Adviesraad Sociaal Domein Postbus 5 5340 BA Oss E-mail gemeente@oss.nl www.oss.nl Postbus 5 5340 BA Oss Wilt u bij uw reactie de datum van deze brief en ons kenmerk vermelden? Datum Behandeld door Doorkiesnummer 17-12-2018 3649184 S. Dohmen 5772 Onderwerp Uw kenmerk Advies Nibud MER 2018 20180009 Geachte leden van de Adviesraad Sociaal Domein, Op 29 augustus heeft uw adviesraad op ons verzoek advies uitgebracht over de Minima Effect Rapportage (MER) van het Nibud. Wij danken uw adviesraad voor het uitgebreide advies en de toelichting. Op 6 september was het rapport en uw advies geagendeerd voor de adviescommissie Sociaal Bestuurlijk. Zij hebben deze informatie voor kennisgeving en beantwoording van hun vraag aangenomen. Op 29 oktober hebben wij in een gesprek met de Kenniskring WIAS aangegeven hoe wij omgaan met uw adviespunten. Zoals bevestigd per mail van 6 november. Op uw verzoek doen we dat met deze brief nog een keer schriftelijk. Wij hebben deze rapportage laten uitvoeren om te meten wat het financiële effect is van onze minimaregelingen op inwoners met een laag inkomen. Daarmee kunnen we ook de vraag van de gemeenteraad beantwoorden of een verhoging van de inkomensgrens bijdraagt aan het voorkomen van de armoedeval. Daarnaast willen de uitkomsten gebruiken wanneer wij volgend jaar ons beleid gaan herzien. 1. De ASD adviseert om bij de organisaties en partners die actief zijn in de armoedebestrijding te toetsen of de uitkomsten van de MER2018 herkenbaar zijn. Zien zij in hun praktijk de groepen die volgens het Nibud niet kunnen rondkomen?
2 Antwoord: We zijn continu in gesprek met onze partners. Ook over de uitkomsten van de MER. Zij herkennen grotendeels de uitkomsten. Ook met hen hebben we afgesproken de uitkomsten mee te nemen in het nieuwe beleidskader. 2. De ASD adviseert om voor deze doelgroep cursussen en begeleiding te organiseren en dat breed bekend te maken en te communiceren om zo de doelgroep te bereiken. Antwoord: Er worden cursussen georganiseerd voor deze doelgroep. We publiceren daar regelmatig over en nodigen ook gericht mensen uit. 3. De ASD adviseert om inwoners met een laag inkomen hulp van energieadviseurs of gratis/goedkope energieboxen aan te bieden. Antwoord: Er zijn mogelijkheden voor inwoners om advies te krijgen ten aanzien van energiebesparing. 4. De ASD adviseert de gemeente om het plan om de inkomenspositie van specifieke doelgroepen te verbeteren voortvarend ter hand te nemen en uit te voeren en daarbij ervaringsdeskundigen (ouders en kinderen) te betrekken om uit de praktijk te horen wat nodig is. We adviseren daarbij goed oog te hebben voor schaamtegevoelens die vaak met armoede gepaard gaan. Bij kinderen geldt vooral dat zij niet anders willen zijn. Armoede is daardoor extra moeilijk te signaleren. Doorvragen bij kinderen door professionals is dan extra aan de orde. De ASD adviseert om zo spoedig mogelijk met een concreet voorstel te komen om de inkomenspositie van specifieke doelgroepen te verbeteren. Antwoord: Bij de ontwikkeling van het nieuwe beleidskader zullen we ook aandacht hebben voor specifieke doelgroepen. Dat is een van de redenen waarom de MER hebben laten uitvoeren. Ervaringsdeskundigheid is daarbij belangrijk en evenals het wegnemen van schaamte. Op dit moment hebben we al specifieke regelingen voor kinderen en een extra fonds voor ouderen in armoede. 5. De ASD adviseert het aanvraagproces te vereenvoudigen om versnippering te voorkomen en overzichtelijkheid te vergroten. Door middel van een betere voorlichting en de toegang tot de gemeentelijke minimavoorzieningen makkelijker te maken door zich aan te sluiten bij het programma "Bereken je Recht". Waardoor bijvoorbeeld sociale en
