en leggen daarmee een basis voor hun sociale integratie.

Jaarverslag 2009 Stichting Vluchtelingen & Nieuwkomers Zuid-Gelderland Geachte lezer, Voor u ligt het jaarverslag van Vluchtelingen & Nieuwkomers Zuid-Gelderland (V&NZG). In dit jaarverslag vindt u een beschrijving van de activiteiten van V&NZG in 2009 en de plannen voor 2010. Wie zijn wij? V&NZG is een non-profitorganisatie en lid van de landelijke vereniging VluchtelingenWerk Nederland. V&NZG ondersteunt in vijftien gemeenten in Zuid-Gelderland vluchtelingen en andere migranten bij het opbouwen van een zelfstandig bestaan. Daarnaast draagt V&NZG er zorg voor dat asielzoekers een zorgvuldige asielprocedure kunnen doorlopen en hun rechten en plichten leren kennen en gebruiken. Verder zet V&NZG zich in om het begrip en contact tussen haar cliënten en de autochtone Nederlandse bevolking te vergroten. De taken van V&NZG zijn onder te verdelen in maatschappelijke begeleiding, juridische ondersteuning, trajectbegeleiding, belangenbehartiging en het uitvoeren van projecten. Meer informatie hierover vindt u verderop in dit jaarverslag. Kenmerkend voor V&NZG is dat een groot deel van het werk voor asielzoekers, vluchtelingen en andere migranten wordt uitgevoerd door goed gekwalificeerde vrijwilligers. In 2009 werkten er 175 vrijwilligers bij V&NZG. Zij krijgen ondersteuning van beroepskrachten. De vrijwilligers zijn van grote waarde en vervullen een brugfunctie vanwege hun persoonlijke betrokkenheid bij de cliënten en de inzet van hun eigen lokale netwerk. Zij introduceren cliënten in de samenleving en leggen daarmee een basis voor hun sociale integratie. Bijzondere ontwikkelingen In 2009 was er sprake van een aantal bijzondere ontwikkelingen in ons werk, op het gebied van het inburgerings- en integratiebeleid, de projecten van V&NZG, het werk voor asielzoekers, de noodopvang en de interne organisatie. Inburgerings- en integratiebeleid Ook in 2009 was V&NZG een belangrijke partner van de gemeenten bij de uitvoering van het inburgeringsbeleid. Het aantal vluchtelingen dat in 2009 kon starten met hun inburgering en daarbij een beroep kon doen op V&NZG was echter kleiner dan verwacht. Dit kwam omdat een aantal gemeenten in Zuid-Gelderland niet kon voldoen aan de huisvestingstaakstelling, die het ministerie van VROM hen oplegt. Hierdoor werden er minder vluchtelingen in de gemeenten gehuisvest dan gepland was. V&NZG heeft de laatste jaren haar aanbod op het gebied van de integratie van vluchtelingen en andere migranten vergroot. Nadat zij tijdens hun inburgering kennis hebben gemaakt met onze samenleving, is het belangrijk dat zij volwaardig gaan participeren (= integreren). Een belangrijk project op het gebied van integratie waarmee V&NZG in 2009 startte, is Van Pardon naar Werk. Dit project bereidt cliënten goed voor op de arbeidsmarkt. Meer informatie hierover vindt u in het hoofdstuk Projecten. Projecten Met projecten vernieuwt V&NZG voortdurend haar aanbod en speelt in op de veranderende vraag van cliënten en opdrachtgevers. In de ontwikkeling en uitvoering van projecten is V&NZG een voorstander van samenwerking met andere organisaties en instanties, om cliënten goed van dienst te kunnen zijn. In 2009 startte V&NZG met een aantal nieuwe projecten, waaronder het Taalcoachproject, dat de effectiviteit van de inburgeringsprogramma s vergroot. Dit project voert V&NZG in tien gemeenten uit. Meer informatie hierover vindt u in het hoofdstuk Projecten. Lees verder op pag. 2

