Nieuwe Hollandse Waterlinie/ Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015

verdedig Cultuur en cultuurhistorie Nieuwe Hollandse Waterlinie/ Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma

Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie/ Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Colofon Uitgave Provincie Noord-Holland Postbus 123 2000 MD Haarlem Tel.: 023 514 31 43 Fax: 023 514 40 40 www.noord-holland.nl post@noord-holland.nl Eindredactie Provincie Noord-Holland Directie Beleid Sector Culltuur en Cultuurhistorie Fotografie Provincie Noord-Holland, Esther Roest, projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie, Harm Hasenaar, Oranjewoud, Muiderslot, Kris Kras foto en Uit en Meer Grafische verzorging Provincie Noord-Holland, MediaProductie Oplage 100 exemplaren Stelling van Amsterdam U N E S C O W E R E L D E R FG O E D Haarlem, april 2012

2 5 Voorwoord NHOUD 5 1 Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie 6 1.1 Nationaal project Nieuwe Hollandse Waterlinie 6 1.2 Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie Vechtstreek Noord 8 2 Stand van zaken van projecten uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie in de Vechtstreek Noord 9 2.1 Voortgang van projecten Uitvoeringsprogramma en Pact van Rijnauwen 11 2.2 Stand van zaken overige projecten 11 2.3 Financiële uitgaven tot nu toe 11 2.4 Relevante ontwikkelingen ten gunste van het Uitvoeringsprogramma 12 3 linie in Bedrijf, Nationaal project Nieuwe Hollandse Waterlinie, Ambitie & Strategie 2020, Uitvoeringsprogramma 2011-2015 14 4 Uitvoeringsprogramma 2011-2015 Vechtstreek Noord 15 project 1 Restauratie en herbestemming Westbatterij Muiden 16 project 2 Ontwikkeling van landschap rond Naardertrekvaart en vaarverbinding Vecht-Gooimeer 17 project 3 Realisatie van fietsbrug bij Nigtevecht over het Amsterdam-Rijnkanaal 18 project 4 Monumentaal herstel binnenhaven Fort H Muiden 19 project 5 Realisatie herbestemming Fort Uitermeer 20 project 6 Reconstructie bastions Draaiersschans en Roozeboomschans in Weesp 21 project 7 Verdere uitbreiding en verbetering recreatieve route-infrastructuur 22 project 8 Bescherming en ontwikkelen van open schootsvelden bij Naarden 24 project 9 Consolidatie en beter zichtbaar maken van Fort Hinderdam 25 project 10 Restauratie en herbestemming Fort Kijkuit 26 project 11 Voltooiing inrichting Fort Spion

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 3 27 project 12 Zichtbaar en beleefbaar maken Batterij no 1 aan de Koedijk 28 project 13 Toegankelijk maken van schuilplaatsen en restauratie en renovatie Bastion 8, gebouw E INHOUD in Muiden 29 project 14 Ruimtelijke inpassing A6-A9 (Schiphol- Amsterdam-Almere) 30 project 15 Visie en strategie voor duurzame exploitatie en beheer 32 Bijlage 1 Stand van zaken van projecten Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie Vechtstreek Noord 34 Bijlage 2 Overzicht van uitgaven projecten Pact van Rijnauwen en overige Projecten in Vechtstreek Noord 36 Bijlage 3 Objecten in Noord-Holland volgens aanwijzingsprogramma Rijksmonumenten NHW

4

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 5 VOORWOORD In augustus 2006 werd het Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie in de Vechtstreek Noord Erfgoed in een toekomstperspectief vastgesteld. In dit uitvoeringsprogramma worden projecten genoemd ter versterking van de Nieuwe Hollandse Waterlinie die in de periode 2006-2013 gerealiseerd zouden moeten worden. Om de afspraken hierover te bekrachtigen heeft de provincie Noord-Holland samen met de andere vier betrokken provincies en het Rijk in 2008 het Pact van Rijnauwen ondertekend. Nu vijf jaar later is het een goed moment om terug te kijken wat er tot nu toe van de geformuleerde projecten is gerealiseerd. En bovendien om te bepalen wat er in de komende periode nog zal moeten worden opgepakt en voltooid. Niet alleen regionaal maar ook liniebreed heeft er een actualisatie plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot Linie in Bedrijf, Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie ambitie & strategie 2020 en Uitvoeringsprogramma 2011-2015. In deze actualisatie voor de Vechtstreek Noord wordt begonnen met een samenvatting van de achtergrond en inhoud van het nationaal project Nieuwe Hollandse Waterlinie en het Uitvoeringsprogramma in de Vechtstreek Noord. Er wordt vervolgens in hoofdstuk 2 beschreven wat de stand van zaken is van de verschillende projecten van dit Uitvoeringsprogramma van 2006. Ook worden de projecten gepresenteerd die aanvullend op het Uitvoeringsprogramma zijn uitgevoerd en gestart. In hoofdstuk 3 worden de hoofdlijnen van het liniebrede Uitvoeringsprogramma Linie in Bedrijf weergegeven. Tenslotte wordt in hoofdstuk 4 aangegeven welke projecten in de periode 2011-2015 zullen worden uitgevoerd. Omdat de Nieuwe Hollandse Waterlinie in dit gebied voor een groot deel samenvalt met de Stelling van Amsterdam worden beide linies in de titel van deze actualisatie genoemd.

6 Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 7 1.1 Nationaal project Nieuwe Hollandse Waterlinie De Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) is tussen 1815 en 1885 aangelegd als een verbeterde versie van de Oude Hollandse Waterlinie. Ook de stad Utrecht werd hiermee beschermd en de nieuwe linie werd beter bestand tegen de toen gebruikte aanvalwapens. De NHW loopt van Muiden tot aan de Biesbosch en het omvat een groot aantal vestigingsteden, forten en waterstaatkundige werken. In het kader van de Nota Belvedère werd in 1999 besloten om de NHW als voorbeeldproject op te pakken hoe je cultuurhistorie kunt gebruiken als inspiratiebron bij ruimtelijke ontwikkelingen. Het werd een nationaal project waarbij vijf ministeries samenwerken met 5 provincies, 5 waterschappen en (bij de start) 26 gemeenten. Er werd een Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie opgericht die in 2005 kwam met een ruimtelijke inrichtingsopgave, het Linieperspectief Panorama Krayenhoff. Dit ruimtelijk kader werd verankerd in de Nota Ruimte en de Waterlinie werd in 2007 één van de 20 Nationale Landschappen naast o.a. de Stelling van Amsterdam. Op 1 september 2005 tekenden de betrokken ministeries en provincies een bestuursovereenkomst om de Nieuwe Hollandse Waterlinie te ontwikkelen. Naast publieke partijen worden ook private partijen heel nadrukkelijk bij de uitvoering betrokken. Het gehele proces loopt tot 2020 en geschiedt landelijk onder regie van de zogenaamde Liniecommissie en de 5 provincies in de deelgebieden. Er zijn zeven projectenveloppen aangewezen waar Vechtstreek Noord er één van is. De volgende drie uitvoeringsambities werden liniebreed geformuleerd: Ambitie 1: Versterken van een herkenbaar Waterlinieprofiel (de fysiek-ruimtelijke ontwikkeling) Het profiel bestaat uit de open velden in het oosten, de verdichtingsvelden in het westen, de hoofdverdedigingslijn daar tussenin, met de bijbehorende versterkingen, waterstaatkundige werken en andere objecten. Het Linieprofiel bepaalt de waarde en vormt tegelijkertijd de kern van de fysiek-ruimtelijke inrichtingsopgave die gericht is op bescherming, herstel en transformatie.