3 jeugdteams direct digitaal een dergelijk Kindpakket (plus andere inkomensvoorzieningen voor minima) kunnen aanvragen. Antwoord: Voor de aanvraag voor minimaregelingen willen we niet aansluiten bij een landelijk rekenprogramma. Wij geloven in maatwerk en een gesprek. Op deze manier kunnen we beter beoordelen wat iemand nodig heeft en of er nog andere problemen. Wel zijn we aan het kijken of we een gezamenlijke toegang kunnen organiseren voor de voorzieningen in het flankerend armoedebeleid. 6. De ASD adviseert om over de inhoud van het pakket in gesprek te gaan met kinderen en jongeren, die in de gemeente Oss wonen. Dit kan ervoor zorgen dat het aanbod overeenkomt met de behoeften van deze kinderen jongeren. Zie adviespunt 4. 7. De ASD adviseert de gemeente om meer energie en geld te investeren om mensen te helpen met vinden van en het begeleiden naar betaald werk. Antwoord: De gemeente Oss heeft als belangrijkste prioriteit op Werk & Inkomen het vinden van betaald werk. Dat is volgens ons nog steeds de beste manier om goed mee te kunnen doen in de samenleving en armoede en schulden te voorkomen. Wanneer betaald werk niet mogelijk is, zoeken we naar een passend alternatief en hebben we de inkomensvoorzieningen als vangnet. 8. De ASD adviseert de gemeente om de vergoeding van reiskosten in de bovengenoemde zin toe of aan te passen. (vergoeding van reiskosten die niet door de werkgever worden vergoed). Antwoord: Reiskosten van werkenden zijn primair verantwoordelijkheid van de werkgever. Hierover maken werkgever en werknemer afspraken. Incidenteel, bij bijzondere omstandigheden kunnen reiskosten voor werkenden vanuit de bijzondere bijstand betaald worden. Dit is maatwerk. 9. De ASD adviseert om, naast intermediairs en sociale teams, ook inwoners uit de doelgroep te bevragen naar het gebruik van de regelingen. Niet alleen of ze weten van het
4 bestaan van de regelingen, maar ook of het aanvraagproces aansluit bij hen? Wat hebben zij nodig om de regelingen te gaan gebruiken? Antwoord: Zie adviespunt 4. 10. De ASD adviseert om breed, herhaaldelijk en langdurig te communiceren wat in Oss aan inkomensondersteuning mogelijk en beschikbaar is. Antwoord: In ieder sociaal team participeert een consulent inkomen. De sociaal werkers in het team kunnen daar direct een beroep op doen. Het team inkomensondersteuning (BBK) organiseert regelmatig voorlichting, spreekuren en heeft veel contact met partners. Ook via de campagne Samen slimmer met geld besteden we veel aandacht aan het bereik van onze regelingen. 11. De ASD adviseert bij voorlichting geven ook te denken aan het voorlichting geven op hoe te signaleren en wat vervolgens te doen. B.v. verwijzing naar sociaal team, consulenten of cliëntondersteuning. Immers op scholen, bij het keukentafelgesprek, bij de huisartsen, kraamzorg, psychologen, sportclubs, enz. kan men meer alert zijn op naderende financiële problemen van de mensen die zij zien. Mogelijk een publieke campagne a la Sire, die ook specifiek gericht is op deze intermediairs. Antwoord: Zie adviespunt 10. 12. De betalingscapaciteit van huishoudens voor de gemeentelijke heffingen en de waterschapslasten wordt gezamenlijk berekend, waardoor de betalingscapaciteit maar één keer wordt ingezet. Voor AOW-ers geldt de AOW-norm ipv de bijstandsnorm. Gegeven het positieve effect hiervan op de laagste inkomens, adviseren wij het huidige beleid voort te zetten. Antwoord: Wij zijn voornemens het huidige beleid te handhaven. 13. De ASD adviseert om bij een beroep op bijzondere bijstand van een inwoner rekening te houden met de in de tijd volgordelijke afwikkeling van de gebeurtenissen. Antwoord: Bij de beoordeling van bijzondere bijstand wordt altijd de totale context bekeken.
5 14. De ASD adviseert om IIT niet pas na 36 maanden maar na 12 maanden uit te keren en om de effecten van de IIT op de inkomenspositie van inwoners vanaf de AOW-leeftijd (alleenstaand en paren) door te rekenen en inzichtelijk te maken. Antwoord: De referteperiode van drie jaar sluit aan bij wat algemeen geaccepteerd wordt als langdurig. Door o.a. NIBUD wordt ervan uitgegaan dat met een inkomen op of iets boven het sociaal minimum na drie jaar een omslagpunt komt in de mogelijkheid tot het reserveren van middelen voor vervangingsuitgaven. De wettelijke leeftijdsgrens voor Individuele inkomenstoeslag is ouder dan 21 jaar, maar jonger dan de AOW-leeftijd. Tot slot vraagt u aandacht voor een aantal zaken die wij mee zullen nemen in de ontwikkeling van het nieuwe beleid. Mocht u nog vragen hebben naar aanleiding van deze reactie dan horen wij dat graag. Met vriendelijke groet, dhr. C.P.W. van Geffen, Wethouder Werk & Inkomen en Onderwijs