Vervolg van pag. 1 Asielzoekers V&NZG verleent rechtsbijstand aan asielzoekers die wonen in het Oriëntatie- en Inburgeringscentrum (OIC) in Nijmegen. Ook in 2009 kwamen de meeste asielzoekers uit Irak en Somalië. Het ATC (Alternatieve Tijdelijke Capaciteit), de dependance van het OIC in Molenhoek, bleef in 2009 open. Hier wonen veel asielzoekers die onder de Dublinprocedure vallen. Deze procedure houdt in dat asielzoekers maar in één land asiel mogen aanvragen. V&NZG heeft zich verder ontwikkeld in de begeleiding van deze cliënten. Noodopvang Als gevolg van de Pardonregeling in 2007 nam het aantal asielzoekers in de noodopvang sterk af. De noodopvang in gemeenten is bedoeld voor mensen die uitgeprocedeerd zijn geraakt, maar niet terug kunnen naar het land van herkomst en/of wachten op een beslissing op een hernieuwde asielaanvraag. In 2009 kon de noodopvang in alle gemeenten in Zuid-Gelderland worden beëindigd, behalve in Nijmegen. Hier wachtten nog tientallen mensen op een definitieve beslissing, waaronder een aantal ex-ama s (jonge vluchtelingen). Deze mensen ontvingen ondersteuning van V&NZG. Eind 2009 besloot het ministerie van Justitie dat de procedures van mensen in de noodopvang versneld zouden worden afgehandeld. Mensen kunnen voor opvang, onder voorwaarden, een beroep doen op de rijksoverheid. De gevolgen van deze beslissing zullen naar verwachting in 2010 duidelijk worden. Interne organisatie Vanaf medio 2009 was directeur/bestuurder Frans Klaassen van V&NZG afwezig wegens ziekte. Ondergetekende nam vanaf medio juli zijn taken over. Per 2009 is V&NZG inhoudelijk en organisatorisch nauwer gaan samenwerken met VluchtelingenWerk Oost-Gelderland (VWOG). In 2009 richtten V&NZG en VWOG hiertoe de stichting Vluchtelingenwerk Zuid- en Oost-Gelderland (VWZ&OG) op. In 2010 gaan beide organisaties fuseren. Meer informatie hierover vindt u in het hoofdstuk Plannen. Gidie Ritzerveld, directeur V&NZG (a.i.) en VWOG Aantal cliënten V&NZG 2009 Gemeente Aantal cliënten Beuningen 134 Heumen 27 Millingen a/d Rijn 25 Nijmegen, Van Spaenstraat 513 Nijmegen, OIC * 315 Rivierenland (Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neerijen, Neder-Betuwe, Tiel) 575 Ubbergen 31 Wijchen 50 Totaal 1.670 ** Aantal hulpvragen V&NZG 2009 Gemeente Aantal hulpvragen Beuningen 1.480 Heumen 161 Millingen a/d Rijn 260 Nijmegen, Van Spaenstraat 5.425 Rivierenland (Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neerijen, Neder-Betuwe, Tiel) 2.716 Ubbergen 230 Wijchen 450 Totaal 10.722 * Het betreft het gemiddelde aantal cliënten van V&NZG per maand, in het OIC in Nijmegen en de ATC in Molenhoek. Cliënten verblijven vaak een paar maanden tot een half jaar in het * OIC of ATC, waardoor het verloop hoog is. ** De aantallen zijn inclusief de cliënten die deelnamen aan een project van V&NZG. Pagina 2

MAATSCHAPPELIJKE BEGELEIDING Inburgeraars Ook in 2009 gaven medewerkers, vrijwilligers en stagiairs van V&NZG informatie en advies en coachten vluchtelingen en andere migranten bij hun inburgering en integratie. In de eerste fase, als een vluchteling of migrant een verblijfsvergunning heeft ontvangen, krijgt hij ondersteuning van V&NZG bij het regelen van zaken als huursubsidie, een school voor de kinderen en een huisarts. Ook biedt V&NZG hulp bij het invullen van allerlei formulieren. Nieuwe cliënten krijgen intensieve begeleiding gedurende een aantal