Francisca Ribeiro Bártolo & Ilja Kamerling Leren door te doen
Onze dank gaat uit naar de volgende mensen die een grote rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van deze serie: Rolando Vázquez Vicki Haverkate Gustavo Esteva Alle deelnemers aan het Going Glocal project in 2013 Pagina 2
Introductie De meeste mensen zijn het erover eens dat school en leren erg belangrijk zijn als je opgroeit. School is belangrijk omdat je er verschillende dingen leert die belangrijk zijn om te weten. Je leert er lezen en schrijven, rekenen, topografie en nog veel meer wat je nodig hebt voor de rest van je tijd op school. Maar hoewel over de hele wereld de meeste mensen het erover eens zijn dat het belangrijk is voor kinderen om dingen te leren, is niet iedereen het er over eens wat kinderen moeten leren en op wat voor manier. Pagina 3
Leren in Nederland In Nederland, net zoals in veel andere landen in West-Europa en in de Verenigde Staten (Amerika), is het algemeen geaccepteerd dat kinderen naar school toe moeten om belangrijke dingen te leren. Het systeem waarmee deze scholen werken gaat uit vanuit een leraar die een groep van 30 kinderen met dezelfde leeftijd lesgeeft. Scholen moeten van regeringen ook aan allerlei eisen voldoen (bijvoorbeeld een minimaal aantal lesuren) waarmee ze de kwaliteit van de scholen proberen te garanderen. Er zijn ook bepaalde eisen gesteld aan wat kinderen op welke leeftijd geleerd moeten hebben. Een voorbeeld hiervan is dat in Nederland alle kinderen in groep drie ( 6 á 7 jaar oud) moeten leren lezen en schrijven. Deze lijst met eisen heet een curriculum. De mensen die deze curricula bedenken zijn mensen die voor de regering werken en deskundig zijn in onderwijs en verschillende manieren van leren. Samengevat is het Nederlandse onderwijssysteem dus gebaseerd op deskundige mensen die bepalen welke dingen kinderen op welke manier moeten leren en op welke leeftijd dit moet. Pagina 4
Anders leren De manier van leren die wij kennen werkt in heel veel situaties en voor heel veel kinderen erg goed. Dit systeem heeft ook als voordeel dat het mogelijk is om veel kinderen tegelijkertijd iets te leren zonder dat daar heel veel leraren voor nodig zijn. Er zijn echter ook veel mensen die denken dat deze manier van onderwijs en van leren niet goed is. Zij zijn het niet eens met de volgende dingen: 1. Veel mensen geloven niet dat school gelijk staat aan leren, zij vinden dat kinderen ook op veel andere manieren belangrijke dingen kunnen leren zoals van hun ouders of hun gemeenschap. Ook vinden zij dat het schoolsysteem hier niet geschikt is voor mensen die in een andere context leven, bijvoorbeeld in een andere cultuur. Pagina 5
2. Sommige mensen zijn het ook niet eens de curricula. Zij denken dat zulke standaardeisen juist demotiveren. Zij denken dat het veel beter zou zijn voor kinderen als zij zelf zouden mogen bepalen wat ze willen leren en wanneer. 3. Ook zijn sommige mensen het niet eens met de manier van lesgeven. Zij vinden dat de manier van lesgeven waarbij er een leraar voor de klas staat waarnaar alle kinderen moeten luisteren niet klopt. Zij vinden dat kinderen veel meer belangrijke dingen van elkaar zouden kunnen leren. Sommige mensen zijn het ermee oneens hoe theoretisch het leren is in Nederland. In Nederland moet je eerst meerdere diploma s hebben voordat je met een baan kan beginnen. Sommige mensen denken dat leren in de praktijk veel beter zou werken. Pagina 6