8 Ambitie 2: Ontwikkelen en profileren van de Waterlinie als een liefhebberslandschap (de hoofden en de harten) De Waterlinie moet zich nestelen in de hoofden en harten van iedereen die ermee te maken heeft: bewoners, ondernemers, bezoekers en passanten. Ambitie 3: Realiseren van een economisch duurzaam gebruik in en voor Waterlinie (economische duurzaamheid). De Waterlinie ligt in een gebied waar allerlei ruimtelijke opgaven spelen zoals infrastructuur, woningbouw, waterberging, natuur- en economische ontwikkeling. De Waterlinie moet ruimte bieden aan grondgebonden landbouw en andere economische ontwikkelingen en een extra identiteit verschaffen aan stedelijke gebieden. Met input van de verschillende enveloppeplannen verscheen in oktober 2006 Een Linie, samen sterk in de uitvoering een Overkoepelend Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Nieuwe Hollandse Waterlinie. Op 12 februari 2008 werden de afspraken tussen het rijk en de provincies over het uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie vastgelegd in het Pact bij Rijnauwen. 1.2 Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie Vechtstreek Noord In de Vechtstreek Noord heeft de Nieuwe Hollandse Waterlinie overlap met de Stelling van Amsterdam, die in de periode erna tussen 1870 en 1920 is aangelegd om specifiek de hoofdstad te verdedigen. De forten en de inundatiewerken in dit gebied van Pampus tot en met Fort Hinderdam hebben een dubbelfunctie gehad zowel voor de Stelling als de Waterlinie. Voor de Stelling van Amsterdam kwam de provincie Noord-Holland in 2005 met het eerste Gebiedsprogramma 2005-2009. Een groot deel van de doelstellingen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie sluit aan bij die van de Stelling van Amsterdam waardoor het voor dit gebied gezamenlijk is opgepakt. In Naarden en Bussum, maar ook de gemeente Wijdemeren, zitten echter ook forten en andere objecten die alleen maar deel uit maken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het gaat hierbij om o.a. de Vesting Naarden, Fort Werk IV en de forten Kijkuit en Spion. In 2002 gingen s Graveland en de voormalig Utrechtse gemeente Loosdrecht deel uitmaken van de nieuwe gemeente Wijdemeren. Dit zuidelijk deel van de gemeente Wijdemeren werd ingedeeld bij de Enveloppe Vechtstreek Zuid, die onder de regie van de provincie Utrecht valt. Sinds april 2005 komt de Enveloppe Vechtstreek Noord, onder voorzitterschap van de gedeputeerde van Noord- Holland, periodiek bijeen. De Enveloppecommissie bestaat naast de provincie uit de volgende deelnemers: gemeenten Bussum, Naarden, Muiden, Weesp en Wijdemeren, Hoogheemraadschap AGV, Natuurmonumenten, projectbureau NHW en LTO Noord (t/m 2009). In augustus 2006 werd het Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie in de Vechtstreek-Noord Erfgoed in een toekomstperspectief vastgesteld. In dit Uitvoeringsprogramma wordt de Vechtstreek Noord gekenmerkt als een relatief rustig en groen gebied gelegen te midden van een drukbevolkte regio. Het gebied vormt het scharnierpunt van de Waterlinie en de Stelling van Amsterdam, waardoor er veel elementen van grote cultuurhistorische waarde in het landschap verscholen liggen. Ook liggen er enkele belangrijke natuurgebieden in de regio en is er veel vaarwater, waardoor het gebied zich goed leent voor wandelen, fietsen en watersport. Gezien het bovenstaande heeft de regio een groot potentie wanneer het bestaande aanbod beter beleefbaar, herkenbaar en toegankelijk wordt gemaakt. In het uitvoeringsprogramma werden de ambities weergegeven voor de periode 2006-2013. Het ging hierbij om de volgende opgaven en verwachte doorlooptijd:

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 9 Opgaven met hoge prioriteit en realiseerbaar op korte en langere termijn (1-1-2014) In het Pact bij Rijnauwen zijn de beheersvisie Naarden- Vesting en de Aqua-Ecoduct als PM posten opgenomen. In totaal is in het Pact bij Rijnauwen voor de Vechtstreek Noord een investeringsbedrag opgenomen van 18.582.262 (zie bijlage 2). Doorlooptijd 1 Bestendigen en ontwikkelen forteiland Pampus 2005-2007 2 Restauratie Fort Werk IV in Bussum 2005-2008 3 Consolideren en recreatief ontwikkelen Fort Uitermeer in Weesp 4 Ontwikkelingen recreatief toeristisch arrangement in gemeenten Muiden, Weesp, Naarden en Bussum 2005-2009 2005-2007 5 Ontwikkeling van educatief programma 2006-2007 6 Opknappen van fietsveer Nigtevecht 2006-2007 7 Realisatie nieuwe bezoekersroutes in Muiderslot 2005-2008 8 Ontwikkeling van Muizenfort in Muiden 2005-2008 9 Restauratie en herbestemming van Westbatterij in Muiden 2005-2008 10 Recreatieve impuls van de Schansen in Weesp 2005-2008 11 Realiseren van horecavoorzieningen in Fort H in Muiden 12 Landschappelijk en recreatieve ontwikkeling hoofdweerstandslijn Zuiderzeedijk in Muiden-oost en bij Fort Uitermeer in Weesp 13 Realiseren van een routestructuur in de Vechtstreek Noord 2005-2008 2007-2014 2007-2014 14 Voltooien beheersvisie Naarden-Vesting 2007-2014 15 Ontwikkelen open schootsvelden binnen beschermd stadsgezicht Naarden-Vesting 2007-2014 16 Ontwikkelen bezoekerscentrum Naarden Vesting 2007-2014 17 Vergroten beleefbaarheid fort Hinderdam in Wijdemeren 18 Realiseren van verbindingen over het Amsterdam Rijnkanaal 19 het leggen van een Aqua-ecoduct bij de A1 onder de Vecht 20 Ontwikkelen van Naardertrekvaart in richting van Muizenfort Opgaven met een prioriteit op lange termijn 21 Uitwerken haalbaarheid noodberging Keverdijkse Polder 2007-2014 2007-2014 2007-2014 2007-2014 2005 > 22 Benutten kansen groepsschuilplaatsen < 2015 Er werd in totaal een investeringsbehoefte geraamd van tussen de 200 en 300 miljoen euro. Een groot deel hiervan wordt echter ingenomen door de raming van de kosten van het Aqua-Ecoduct (150 tot 250 miljoen) terwijl ook de restauratie van de Naarden Vesting een aanzienlijk aandeel hier in heeft ( 30 miljoen). Voor de ontwikkeling van de Naardertrekvaart en het ontwikkelen van de open schootsvelden bij Naarden zijn in het uitvoeringsprogramma maar geringe bedragen opgenomen die alleen maar betrekking hebben op de planvorming en specifieke onderdelen in relatie tot de Naardertrekvaart.

