O M G EVI N G S D I E N ST FLEVOLAND & GODI EN VECHTSTREEK Gemeente Bussum De heer B. Stolk Postbus 6000 1400 HA BUSSUM Verzenddatum Bijlagen Kenmerk 2 0 MEl 2015 150519/ARO/kbe-001 Onderwerp: Aarden wai (grondwal/geluidswal) De Nieuwe Vaart te Bussum Geachte heer Stolk, Op 13 en 28 april heeft u per e-mail de OFGV verzocht advies te geven over de bodemkwaliteit van de grondwal (geluidswal) op de Nieuwe Vaart in Bussum. U stelde daarbij de volgende vragen: 1. Wat is de mate van verontreiniging van de aarden wal? 2. Is er sprake van een risico voor de volksgezondheid door de verzakkingen van de wal aan de zuidzijde? 3. Indien er verzakkingen aan de noordzijde gaan plaatsvinden in het water wat is dan het milieukundig risico? 4. Welke (milieukundige) aspecten zijn nog meer relevant bij dit gevoelige dossier? Naast bovenstaande vragen stelde u op 13 mei jongstleden, telefonisch nog een vijfde vraag: 5. Wat is de bodemkwaliteit onder de grondwal op maalveldhoogte en is die kwaliteit van invloed om een mogelijke toekomstige bestemmingsplanwijziging en aanvraag van een omgevingsvergunning (bouw). Bovenstaande vragen probeer ik zo volledig mogelijk te beantwoorden. Ik wil daar wel een kanttekening bij plaatsen. De resultaten van een bodemonderzoek zijn altijd een momentopname. Het kan voorkomen de kwaliteit in werkelijkheid een heterogeen karakter heeft. Dit betekent dat bij de beantwoording van uw vragen soms aannames worden gedaan. Het is niet ondenkbaar dat die aannames, na uitvoering van gericht aanvullend bodemonderzoek, niet juist blijken te zijn. Indien deze situatie zich voordoet, is de OFGV niet aansprakelijk voor de juridische en financiële gevolgen van zo'n veronderstelling. Situering locatie De aarden wal is gelegen ter hoogte van De Nieuwe Vaart in Bussum en is omstreeks 1987 aangebracht, Het terrein is kadastraal bekend: gemeente Bussum, perceel B, nummer: 6210. Op de volgende pagina is de locatie weergegeven (rood gearceerd). Botter 14-15 Postbus 2341 i 8203 AH Lelystad i (088) 6333 000 i info@ofgv.nl i www.ofgv.nl Bank Nederlandse Gemeenten 28.51.56.152 i IBAN: NL62BNGH0285156152 i BTW nr.: NL.85.17.98.615.B01 i KvK: 55.64.18.57
KENMERK DA TUM PAGINA 150519/ARO/kbe-001 2 SM01B 620 De aarden wal heeft een oppervlakte van 1820 m2. De wal is 4 meter hoog en doet aan de noordzijde dienst als geluidswal voor de daar liggende woningen. De wal heeft een totaalvolume van 7.280 m3 (exclusief uitlevering). Een m3 grond weegt ongeveer 1,6 ton. Totale vracht van de grondwal is ongeveer 11.648 ton. Het grondlichaam bestaat voornamelijk uit verontreinigde grond afkomstig van een oude rioolwaterzuiveringsinstallatie. 1. Wat is de mate van verontreiniging van de aardenwai? De grondwal is twee keer analytisch onderzocht. Beide onderzoeken werden verricht door Wareco. - Het eerste onderzoek, genaamd: 'Bodemonderzoek grondwal aan de Nieuwe Vaart te Bussum' is van 16 november 2011 en heeft als kenmerk: BB99, RAP20111025. Het onderzoek beperkt zich tot de wanden van de grondwal omdat het uitgangspunt was om de constructie van de grondwal te herstellen. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat de wanden van de grondwal maximaal licht verontreinigd zijn met zware metalen, PAK en minerale olie. Naast de chemische parameters is ook (indicatief) onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van asbest. Visueel en analytisch is op de locatie geen asbestverdacht materiaal aangetroffen. Gebaseerd op het Besluit bodemkwaliteit voldoet deze grond (indicatief) aan de bodemkwaliteitsklasse 'industrie'. - Het tweede onderzoek richtte zich op de kern van de grondwal. Ook dit onderzoek is verricht door Wareco, genaamd: 'Bodemonderzoek kern grondwal De Nieuwe Vaart' te Bussum, datum: 29 mei 2012, kenmerk: BA74, RAP20120525. Hieronder de resultaten: De bovengrond is tot maximaal 1,5 m-mv is zintuiglijk schoon. Na analyse blijkt deze laag matig verontreinigd