Versie april 2007 WonenMet en de Regie cirkel Christel Welling Clustermanager WonenMet Esdégé-Reigersdaal Albert Soncklaan 1 1701 BX Heerhugowaard.
AANLEIDING:... 3 HET UITGANGSPUNT... 4 DE CLIËNT CENTRAAL... 4 DRIE VLAKKEN... 5 1; BASISAFSPRAKEN...5 2; AD-HOC SITUATIES:... 5 3; STAANDE ZAKEN:... 5 HET ONDERSTEUNINGSPLAN... 5 DE CIRKEL INVULLEN... 6 BETAALDE EN NIET BETAALDE BETROKKENEN... 7 EN DAN VERDER... 8 EN DAN?... 9 Christel Welling 2
Aanleiding Binnen het cluster WonenMet van Esdégé-Reigersdaal wordt, zoals bij heel Esdégé-Reigersdaal, gewerkt met cliëntbegeleiders (bij andere organisaties heet dit ook wel persoonlijk begeleider, begeleider, mentor, zorgcoördinator, enz.). Binnen de visie van deze stichting dient de cliënt zelf regie te hebben over het eigen leven. De cliëntbegeleider daarentegen dient naar mijn mening regie te voeren over de geboden en noodzakelijke ondersteuning. Ik merk dat het voor cliëntbegeleiders soms moeilijk is de rol van regiefunctionaris op zich te nemen. Regie, hoe doe ik dat? Wat is dat nu precies? Hoe verdeel ik mijn werkzaamheden? Wat moet ik zelf doen en wat kan ik delegeren? Wat kan je aan betekenisvolle anderen vragen? Wat zou vooral door andere deskundigen gedaan moeten worden en hoe ziet mijn rol er dan uit? Waar haal je de tijd vandaan en waar haal je het lef vandaan om ook nog eens iets te vragen aan een collega die het ook al druk heeft? enz. Kortom ik heb gezocht naar: Een mogelijkheid om medewerkers een handvat te geven om de veelal complexe regie rondom een cliënt zo goed mogelijk in beeld te krijgen. Een model waarmee ze in staat gesteld worden de regie ook zo goed mogelijk te voeren en afstemming te vinden met overige betrokkenen. Een handvat om taken en verantwoordelijkheden zo overzichtelijk mogelijk te verdelen tussen cliënt/cliëntbegeleider en overige betrokkenen en binnen een team. Een mogelijkheid om ook nog eens zoveel mogelijk gebruik te maken van de passies/mogelijkheden en kwaliteiten van medewerkers. Een model waarin de organisatie van de te voeren regie over de ondersteuning rondom een cliënt helder wordt en geboden wordt op de manier die de cliënt nodig heeft. Een handvat waarin de cliënt centraal kan staan maar dat vooral structuur en houvast biedt aan een medewerker. Ik heb geen poging gedaan het geheel theoretisch te onderbouwen met concepten en modellen. Ook heb ik geen poging gedaan om een ingewikkeld organisatiemodel te ontwikkelen. Het moet vooral een praktisch handvat zijn. Zonder franje en poespas. Ik ben tot het volgende gekomen. Christel Welling 3
Het uitgangspunt De cliënt centraal De cliënt is de centrale spil van het werk. De cliënt is een geheel dat gezien kan worden als een cirkel. Het is voor iedereen van belang deze cirkel mooi rond en gesloten te houden. Alles is van invloed op elkaar. Naast de cliënt staat de cliëntbegeleider. Cees Iedere cliënt heeft een aantal opvallende zaken in zijn leven. Een aantal punten die van belang zijn. Zaken die bij voortduring aandacht nodig hebben of waar een cliënt zelf iets mee wil. Deze punten zijn allemaal samen gekomen in het ondersteuningsplan van de cliënt. Je kan denken aan zaken op gebieden als: Huisvesting Financiën Netwerkontwikkeling Daginvulling Vrijetijdsbesteding Verslavingszorg Persoonlijke verzorging Eten Relaties Verwanten Huishouden Maar ook kleinere dingen Onderhoud brommer Kleding kopen Computer Omgaan met je buren Het gaat dus om de doelen van de cliënt zelf maar ook om andere aandachtsvragers. Christel Welling 4
Drie vlakken Deze punten zijn uit te werken op drie verschillende maar bij elkaar horende vlakken. 1. Basisafspraken: Lijstje met algemene afspraken, dingen die dagelijks of meerdere keren per week moeten gebeuren en wat door elke medewerker betrokken bij deze cliënt uitgevoerd dient te kunnen worden. Dit is een relatief makkelijk onderdeel van de organisatie van ondersteuning. Hier gaat het om het vast leggen van deze afspraken in een dagschema van de cliënt en om het vastleggen van deze afspraak in het werkschema van de medewerker. Een cliëntbegeleider dient dan slechts met regelmaat te controleren of deze afspraak getrouw ten uitvoer gebracht wordt door cliënt en medewerker. 