Kwaliteit van Ouderenzorg en ontwikkelingen binnen en buiten het toezicht op kwaliteit en veiligheid Marike Abel CSI 16 september 2014
Inhoud Inleiding en context Rapport Verbetering kwaliteit van ouderenzorg gaat langzaam Kamerbrief met speerpunten Ontwikkelingen in praktijk toezicht Vragen en gesprek 2
Aanleiding IGZ rapport Blijvend speerpunt Kabinetsbeleid: Ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen kwetsbare groep in samenleving: zwaardere zorgvragen en complexe zorg IGZ: Toezicht op veiligheid en kwaliteit in intramurale zorg 2004 2008 Rapporten IGZ over kwaliteit van verpleeghuizen 2005 Meldpunt Verpleeghuiszorg (half jaar) 2007 2012 Accent op thematisch onderzoek ouderenzorg - Zorg voor vrijheid (toepassen en voorkomen van vrijheidsbeperkende maatregelen) - Medicatieveiligheid vph/vzh 3
2010 Kabinet Rutte I: Intensivering toezicht ouderenzorg -Impuls kwaliteit verbeteren (personeel en uitbreiding rechten cliënten) - Uitbreiding toezicht en stringent optreden inspectie Produkt: -Rapport Verbetering van de kwaliteit van de ouderenzorg gaat langzaam; Resultaten geïntensiveerd toezicht 2011-2012 393 bezoeken: 260 aangekondigd 46 onaangekondigd 87 BOPZ 4
Verantwoording en transparantie Betrouwbaar Vergelijkbaar Niet vatbaar voor toeval 5
3 Hoofdthema s 1. Beschikbaarheid en deskundigheid van personeel Inzet niet afgestemd op indicatie zorgbehoefte; Geen garantie bereikbaarheid verpleegkundige / arts Niet 7/24 deskundig personeel aanwezig Scholing te vrijblijvend, niet toegespitst op doelgroep en geborgd 2.Zorgplan Onvoldoende systematisch gebruikt Verantwoordelijkheid niet duidelijk Rapportages sloten niet aan op doelen; voortgang zorg slecht te volgen 3. Zorginhoudelijke veiligheid 6
3. Zorginhoudelijke veiligheid Resultaten vrijheidsbeperking en medicatieveiligheid blijven achter bij verwachtingen Niet op naam gestelde medicijnen in voorraad Onzorgvuldige besluitvorming en toepassing van vrijheidsbeperking Ontwikkeld beleid niet of onvoldoende geïmplementeerd en ontbreken van structurele evaluatiemomenten. Weinig lerend vermogen RvB is verantwoordelijk voor veiligheid en kwaliteit van de zorg. Onvoldoende sturing van RvB op structurele verbetering van zorg!? 7
Speerpunten in kwaliteitsverbetering / Stas Van Rijn 1. Optimale samenwerking tussen cliënt, informele zorg en zorgverlener - Zorgplanbespreking wettelijk verankerd - Gegarandeerde cliëntondersteuning - Betrekken mantelzorg/informele zorg: verplicht onderdeel zorgplanbespreking 2. Basis op orde: veilige zorg - Risicogestuurd toezicht: bestuurder heeft verantwoordelijkheid - Toezicht inspectie; meer selectieve controle en maximale inzet instrumentarium 3. Meer ruimte voor kwaliteit van professionals 8
Vervolg speerpunten p -Professionals: vakbekwaamheid en kwaliteit van leven -Zorgverlener heeft oog voor alle facetten van het leven - Veiligheid versus eigen regie van de cliënt -Vakbekwaamheid en veiligheid -Werkgeverschap 4. Kwaliteit staat of valt met bestuurlijk leiderschap -Zorg meer zien als proces: rol van bestuurder -Governance -Inkopen op kwaliteit -Meer regie voor cliént in sturen randvoorwaarden 5. Openheid en transitie -Informatieover geleverde zorg blijft nodig 9
Veranderende percepties van risico s en kwaliteit van zorg Idee van risico-samenleving Moderne risico s zijn van menselijke oorsprong Van noodlot naar schuldvraag Reframing kwaliteit van zorg Van individuele professional naar beroepsgroep, naar organisatie en het zorgsysteem Transparantie en openbaarheid Nadruk op veiligheid ( onderkant van kwaliteit) 10
