Respijtzorg, nieuwe respijtbrochure. Het aansluiten van de mantelzorgconsulent bij de steunpunten en de ervaringen. Met de casemanagers is een bijeenkomst Zorg en Dementie thuis georganiseerd met diverse thema s, tevens ook een lezing van een ouderenspecialist. Deze zes bijeenkomsten zorgen tevens ook voor lotgenotencontact omdat steeds dezelfde mantelzorgers deelnemen. 1
In het kader van voorlichting en preventie zijn er presentaties gegeven of is er één of meerdere malen deelgenomen aan onderstaande overleggen: Huiskamerproject in Nederweert en Ospel KBO Nederweert Zonnebloem Ospel Wijkverpleging Land van Horne, Buurtzorg en De Zorggroep Ketenoverleg (structureel) Steunpunten in de kernen Integrale werkoverleggen gemeente WMO platform (deelnemer werkgroep mantelzorg sluit ook aan) PSW Wmo adviseurs gemeente Nederweert Casemanagers dementie CJG en AMW Banner op Nederweert24 inclusief 1 keer per maand een publicatie Facebook (eigen pagina) Virtueel Zorghuis RICK Bibliocenter Jongerenraad Huisartsenpraktijken Deelname werkgroep week van de eenzaamheid Bloemetje van de maand voor een mantelzorger (met PR) Platform gehandicapten Nederweert. Steunpunten/sociaal wijkteam (vinden, verbinden, versterken en verlichten) De mantelzorgconsulent is aangesloten bij het spreekuur van het sociaal wijkteam in de kernen. Dit geeft een positieve impuls aan de samenwerking met de informele en formele netwerkpartners en hierdoor staan we nog korter bij de inwoners van de gemeente Nederweert. Tussen maart en juni hebben alle geregistreerde mantelzorgers de mogelijkheid gehad om bij het steunpunt het boek klein geluk voor de mantelzorger af te halen. Ongeveer de helft van het aantal geregistreerde mantelzorgers heeft hier gebruik van gemaakt. Naast de waardering was tevens het doel de steunpunten laagdrempelig onder de aandacht te brengen. Concrete resultaten meten die voortvloeien uit het geven van voorlichting en presentaties is niet haalbaar. Zowel de term mantelzorg als het steunpunt mantelzorg is bij een steeds breder publiek bekend. Met name het structureel aansluiten bij de steunpunten in de kernen levert een netwerk op. Door het zichtbaar zijn en ontmoeten zijn de lijnen korter, wordt de samenwerking verstevigd en kunnen we meer aanvullend op elkaar werken. Ons initiatief uit 2016 voor de netwerkbijeenkomsten met diverse steunpunten in Limburg is gecontinueerd. Twee keer per jaar nemen 17 mantelzorgconsulenten uit 12 gemeenten hieraan deel met als doel het delen van kennis en ervaringen en het opdoen van nieuwe ideeën. 2
Werk en mantelzorg (versterken en verlichten) Samen met een mantelzorgconsulent van Punt Welzijn is in 2018 overleg gevoerd met een beleidsadviseur van Land van Horne over werk en mantelzorg. Gezamenlijk gaan we dialoogsessies organiseren voor medewerkers die mantelzorger zijn. Dit wordt in 2019 verder geconcretiseerd. Ondersteunen van jonge mantelzorgers (vinden, versterken, verbinden) Jaarlijks is er een contactmoment met de basisscholen in de gemeente Nederweert. Ter voorbereiding van de gastlessen en om de gastlessen te evalueren. In het schooljaar 2018/2019 worden er weer ZORRO gastlessen verzorgd in groep 7/8. Bij het Citaverde College in Nederweert is de gastles na een evaluatie aangepast. In samenwerking met de jeugdwerker van Centrum Jeugd en Gezin is het voorstel om te kijken naar een ambassadeur op de middelbare school om zo het thema ook op andere momenten en op een andere manier onder de aandacht te houden. Begin 2019 zal deze gastles weer