10 Stand van zaken projecten uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie in de Vechtstreek Noord

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 11 2.1 Voortgang van projecten Uitvoeringsprogramma en Pact van Rijnauwen In september 2011 kan geconstateerd worden dat een groot deel van de 20 genoemde projecten in het Uitvoeringsprogramma en het Pact van Rijnauwen inmiddels zijn gerealiseerd. Reeds gerealiseerd zijn: Bestendigen en ontwikkelen forteiland Pampus (juli 2011); Restauratie Fort Werk IV in Bussum (juni 2009); Ontwikkelen recreatief toeristisch arrangement Muiden, Weesp, Naarden en Bussum (juni 2009); Ontwikkelen van educatief programma (december 2008); Voltooien beheersvisie Naarden-Vesting (2011) Ontwikkelen bezoekerscentrum Naarden Vesting (2011) Opknappen van fietsveer Nigtevecht (december 2010); Realisatie nieuwe bezoekersroutes in Muiderslot (voorjaar 2006); Ontwikkeling van Muizenfort in Muiden (mei 2008) Doorlopende wandelroute langs hoofdweerstandslijn de Vecht (voorjaar 2009) Na een grote restauratie werd in juli 2011 op Pampus het eerste bezoekerscentrum voor de Stelling van Amsterdam gerealiseerd met als naam Pampus Xperience. Sinds april 2011 vaart de stichting Forteiland met een eigen boot naar het eiland waardoor bezoekers langer op het eiland kunnen blijven en men gemakkelijker kan inspelen op wensen vanuit de zakelijke markt. Bovendien exploiteert een ondernemer sinds 2010 een bootverbinding vanaf IJburg zodat men ook vanuit Amsterdam een bezoek kan brengen aan Pampus.

12 Op 18 juni 2009 was de officiële opening van het gerestaureerde Fort Werk IV in Bussum. Dat betekent niet dat men toen gereed was. Naderhand zijn de houten kap en verdiepingsvloer van de artillerieloods opgeknapt. Nu is men bezig om het binnenterrein beter toegankelijk en veilig te maken. Het project Ontwikkelen van een recreatief, toeristisch arrangement Vestingsteden heeft er voor gezorgd dat er een goede samenwerking tot stand is gekomen tussen de gemeenten Bussum, Naarden, Weesp en Muiden en de forten in deze gemeenten. Er zijn enkele producten ontwikkeld zoals een fietsroute, Fortenwijzer en het heeft geleid tot het samenwerkingsverband Fortenland. Met de voltooiing van de restauratie van het Bastion Oranje, Katten en de Utrechtse Poort in 2011 heeft de Rijksgebouwendienst de Vesting Naarden gerestaureerd en opgeknapt. In april 2011 opende het Nederlands Vestingmuseum in de Utrechtse Poort het bezoekerscentrum voor Naarden Vesting waar ook een kantoor van de regionale VVV in werd gevestigd. Op 23 september 2011 werd eveneens in de Utrechtse Poort een bezoekerscentrum voor het noordelijk deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie geopend. Het jaar 2011 was een echt oogstjaar voor de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie in deze regio. Zo werd op 1 maart 2011 voor Fort Uitermeer een samenwerkingsovereenkomst en een bruikleen- en erfpachtovereenkomst ondertekend waardoor het terrein is overgedragen van de provincie Noord-Holland naar de Stichting Uiteraard Uitermeer. Hierdoor werd het mogelijk dat in september 2011 op het terrein van Fort Uitermeer het restaurant Uit en Meer in een houten gebouw werd gerealiseerd. Op 25 oktober werd Uit en Meer officieel geopend. Op 30 mei 2011 werd de gereconstrueerde bastion Nieuwe Achtkant in Weesp opgeleverd. Het is de bedoeling dat in de toekomst ook de andere twee bastions Draaiersschans en Roozeboomschans zullen worden opgeknapt. Hiervoor zullen nog plannen worden gemaakt. In augustus 2007 is het Muizenfort Museum geopend met een tentoonstellingsruimte en een loopgravencircuit naar een groepsschuilplaats. Tegelijkertijd met de Kazerne in Muiden is het metsel- en voegwerk, dakranden en het houtwerk in het Muizenfort opgeknapt waardoor beide monumentale panden er weer mooi uitzien. Op 6 juli 2011 is dit officieel gevierd. Natuurmonumenten heeft in samenwerking met de Vrienden van de Vecht een historische Waterbank herbouwd aan de andere kant van de Vecht tegenover de overwoekerde ruïnes van Fort Hinderdam. Op 1 juli 2011 is dit officieel geopend. Natuurmonumenten zal in het najaar van 2011 onderzoeken wat nodig is om Fort Hinderdam te consolideren en hoe het met behoud van de natuurwaarde door een groen onderhoudsplan beter zichtbaar kan worden gemaakt. Na goedkeuring van het bestemmingsplan zal in 2012 worden begonnen met het herstel van de sluis en het weer aanleggen van een binnenhaven bij Fort H in Muiden. In december 2010 werd de nieuwe elektrisch aangedreven veerpont bij Nigtevecht in gebruik genomen. De aanlegplaats is opgeknapt en ook beter toegankelijk gemaakt voor gehandicapten. Nadat in 2006 de restauratie van het Muiderslot is voltooid en er bezoekersroutes zijn gerealiseerd is in juli 2011 een begin gemaakt met de bouw van een naast het kasteel gelegen paviljoen, Waterschild geheten. In dit paviljoen staat de strijd tegen en het gebruik van water voor de verdediging centraal. Nadat al een keuze is gemaakt voor de locatie van de fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal bij Fort Nigtevecht wordt in 2012 een besluit genomen over het programma van eisen voor de boogbrug. Hierdoor worden de historische forten van de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie beter bereikbaar voor recreanten vanuit de andere kant van het Amsterdam- Rijnkanaal. Naar verwachting zal in 2013 worden begonnen met de bouw van de brug die dan in 2014 gereed zal zijn. In het gebied zijn al veel recreatieve routes voor wandelaars, fietsers en waterrecreanten tot stand gebracht. Om dit nog verder te verbeteren is in ILG verband in kaart gebracht wat voor wandel-, fiets- en ruiterpaden en vaarverbindingen nog allemaal verbeterd en ontwikkeld kunnen worden. Sommige projecten verkeren nog in de visiefase terwijl andere in de ontwerp- en realisatiefase verkeren.