met zink en PAK. De overige parameters zijn maximaal licht verhoogd. Dit deel van de grondwal is (indicatief) te beschouwen als industriegrond. De, zintuiglijk met kolen en glas verontreinigde, bodemlaag van circa 1,5 tot 2,5 m-mv is matig verontreinigd met PAK en zink. In dit deel van de grondwal zijn de gehalten zo hoog dat deze grond (vooralsnog) niet toepasbaar is. De, zintuiglijk met kolen en glas verontreinigde, bodemlaag van circa 2,5 tot 4,0 m-mv is sterk verontreinigd met PAK en matig verontreinigd met lood en zink. De overige parameters zijn maximaal licht verhoogd. Deze laag is indicatief als industriegrond toepasbaar.
150519/ARO/kbe-001 3 Samenvattend De algemene bodemkwaliteit van de grondwal geeft een heterogeen beeld en is plaatselijk licht-, matig- en sterk verontreinigd. De indicatieve kwaliteitsbepaling voor hergebruik van deze grond varieert van industriegrond tot niet toepasbaar. Verwerking van niet toepasbare grond is aanzienlijk duurder dan het verwerken van industriegrond. De grens tussen 'industrie' en 'niet toepasbaar' is bij deze grondwal erg klein. Kosten verwijdering Bij de inschatting van de kosten van het verwijderen van de grond maak ik onderscheid tussen 2 scenario's. Scenario 1 gaat uit van niet toepasbare grond. Scenario 2 betreft het verwijderen van industriegrond. Op basis van deze indeling schat ik de globale kosten van verwijderen (inclusief transport, exclusief milieukundige begeleiding, handeling en verwerking): Afvoerkosten "niet toepasbaar/reinigbaar" 47/ton * 11.648 = 550.000 Afvoerkosten "industrie" 33/ton * 11.648 = 380.000 De kans is groot dat de partij grond als 'niet toepasbaar' wordt geclassificeerd. Uiteraard is de uitvoering van een APO4-partijkeuring een vereiste om hierin duidelijkheid te krijgen. Als wordt gekozen voor afvoer, adviseer ik de partijkeuring op locatie te doen (insitu partijkeuring conform het Besluit bodemkwaliteit). 2. Is er sprake van een risico voor volksgezondheid door de verzakkingen van de wal aan de zuidzijde? De onderbouwing van de achtergrond-, streef- en interventiewaarden van grond en grondwater zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek op basis van de maximale blootstellingsdosis, ook wel Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau voor de mens (MTRhumaan). Dit is de maximale dosis van een stof in milligram per kilogram lichaamsgewicht dat mensen dagelijks mogen 'binnen krijgen'. Bij de vaststelling van de dosis is rekening gehouden met kwetsbare groepen, zoals kinderen. Blootstelling Risico's voor de mens kunnen alleen optreden als hij of zij daadwerkelijk wordt blootgesteld aan de verontreinigende stoffen en hij of zij die stoffen dus ook daadwerkelijk 'binnen krijgt'. Er zijn voor landbodems drie belangrijke blootstellingsroutes voor de mens: 1. Het 'opeten' van gronddeeltjes, die aan de handen zijn blijven 'plakken' bij direct contact met de bodem en met bodemstof (in huis). Dit treedt vooral op bij kleine kinderen die op de (onverharde) grond spelen, maar is ook voor volwassenen van belang, bijvoorbeeld bij tuinwerkzaamheden, maar in mindere mate ook binnenshuis. 2. Het eten van gewassen die zijn geteeld op verontreinigde grond. 3. Het uitdampen van verontreinigende stoffen vanuit de bodem naar de binnenlucht in woningen. Ad 1 In normale omstandigheden wordt geen contact gemaakt met de verontreinigde grond. In ieder geval niet zodanig dat ingestie plaatsvindt van gronddeeltjes via hand- en mondcontact. Dit geldt ook voor werkzaamheden in en nabij de grondwal. Indien gewerkt wordt met handschoenen, is geen contact mogelijk en dus ook geen sprake van blootstelling. Ad 2 Op en rondom de grondwal worden geen gewassen geteeld. Blootstelling via het eten van gewassen is niet van toepassing. Ad 3 Alle gevonden verontreinigende stoffen zijn immobiel en dampen niet uit naar omliggende kruipruimten. Ook hier is geen sprake van blootstelling.
