Themabijeenkomst: Gezond en veilig werken in de keten Programma Zelfregulering Gezond en Veilig Werken 26 maart 2015 Kennismaken met Rijksbreed 15 mei 2009
Introductie Gezond en veilig werken houdt niet op bij het eigen bedrijf. Bedrijven werken samen met partijen zoals leveranciers, opdrachtgevers, onderaannemers en eindgebruikers. Het is een uitdaging om met alle partijen in de keten goede (werk)afspraken te maken over gezond en veilig werken. De volgende vragen staan centraal: Hoe zorg je ervoor dat alle bedrijven binnen de keten zich bewust zijn van en handelen naar de gemaakte afspraken? Hoe kunnen zij samen een gezonde en veilige keten vormgeven binnen de bestaande kaders en context? Wat kunnen brancheorganisaties betekenen voor het organiseren van gezond en veilig werken in de keten? Projectteam Zelfregulering Gezond & Veilig Werken Rutger de Vos Cees Meijer Sabine van Eck Krista Visscher Martinette Boonekamp Tessa van Puijenbroek
Flow van de middag Als opener vertelt Andrew Wiersma van Bouwend Nederland over de rol en uitdagingen voor brancheorganisaties bij gezond en veilig werken in de keten Voordat we aan de slag gaan met nieuwe ideeën, laten we ons eerst inspireren door drie presentaties: Welkom door Programma manager Rutger de Vos en afdelingshoofd Rob Triemstra waarna Johan Keuning van Friso Bouw vertelt wat ze hebben geleerd van een ketenaanpak project o Code verantwoord marktgedrag voor schoonmaak en glazenwasserbedrijven (SBO) o Instrument voor dialoog in de keten (TNO) o Position paper ketenbenadering in de chemie (Veiligheid voorop). Na de inspiratieronde gaan we en met Brigitte Nijland over wat branches en bedrijven kunnen doen en wat zij daarvoor nodig hebben (van de overheid) Tot slot sluit Rob Triemstra de middag af en is het tijd om met elkaar door te praten tijdens de borrel met elkaar en Luuk Oosting in gesprek over zijn idee voor het uitwisselen van informatie in de steeds wisselende ketens
Rob Triemstra heet u van harte welkom! Opening Programmamanager Rutger de Vos opent met twee vragen: Hoe ziet de keten van uw branche of bedrijf eruit? Welke knelpunten ervaart u?
Presentatie Bouwend Nederland - Andrew Wiersma Andrew Wiersma vertelt dat Bouwend Nederland bij het onderwerp Gezond en Veilig werken in de keten buiten de eigen kaders treedt. Bouwend Nederland stelt zich actief op om in de ontwerpfase aandacht te vragen voor de uitvoering, zodat opdrachtgevers en ontwerpers er rekening mee houden dat het werk ook gezond en veilig uitgevoerd kan worden. Daarnaast ondersteunt Bouwend Nederland haar leden met onderzoek. Zo is er onderzoek gedaan waaruit bleek dat er in 80% van de bestekken weinig aandacht is voor gezond en veilig werken. Daarnaast ondersteunt Bouwend Nederland haar leden door aandacht te geven aan goede praktijken. Andrew noemt de bouw van de Sluiskiltunnel als voorbeeld. Dit project heeft vanuit de provincie Zeeland (opdrachtgever) een projectleider met een achtergrond in de chemie, die de aandacht voor het voorkomen van ongelukken erg laag vond in vergelijking met zijn eerdere branche. In dit project is een bonus verbonden aan beperken van het aantal ongevallen. Bouwend Nederland vraagt aandacht, ondersteunt en verbindt. De verantwoordelijkheid ligt bij de bedrijven en hun ketenpartners zelf. 5 Governance Code Opdrachtgevers en opdrachtnemers werken samen om de veiligheid in hun eigen organisatie te verbeteren en een voorbeeld te zijn voor de gehele sector.