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 13 Een belangrijke ontwikkeling is de aanleg van de Natuurboulevard langs het IJmeer. De eerste fase is in maart 2011 officieel geopend. Langs het IJmeer kan men nu vanuit Amsterdam naar Muiden fietsen. De mogelijkheden voor kanoërs in het gebied worden verbeterd doordat er kanoroutes zijn ontwikkeld en er op verschillende locaties uitstappunten zijn gerealiseerd. Vanuit de watersportorganisaties bestaat er grote behoefte om de Karnemelkse Sloot op te waarderen naar BRTN niveau (voor sloepen en kleine motorboten) en de s Gravelandse vaart (noord) bevaarbaar te maken tussen de Vecht (bij fort Uitermeer) en de Karnemelkse Sloot. De snelheid waarmee deze projecten op het gebied van recreatieve routes kunnen worden ontwikkeld, is afhankelijk van de beschikbaarheid van middelen en de bereidheid van eigenaren/beheerders van de grond of het water en de omwonenden om hier medewerking aan te verlenen. In het op 21 maart 2011 vastgestelde tracébesluit Schiphol- Amsterdam-Almere is een aquaduct bij Muiden opgenomen in de plannen. Naast het aquaduct zal een brug worden gebouwd voor lokaal verkeer. Om deze brug zo goed mogelijk in te passen is door Mecanoo in opdracht van RWS een ambitiedocument gemaakt. Vanuit het Kwaliteitsteam Nieuwe Hollandse Waterlinie is hierover geadviseerd. Dit ambitiedocument vormt het vormgeving en ruimtelijk kader voor de opdracht van de provincie van de bouw van de brug. Door de aanleg van de aquaduct zal het provinciaal monument de kringenwetboerderij Vechthoeve verplaatst moeten worden. De inzet vanuit de Enveloppecommissie is dat de Vechthoeve herplaatst zal worden langs de Vecht binnen de verboden kringen van Muiden. Er is een nieuwe locatie aangewezen voor de Vechthoeve en Rijkswaterstaat is nu in onderhandeling met een partij die de Vechthoeve wil herbouwen. Nog niet in voorbereiding of uitvoering zijn de restauratie en herbestemming van de Westbatterij in Muiden en de ontwikkeling van de Naardertrekvaart. De ontwikkeling van de Westbatterij wordt gestagneerd omdat het onderdeel uitmaakt van de herontwikkeling van het voormalig KNSF terrein. Er ligt een door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed goedgekeurd restauratieplan en er zijn afspraken gemaakt met de gemeente dat de projectontwikkelaar het voor 1 kan overnemen als deze het gaat restaureren en ontwikkelen. Tussen de gemeente en de projectontwikkeling bestaat onenigheid over het aantal huizen dat zal worden gebouwd. De grond zal ook eerst gereinigd moeten worden voordat met de ontwikkeling kan worden begonnen. Omdat door veel gebruikers van kleinere motorboten het te ruig en gevaarlijk wordt gevonden om vanaf de Vecht door de Sluis bij Muiden naar buiten te varen is gekeken of er misschien een alternatieve vaarverbinding tussen de Vecht en het Gooimeer kan worden gecreëerd. Hiervoor zijn vier varianten onderzocht waarvan de kosten zijn berekend. De kosten lopen uiteen van 9.6 miljoen tot 14.1 miljoen. Voor deze vaarverbinding tussen de Vecht en Gooimeer is een bedrag van 13.7 miljoen gereserveerd aan Groene Uitwegmiddelen. De hoogte van de kosten en de cofinanciering vanuit de regio zijn op dit moment nog knelpunten waardoor er nog geen positief besluit is genomen. Naast de kosten zijn ook de voordelen/kansen en nadelen/ bedreigingen van de vier varianten in kaart gebracht. Zo doet één variant de vesting Naarden niet aan en andere varianten hebben bijvoorbeeld als nadeel dat ze negatieve verkeerseffecten, aantasting van de vestingwallen of verslechtering van de waterkwaliteit kunnen veroorzaken. Een uitgevoerde Maatschappelijke kosten baten analyse had als conclusie dat alle varianten negatief scoren wat betreft economisch opbrengsten ten opzichte van de kosten die worden gemaakt om de vaarverbinding aan te leggen en te onderhouden. De vaarverbinding zou dan ook in een bredere context moeten worden gezien. Dat sluit ook aan op wat in het Uitvoeringsprogramma in 2006 over dit project staat aangegeven, namelijk: in het gebied rondom de Naardertrekvaart dient de ruimtelijke kwaliteit van het landschap verbeterd te worden en moet de relatie tussen de Naardertrekvaart (voormalige acces in de Nieuwe Hollandse Waterlinie) en de vestingsteden Muiden en Naarden (voor de bezoeker) duidelijker worden. Er bestaat nu het voornemen om de aanleg van de vaarverbinding mee te nemen in een integrale aanpak voor het gehele gebied tezamen met andere opgaven als de agrarische structuurverbetering, natuurontwikkeling en -compensatie, verkeersinfrastructuur en het landschap. Niet in de Enveloppe Vechtstreek Noord, maar wel in de gemeente Wijdemeren gelegen, zijn Fort Spion en Fort Kijkuit. Fort Spion heeft een hoge ecologische waarde. Om er als