150519/ARO/kbe-001 4 Samenvattend Als er weinig of geen blootstelling is, zijn er ook weinig of geen risico's voor de mens. Dit geldt bijvoorbeeld als de landbodem helemaal voorzien is van een verhardingslaag. Als er veel blootstelling is, dan is de kans groter dat een bodemverontreiniging leidt tot overschrijding van de maximale blootstellingdosis voor de mens (het MTR-humaan). Dit geldt bijvoorbeeld voor een moestuin, waar er veel direct contact is met de bodem en waar consumptiegewassen worden geteeld. Kijkend naar de hoogte van de aangetroffen gehalten in de grondwal in relatie tot de blootstellingroutes, is het onwaarschijnlijk dat het MTR-niveau van individuele stoffen wordt overschreden. Bovenstaande conclusie is een aanname. Voor meer zekerheid is een berekening nodig via een blootstellingsmodel voor humane risicobeoordeling van bodemverontreinigingen. 3. Indien er verzakkingen aan de noordzijde gaan plaatsvinden in het water wat is dan het milieukundig risico? Om deze vraag te beantwoorden is gekeken naar de kans dat deze situatie zich voordoet. Vooralsnog acht ik de kans klein dat verontreinigde grond van de grondwal in aanraking komt met het aangrenzende oppervlaktewater. Deze conclusie stel ik op basis van de weelderige begroeiing van de noordzijde van de grondwal. Vooral de aanwezigheid van klim- en slingerplanten zorgen voor een dicht wortelpakket waardoor verzakkingen minder snel optreden. Gezien het feit dat de concentraties aan verontreinigende stoffen in de wanden van de grondwal over het algemeen licht verhoogd zijn, is een negatieve beïnvloeding van de waterkwaliteit als gevolg van contact met deze grond niet te verwachten. Dit geldt niet voor de kern van de grondwal. Hier zijn de concentraties aan verontreinigde stoffen zo hoog dat beïnvloeding denkbaar is. Volledige zekerheid hieromtrent is pas mogelijk op het moment dat meer gegevens aanwezig zijn over het bindingsgedrag van de verontreinigen aan de grond- en lutumdelen. 4. Welke (milieukundige) aspecten zijn nog meer relevant bij dit gevoelige dossier? Hier is de vraag relevant of de grondwal een nuttige toepassing is of dat er sprake is van een (tijdelijk) werk. Deze vraag is relevant voor de bepaling van het wettelijk kader (Wet bodembescherming of Besluit bodemkwaliteit). Voor de zekerheid heb ik deze vraag voorgelegd aan de heer F. de Graaf van de provincie Noord-Holland. De heer De Graaf reageerde in een e-mail (datum: 10-12-2014) als volgt: "Ik ga er vanuit dat de grondwal is aangebracht onder de destijds geldende wet- en regelgeving. Laten we er daarom vanuit gaan dat er sprake is van een toepassing van grond, zodat de grondwal geen deel uitmaakt van de bodem. Als de grondwal zijn functie verliest, moet hij worden verwijderd. Het verwijderen van de grondwal kan dan plaatsvinden onder het Besluit bodemkwaliteit. Daarby is de Wet bodembescherming niet van toepassing. Een saneringsplan en beschikking zyn daarom niet nodig. Ik wil wel adviseren om een (verkennend) bodemonderzoek uit te laten voeren nadat de grondwal is verwijderd. Op die manier kun je vaststellen of de grondwal kan hebben geleid tot verontreiniging van de bodem (overigens vermoed ik dat de nulsituatie niet bekend is). Als er voor toekomstige ontwikkelingen op de locatie grondverzet nodig is, is het ook nodig om de bodemkwaliteit vast te stellen." 