Ontwikkelingen in praktijk toezicht Uniformering en standaardisering toezicht Transparantie van silent naar public service Van toezicht naar handhaving Positionering/afhankelijkheid IGZ ten opzicht van politiek en veld Methodenontwikkeling Burger in beeld 11
1. `Stip op horizon 1. Thema s rode zorgaanbieder oranje zorgaanbieder groen zorgaanbieder Sturen op kwaliteit en veiligheid Deskundigheid en inzet personeel Cliëntdossier Vrijheids beperking Inspectiebezoek door inspectie Zorgaanbieder doet interne audits, IGZ bep. onderwerpen Zorgaanbieder heeft intern toezicht op orde: high trust, high penalty Zorginhoudelijke veiligheidsthema: - Medicatieveili g heid 12
Risicoselectie Dashboard Op basis van indicatoren: inspectie ervaring en algemene gegevens Financiéle informatie uit JMV blijkt belangrijke voorspeller te zijn van mogelijk verslechterende zorg Toezichtsthema s en detailniveau IGZ vindt dat aard en inzet van vragen zouden moeten variëren met risicoscore zorgaanbieder 13
Spanning tussen stijlen van toezicht Leren Sanctioneren Coöperatie / compliance Repressie / deterrence Nabijheid Afstand Vertrouwen Wantrouwen Streefnormen Minimumnormen Werkbare indicatoren Valide indicatoren Veldnormen Inspectienormen Discretionair handelen Kookboektoezicht Lust intrinsieke motivatie Last extrensieke motivatie 14
Inspectiebrede thema s -Disfunctionerende beroepsbeoefenaren; -Seksueel grensoverschrijdend gedrag; -Medicatieveiligheid; -Dwang en drang - Betrekken patiënt bij analyse calamiteit - aanspreken zorgaanbieder op verantwoordelijkheid (governance) -Nieuwe toetreders -Zorgfraude en verspilling -Infectiepreventie -Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld -Hervorming langdurige zorg en sociaal domein 15
Ouderenzorg en Zorg thuis Extramuralisering zet voort; van AWBZ naar WMO -Kwetsbare groep met onbegrepen gedrag in thuissituatie - Overdracht Ziekenhuis- VVT -Vrijheidsbeperkende maatregelen -Mondzorg -Incidententoezicht en follow up bezoeken -Risicotoezicht; i i 800 inspectiebezoeken met aandacht voor: -Zorg- en ondersteuningsplan - Beschikbaarheid en deskundigheid personeel -Medicatieveiligheid - Intern toezicht 16
1. `Stip op horizon 1. Thema s rode zorgaanbieder oranje zorgaanbieder groen zorgaanbieder Sturen op kwaliteit en veiligheid Deskundigheid en inzet personeel Cliëntdossier Vrijheids beperking Inspectiebezoek door inspectie Zorgaanbieder doet interne audits, IGZ bep. onderwerpen Zorgaanbieder heeft intern toezicht op orde: high trust, high penalty Zorginhoudelijke veiligheidsthema: - Medicatieveili g heid 17
Gezondheidszorg ontwikkelingen -nieuwe zakelijkheid: focus op efficiency, marktwerking,financiering,wetgeving -toenemende complexiteit intern en extern -aandacht voor compliance -inhaalslag risicobeheersing 18
Systeemtoezicht en andere TZ vormen IGZ 19
VGM cultuur ladder (1) IN BEWEGING VGWM staat centraal en is volledig geintegreerd in ons werken PROACTIEF we werken aan de problemen die we steeds nog vinden BEREKENEND We hebben het systeem op zijn plaats REACTIEF VMS is belangrijk en we doen veel zodra ons een incident overkomt ZIEKELIJK We maken ons niet druk zolang we niet worden gesnapt 20
21 Maatregelen en instrumenten van de IGZ