plaatsvinden. Mantelzorgwaardering (vinden en verlichten) In overleg met de gemeente zijn de geregistreerde mantelzorgers dit jaar gewaardeerd met cadeaubonnen ter waarde van 30,00. Deze waren vrij te besteden bij de ondernemers uit de gemeente Nederweert. Maandelijks is er een mantelzorger in het bloemetje gezet als extra waardering. Tijdens de Dag van de Mantelzorg hebben ruim 200 mantelzorgers (in 2017 bijna 200) als bedankje een attentie van kaasshop Vurrukkulluk uit Nederweert ontvangen. Dit bedankje met een persoonlijk kaartje van hun hulpvrager is uitgedeeld met hulp van vrijwilligers. De mantelzorgers zijn opgegeven voor dit bedankje door hun hulpvragers. Daarnaast is er een waarderingsactiviteit georganiseerd op vrijdag 9 november bij De Dorpsherberg in Ospel. Mantelzorgers zonder hun hulpvragers waren welkom. Hier hebben 60 mantelzorgers aan deelgenomen. Dit zijn er 8 minder dan in 2017 maar in vergelijking met andere vergelijkbare gemeenten is dit een hoog aantal. Het boek klein geluk voor de mantelzorger werd aangeboden aan alle geregistreerde mantelzorgers. Het eerste boek werd officieel uitgereikt door wethouder Geraats bij steunpunt Leveroy. De mantelzorgwaardering was nog steeds een punt van discussie begin 2018. Deze werd vaak ervaren als karig. In de nieuwe werkgroep is, als eerste agendapunt, hier uitvoerig over gesproken, gehoord en begrepen met als resultaat meer berusting en begrip in de werkwijze van de gemeente: geen geldbedragen maar ontzorgen van de mantelzorger door het aanbieden van ondersteuning, begeleiding, bijeenkomsten en praktische waardering gericht op mantelzorg. In mei heeft Dagblad de Limburger n.a.v. een interview met de mantelzorgconsulent en een (ex)mantelzorger een artikel geplaatst: Nederweert: ontzorg de mantelzorger. Budgetten worden ingezet om mantelzorgers te ondersteunen. 3
Vrijwilligerszorg Het verknopen van vrijwilligerszorg met de steunpunten Er is minimaal twee keer per jaar contact met een vrijwilliger. Als een vrijwilliger start is er in de eerste maanden minimaal elke drie weken contact. Dit wordt afgebouwd. Afbouw is maatwerk. Afhankelijk van de wens van de vrijwilliger en de complexiteit van de casuïstiek waarin de vrijwilliger werkzaam is. De ingezette trend in 2016 van meer complexe hulpvragen met name door het Fact team GGZ Weert en Algemeen Maatschappelijk Werk maar ook van de casemanagers Hulp bij Dementie is gecontinueerd. Ook dit vraagt een intensieve ondersteuning aan vrijwilligers. In het voorjaar is een scholing gegeven door Hoormij. De inhoud van de scholing was met name gericht op het verkrijgen van handvatten voor het omgaan met slechthorende hulpvragers. Hier namen 9 vrijwilligers aan deel. In april is er een kennismakingsworkshop aangeboden door AMW(algemeen maatschappelijk werk) aan alle vrijwilligers in Nederweert. In het najaar heeft er een scholing/bijeenkomst plaatsgevonden met workshops. Vrijwilligers konden deelnemen aan twee workshops van de vijf; men kon zelf kiezen uit thema s rondom dementie, grenzen aangeven als vrijwilliger, somberheid (MetGGZ), zingeving en de sociale kaart (humanitas) Vanuit de werkgroep week van de eenzaamheid is door het steunpunt de workshop prikkelend communiceren georganiseerd voor eigen vrijwilligers en vrijwilligers van de steunpunten in de kernen. Door onvoldoende aanmeldingen is deze workshop geannuleerd. Conclusie evaluatie: in deze week werden diverse activiteiten aangeboden waardoor er een te groot aanbod was. De coördinator vrijwilligerszorg