Onkundig en onaangepast: eenzaamheid en sociaal isolement
|
|
- Frans Peeters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Onderwerpen Onkundig en onaangepast: eenzaamheid en sociaal isolement Wat is sociaal isolement? Oorzaken en gevolgen De leefsituatie van sociaal geïsoleerden Wat kunnen we doen aan sociaal isolement? Conclusies Dr. Anja Machielse 12 februari 2007 Wat is sociaal isolement? Sociale contacten in Nederland * Iemand is sociaal geïsoleerd wanneer hij/zij weinig of geen (betekenisvolle) contacten heeft en zich daar eenzaam en ongelukkig door voelt. Sociaal weerbaar (64%) Contactarm (8%) Twee aspecten Objectief: omvang van het netwerk Subjectief: gevoelens van eenzaamheid Eenzaam (22%) Sociaal geïsoleerd () * Bron: Hortulanus, R., Machielse A. & L. Meeuwesen (2003). Sociaal isolement. Een studie over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland. Den Haag: Elsevier Overheid. Sociaal isolement en leeftijdscategorie Sociaal isolement en burgerlijke staat jaar 4% Ongehuwd jaar 5% Gehuwd 4% jaar Gescheiden 13% 65 jaar en ouder 12% Verweduwd 14% 1
2 Sociaal isolement en sociaal-economische status Sociaal isolement en etniciteit Hoog Midden Laag 2% 3% 12% Nederlands Suriname/Antillen Marokko/Turkije Overig 1 14% 11% Oorzaken van sociaal isolement Echtscheiding Maatschappelijk Individualisering en veranderde sociale verhoudingen Nadruk op zelfredzaamheid en autonomie Verhoogde arbeidsparticipatie, met name van vrouwen Vrienden blijven juist weg, omdat als je gaat scheiden dan laten ze je allemaal vallen er blijft niks over. (vrouw, 50 jaar) Persoonlijk Ingrijpende levensgebeurtenissen Geringe sociale competenties (sociale vaardigheden, probleemoplossend vermogen, zelfvertrouwen, etc.) Gezondheidsproblemen Als het niet goed met je gaat dan blijven mensen weg. Dat is mijn ervaring. En je wil het zelf ook niet. Je wil liever contacten als je over leuke dingen kan praten. (man, 46 jaar) Gevolgen van sociaal isolement Sterke eenzaamheidsgevoelens Beperkte zelfredzaamheid Geen sociale steun Negatief zelfbeeld Schaamte en ontkenning Vervaging referentiekader Gezondheidsklachten 2
3 Hoe ziet het leven van sociaal geïsoleerden er uit? Meestal alleenstaand, soms een partner of een ander gezinslid Geen of weinig contact met familieleden Geen vrienden Geen contact met buren Soms (vrijwilligers)werk, maar meestal niet Meestal geen lid van verenigingen/organisaties Tijdsbesteding Familie Van mijn broers, daar hoor ik eigenlijk niks meer van. Zij ook niet van mij hoor, en dat is al tientallen jaren zo... 20, 25 jaar zeker wel. Ik zou ook niet meer weten hoe ze eruit zien. Ik vind het natuurlijk niet zo leuk, maar ik doe er ook geen moeite voor. (man, 52 jaar) Scheiding werk en privé-leven Structuur Collega s alleen... voor de rest niks. Die zie ik op het werk. Na het werk, als ik buiten de poort ben, ben ik alles vergeten. Op het werk heb ik mijn collega s, buiten de poort ken ik ze niet meer. (man, 50 jaar) Het gaat erom dat je per dag of per week of per maand een aantal dingen hebt. Dat is gewoon belangrijk om door te gaan met leven. Anders heb je de neiging om de hele dag tv te kijken of computerspelletjes te doen. En de rest laat je dan gaan. (man, 42 jaar) Energie en daadkracht Behoefte aan andere mensen Ja, er zijn zoveel dingen die ik wil doen, maar die doe ik niet alles kost zoveel tijd en energie. Dus je moet keuzes maken. Dan kies ik voor televisie kijken en computerspelletjes. Nou ja... die andere dingen die doe ik gewoon niet. Ik ben de hele dag thuis, maar soms heb ik geen zin meer om de hele dag thuis te zijn... dan ga ik weg, bijvoorbeeld een rondje in de stad en dan kom ik meteen weer terug, ik blijf niet staan, gewoon een rondje lopen, gewoon mensen zien. (vrouw, 26 jaar) (man, 40 jaar) 3
