Verduurzaming Gebouwde Omgeving Groen Links, Zaanstad dr. C. (Cor) Leguijt, CE Delft, 22 nov. 2015

Transcriptie

1 Verduurzaming Gebouwde Omgeving Groen Links, Zaanstad dr. C. (Cor) Leguijt, CE Delft, 22 nov. 2015

2 Inhoud 1. Doelen energie- en klimaatbeleid 2. Drie knoppen om aan te draaien 3. Soorten buurten en verdeling in Noord-Holland en Amsterdam (als voorbeeld) 4. Technische oplossingscombinaties 5. Welke aspecten zijn belangrijk? 6. Analyse per type buurt 7. Last but certainly not least 2

3 CE Delft: wie zijn wij? Onafhankelijk beleidsonderzoek en advies Ruim 35 jaar; ca. 45 medewerkers Grensvlak economie, techniek en (milieu)beleid Energie, Verkeer, Economie, Ketenanalyses Gericht op structurele verandering Klanten: Europese Commissie en Europees Parlement Ministeries, provincies, regio s, gemeentes Bedrijfsleven NGO s Not for profit Zie ook voor alle (openbare) rapporten. 3

4 Doelen energie- en klimaatbeleid Doelen: EU: 80%-95% CO 2 -emissiereductie in 2050 (t.o.v. 1990) Nederland: duurzame energievoorziening in 2050 Gemeente Zaanstad: klimaatneutraal in 2020 weg bewegen van fossiele energie Deze presentatie: focus op warmtevraag gebouwde omgeving Het vraagstuk is dan: aardgas is nu dominant in warmtevoorziening gebouwen Nederland maar aardgas past niet in klimaatneutrale gebouwde omgeving groen gas (uit duurzame biomassa) is slechts beperkt beschikbaar wat zijn de alternatieven en wat is de oplossing per soort buurt? 4

5 Drie knoppen om aan te draaien Warmtevraag: Gebouwschil (en gedrag) Gebouwinstallatie Energiedrager (infra) (aardgas, groen gas, elektra, warmte) Alle drie de knoppen zijn nodig! Knoppen ook niet geheel onafhankelijk! Nieuwbouw is relevant, maar: meeste gebouwen staan er al Focus op bestaande bouw (en op energie-infrastructuur) PS: Niet alleen energievolume, ook netcapaciteit is belangrijk Capaciteit warmtevraag 4 maal zo groot als capaciteit elektriciteitsvraag 5

6 Opties Gebouwde Omgeving: verschil stad en land Voorbeelden collectief dijken riolering drinkwaternet warmtenet metro individueel terpen composthopen put, regenton kachels auto In grootstedelijk gebied ook collectieve opties goed mogelijk, vaak ook economisch aantrekkelijk Bij energie: oplossing verschilt per soort buurt 6

7 Aanpak: oplossing per buurttype. Kaart Noord-Holland 15. Gemengd (type onbekend) Zie: 7

8 Buurttypeverdeling in Amsterdam Meest voorkomend (alles hoogstedelijk gebied): 1 Oude binnensteden 2 Eerste ringen 3 Wederopbouw Bloemkoolwijk Recente nieuwbouw Zie: 8

9 Technische opties, focus op energiedrager 1. Knop 1: Isolatie van de gebouwschil (goed, zwaarder, zwaarst), én 2. Knop 2: Efficiënte inpandige installatie, én Resterende warmtevraag invullen met: 3. Knop 3: Klimaatneutrale energiedrager Energie-infrastructuur Groen gas Gas + elektra All electric warmtepompen All electric weerstandsverwarming Elektra (verzwaard) Elektra (verzwaard) Warmtelevering hoge temperatuur Warmtelevering lage temperatuur WKO Warmte + elektra Warmte + elektra Warmte/Koude + elektra 9

10 Welke aspecten zijn belangrijk? Fysiek Mogelijkheden gebouwen Beschikbaarheid groen gas en duurzame warmte Energie-infrastructuur (afstanden, capaciteit, ondergrond) Specifieke voorkeuren gebouweigenaren en gebruikers Gedoe-factor Veiligheid? Afhankelijkheid? Economie Kosten en baten van de gehele keten (investeringen, energiekosten) Verdeling over de partijen in de keten (wie investeert, prijzen, ) Vervangingsinvesteringen bestaande aardgasinfrastructuur Organisatiemogelijkheden Eigendomsverhoudingen (koop, huur, VvE), split incentives Ontwikkelingen mbt. o.a. warmte-infrastructuur 10

11 Analyse per soort buurt Laagbouwgebieden en buitengebied Zware schilisolatie mogelijk, laagtemperatuurinstallatie ook Bron en ruimte voor warmtepomp geen probleem all electric (elektrische warmtepomp), bijv. NoM Gestapelde oudbouw (eerste ringen, ook oude binnensteden) zware isolatie gebouwschil erg kostbaar lage temperatuur installatie kostbaar & ingewikkeld all electric moeilijk bij meeste gebouwen (i.v.m. gestapeld) groen gas (evt. warmte?) Stedelijk gestapeld: wederopbouwwijken, bloemkoolwijken, recente nieuwbouw seriematig gebouwd, projectgewijze aanpak mogelijk all electric moeilijk bij meeste gebouwen (i.v.m. gestapeld) warmte 11

12 Last but certainly not least: Niets doen is makkelijker en nu in veel gevallen goedkoper. De duurzame klimaatneutrale oplossingen concurreren nu met een aardgasvoorziening die er al ligt, een infrastructuur die collectief is betaald, en met aardgas dat (vooralsnog) relatief goedkoop is. Duurzame gebouwde omgeving: technisch kan het allemaal, maar wie gaat het doen, en vooral: wanneer en waarom? Belangrijk daarom: algemene hefboom op de huidige energievoorziening, zoals bijvoorbeeld forse belasting op fossiele CO 2 - emissie, waardoor alternatieven op grote schaal aantrekkelijk worden. De tijd dringt. Iedereen wist dat het niet kon, totdat er iemand kwam die dat niet wist 12

13 Vragen??? Cor Leguijt CE Delft