was structureel aanwezig bij de steunpunten in alle kernen. Resultaat: zichtbaar, herkenning en korte lijnen zowel voor hulpvrager als professional. In de doorontwikkeling van de Steunpunten is de coördinator tevens aangesloten bij de integrale werkoverleggen van de gemeente. Begeleiding contactpersoon; afstemming over casussen na huisbezoeken en bemiddeling vrijwilligers. Intensieve samenwerking met casemanagers dementie en wijkverpleging op locatie. De samenwerking met de WMO-consulenten en de regisseurs leefbaarheid zijn ook geïntensiveerd. In juli heeft bij Peerkesbosch in Nederweert een waarderingsbijeenkomst plaatsgevonden voor alle vrijwilligers van het steunpunt. Hier hebben 19 vrijwilligers aan deelgenomen. De kerstbijeenkomst in december bij Diverso is bezocht door 22 vrijwilligers. Tijdens deze bijeenkomsten ontvingen de vrijwilligers ook een attentie als waardering voor hun inzet in 2018. In de reguliere contacten die er zijn tussen de coördinator, contactpersoon vrijwilligers en de vrijwilligers is de tevredenheid besproken. Uiteraard is dit een subjectieve meting maar we mogen hier wel uit concluderen dat vrijwilligers zich erg betrokken voelen bij hun cliënten en hun werk. Zij ervaren dat zij de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben en dat zij weten bij wie ze terecht kunnen met vragen. Zij geven aan tevreden te zijn over de scholingsmogelijkheden maar er wordt weinig gebruik van gemaakt. Vrijwilligers willen graag iets doen voor een ander, betekenisvol bezig zijn maar niet teveel extra s ernaast. 4
In november 2018 heeft Etil research&marketing een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd onder onze vrijwilligers. In dit onderzoek zijn we gewaardeerd met een 7,7 als rapportcijfer. Om de vrijwilligers en netwerkpartners op de hoogte te houden van ontwikkelingen en overig nieuws is er drie keer per jaar een (digitale) nieuwsbrief uitgegeven. De Facebookpagina mantelzorgondersteuning en vrijwilligerszorg post wekelijks actuele onderwerpen, informatie, aankondigingen en een terugblik op activiteiten. Vrijwilligers Hulp bij Dementie Er zijn 12 vrijwilligers actief in 12 casussen bij Hulp bij dementie. Hulpvragen kunnen vrij snel opgepakt worden. Hierbij is een intensieve samenwerking met de casemanagers dementie essentieel. Daarnaast een intensieve begeleiding van de vrijwilliger. De drempel om vrijwilligerswerk te doen bij mensen met dementie blijft hoog. Werven van vrijwilligers In 2018 is geworven door structureel te adverteren in (digitale) weekbladen en op Facebook. Folders verspreiden bij huisartsen en praktijken in Nederweert. Individuele acties bij netwerken. Resultaat 7 nieuwe vrijwilligers. Het totale aantal vrijwilligers is 51 (in 2017 53). Daarnaast heeft het steunpunt bij de Zorggroep intern geworven door contact te leggen met verzuimconsulenten met als doel om langdurig zieken die nog niet terug kunnen in het arbeidsproces in te zetten als vrijwilliger. Helaas heeft dit niets opgeleverd. Ook het contact met UWV om nog een keer de mogelijkheden van vrijwilligerswerk onder de aandacht te brengen heeft niks opgeleverd. UWV richt zich op terugkeer naar betaald werk. Indien werklozen vrijwilligerswerk willen doen dienen zij zelf dit initiatief te nemen. Het UWV bemiddeld hier niet in. De mogelijkheden van vrijwilliger zijn bij het steunpunt vrijwilligerszorg wordt onder de aandacht gebracht bij de steunpunten; samenwerken en verbinden met als gezamenlijk doel de vraag van de hulpvrager te beantwoorden. 5