5. Wat is de bodemkwaliteit onder de grondwal op maaiveldhoogte en is die kwaliteit van invloed om een mogelijke toekomstige bestemmingsplanwijziging en aanvraag van een omgevingsvergunning (bouw). Voor het verwijderen van de grondwal is de Wet bodembescherming niet van toepassing. Dit verandert op het moment dat de grond is afgevoerd en weer contact mogelijk is met de oorspronkelijke bodem. Om te bepalen of deze grond geschikt is voor de beoogde bestemming, is de uitvoering van een bodemonderzoek een vereiste.
150519/ARO/kbe-001 5 Vanuit verschillende historische gegevens is bekend dat de oorspronkelijke bodemlaag hoge concentraties bevat aan zware metalen, olie en pak. Immers, deze bodemkwaliteit komt overeen met de oorspronkelijke bodemkwaliteit van de periode waarin de locatie in gebruik was als rioolwaterzuivering. Vermoedelijk is de omvang van de vlek dusdanig groot dat de provincie Noord-Holland daarvoor het bevoegd gezag is en dat sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging. Omgevingsvergunning (bouw) Volgens de bouwverordening van de gemeente Bussum mag niet worden gebouwd op verontreinigde grond. In dit kader belemmert de vermoedelijke bodemkwaliteit de ontwikkeling van het terrein. Voor de locatie geldt dan dat een omgevingsvergunning (bouw) niet eerder in werking kan/mag treden (artikel 6.2c van de Wabo) nadat de verontreiniging op deze locatie: - is gesaneerd, (onder saneren wordt ook verstaan het isoleren van de verontreiniging) of; - nader onderzocht is en uit het onderzoek blijkt dat er geen beschikking inzake ernst noodzakelijk is, of; - dat er een BUS melding is gedaan en als gevolg daarvan een sanering heeft plaats gevonden. Ik ga ervan uit u hierbij voldoende te hebben geïnformeerd. Als u nog vragen of opmerkingen heeft naar aanleiding van deze brief kunt u contact opnemen met dhr. A.R. Roeten, bereikbaar op telefoonnummer 0622674847 en/of per mail a.roeten@ofqv.nl. Hoogachtend, Namens de dire ur van de Omgevingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek; Dhr..G. Brakkee Afdelingshoofd Vergunningen en Expertise
Postbus 8203 BTW info@ofgv.nl O M G EVI N G S D I E N ST FLEVOLAND & GOOlEN VECHTSTREEK Gemeente Bussum De heer B. Stolk Postbus 6000 1400 HA BUSSUM Verzenddatum Bijlagen Kenmerk 150520/ARO/kbe-001 Onderwerp: Aanvulling advies aarden wal (grondwal/geluidswal) De Nieuwe Vaart te Bussum Geachte heer Stolk, Op 19 mei jongstleden heeft u van mij een schriftelijk advies ontvangen waarin ik enkele vragen beantwoord inzake de milieuhygiënische bodemkwaliteit van de aarden wal aan De Nieuwe Vaart in Bussum en de eventuele verwijdering daarvan. Aansluitend op dit advies ontvangt u via deze brief een aanvulling. De aanvulling heeft betrekking op de mogelijkheid de grondwal dieper te ontgraven dan het oorspronkelijke maaiveld. Na bestudering van het ontwerp van de aarden wal stel ik vast dat de constructie een halve meter dieper reikt dan het oorspronkelijke maaiveld. Ter onderbouwing heb ik een oude constructietekening bijgevoegd, zie figuur 1. Figuur 1: constructietekening grondwal. 