De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen Twitter: @BM_Visser
De Nederlandse postzegel Dubbel zoveel CO2 als het wereldgemiddelde Relatief weinig CO2 ten opzichte van ons GDP Deze 193 Mton is circa 1 ton CO2 per Nederlander per maand!
De echte Nederlandse CO2-voetafdruk: 0,6% De Nederlandse economie is sterk internationaal verweven Naarmate het oppervlak kleiner wordt, vermindert de mate van realiteit van de vastgestelde CO2-emissie * Eigenlijk moet je op basis van de consumptie de CO2-voetafdruk meten, en niet op basis van productie. 1. Verplaatsing van productie naar het buitenland verandert onze echte voetafdruk niet 2. ETS versus non-ets (binnen EU, naar buiten) 3. Neem bij besluitvorming altijd de internationale dimensie mee!
Hoe Nederland kan bijdragen het klimaat te redden De wereldwijde CO2-emissie moet fors naar beneden Dat gebeurt alleen als het betaalbaar is/wordt Veel huidige maatregelen zijn nogal duur Gemiddeld 100-150 per ton CO2 vermindering Nederland kan haar reductie betalen 100-150 per Nederlander per maand Maatregelen Nederland: 1. Beperking van de nationale CO2-emissie (0,19 Gton) 2. Beperking van de rest van onze voetafdruk (0,12 Gton) 3. Kunnen we als klein land nog meer bijdragen?
Offshore wind in Denemarken In 1991 de eerste offshore windturbine Grote twijfels of dit ooit iets zou worden (NL) Tegenslagen, doorgegaan Belangrijke rol Deense overheid Deense bedrijven (Dong, Vestas) Anno 2018 Offshore wind is booming/ spectaculaire prijsdalingen Vestas uitgegroeid tot wereldspeler Ørsted/Dong bouwt offshore windparken in Duitsland, UK, NL, USA en Taiwan 85000 hoogwaardige banen in de Deense windindustrie In 2016 meer belastinginkomsten (per gezin) dankzij windindustrie in DK dan afdrachten dankzij aardgas in NL! De NL offshore industrie pikt graantje mee
Duitse zonne-energie (en onshore wind) Duitsland (5x Nederland) Relatief weinig zon, maar toch. Feed-in Subsidies / Energy Democracy Initieel zeer hoge prijzen (60 ct/kwh) Grootschalige uitrol zonne-energie Resultaat: wereldwijde prijsdalingen Grootschalige zonpv is nu in grote delen van de wereld goedkoper dan de marginale kosten (brandstof) van gas en olie ( 2 ct/kwh) Duitse zonne-industrie (o.a. convertors) De zonnepanelen worden vooral in Azië gebouwd Gaat Duitsland haar kunststukje herhalen/verbeteren?
Nederland is sterk nationaal georiënteerd. Dat kan/moet beter Voorbeeld: het Nederlands spoorsysteem Vermoedelijk het beste in Europa De trein verlaagt CO2-emissies significant (ook in andere landen) Een goed functionerend Europees treinsysteem leidt tot minder vliegverkeer? ProRail wil haar kennis en kunde elders in Europa benutten (en te gelde maken) Is die nationalistische houding wel verstandig, wanneer we het klimaat willen redden?
Nieuwe technologie: stevige aanpak gewenst, met voldoende kritische massa en gericht op praktijktoepassingen (zie Denemarken/Duitsland) Hoe het moet: Onderzoek naar CO2 opslag in Noorwegen Gassnova speciaal opgericht Veertig medewerkers Op een locatie Industrieel laboratorium Mongstad Budget 10-20 miljoen per jaar Meerjarig onderzoeksprogramma Gericht op full scale Equinor/Statoil als beoogd investeerder/projectmanagement Praktijkervaring (Mongstad, Sleipner) is duur, maar essentieel
Conclusie: stel we stellen 1 miljard extra beschikbaar We willen daarmee maximale bijdrage leveren aan het redden van het klimaat Uitrol van extra warmtenetten? Import meer houtpellets? Extra onshore wind? (<1%) Of inzetten op een potentieel baanbrekende technologie, met groot risico op mislukking? (>99%) Randvoorwaarden: In potentie goedkoper dan fossiel Passend bij onze nationale competenties Toepasbaar op grote schaal in de wereld (>1 Gton) Uitvoerende (risicodragende) bedrijven beschikbaar en betrokken Industriële pilot(s) in NL voor snelle leerervaring Kans op business model voor NL industrie/dienstverlening?