6
7 Presentatie Friso - Johan Keuning Samenwerken aan een veilige bouwplaats
8
Inspiratieronde Position paper ketenbenadering chemie Willem Vriesendorp Code Verantwoordelijk Martkgedrag schoonmaak Nico Koch Instrument voor Dialoog Robert Bezemer
Position Paper Ketenbenadering Willem Vriesendorp (VHCP) Willem Vriesendorp vertelt over het gedachtengoed achter het position paper. Het is belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor de keten en over je grenzen heen te kijken. Veiligheid Voorop ziet dit als de maatschappelijke plicht van bedrijven. De uiterste consequentie is dat je geen zaken doet met een bedrijf dat je niet vertrouwt. Bedrijven in de chemie hebben veel aandacht voor veiligheid vanwege de juridische consequenties. Willem Vriesendorp pleit voor een meer ethische benadering in plaats van een strikt juridische: ben je aansprakelijk of ben je verantwoordelijk? 10
Code Verantwoordelijk Marktgedrag Nico Koch (OSB) De code gaat uit van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor goede arbeidsomstandigheden, voor je eigen personeel én voor de mensen die bij je komen werken. De bedrijven ondertekenen een zelfverklaring. De codecommissie acteert op signalen uit de markt en kan gele, rode en groene kaarten uitdelen. Belangrijk resultaat is dat er in de aanbestedingen meer aandacht is voor kwaliteit. De markt begint ook om het keurmerk van OSB te vragen. Punt van aandacht is nog de communicatie met opdrachtgevers. Dit is lastig omdat zij niet georganiseerd zijn. 11 4/16/2015
Instrument voor Dialoog Robert Bezemer (TNO) Robert Bezemer vertelt hoe voor Rijkswaterstaat een instrument is ontwikkeld om met ketenpartners in gesprek te gaan over veiligheid, met name over de cultuur en gedrag kant. De tool is een hulpmiddel om over de juiste dingen met elkaar te spreken en juist ook de moeilijke onderwerpen aan te snijden. Juist wanneer er verschil van inzicht is, is er een haakje voor een gesprek. 12 4/16/2015
Workshops Toekomstperspectief voortbouwend op lessons learned Friso bouw Luuk Oosting & Tessa van Puijenbroek Vervolgstappen voor jezelf en partners Brigitte Nijland & Sabine van Eck
Workshop Vervolgstappen In de workshop worden drie vragen besproken: Kijk ook naar veiligheid in de gebruiksfase; Moeilijk om elkaar aan te spreken, we doen het altijd zo ; Instituties (bv vakopleidingen) vallen weg; Branche faciliteert bedrijven en doet ook ondersteuning van de opdrachtgever; Rol van opdrachtgevers: Kan de opdrachtgever wel overal voor verantwoordelijk zijn? Heeft hij voldoende kennis daarvoor? Branche: deskundigheidsbevordering opdrachtgever, oa handreiking voor goed aanbesteden, b.v. in de schoonmaak, keurmerk of voorwaarden om tot de branche toe te treden; Voorbeeldrol overheid als opdrachtgever: bij aanbestedingen gezond en veilig werken laten meewegen; Overheid: Omgeving opvoeden; I-SZW: aandacht voor de keten en rol opdrachtgever; O&O-fondsen: investeren in scholing en lesprogramma s op alle niveau s; Overheid: verplicht advies G&VW voor opdrachtgevers 14
Workshop Toekomstperspectief Luuk Oosting licht toe welke lessen hij geleerd heeft uit het project i.s.m. Frisobouw en betrokken onderaannemers. Een belangrijke uitdaging is de constante borging van gezond en veilig werken in veranderende ketens. Daarom zou er volgens Luuk Oosting een overkoepelend initiatief moeten komen waar alle partijen op aan kunnen haken. Gezocht moet worden naar gemeenschappelijke doelen en belangen rondom gezond en veilig werken zodat er een gedeelde beleving van veiligheid onstaat. Zijn vraag hoe we die gedeelde beleving tot stand kunnen brengen. Uit de discussies blijkt dat de opdrachtgever een belangrijke rol heeft. Die moet het dragen. In de bouw opdrachtgevers in een eerdere fase de uitvoerder kan betrekken. KVGM-plannen mogelijk uitkomst kunnen bieden.... de vraag is hoe je er voor zorg dat problemen/risico s die wel worden opgemerkt, ook structureel worden opgepakt. we terug zouden moeten naar het model van vroeger waarbij men elkaar kende en wist dat je in de toekomst elkaar opnieuw zou tegenkomen. 15
16 Dank aan alle deelnemers voor de actieve bijdrage!
Deelnemers Aalt den Herder, Arbouw Andrew Wiersma, Bouwend Nederland Albert Van der Burg, STIGAS A. Zandbergen, Zero Accidents Netwerk Barend Moleman, Gemeente Rotterdam Danielle Gevers Deynoot, EVO Sandra de Bont, VOTOB Eddy Kuipers, StartWerkBlijfVeilig E. Nieuwenhuis, Shanks Nederland BV Erna Bak, VBZ Esmée van Kampen, VHP Human Performance Francis Minnema, Stichting Arbo Flexbranche Henk Jan Manuel, RIVM Henk Schuur, BFBN Jan Faber, MBO Raad Jan de Waal, FNV Publiek Belang Johan Keuning, Friso Bouwgroep Jos van der Borgt, SBD Kees Peereboom, VHP Human Performance Kees Schotsman, TU Delft/ VSNU Luuk Oosting, StartWerkBlijfVeilig Maria Nelissen, Afvalstoffendienst, gemeente 's-hertogenbosch Martin van Teijlingen, Stichting Industriële Reiniging Mathijs Bakker, Dura Vermeer Divisie Infra BV Mirjam Hensels - van den Broek, MBO Raad Nico Koch, OSB Nicole Wolters, STL Pepijn van Wijnen, Bureau Hoe?Zo! Peter Hecker, VSB Rick Riggelink, Voorbij Funderingstechniek Robert Bezemer, TNO Sonja Baljeu, CNV Victor Zuidema, VeiligheidNL Willem Vriesendorp, Veiligheid Voorop/ VHCP Wim van Baalen, FloraHolland Wim van de Putte, Hertel BV A. Neefs, Heijmans