14 recreant meer van te genieten is er een vogelkijkhut geplaatst, de slotgracht uitgebaggerd en zijn de legakkers hersteld. Verder heeft Waternet een natuurpad aangelegd rond de fortgracht. Natuurmonumenten heeft voor Fort Kijkuit een plan opgesteld om het fort te restaureren en geschikt te maken als beheerskantoor en het is de bedoeling om er een klein onbemand informatiecentrum in te richten over de omgeving waarbij ook aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie aandacht zal worden besteed. 2.2 Stand van zaken overige projecten Naast de in het Uitvoeringsprogramma genoemde projecten zijn er ook andere projecten tot stand gebracht of nog in ontwikkeling. Zo zijn er in 2008 in de gemeenten Weesp en Wijdemeren bruine NHW borden geplaatst voor fietsers en wandelaars om de weg te wijzen naar de forten. De overige gemeenten hebben gekozen voor verwijzingsborden in hun eigen huisstijl. Verder is de munitieloods op de Bastion Bakkerschans in Weesp opgeknapt, zijn de stalen luiken van Fort Ossenmarkt hersteld en is het sanitair verbeterd in de Kazerne in Muiden. In 2011 worden de vestingwallen in Muiden opgeknapt en het gebied rond de Westbatterij. 2.3 Financiële uitgaven tot nu toe Voor de financiering van de projecten is vooral gebruik gemaakt van zogenaamde Groene Uitwegmiddelen. Dit zijn rijksmiddelen die beschikbaar zijn gesteld vanwege de aanleg van een nieuwe tracé voor de verbinding Schiphol-Amsterdam-Almere om ontwikkelingen op het gebied van natuur, recreatie en cultuurhistorie mogelijk te maken. Specifiek voor projecten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek is een bedrag van 8 miljoen gereserveerd. Hiervan is per 1 augustus 2011 nog een bedrag van ruim 3.5 miljoen beschikbaar. Verder hebben gemeenten bijgedragen, allerlei verschillende fondsen, particulieren en zijn eigen EXINHmiddelen van de provincie ingezet. In bijlage 1 wordt uitvoeriger ingegaan op de verschillende projecten die in het Uitvoeringsprogramma Nieuwe Hollandse Waterlinie in de Vechtstreek Noord staan opgenomen. In bijlage 2 wordt een financieel overzicht gegeven van alle projecten. Dit wordt gelegd ten opzicht van de raming in het Pact van Rijnauwen. Hieruit blijkt dat tot nu toe een bedrag van 11.340.280, is uitgegeven. Dit is exclusief de kosten voor de planvorming van veel projecten. Bovendien hebben sommige projecten een bredere doelstelling dan de Nieuwe Hollandse Waterlinie of de Stelling van Amsterdam en zijn ze daarom niet meegenomen in dit kostenoverzicht. Ter vergelijking in het Pact van Rijnauwen werd uitgegaan van een bedrag van 18.532.262. Maar zoals eerder aangegeven zijn nog niet in het Pact genoemde projecten inmiddels gerealiseerd. 2.4 Relevante ontwikkelingen ten gunste van het Uitvoeringsprogramma Ruimtelijk beleid Sinds juni 2010 is de provinciale Structuurvisie 2040 in werking getreden. Deze Structuurvisie omvat ook de Provinciale Ruimtelijke Verordening en de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie. In de Verordening en de Leidraad zijn regels vastgelegd ten aanzien van eventuele toekomstige bebouwing in de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In artikel 20 t/m 22 van de Provinciale Ruimtelijke Verordening Structuurvisie staat hierover het volgende opgenomen: behoud van bestaande zichtlijnen tussen de forten en doorzichten op de forten; openhouden van schootsvelden rond de forten in de nog open landschappen; behoud van bestaande accessen (dijken, kanalen, spoorlijnen en wegen). Voor het deel van het gebied dat behoort bij het Nationaal Landschap/UNESCO Werelderfgoed Stelling van Amsterdam geldt een stringenter beleid. Dit heeft te maken met het besluit van Gedeputeerde Staten dat alleen de bestaande ruimtelijke regels zijn meegenomen in de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie. Voor het gebied van de Stelling van Amsterdam was er namelijk al in 2008 een Ruimtelijk Beleidskader vastgesteld. Het specifiek ruimtelijk beleid voor de Stelling luidt onder andere als volgt: geen bebouwing toestaan in gebieden die nu nog open zijn; kleinschalige incidentele ontwikkelingen binnen de kernzone zijn alleen mogelijk als deze als doel hebben de ruimtelijke kwaliteit van de Stelling van Amsterdam te versterken (dus ingepast in het landschap en respect voor de zichtlijnen); verdichting van bestaande bebouwingslinten is toegestaan mits passend in het landschap en bestaande bebouwingsintensiteit; op agrarische bouwblokken is aanpassing en vernieuwing van agrarische opstallen mogelijk mits ingepast in het landschap en passend binnen het omgevingsbeleid. Voor het deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie dat niet ook deel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam geldt nu dus een ander provinciaal ruimtelijk beleid. Het is de bedoeling dat dit in een komende herziening

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 15 van de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie zal worden aangepast. Dit is ook nodig als gevolg van de nieuwe Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. In de ontwerp Structuurvisie van juni 2011 staat aangegeven dat het borgen van ruimtelijk regime voor het in stand houden en versterken van kernkwaliteiten van o.a. de Stelling van Amsterdam en Nieuwe Hollandse Waterlinie zal worden opgenomen in de AmvB Ruimte (algemene maatregel van bestuur). Omdat er op dit moment verschillen zijn tussen de provincies wat betreft de bescherming van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is er liniebreed onlangs een leidraad hiervoor opgesteld die in grote mate overeenkomt met wat nu voor de Stelling van Amsterdam geldt. Aanwijzingsprogramma rijksmonumenten Op 27 september 2009 nam minister Plaskerk het aanwijzingsbesluit voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie als rijksmonument. Hiermee is de Nieuwe Hollandse Waterlinie als één groot samenhangend functioneel en ruimtelijk systeem aangewezen. In totaal zijn er 96 complexen aangewezen waarvan er 16 in de provincie Noord-Holland zijn gelegen. Sommige daarvan waren al beschermd maar de bescherming wordt nu verfijnd. Ook zijn er nieuwe rijksmonumenten bij. Een voorbeeld daarvan is Fort Kijkuit wat nu nog een provinciaal monument is. Naar verwachting zal de aanwijzing medio 2012 worden afgerond. In bijlage 3 staan de geselecteerde complexen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in Noord- Holland. itrovator en Regionaal Bureau voor Toerisme Gooi en Vechtstreek Ter versterking van het toerisme en de marketing en promotie is in 2010 een belangrijke stap gezet door het opzetten van itrrovator als toeristisch innovatieplatform. Vanuit itrovator is als opvolger van de oude VVV organisatie het Regionaal Bureau voor Toerisme Gooi en Vechtstreek opgezet die de promotie verzorgt en tevens allerlei producten en diensten ontwikkelt zoals een boekingscentrale, electro oplaadpunten, layar en QR applicaties en routes. Zo is ook de naam Fortenland geïntroduceerd om de vestingsteden Naarden, Muiden en Weesp en Bussum beter te kunnen promoten. In samenwerking met het gewest, Oneindig Noord-Holland en de Kamer van Koophandel zijn er in juli 2011 twee gratis apps gelanceerd, namelijk een belevingsfietsroute en een fortengame. Deze versterking van de samenwerking tussen de forten en het overige toeristisch bedrijfsleven zal naar verwachting zeker ten goede komen aan het bezoek en het rendement van de forten in deze regio.