150 VARfABEL 100 100 10_nj AFDEl(GROND vor, REBOUWINGSE ns nker øl6 h.oh.50m - - -_ERFSCHEJDING anker ø20 h.o.h 1,50 m DRA!N 60 HOPE - FOL1E DjK_15 m1m_ {AANVULUNG MET 7AND doorsnede 100 A Uit deze tekening blijkt dat onder de constructie 40 cm zand is aangebracht. Dit zandlichaam bevindt zich onder het oorspronkelijk maaiveld. Botter 14-15 2341 AH Lelystad i (088) 6333 000 Bank Nederlandse Gemeenten 28.51.56.152 i IBAN: NL62BNGH0285156152 i www.ofgv.nl nr.: NL.85.17.98.615.B01 KvK: 55.64.18.57
150520/ARO/kbe-001 2 Wanneer ik dit aspect vertaal naar de mogelijke toekomstige ontgraving van dit grondlichaam, zou dat betekenen dat het, conform het Besluit bodemkwaliteit, is toegestaan om 40 a 50 cm dieper te ontgraven dan de huidige maalveldhoogte. De voordelen daarvan zijn evident. Het vergemakkelijkt de toekomstige uitgifte van de grond omdat er meer ruimte aanwezig is voor het aanbrengen van nieuwe funderingen en daarmee de mogelijkheid eventueel achtergebleven restverontreinigingen te isoleren dan wel te saneren. Ik ga er daarbij nog steeds vanuit dat de kwaliteit van de oorspronkelijke grond (onder de grondwal) van dezelfde kwaliteit is als de grond die in het grondlichaam aanwezig is. Dat zou betekenen dat na verwijdering van de aarden wal sprake is van de aanwezigheld van een sterke bodemverontreiniging met zware metalen olie en pak. Als dit het geval is dient de provincie aanvuilend een uitspraak te doen over de ernst, de spoedeisendheid en eventueel sanerende maatregelen. Aangepaste versie kosten verwijdering Wanneer ik bovenstaande aspecten verdisconteer in de inschatting van de kosten van het verwijderen van de aarden wal, ziet het plaatje er als volgt uit: Oppervlakte aarden wal = 1820 m2. Hoogte = 4,5 meter. Inhoud = 8190 m3. Een m3 grond weegt ongeveer 1,6 ton. Totale vracht van de grondwal = 13.104 ton. Op basis van deze indeling schat ik de globale kosten van verwijderen (inclusief transport, exclusief milieukundige begeleiding, handeling, verwerking en aanvullende onderzoeken): 1. Afvoerkosten "niet toepasbaar/reinigbaar" 47/ton * 13.104 = 615.888,-- (worst case scenario) 2. Afvoerkosten "industrie" 33/ton * 13.104 = 432.423,-- (best case scenario) Bovenstaande kostenraming is een inschatting. In werkelijkheid kunnen de hoeveelheden variëren evenals de kwaliteit van de af te voeren grond. Ik ga ervan uit u hierbij voldoende te hebben geïnformeerd. Als u nog vragen of opmerkingen heeft naar aanleiding van deze brief kunt u contact opnemen met dhr. A.R. Roeten, bereikbaar op telefoonnummer 0622674847 en/of per mail a.roeten@ofqv.nl. Hoogachtend, Namens de directeur van de Om vingsdienst Flevoland & Gooi en Vechtstreek; Dhr. A.G. Brakkee Afdelingshoofd Vergunningen en Expertise