4 Wat maakt interventies zo moeilijk? Wantrouwen Sociaal geïsoleerden zijn onzichtbaar en daardoor moeilijk te vinden Sociaal geïsoleerden hebben een passieve handelingsstrategie; ze vragen zelf niet om hulp Sociaal geïsoleerden zijn wantrouwend naar anderen Sociaal geïsoleerden zijn vaak bang voor verandering: gevolg is verzoening, rationalisering en ontkenning Sociaal geïsoleerden vragen niet om hulp omdat ze dat niet willen, maar omdat ze het niet kunnen. De problematiek is zeer complex: opstapeling en verstrengeling van diverse problemen Als er wat is, probeer ik het grotendeels in mijn eigen op te lossen. Ik praat er niet zo snel over ik zie het nut daar niet zo van in dan denk ik, kletsen jullie maar over jezelf, ik dop mijn eigen boontjes wel. Dat gaat me redelijk tot goed af... Het duurt misschien wat langer, maar ik regel dat zelf wel. (man, 53 jaar) Zelfredzaamheid Ik heb altijd van alles in huis. Dus ik hoef niet speciaal de deur uit om dingen te gaan halen, ik heb altijd wel dingen in huis altijd zorgen dat je niet zonder komt te zitten. (man, 42 jaar) Ontkenning Ik weet niet wat eenzaam is. Nee, nee ik ben alleen maar ik voel me echt niet eenzaam. Ik zeg misschien als ik geen tv in huis had, dat ik dan misschien eenzaam zou zijn, maar ik voel me niet eenzaam. (vrouw, 54 jaar) Verzoening en berusting Wat is nodig? Je went er ook aan natuurlijk. Het is heel moeilijk om iets te veranderen. Ik ben toch anders dan andere mensen. Maar soms grijpt het je dan een beetje aan, zo van wat ben ik toch alleen en... waarom maak ik er geen eind aan, maar ja... waarom wel? (vrouw, 41 jaar) Een breed signaleringsnetwerk: welzijnswerk, maatschappelijk werk, sociaal-cultureel werk, opbouwwerk, GGD/GGZ, verslavingszorg, kerken, woningcorporaties, thuiszorg, scholen, maaltijddiensten, wijkagenten, huisartsen, etc. Samenwerking tussen professionele organisaties en vrijwilligersorganisaties Vraagverheldering is van groot belang: vertrouwen winnen en inzicht in de specifieke problematiek krijgen Een groot deel van de doelgroep heeft structurele ondersteuning en begeleiding nodig 4
5 Behoefte aan begeleiding Ik ben nog steeds een mens dat moeilijk contacten maakt. Ik heb er wel behoefte aan, maar dan moet je wel mensen vinden waar het mee klikt en dat is moeilijk, want die kom je niet op straat tegen dan moet je op plekken komen waar anderen zijn. (vrouw, 59 jaar) Conclusies van de Nederlanders van 18 jaar en ouder is sociaal geïsoleerd. Sociaal isolement komt in alle bevolkingscategorieën voor; het begint vaak al op jonge leeftijd Het voorkomen en bestrijden van sociaal isolement is een ingewikkelde en complexe zaak De doelgroep is lastig te bereiken; signaleren vergt kennis van een aantal overlevingsstrategieën Ook als sociaal isolement gesignaleerd is, is het lastig om de situatie goed in kaart te krijgen en een passende interventie te vinden Persoonlijke begeleidingstrajecten zijn cruciaal Literatuur Hortulanus, R., A. Machielse & L. Meeuwesen (2003). Sociaal isolement. Een studie over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland. Den Haag: Elsevier Overheid. Machielse, A. (2003). Niets doen, niemand kennen. De leefwereld van sociaal geïsoleerde mensen. Den Haag: Elsevier Overheid. Machielse, A. (2006). Onkundig en onaangepast. Een theoretisch perspectief op sociaal isolement. Utrecht: Jan van Arkel. 5
Eenzame naasten. Onderwerpen. Contactarm. Eenzaamheid. Sociaal isolement. Sociale netwerken van ouderen
Eenzame naasten Dr. Anja Machielse Onderwerpen Begripsverkenning Oorzaken en gevolgen Sociale competenties Stappen in de aanpak Interventieprofielen Conclusies Eenzaamheid Het gevoel dat de aanwezige contacten
Nadere informatieOnderwerpen. Sociale relaties en welzijn. Sociale kwetsbaarheid. Functies van sociale relaties. Vrouw, 64 jaar EENZAAMHEID BIJ OUDEREN
EENZAAMHEID BIJ OUDEREN Vrouw, 64 jaar Ik ben helemaal geïsoleerd eigenlijk. Ik denk wel eens bij mezelf, ik kan gerust een week dood liggen in huis, maar de mensen merken niets. Dr. Anja Machielse Stichting
Nadere informatieWat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? 8-10-2015. Het project van de UvH 1. Programma. Sociale verbondenheid.