16 Linie in Bedrijf, Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie Ambitie & Strategie 2020, UitvoeriNGSprogramma 2011-2015

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 17 Liniebreed is er ook een tussenbalans gemaakt van het project Nieuwe Hollandse Waterlinie. Er is een uitvoeringsprogramma opgesteld voor de periode 2011-2015 met als titel Linie in Bedrijf. Geconstateerd wordt dat het project al een eind op streek is. Overal is geïnvesteerd in de restauratie en herbestemming van de forten. Ook is veel aandacht besteed aan de communicatie en marketing. Niet overal langs de Nieuwe Hollandse Waterlinie is er echter zo n voortgang gerealiseerd als in de Vechtstreek Noord. In Linie in Bedrijf worden de volgende drie opgaven voor 2020 geformuleerd. 1 Versterk de ruimtelijke samenhang en herkenbaarheid In de afgelopen periode heeft het accent vooral gelegen op de ontwikkeling op de forten. In de komende periode zou het accent meer moeten worden gelegd op de vlakken en lijnen. Dus de hoofdverdedigingslijn, routenetwerken en de groene ruimte zodat het linielandschap ook duidelijk herkenbaar wordt gemaakt. Hiervoor is het belangrijk dat de geformuleerde kwaliteiten vanuit de Nieuwe Hollandse Waterlinie bij de lopende ontwikkelingsprojecten goed worden bewaakt Ook is van belang dat de planologische borging wordt gewaarborgd. Als een kans wordt gezien dat de staatssecretaris in april 2011 heeft besloten om de Nieuwe Hollandse Waterlinie op te nemen op de Voorlopige lijst Werelderfgoed. Mogelijk als uit breiding van de Stelling van Amsterdam. 2 Veranker de uitvoering (Hoofden, harten en handen) Er is in de afgelopen jaren door overheden, vrijwilligers en ondernemers gezamenlijk gewerkt aan het behoud en ontwikkeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Geconstateerd wordt dat er nieuwe allianties nodig zijn met publieke en private investeerder en beheerders die de linie een maatschappelijke meerwaarde verschaffen naast de waarde als cultureel erfgoed. In 2011 is de Stichting Liniebreed Ondernemen opgericht waarin een aantal ondernemingen langs de Linie zich heeft verenigd. De eerder geformuleerde uitvoeringsambitie om de Waterlinie te nestelen in de Hoofden en Harten van iedereen die met de linie te maken heeft is uitgebreid met Handen. Dit om nog meer de nadruk te leggen op de noodzaak dat goed functionerende netwerken noodzakelijk zijn. De bedoeling is dat de Nieuwe Hollandse Waterlinie zich ontwikkelt als een gezamenlijk merk dat staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemerschap met respect voor erfgoed en natuur met een goede marketing. 3 Maatschappelijk en economisch duurzaam gebruik Na een periode van veel investeringen in de restauratie en hergebruik is het belangrijk dat er een sterkere focus wordt gelegd op exploitatie en beheer. Er moet een strategie worden ontwikkeld om een duurzame instandhouding te kunnen realiseren. Met een éénmalige restauratie ben je er niet. Het fort zal ook onderhouden moeten worden. In Linie in bedrijf worden per enveloppe Kansen en opgaven genoemd. Wat betreft de Vechtstreek Noord worden de volgende kansen en opgaven genoemd. Nieuwe tracé Schiphol-Amsterdam-Almere biedt kansen om de recreatieve routestructuur te verbeteren en de continuïteit van de Vecht als hoofdverdedigingslijn beter tot zijn recht te laten komen; Herbestemming van Fort Uitermeer; Verbetering van het recreatieve vaarroutenet; De bouw van de fietsbrug bij Nigtevecht over het Amsterdam Rijnkanaal; Voorbeeldfunctie van het openhouden van de schootsvelden in Naarden met behulp van een grondbank voor vergelijkbare opgaven elders langs de Nieuwe Hollandse Waterlinie; Opening van het bezoekerscentrum in de Utrechtse Poort in Naarden voor de Waterlinie en Nieuwe Hollandse Waterlinie.

18 Uitvoeringsprogramma 2011-2015 Vechtstreek Noord

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 19 Zoals in hoofdstuk 2 staat aangegeven zijn er van het Uitvoeringsprogramma van 2006 al veel projecten afgerond. Er zijn echter ook projecten waar nog helemaal geen uitvoering aan is gegeven of waarvoor nu de voorbereidingen worden gedaan en in een later stadium de realisatie gaat plaatsvinden. Ook zijn er nog nieuwe opgaven en projecten te noemen die in de komende periode 2011-2015 zullen worden opgepakt. In dit hoofdstuk worden die verschillende projecten beschreven. Geconstateerd moet worden dat nog niet van alle projecten bekend is hoeveel het gaat kosten en wanneer de realisatie zal plaatsvinden. Voor die projecten moet namelijk eerst nog een plan gemaakt worden om hier zicht op te krijgen. Bovendien moet in sommige gevallen nog een besluit worden genomen of het ook daadwerkelijk zal worden uitgevoerd. In een tabel op pagina 25 wordt een overzicht gegeven van de komende projecten. Naast de geraamde kosten en de looptijd wordt in deze tabel ook aangegeven wie (mogelijk) voor de financiële dekking zal zorgen. Vanuit het in 2006 opgestelde Uitvoeringsprogramma resteren nog de volgende projecten waar tot nu toe nog geen uitvoering aan is gegeven: restauratie en herbestemming van de Westbatterij Muiden; ontwikkelen Naardertrekvaart; fietsbrug bij Nigtevecht. 1 Restauratie en herbestemming Westbatterij in Muiden Onduidelijk is wanneer de Westbatterij gerestaureerd gaat worden en een nieuwe herbestemming zal krijgen. Nu is de ontwikkeling van de Westbatterij nog gekoppeld aan de ontwikkeling van het KNSF terrein. Er bestaat nog steeds een impasse tussen KNSF Vastgoed en de gemeente Muiden over de exacte invulling van het aantal woningen en het groen in het bestemmingsplan. Er lopen bovendien vergunningaanvragen voor o.a. de bodemsanering en het kappen van bomen wat nodig is voor de detectie van aanwezige explosieven. Bovendien moet de woningmarkt voldoende gunstig worden ingeschat voordat met de ontwikkeling zal worden begonnen. Naar verwachting zal wel met de oostkant van het KNSF terrein, met daarin gelegen de Westbatterij, het eerst worden begonnen. Vanuit het belang van de Nieuwe Hollandse Waterlinie/ Stelling van Amsterdam zou het beter zijn als de Westbatterij los van de verdere ontwikkelingen van het KNSF terrein zou kunnen worden gerestaureerd en herbestemd. Er ligt echter een overeenkomst tussen Muiden en de projectontwikkelaar en dit vraag is of het wel financieel haalbaar is om de Westbatterij los van de te bouwen woningen te ontwikkelen. Bij de Westbatterij wordt ook een jachthaven gepland. Een mogelijkheid bestaat ook dat de Westbatterij in combinatie met de jachthaven zal worden ontwikkeld. Hiervoor is reeds een plan door een ontwikkelaar ontwikkeld. Trekker: KNSF Realisatie: Op dit moment is onduidelijk wanneer de Westbatterij gerestaureerd wordt en wanneer het dus een nieuwe bestemming krijgt.