Leren door te doen Een andere manier van leren die rekening houdt met al deze kritieken is het leren-door-te-doen. Zoals de naam al zegt gaat dit leren door te doen niet uit van theorie. In plaats van bijvoorbeeld leren van boeken hoe je dokter moet worden, denken zij dat het veel beter is om vanaf het begin af aan met een echte dokter mee te lopen, oftewel stage te lopen. Zij denken dat mensen op deze manier veel meer echt van het vak leren. Deze manier van leren gaat dan ook niet uit van een leraar die een heleboel mensen lesgeeft, maar van het leren van elkaar. Natuurlijk betekent leren-door-te-doen niet dat de mensen die op deze manier leren helemaal geen theorie meer hoeven doen. Als iemand die voor dokter wil leren dat goed wil doen is het natuurlijk verstandig als hij of zij ook boeken hierover leest. Echter het belangrijkste is hier het leren in de praktijk, het leren van anderen. Pagina 7
Universiteit van de Aarde. In Mexico, in de staat Oaxaca, staat een universiteit die met deze manier van leren werkt: de Universiteit van de Aarde. Als er bij deze universiteit iemand binnenkomt die vertelt waarover hij of zij wil leren schrijven ze deze persoon niet in voor lessen of geven ze hem of haar boeken mee. De universiteit gaat op zoek naar iemand die al weet wat deze persoon wil leren en koppelen deze twee mensen aan elkaar. Een voorbeeld: als er iemand binnenkomt die wil leren hoe je films maakt dan koppelen ze deze persoon aan een filmmaker zodat hij/zij in de praktijk kan leren hoe dat moet, films maken. De mensen van deze universiteit zeggen dat het voor deze manier van leren beste is als hun studenten zo min mogelijk weten over het onderwerp waar ze over willen leren. Op deze manier staan ze namelijk helemaal open om te leren van andere mensen. Pagina 8
Deze universiteit is opgericht door meneer Gustavo Esteva. Hij heeft deze universiteit opgericht omdat hij vind dat mensen op deze manier veel meer echt belangrijke informatie leren. Op deze universiteit zitten veel mensen die bijvoorbeeld leren hoe ze land moeten verbouwen, films moeten maken of hoe ze groene energie kunnen opwekken. Helaas vind de regering van Mexico tot nu toe dat deze manier van leren niet telt als echt leren. Hierdoor kunnen de mensen die via deze universiteit dingen leren geen diploma krijgen om te bewijzen wat ze hebben geleerd. Pagina 9
Vragen Deze vragen laten je wat verder na denken over dit onderwerp. Je kunt ze ook gebruiken in je spreekbeurt of werkstuk. - Wat vind jij van deze manier van leren? Zou je liever gewoon op school zitten of op deze manier leren? - Denken jullie dat je door leren-door-te-doen hetzelfde zult leren als wanneer je gewoon op school zit? Zou iedereen op deze manier moeten leren vind jij? - Kan je alles leren door te leren-door-te-doen? Wat wel, en wat niet? - Wat vinden jullie ervan dat de regering van Mexico geen diploma s geeft aan de mensen van de Universiteit van de Aarde? Pagina 10
Afbeeldingen a) Leren door te doen, leren hoe een duurzaam huis te bouwen door het te doen, Gerd Coenen is hier aan het graven om de juiste klei te vinden. b) Groepsfotp van de Going Glocal groep hierboven vermeld c) Een les bij de Universiteit van de Aarde d) Een klaslokaal in Nederland e) Leren door te doen, bij een project leerde wij door te doen hoe we T-shirts konden printen en designs konden ontwerpen. f) Leren door te doen: hier leerde we hoe een duurzaam huis te bouwen door eraan bezig te gaan. g) Naambord van de Universiteit van de Aarde h) Een les bij de Universiteit van de Aarde i) Gustavo Esteva j) Twee kinderen op het plein in Acteal. Pagina 11
Bronnen (Universidad de la tierra, 2013) Anzaldua, G. (1999). Borderlands- La Frontera. San Francisco : Aunt Lute Books. Esteva, G. (2007, November 07). Reclaiming our freedom to learn. Yes Magazine. Illich, I. (1971). Deschooling society. New York. Mignolo, W. D. (2002 ). Geopolitics of Knowledge and the Colonial Difference. Project Muse, The South Atlantic Quarterly, 57-95. Walsh, C. (2012). Other Knowledges Other Critiques: Reflections on the Politics and Practices of Philosophy and Decoloniality in the Other America. Transmodernity: Journal of Peripheral Cultural production of the Luso Hispanic World. Pagina 12