Programma Samen tegen eenzaamheid Dr. Anja Machielse Deel 1: Wat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? Achtergronden, verschijningsvormen Mini-conferentie Tilburg, 30 september 2015 Deel 2: Wat
Nadere informatieSociale relaties en welzijn
EENZAAMHEID EN SOCIAAL ISOLEMENT: ACHTERGRONDEN EN AANPAK Onderwerpen Functies van sociale relaties Sociale kwetsbaarheid Achtergronden en gevolgen Knelpunten in de aanpak Elementen van een succesvolle
Nadere informatieLezing, 10 december 2004. Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte
Lezing, 10 december 2004 Relatie tussen sociaal isolement en psychiatrische ziekte Dr. Ludwien Meeuwesen, Sociaal psychologe verbonden aan de Universiteit Utrecht, Afdeling Algemene Sociale Wetenschappen,
Nadere informatieWaarom is eenzaamheid een probleem?
Ik heb nooit kunnen denken dat ik, na zo n gelukkig leven, zo verdrietig zou zijn. Ik heb Den Helder, 7 juni 2017 nooit gedacht dat mensen zo ongelukkig kunnen zijn als ik de laatste jaren. Prof. Dr. Anja
Nadere informatieTranzo, 17 juni Dr. Anja Machielse
Eenzame ouderen: ambities en mogelijkheden Tranzo, 17 juni 2010 Dr. Anja Machielse Onderwerpen Begripsverkenning en cijfers Complexiteit van de problematiek Profielen en interventies Conclusies Begrippen
Nadere informatieHet project van de UvH 1
Onderwerpen Eenzaamheid, daar wen je nooit aan Prof. dr. Anja Machielse Wat is eenzaamheid en waarom is het een probleem? Hoe kunnen we eenzame mensen bereiken en wat kunnen we voor hen doen? Wat is eenzaamheid
Nadere informatieEenzaamheid bij ouderen: Ambities en mogelijkheden
Eenzaamheid bij ouderen: Ambities en mogelijkheden Prof. dr. Anja Machielse Cliëntenbelang Amsterdam 27 september 2016 Foto: Eamonn Doyle Het project van de UvH 1 Onderwerpen Wat is eenzaamheid en waarom
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieAan de slag met de Werk Ster!
Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieTrainingen eenzaamheid en sociaal isolement
Trainingen eenzaamheid en sociaal isolement Dr. Anja Machielse Dr. Marina Jonkers Coalitie Erbij 5 maart 2015 Foto: Eamonn Doyle Programma Introductie: Visie op eenzaamheid en sociaal isolement Achtergronden
Nadere informatieDe ijnmanager. Cartoons januari 2015. Luc Timmers
De ijnmanager Cartoons januari 2015 Luc Timmers Gezelligheid kent geen tijd Is het alweer 2015? Wat vliegt de tijd hé? Logisch toch? Ooit spaghetti de kop boven het maaiveld uit zien steken? Nou dan!
Nadere informatieDe VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)
De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld
Nadere informatieProgramma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf
Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf
Nadere informatieVragenlijst Depressie
Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best
Nadere informatieDe Budget Ster: omgaan met je schulden
De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE
Nadere informatieVanjezelfhouden.nl 1
1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieVoorkomen van huurachterstand & huisuitzettingen
Voorkomen van huurachterstand & huisuitzettingen Onderzoeksteam: Marieke Holl, Dorieke Wewerinke, Sara Al Shamma, Linda van den Dries en Judith Wolf 29 oktober 2013 Studie naar huisuitzetting (Omz ZonMw)
Nadere informatie15. eten moet je toch
GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.