20 2 Ontwikkeling van landschap rond Naardertrekvaart en vaarverbinding Vecht-Gooimeer Tot nu toe is er nog geen positief besluit genomen over de aanleg van de vaarverbinding tussen de Vecht en het Gooimeer. De hoogte van de kosten ten opzichte van de baten en de tot nu te geringe eigen bijdrage uit de regio zijn tot nu toe de belangrijkste knelpunten. Het project zou mogelijk wel een kans van slagen krijgen als het onderdeel gaat uitmaken van een integrale aanpak van dit gebied waarin zowel vaarrecreatieve, natuur, landbouw als infrastructurele aspecten worden meegenomen. Het doel hiervan is een verhoging van de kwaliteit van het landschap en verbetering van de relatie tussen de Naardertrekvaart en de vestingsteden en realisatie van de vaarverbinding tussen de Vecht en het Gooimeer. Op verzoek van de gemeente Naarden is op 4 en 5 oktober 2011 een schetsschuit gehouden waar naast o.a. over het open houden van de schootsvelden (zie project 8) en een toeristische visie voor Naarden ook over deze vaarverbinding is gesproken. Naar verwachting neemt GS begin 2012, na advies van de ILG commissie AGV, een go no go besluit over de vaarverbinding en of een integraal plan voor dit project zal worden opgesteld. Als er zo n plan wordt gemaakt is het van belang dat de versterking van de structuur van de Nieuwe Hollandse Waterlinie hierin nadrukkelijk wordt meegenomen. van fort Nigtevecht krijgt een hellingbaan. Binnen de gestelde randvoorwaarden kan aan de kant van het dorp Nigtevecht een spiraal of een hellingbaan komen. Als ook de planologische procedure is doorlopen, wordt verwacht dat in 2013 kan worden begonnen met de bouw. Dit zou betekenen dat de brug in 2014 kan worden opgeleverd. De provincie Noord-Holland is de trekker van de voorbereidingen. De provincie Utrecht wordt uiteindelijk eigenaar en beheerder van de brug. Er zijn ook nog projecten vanuit het Uitvoeringsprogramma van 2006 waarbij al heel nadrukkelijk voorbereidende werkzaamheden zijn uitgevoerd maar waarvan de realisatie nog moet plaatsvinden. Tevens zijn er projecten waarvan tot nu toe nog maar een deel van de oorspronkelijke doelstellingen zijn gerealiseerd. Trekker: Naarden en Provincie Realisatie: Omdat er nog geen besluit is genomen over de vaarverbinding Vecht-Gooimeer over het maken van een integraal plan voor dit gebied is het nog onduidelijk of en wanneer het gerealiseerd gaat worden. 3 Realisatie van fietsbrug bij Nigtevegt over het Amsterdam- Rijnkanaal De aanleg hiervan is van belang voor de verbetering van de bereikbaarheid vanuit Amsterdam naar het gebied van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ten westen van het kanaal. In tegenstelling tot de voorgaande twee projecten kan bij dit project wel een datum genoemd worden wanneer het naar verwachting gerealiseerd gaat worden. Trekker: Provincie Noord-Holland Realisatie: De provincies Utrecht en Noord-Holland en de gemeenten De Ronde Venen en Stichtse Vecht willen in het voorjaar van 2012 een samenwerkingsovereenkomst tekenen waarin zij o.a. afspraken maken over financiën en onderhoud. Daarna wordt de bouw van de fietsbrug aanbesteed. De brug krijgt een middendeel of overspanning en twee aanbruggen. De aanbrug aan de zijde Het gaat hierbij om de volgende projecten: 4 Monumentaal herstel binnenhaven Fort H in Muiden De vergunning- en bestemmingsplanprocedure is bijna afgerond om het voormalige binnenwater bij Fort H terug te brengen waardoor er een nieuwe binnenhaven ontstaat en waar ook de monumentale beer en peperbus in ere zullen worden hersteld. Zeker wanneer ook de brug van de A1 op termijn zal worden weggehaald krijgt de zuid entree van Muiden hiermee een verfraaiing waardoor het historisch karakter van de vestingstad Muiden zal worden versterkt. De exploitant van het restaurant is van plan om op termijn ook het restaurant uit te breiden en te verfraaien. Trekker: Fort H Realisatie: Herstel van de binnenhaven en restauratie van de beer en peperbus wordt verwacht in het voorjaar van 2012. 5 Realisatie herbestemming Fort Uitermeer Na overdracht van Fort Uitermeer naar de Stichting Uiteraard Uitermeer (UU) is op 26 oktober 2011 officieel het restaurant Uit en Meer op het fortterrein gerealiseerd. Het is nu nog in een tijdelijk houten gebouw. Heel nadrukkelijk in de geest van de Kringenwet dat er alleen

