Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Vergelijkbare documenten
Gijs de Man 12 oktober 2010

Local Energy Solutions

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk,

Illustratie VESTA. energiemodel gebouwde omgeving. Ruud van den Wijngaart Rob Folkert. Workshop energiebesparing gebouwde omgeving 26 mei 2011

De Warmtewet, gaan we nu echt voor besparing en verduurzaming of hebben we een bureaucratisch monster?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Programma: uur: aftrap door Martin de Wolf (raadscommissielid GL) uur: Tony Schoen, energie-adviseur Ovalen Tafel, spreekt over de

Programma Kas als Energiebron

Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland

Duurzame Warmte voor Iedereen

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond

Geothermie. traditioneel energiebedrijf?

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Kosten en baten van warmtenetten. Presentatie op seminar De toekomst van warmte Jeroen Roos, 30 januari 2016

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Gas is geen aardgas, en hard nodig. Frans Rooijers - 4 november 2016

De snelste route naar aardgasvrije wijken

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Gemeente Ede energieneutraal 2050

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft

VisieDuurzame Warmte/Koude

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

Stadswarmte en alternatieven Technische Sessie Stadswarmte Gemeenteraad Amsterdam. dr. C. (Cor) Leguijt, CE Delft, 2 juni 2015

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Verduurzaming Helmond. Mireille Jongen, Februari 2019

de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

2014 GreenPort NHN, All rights reserved. Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede

Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht

Verduurzaming Gebouwde Omgeving Groen Links, Zaanstad dr. C. (Cor) Leguijt, CE Delft, 22 nov. 2015

Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen

Hoe komen we van het aardgas af? Bezinningsgroep Energie Frans Rooijers 9 januari 2017

Projectgroep Biomassa & WKK & Warmtenetwerk presenteren: Geothermie: meer opbrengst dankzij wkk en warmtepomp

Van gas los! Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst

Duurzame warmte en koude. Lex Bosselaar Nationaal Expertisecentrum Warmte IGEV 30 juni 2015, Harderwijk

Potentieel warmtelevering. Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas

Net voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft

Individuele energievoorziening

Ypenburg 100% duurzame warmte

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Marktcontouren duurzame energie in Europa en Nederland

Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Welkom. Stefan Korthout. Stichting Waalwijk CO2 Vrij 29/11/2016

Raadsinformatieavond... Warmte in Utrecht. Stan de Ranitz en Ilse van den Breemer. Utrecht 10 maart 2016

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Eljo Vos-Brandjes HVC. Stage raadsleden Dordrecht

Gebouwde Omgeving. Joop oude Lohuis, Leonie Jansen, Annemie Loozen

Commissie Ruimte Opmeer Eljo Vos-Brandjes/Marco van Soerland

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

DUTCH SMART THERMAL GRID. Het volledige rapport (eindconcept) en de samenvatting kunnen hier worden gedownload

Algemene Ledenvergadering 17 juni 2019

Notitie energiebesparing en duurzame energie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Nationaal Expertisecentrum warmte (NEW) Maakt duurzame warmte en koude mogelijk

infrastructure for a renewable society

Samen maken we Nederland aardgasvrij

Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

Het technisch potentieel voor warmtebesparing en hernieuwbare warmte Update van in 2020

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk

Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014

Raadsvoorstel. categorie/agendanr. stuknr. B. en W RA B 3 12/167. jaar stuknr. Raad. Onderwerp: Energienota gemeente Emmen

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?

Achtergrond en doel presentatie

Mark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken

De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening

Energietransitie en gebiedsontwikkeling gaan in Zaanstad hand in hand. Marie-Louise Sanders 14 februari 2019 Congres Stedelijke Transformatie

De rol van geothermie in de verduurzaming van het vastgoed. 8 mei 2019 Saskia Hagedoorn

Invulling van de 186 PJ - categorie Overige hernieuwbare energie

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Aardgasloos met bodemenergie. Frans Rooijers

Presentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Warmtetransitie - FlexForward. Frans Rooijers directeur CE Delft

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis

Opgesteld juli Visie op warmte in bestaande- en nieuwbouw

Doorrekening gebouwde omgeving met het Energietransitiemodel

Energiebesparing Industrie. Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk

All-electric, al achterhaald voordat we begonnen zijn?