maanden. Cliënten worden vervolgens zoveel mogelijk doorverwezen naar de open spreekuren van V&NZG. In deze fase wordt steeds meer een beroep gedaan op de zelfredzaamheid van de cliënt. Aan het einde van deze tweede fase maken cliënten zelfstandig gebruik van instanties en voorzieningen. Ze maken vervolgens nog sporadisch gebruik van het spreekuur. Cliënten die in mindere mate zelfredzaam zijn, bijvoorbeeld vanwege psychische problemen, kunnen in aanmerking komen voor huisbezoeken van vrijwilligers van V&NZG. Formulierenbrigade en cursus Budgetbeheer Veel vluchtelingen hebben een laag inkomen en kampen met financiële problemen, blijkt op de spreekuren van V&NZG. In Nijmegen werkte V&NZG voor De Formulierenbrigade in 2008 en 2009 nauw samen met onder meer de Gemeentelijke Kredietbank (GKB) en Het Inter-lokaal. Een medewerker van V&NZG hielp mensen met een laag inkomen bij het aanvragen van bijvoorbeeld kwijtschelding van gemeentebelasting of een vergoeding voor het aanschaffen van een computer voor de kinderen. Tot half april 2009 had V&NZG voor een totaalbedrag van 14.483,- aan voorzieningen aangevraagd. Daarbij ging het om tachtig voorzieningen voor 39 huishoudens. V&NZG Beuningen startte in februari 2009 een cursus Preventief Budgetbeheer voor vluchtelingen en andere migranten. De deelnemers leerden om financiële problemen te voorkomen en/of op te lossen. Huisvestingstaakstelling Gemeenten in Nederland zijn, in het kader van de huisvestingstaakstelling, verplicht een bepaald aantal vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen, aan een woning te helpen. Als ze zijn gehuisvest, kunnen vluchtelingen starten met hun inburgering en daarbij een beroep doen op V&NZG. Een aantal gemeenten voldeed echter niet aan de taakstelling. De belangrijkste reden hiervoor was dat er door de economische crisis te weinig woningen vrij kwamen. Dat was bijvoorbeeld het geval in Nijmegen en een aantal gemeenten in Rivierenland. In Wijchen en in Millingen a/d Rijn verzorgde V&NZG in 2009 de huisvestingstaakstelling en bemiddelde bij het regelen van een woning voor vluchtelingen. Dit resulteerde in Wijchen in 19 personen die gehuisvest werden. In Millingen a/d Rijn werden op deze manier vijf mensen gehuisvest. Dit betekent dat V&NZG in deze gemeenten al in een vroeg stadium, vanaf de eerste voorbereiding van de huisvesting, het inburgeringsproces kon ondersteunen. Yaimara Matos (26) komt uit Cuba en woont sinds drie jaar in Tiel. Ze is getrouwd met een Nederlandse man. Van V&NZG ontving ze trajectbegeleiding tijdens haar inburgering. Ze vertelt: Ik kreeg uitleg over het inburgeringstraject en kon met vragen bij mijn contactpersoon van V&NZG terecht. Ze gaf mij het advies om Staatsexamen I te gaan doen, in plaats van het inburgeringsexamen, omdat ik een beroepsopleiding wilde gaan doen. Inmiddels heb ik het eerste jaar van de MBO-opleiding voor tandartsassistente afgerond en kan ik over één jaar al aan het werk. TRAJECTBEGELEIDING Nieuwkomers en oudkomers In de regio Rivierenland biedt V&NZG inburgeraars trajectbegeleiding bij hun inburgeringsprogramma. Met de Wet Inburgering (WI), die in 2007 van kracht werd, zijn inburgeraars niet meer alleen verplicht om deel te nemen aan een inburgeringscursus, ze zijn ook verplicht om het examen te halen. Ook (sommige groepen) oudkomers zijn sinds de invoering van de WI verplicht een inburgeringscursus te volgen. De gemeenten in Rivierenland hebben de