Nieuwe Hollandse Waterlinie/Stelling van Amsterdam in de Vechtstreek Noord 2011-2015 Actualisatie van het uitvoeringsprogramma Provincie Noord-Holland 21 Trekker: Gemeente Weesp Realisatie: Naar verwachting ligt er uiterlijk begin 2012 een plan gereed. Wanneer de financiële dekking hiervoor is gevonden kan het mogelijk in 2013 worden gerealiseerd. in hout gebouwd mag worden in de nabijheid van het fort. Het is de bedoeling dat er nog een steiger komt waardoor sloepen en andere boten aan kunnen leggen bij dit fort op deze centraal gelegen locatie aan de Vecht tussen het Naardermeer en de Ankeveense plassen. Hiermee is het plan van de Stichting Uiteraard Uitermeer nog niet gereed. Het is de bedoeling dat nog enkele plofhuisjes zullen worden gerestaureerd die zullen worden gebruikt als vergaderlocaties of verblijfsaccommodatie. Wat betreft het restaurant is het de bedoeling dat het op een later moment de definitieve plek zal krijgen op het terrein. Op dit moment is er nog een wegensteunpunt en de muskusrattenbestrijding op het terrein gevestigd. Door de overdracht van muskusrattenbestrijding van de provincie naar de waterschappen zullen met ingang van 1 juli 2012 de muskusrattenbestrijders het terrein verlaten zodat ook dit gebied ter beschikking komt van de stichting UU. Dit legt echter voor het wegensteunpunt zeker op korte en middellange termijn niet voor de hand. Het ligt op een strategische locatie en bovendien zou een verhuizing veel geld gaan kosten. Trekker: Stichting Uiteraard Uitermeer Realisatie: Met de opening van restaurant Uit en Meer is de eerste fase van het plan gerealiseerd. Het streven van de Stichting Uiteraard Uitermeer is om de overige onderdelen van hun plan in de komende 5 jaar te realiseren. 6 Reconstructie bastions Draaiersschans en Roozeboomschans in Weesp Van de vier bastions in Weesp is het eerst de Bakkerschans opgeknapt, die in eigendom is van particulieren. Zo zijn er trappen geplaatst en is er groot onderhoud geweest van het bomenbestand. Daarna is in het voorjaar van 2011 het Bastion Nieuwe Achtkant gereconstrueerd opgeleverd. De overige twee bastions Draaiersschans en Roozeboomschans kunnen nog een opknapbeurt gebruiken waardoor ze veel beter als bastions herkenbaar worden. In eerste instantie zal er een plan voor moeten worden gemaakt en een raming van de kosten. 7 Verdere uitbreiding en verbetering recreatieve routeinfrastructuur In de afgelopen jaren is de recreatieve routestructuur aanzienlijk uitgebreid. Dat geldt zeker voor de wandel- en fietsroutes. Ook is er in april 2010 een kanoroute gerealiseerd. Er zijn echter nog een groot aantal plannen die nog gerealiseerd moeten worden. Vanuit de ILG gebiedscommissie zijn de verschillende wensen in kaart gebracht. Zo bestaat er vanuit de watersportorganisaties behoefte om de Karnemelkse Sloot op te waarderen naar BRTN niveau (voor sloepen en kleine motorboten) en de s Gravelandse Vaart (noord) bevaarbaar te maken tussen de Vecht (bij fort Uitermeer) en de Karnemelkse Sloot. Dit alles is verwoord in een Wensbeeld vaarrecreatie. Het Amsterdam Rijnkanaal zal in de toekomst veel minder gebruikt mogen worden voor recreatietoervaart. Er ligt ook een nadrukkelijke relatie met het deel van de Vecht dat in Utrecht gelegen is. In mei 2010 is de interprovinciale visie Hollandse Meren voor de Randstad verschenen. Bij de uitwerking van deze visie zou het Wensbeeld moeten worden meegenomen en ook de mogelijkheid van een vaarverbinding Nieuwe Wetering bij fort Nieuwe Sluis in de provincie Utrecht. Trekker: Diverse Realisatie: Afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende financiële middelen en planologische procedures wordt de realisatie van de verschillende projecten verwacht in de periode 2011-2015. Vooral met betrekking tot de grote investeringen ten behoeve van de watersport moet een groot voorbehoud worden gedaan of het ook werkelijk (in die periode) gerealiseerd kan worden.

22 Realisatie: Er is nog geen concrete planning voor het project. In eerste instantie zal het gaan om aankoop en/of overdracht van gronden. Hiermee zou in 2012 kunnen worden begonnen. Pas in een later stadium zou eventueel ook de openheid vergroot kunnen worden. Als tenminste dit ook financieel haalbaar is. 8 Bescherming en ontwikkelen van open schootsvelden bij Naarden In december 2009 werd in opdracht van het Goois Natuurreservaat de Toekomstvisie Vesting Naarden en omgeving gepresenteerd. Uitgangspunt van deze Toekomstvisie is behoud en versterking van de openheid van de schootsvelden. Nieuwe ontwikkelingen als woningbouw of andere stedelijke functies dienen binnen de bestaande bebouwing of aan de rand van de snelweg plaats te vinden. Onderzocht zou moeten worden of de openheid van de schootvelden vergroot kan worden, bijvoorbeeld door het omzetten van volkstuinen, kwekerij en sportveld tot open gebied. In de Toekomstvisie worden ook nieuwe recreatieve mogelijkheden voorgesteld zoals fiets en wandelroutes en de mogelijk vestiging van een Stadsboerderij. Voor de verdere uitwerking van de Toekomstvisie is het eigendom en beheer van de schootsvelden van groot belang. De gemeente Naarden is in bezit van ruim 25 ha. De beste waarborg voor het behoud en versterken van de open schootsvelden is wanneer de grond in eigendom komt van het Goois Natuurreservaat of een andere natuurbeherende instantie. Omdat dit financieel nu niet mogelijk is wordt gedacht aan de mogelijkheid om in navolging van in Laag Holland de gronden onder te brengen in een grondbank en dit onder voorwaarden ter behoud en beheer van landschap uit te geven aan agrariërs. Ten behoeve van de Grondbank heeft de provincie vanuit de Groene Uitwegmiddelen hiervoor een bedrag van 1,5 miljoen gereserveerd. Op 4 en 5 oktober 2011 is een schetsschuit georganiseerd waar gesproken is over maatregelen hoe de schetsvelden behouden en herstelt kunnen worden. Er is gesproken over een minimumvariant waarbij bebouwing niet wordt verwijderd maar gedacht wordt aan bijvoorbeeld het weghalen van ongewenst groen en op bepaalde plekken toevoegen van beplanting om de randen van de schoots velden duidelijker af te zomen. 9 Consolidatie en beter zichtbaar maken van Fort Hinderdam Dit fort, in eigendom van Natuurmonumenten, heeft een natuurfunctie en kan dus maar zeer sporadisch bezocht worden. In juli 2011 werd een Waterbank aan de overkant van de Vecht geplaatst waarvan men een uitzicht heeft op Fort Hinderdam. De bomen en struiken hebben vrij spel gekregen waardoor je bijna niks van het fort kunt zien. Het gevaar hiervan is dat dit rijksmonument hierdoor schade heeft opgelopen en dat het mogelijk door de vrije natuurontwikkeling nog verder wat betreft bouwkundige staat achteruit zou kunnen gaan. Daarom is het van belang dat binnenkort naar de bouwkundige staat wordt gekeken. Op basis van dat onderzoek zouden er mogelijk consolidatiewerkzaamheden kunnen worden verricht en bepaalde bomen en struiken worden weggehaald zodat het zicht op het fort wordt verbeterd. De natuurfunctie van het fort zal echter gehandhaafd blijven. Trekker: Natuurmonumenten Realisatie: Oplevering van het onderzoek naar de huidige staat van Fort Hinderdam en consolidatie en groenplan wordt verwacht begin januari 2012. De uit te voeren werkzaamheden zouden dan in 2012-2013 kunnen worden gerealiseerd. Niet formeel behorend bij de Enveloppe Vechtstreek, maar wel in de provincie Noord-Holland gelegen, zijn Fort Kijkuit en Fort Spion Trekker: Gemeente Naarden