2. Ad-hoc situaties: Zijn niet te plannen en voorspellen situaties, die rondom een cliënt voorkomen en die door elke medewerker opgepikt dienen te worden. Zaken die geen uitstel dulden tot later. 3. Staande zaken: Zaken die in het ondersteuningsplan zijn vastgelegd als doel, waarbij een planning vereist is of zaken die over een langere periode uitgespreid zijn, complex zijn of waarbij het noodzakelijk is dat vast mensen betrokken zijn. Het ondersteuningsplan In het OSP geeft de cliënt aan wat hij wil/wat hij belangrijk vindt. Een cliëntbegeleider kan/moet samen met de cliënt aan de hand van het ondersteuningsplan en werkplan invulling geven aan alle belangrijke gebieden die een rol spelen in het dagelijks leven van een cliënt of die van een continu belang zijn voor het invulling geven aan het leven. De cliëntbegeleider moet dit doen op het gebied van de basisafspraken, en voor zover er enige voorspelbaarheid in zit, ook op het gebied van de ad-hoc zaken (protocollen/signaleringsplannen/ handelingsmodellen), maar zeer zeker ook op het gebied van de staande zaken. Dit schrijven richt zich verder op het uitwerken van de staande zaken. Christel Welling 5
De cirkel invullen Vraag aan medewerkers wat hoofdgebieden zijn in het leven van een bepaalde cliënt en ze zullen dit zo op kunnen noemen. Deze zaken vul je in, in de cirkel. Vergeet niet ook het ondersteuningsplan te pakken en de punten die daarin met de cliënt afgesproken zijn mee te nemen in deze cirkel. Voor de staande zaken zou het er dan alsvolgt uit kunnen zien: Contact met ouders wil verhuizen Computer vaak stuk schulden CEES geen werk leren koken drugsgebruik Christel Welling 6
Betaalde en niet betaalde betrokkenen Vervolgens ga je met elkaar (en indien mogelijk samen met de cliënt) kijken naar wie er al bij het beschreven vak betrokken is. Is deze betaald (professioneel betrokken) vanuit het team, betaald betrokken vanuit een andere organisatie of niet betaald (vriend, familie, vrijwilliger, vereniging)? Op die wijze kan de cirkel er dan alsvolgt uitzien. Contact met ouders wil verhuizen Woningbouw cliëntbegeleider schulden Bewindvoerder cliëntbegeleider CEES Computer is vaak stuk iedereen iedereen geen werk Leren koken drugsgebruik cliëntbegeleider Christel Welling 7
En dan verder Niet alles wat zich binnen een vlak afspeelt is noodzakelijk het werk van de cliëntbegeleider. Zeker niet zelfs. Zaak is dat de cliëntbegeleider en cliënt steeds zoeken naar wie het beste dat onderdeel kan gaan doen en wie daar logischerwijs ook voor verantwoordelijk gehouden kan worden. Welke medewerker in het team kan dit erg goed? Wie vindt het erg leuk of heeft wel wat met dat onderwerp? Zaak is ook om hierbij zeer bedacht te zijn op ons streven de cliënten zoveel mogelijk deel te laten nemen aan de samenleving. We hebben ons voorgenomen zoveel mogelijk te zoeken naar oplossingen in het gewone. Aangepast of aangeboden door betaalde hulpverlening is daarin dus een steeds weer gemaakte bewuste keuze. Contact met ouders wil verhuizen Computer is vaak stuk Woningbouw Begeleider B schulden Bewindvoerder Begeleider B CEES Jobcoach Hans de PC- Man geen werk Leren koken WonenPlus GastvrouwC drugsgebruik Brijder stichting begeleider A Christel Welling 8
En dan? De taak van een cliëntbegeleider is bij voortduring de buitencirkel bewandelen. Te kijken of alles nog loopt zoals het afgesproken is. Te kijken of er geen stuk is wat er om een of andere reden uitzakt. Het voortdurend rondlopen moet tot doel hebben steeds op tijd te kunnen overleggen. Interventies afstemmen om de cirkel steeds maar weer gesloten te houden. Tijdens het rondlopen van de cirkel zou de cliëntbegeleider Steeds stil moeten staan bij ieder vlak Verbindingen moeten maken tussen vlakken Samen met de betrokkenen bij het vlak kijken hoe het gaat Nagaan wat nodig is om verder te komen Enz. De betrokken bij het vlak zijn zelf verantwoordelijk voor de voortgang en ook om op tijd bij de cliëntbegeleider aan te geven dat ze extra ondersteuning nodig hebben. De cliëntbegeleider kan deze zelf bieden maar kan ook anderen daarvoor inschakelen. Contact met ouders wil verhuizen Woonwaard begeleiderb schulden Bewindvoerder Begeleider B CEES Computer vaak stuk Jobcoach Hans depc- Man Geen werk leren koken WonenPlus Gastvrouw drugsgebruik Brijder st begeleider A Christel Welling 9