uitvoering van de WI vanaf de start uitbesteed aan V&NZG. Elke inburgeraar krijgt een individueel trajectplan, in overleg met een inburgeringscoach van V&NZG. Deze begeleidt de inburgeraar tijdens het hele traject. In 2009 zetten de gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Druten hun overeenkomst met V&NZG voor de uitvoering van de WI voort. In Rivierenland nam V&NZG in totaal 593 intakes af bij (potentiële) inburgeraars. Hiervan kregen 245 mensen een voorziening aangeboden. Zij ontvingen tijdens hun inburgeringslessen op het ROC ondersteuning van V&NZG bij hun inburgering. De overige mensen die een intake kregen, kozen ervoor om zich zelfstandig voor te bereiden op het inburgeringsexamen, of kwamen in aanmerking voor vrijstelling. Vervolg op pag. 4 Pagina 3

JURIDISCHE ONDERSTEUNING V&NZG biedt cliënten juridische ondersteuning en advies. V&NZG ondersteunt hen bijvoorbeeld bij vragen op het gebied van verblijfsrecht, gezinshereniging, naturalisatie, uitkeringen, werk of schulden. In Rivierenland bood V&NZG in 2009 dertien vluchtelingen intensieve begeleiding bij het aanvragen van gezinshereniging met hun achtergebleven gezinsleden. Ook ondersteunt V&NZG asielzoekers die nog in afwachting zijn van een beslissing op hun asielaanvraag. Dat gebeurt onder meer op ons kantoor in het Oriëntatie- en Inburgeringscentrum (OIC) in Nijmegen. Vluchtelingen met een 29d-status Veel vluchtelingen krijgen een tijdelijke verblijfsvergunning vanwege het categoriaal beschermingsbeleid (de 29d-status). Deze verblijfsvergunning kan, gedurende vijf jaar, door de Nederlandse overheid worden ingetrokken als de situatie in het land van herkomst weer als veilig wordt gezien. In 2009 werd het categoriale beschermingsbeleid voor Somalië opgeheven. SPECIALE DOELGROEPEN Pardonvluchtelingen In Zuid-Gelderland ontvingen meer dan 400 vluchtelingen een verblijfsvergunning op grond van de Pardonregeling uit 2007. De grootste groep Pardonvluchtelingen in Zuid- Gelderland woont in Nijmegen. In drie jaar tijd bood V&NZG, in nauwe samenwerking met de gemeente Nijmegen, deze groep mensen passende begeleiding bij hun eerste opvang, inburgering en integratie. In 2009 ondersteunde V&NZG in Nijmegen nog 213 Pardonvluchtelingen bij hun inburgerings- en integratieproces. Hiervan waren 46 ex-ama. Uitgeprocedeerden Het werk van V&NZG voor uitgeprocedeerden concentreert zich voor een groot deel in Nijmegen. Het Samenwerkingsproject Uitgeprocedeerden Nijmegen (SUN) is een project van V&NZG, Stichting Geef Asielzoekers een Toekomst (GAST) en Stichting Noodopvang Vluchtelingen Nijmegen (SNOV). Het SUN-team biedt juridische ondersteuning en onderzoekt of een vluchteling een kans heeft op een verblijfsvergunning. Soms ondersteunt SUN uitgeprocedeerden bij terugkeer naar het land van herkomst. SUN biedt ook begeleiding bij zaken als het regelen van huisvesting, toeleiding naar school of werk en doorverwijzing bij psychische problemen. Mohamed Moussa (24) komt uit Somalië. In 2006 kwam hij bij project Perspectief van V&NZG terecht. V&NZG hielp hem o.a. bij het regelen van onderdak en leefgeld. Mohameds tijdelijke verblijfsvergunning is onlangs met vijf jaar verlengd. Hij vertelt: Het team van Perspectief heeft mij geweldig gesteund. Daar ben ik hartstikke dankbaar voor. Als ik die steun niet had gekregen, was ik op straat terecht gekomen en was ik misschien wel gekke dingen gaan doen. Ik kan nu gaan studeren en iets