Nadere informatieCopyright Beertje Anders
Copyright Beertje Anders Beren hebben allerlei gevoelens. Kun jij zien hoe Beertje Anders zich nu voelt? Blij. Ik ben blij als ik jarig ben, als ik spelen mag met Beertje Bruin, als ik met de andere beren
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieEenzaamheid nader beschouwd. Informatiebijeenkomst Gouda 1 oktober 2016
Eenzaamheid nader beschouwd Informatiebijeenkomst Gouda 1 oktober 2016 Programma Deel 1 Deel 2 Kennismaking over en weer Signaleren Coalitie Erbij & Quiz Bespreekbaar maken Cijfers, oorzaken en gevolgen
Nadere informatieOP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS
OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS Susanne Smorenburg, programmamanager Ben Sajetcentrum Marjon van Rijn, docent / onderzoeker HvA / AMC Symposium HBO-V van de Toekomst
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieIk heb nooit kunnen denken dat ik, na zo n gelukkig leven, zo verdrietig zou zijn. Ik heb nooit gedacht dat mensen. zo ongelukkig kunnen zijn als ik
Ik heb nooit kunnen denken dat ik, na zo n gelukkig leven, zo verdrietig zou zijn. Prof. Dr. Anja Machielse Kom Erbij Conferentie Rotterdam 31 oktober 2017 Ik heb nooit gedacht dat mensen zo ongelukkig
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieAls je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.
Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatie1. Als iemand mij in een groep onverwacht een vraag stelt, kan ik rustig een antwoord bedenken/geven. Nooit Soms Regelmatig Vaak Altijd
Assertiviteitstest Kun je duidelijk jouw grenzen aangeven? Vink steeds het antwoord aan dat het best bij je past. 1. Als iemand mij in een groep onverwacht een vraag stelt, kan ik rustig een antwoord bedenken/geven.
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieDoelstellingen van PAD
Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen
Nadere informatieU gaat de vragenlijst Kansen in Kaart (KiK) invullen. Voordat u begint is het goed een aantal dingen te weten.
De begeleidende instructie brief: Vragenlijst Kansen in Kaart (KiK) U gaat de vragenlijst Kansen in Kaart (KiK) invullen. Voordat u begint is het goed een aantal dingen te weten. Instructie Omcirkel of
Nadere informatieHet financiële struisvogelgedrag van vrouwen. Financiële educatie aan vrouwen: hoe doe je dat?
Het financiële struisvogelgedrag van vrouwen. Financiële educatie aan vrouwen: hoe doe je dat? Even voorstellen Lianne Bertling Onderzoeker Maatschappij en Recht Annemarie Reintjes Financieel gedragstrainer
Nadere informatieHumanitas Tandem Achterhoek. Presentatie Marianne de Veer Coördinator
Humanitas Tandem Achterhoek Presentatie Marianne de Veer Coördinator Humanitas Tandem Doel: Sociaal isolement doorbreken en/of dreigend isolement voorkomen De weg vinden naar nieuwe vrienden en kennissen
Nadere informatieThema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang
Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieWERKBLADEN Seksuele intimidatie
WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker
Nadere informatieConflicten zijn een natuurlijk verschijnsel binnen een groep, binnen een organisatie, omdat de leden verschillende doelstellingen hebben.
3. PROBLEEMOPLOSSING CONFLICTHANTERING 3.0. Inleiding Conflicten zijn een natuurlijk verschijnsel binnen een groep, binnen een organisatie, omdat de leden verschillende doelstellingen hebben. Omdat conflicten
Nadere informatieDe Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid
De Eenzaamheid voorbij..? Conferentie 1 juni 2017 Mieke Mes, specialist eenzaamheid Even voorstellen Mijn naam is Mieke Mes, deskundige op het gebied van aanpakken Eenzaamheid Vanuit mijn bedrijf MM-adviesburo
Nadere informatieeuzedossier ouderparticipatie keuzedossier vmbo osb in de onderbouw theoretische leerweg
euzedossier ouderparticipatie keuzedossier vmbo osb in de onderbouw theoretische leerweg Op vijf bladzijden in het werkboek wordt de medewerking van de ouders of verzorgers van de leerlingen gevraagd.
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatie1. Ik merk vaak dat ik probeer iets te bereiken wat op de een of andere manier op een mislukking uitloopt. -----
Test: Je persoonlijke afweerprofiel Met de volgende test kun je bepalen welk afweermechanisme je het meest gebruikt. Iedereen gebruikt alle afweervormen, maar er bestaan verschillen in de frequentie waarmee
Nadere informatieEenzaamheid en sociaal isolement: ambities en mogelijkheden
Eenzaamheid en sociaal isolement: ambities en mogelijkheden Dr. Anja Machielse Wmo-atelier 20 januari 2015 Foto: Eamonn Doyle Onderwerpen Eenzaamheid als sociaal vraagstuk Achtergronden en gevolgen Begripsverheldering
Nadere informatieAssertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten
BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatieKlanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS
2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Vrienden & Relaties
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Vrienden & Relaties s Avonds en in het weekend zit ik vaak alleen thuis. Ik bel dan wel eens met mijn vrienden, maar ze bellen me nooit terug. Ik heb verkering,
Nadere informatieFeedback Project Ergonomisch Ontwerpen
Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7
Nadere informatieRelaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.
Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan
Nadere informatieMasterclass: eenzaamheid
Masterclass: eenzaamheid 28 september 2012 Door Dr. Anja Machielse, senioronderzoeker bij het Landelijk Expertisecentrum Sociale Interventie en hoofddocent Sociologie van de humanisering bij de Universiteit
Nadere informatieIMPACT OP PARTICIPATIE EN AUTONOMIE (IPA) VRAGENLIJST. Ontwikkeld door M. Cardol, Nivel
IMPACT OP PARTICIPATIE EN AUTONOMIE (IPA) VRAGENLIJST Ontwikkeld door M. Cardol, Nivel Versie augustus 2004, bewerkt en aangepast door Nyfer, augustus 2013 IPA Vragenlijst : 'Impact op Participatie en
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Meneer Bashir gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er zitten veel mensen. Ze praten.
Nadere informatieWelkom in de derde klas!
Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieAlvast bedankt voor het invullen!
Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is
Nadere informatieexplore the big questions of life Een introductie
explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl
Nadere informatieDé 14 fundamentele stappen naar geluk
Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op
Nadere informatieProtocol bij scheiding
Protocol bij scheiding De gevolgen van een scheiding tussen vader en moeder kunnen voor een kind ingrijpend zijn. Dit protocol is een poging de gevolgen zoveel mogelijk in goede banen te leiden. 1. Anders
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieDit boekje is van:..
Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan
Nadere informatieVoor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali
PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieActielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl
http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente
Nadere informatieZaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie
Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie
Nadere informatieGevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieColofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.
Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 1)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatieMijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd
Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatieVoorbereiding assessment
Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.
Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een
Nadere informatieHet effect van deelname aan ouderenactiviteiten van Timpaan Welzijn op gevoelens van eenzaamheid. Onderzoek in de Gemeente Steenwijkerland
Het effect van deelname aan ouderenactiviteiten van Timpaan Welzijn op gevoelens van eenzaamheid. Onderzoek in de Gemeente Steenwijkerland 0 Dit onderzoek is in 2012 uitgevoerd door Nanda Knol, 3 e jaars
Nadere informatieMensen om van te houden
Speurtocht Vergeving is nodig in rela es Let op! Deze werkvorm vergt boven gemiddelde voorbereiding! Materiaal: Opdracht kaartjes Smartphone met internet aanslui ng pen en papier Uitleg: De speurtocht
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieNetwerk Ouderenzorg Regio Noord
Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid
Nadere informatieInhoud Voorwoord Steekproefsamenstelling Resultaten Conclusies
Onderzoek Instagram Uitgevoerd door Scholieren.com in november 2015 Inhoud Voorwoord Steekproefsamenstelling Resultaten Conclusies Voorwoord Scholieren.com heeft haar bezoekers middels een enquête vragen
Nadere informatie13 Jij en pesten. Ervaring
82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken
Nadere informatie1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
Nadere informatieVragenlijst multiproblematiek I
Bijlage B Vragenlijst multiproblematiek I 1 Achtergrondkenmerken V1. Wat is je geboortedatum? V2. Ben je een jongen of een meisje? V3. Wat zijn de vier cijfers van je postcode? V4. In welk land ben je
Nadere informatieAalsmeer. Zorg enquête ANBO. De resultaten
Aalsmeer Zorg enquête ANBO Tijdens de geraniummarkt van 10 mei heeft ANBO Aalsmeer een enquête gehouden onder bezoekers van hun stand. De vragen gingen over de veranderingen in de zorg en hoe mensen met
Nadere informatieU in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren
Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.
Nadere informatieProgramma. Welk klanttype vind je moeilijk? Tips per klanttype Ja maar Jan Passieve Peter Breedsprakige Bert Gedemotiveerde Gea
JACOMIJN KUIPER ANNA SCHOTANUS Programma Welk klanttype vind je moeilijk? Tips per klanttype Ja maar Jan Passieve Peter Breedsprakige Bert Gedemotiveerde Gea Drie vragen om jezelf te stellen Bekrachtigen
Nadere informatiehoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb
hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.
Nadere informatie