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

Transcriptie:

Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale energiegebruik naar 20 % 30 % minder uitstoot CO 2, t.o.v. 1990 2

Aanpak nu 3

Kijk beter 4

Enkele cijfers ter illustratie Realisatie rijksdoelen vereist ca. 600 PJ/jr aan energiebesparing en ook 600 PJ/jr aan duurzame energie Verreweg de grootste concrete initiatieven zijn Meer met Minder en 12.000 MW windenergie (bijna 1 miljard Euro voor 500 MW wind op land in 2010 en 5 miljard voor 950 MW wind op zee); beide ca. 100 PJ/jr in 2020 1 PJ komt overeen met het totale energiegebruik (warmte en elektriciteit) van ca. 16.000 huishoudens (= kleine stad als Tiel) 5

Potentiële bijdrage warmte gigantisch Warmtenetwerk gaat voor 200 PJ/jr energiebesparing en 200 PJ/jr duurzame warmte in 2020 Dat komt overeen met het totale energiegebruik (warmte en elektriciteit) van alle huishoudens in Nederland (± 400 PJ) 6

Is het nodig? 1500 PJ/jr 200 PJ besparing 1000 Vereiste ontwikkeling warmtevraag 500 200 PJ duurzaam (= 20%) 2010 2020 2030 2040 2050 7

Is het mogelijk? Duurzame warmte Warmtebesparing - 50 100 150 200 250 300 350 PJ Warmtelevering WKK Isolatie Vraagvermindering Procesverbetering Bouwnormen Biogas/bio-wkk (gas) WKO / Warmtepomp Bio-ketel Warmtelevering (duurzaam) Geothermie Bio-wkk (niet-gas) Zonthermisch Potentiëlen die in 2020 echt gerealiseerd kunnen zijn Het totale potentieel (voor de langere termijn) is nog veel hoger 8

Gaat het vanzelf? Nee, maar totale plaatje is wel gunstiger dan bij andere opties Kostencurve warmtebesparing en duurzame opties in 2020 (en duurzame elektriciteit) 70,0 60,0 50,0 /GJ 40,0 30,0 20,0 10,0 Besparing Duurzaam Wind (zee, land) en PV - 10,0-0 50 100 150 200 250 300 350 PJ 9

Kracht van de inzet op warmte De kracht van de drie B s: Behoefte: benadering vanuit de vraag; de behoefte aan warmte zal blijven, in de gebouwde omgeving, de industrie en de glastuinbouw Beschikbaar: de opties zijn direct beschikbaar: er is een fors potentieel voor besparing en er zijn meerdere opties voor duurzame opwekking Betaalbaar: in vergelijking met andere opties voor verduurzaming van de energievoorziening zijn de warmteopties economisch aantrekkelijk 10

Kansen in het hele land 11

Terug naar de doelen CO 2 Bijdrage van 200-200 in 2020 aan CO2-reductie: bijna 20% van de 30% energiebesparing: bijna 10% van de 20% duurzame energie: bijna 10% van de 20% Een actieve inzet op warmteopties levert een zeer grote bijdrage aan de doelen van de overheid! EB & DE 12

Conclusie Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties 13

Klimaat voor warmte Denemarken Langjarig consistent overheidsbeleid Onafhankelijk worden; hoge belasting op fossiel Zonering warmtenetten Gemeenten sleutelrol: Warmtevoorziening integraal onderdeel stedelijke planning Mogelijkheid opleggen aansluitplicht Warmtebedrijf eigendom van consumenten/gemeente: draagvlak! Risico s financiering warmtenetten beperkt: Referentie zo hoog belast dat warmte vrijwel altijd loont Rollen/verantwoordelijkheden partijen transparant Gemeenten staan garant voor investeringen Verplichte afname tegen vaste prijzen 14

Klimaat voor warmte Duitsland Duitsland Ambitieuze klimaat- en energie-efficiencydoelen, warmte hoort daar als vanzelf bij Drietrapsbenadering: Verplichte opwek met warmte Stimuleren warmtevraag Subsidie voor verbinden vraag en aanbod Klanten willen ook: Concurrerende prijs vergeleken met alternatieven Betrouwbaarheid levering Wet duurzame warmte: Mogelijkheid verplicht toepassen duurzame warmte Hoger feed-in-tarief als ook warmte wordt benut 15

Kortom: Samen aan de slag! Stichting Warmtenetwerk roept iedereen op om samen te zorgen voor het juiste klimaat voor warmte en voor concrete beleidskaders, zoals de nadere invulling van de Warmtewet, zones voor warmtelevering, het tegengaan van warmtelozingen en regelgeving voor de diepe ondergrond 16