positiefs bereiken. Vanwege de Pardonregeling nam het aantal uitgeprocedeerde asielzoekers in Zuid-Gelderland sterk af en daarmee ook de omvang van de gemeentelijke noodopvang waar veel van hen gebruik van maakten. Toch bleef in 2009 een aantal asielzoekers afhankelijk van de noodopvang. Eind 2009 besloot het ministerie van Justitie dat de procedures van de mensen in de noodopvang versneld zouden worden afgehandeld. De noodopvang zou worden opgeheven. Mensen kunnen dan, onder voorwaarden, voor opvang een beroep doen op de rijksoverheid. De gevolgen van deze beslissing zullen naar verwachting in 2010 duidelijk worden. V&NZG hoopt dat er een sluitend opvang- en vertrekbeleid komt. Asielzoekers In het OIC in Nijmegen wonen asielzoekers die nog geen beslissing hebben gehad op hun asielverzoek én mensen die al een verblijfsvergunning hebben. V&NZG biedt hier juridische ondersteuning bij de asielprocedure en bij gezinshereniging. Op het OIC kwamen er in 2009 per maand gemiddeld 24 nieuwe bewoners bij (en vertrokken er ook 24). Gemiddeld betrof dit vijftien asielzoekers en negen vergunninghouders. Alle nieuwe bewoners krijgen van V&NZG een eerste voorlichting- en intakegesprek. Voor ongeveer veertig asielzoekers maakte V&NZG in 2009 een uitgebreide Vluchtverhaalanalyse (VVA) en voor de overige een verkorte VVA. In 2009 nam V&NZG op het OIC zeventig nieuwe aanvragen voor gezinshereniging in behandeling. De Alternatieve Tijdelijke Capaciteit (ATC), de dependance van het OIC in Molenhoek, bleef ook in 2009 open. In de ATC verbleven 65 mannen, die onder de Dublin-procedure vielen. Deze procedure houdt in dat asielzoekers maar in één land asiel mogen aanvragen. V&NZG heeft zich verder ontwikkeld in de begeleiding van deze cliënten. Ex-AMA s Een groep die, met name in Nijmegen, speciale aandacht krijgt zijn de ex-ama s; jonge asielzoekers van 18 t/m 25 jaar. Een deel van hen is in het bezit van een verblijfsvergunning. Zij ontvangen maatschappelijke en juridische ondersteuning van V&NZG. Ook ondersteunt V&NZG, middels project Perspectief, ex-ama s die nog niet in het bezit zijn van een verblijfsvergunning of die uitgeprocedeerd zijn geraakt. In 2009 maakten 63 ex-ama s gebruik van het reguliere aanbod van V&NZG. Ook maakten 46 ex- AMA s die onder de Pardonregeling vielen, gebruik van de diensten van V&NZG. Van de groep ex-ama s maakten in 2009 ook 23 jonge moeders deel uit. Zij zijn vaak extra kwetsbaar. Bij hun begeleiding gaat extra aandacht uit naar de ontwikkeling van de kinderen, opvoedingsondersteuning, dagstructuur, woonsituatie en onderwijs. Pagina 4

PROJECTEN V&NZG investeert voortdurend in de ontwikkeling van nieuwe projecten om goed in te kunnen spelen op de veranderende behoefte en vraag van cliënten en gemeenten. INBURGERING EN SOCIALE ACTIVERING De Link: Via dit project kunnen vluchtelingen en andere migranten in Nijmegen persoonlijk contact opbouwen met Nederlanders. De koppels bepalen zelf welke activiteiten ze gaan ondernemen, zoals wandelen, naar de film gaan of samen eten. In 2009 werden er 28 koppelingen tot stand gebracht. Taalontmoetingsproject (TOP): In Beuningen maakt V&NZG deel uit van Brede School De Fontein. Samen met de andere gebruikers; het ROC, de basisschool, de kinderopvang en de peuterspeelzaal, organiseert V&NZG sociaal-culturele activiteiten. In 2009 vonden er ongeveer veertig activiteiten plaats, waaronder workshops koken, fotografie en sieraden maken. Het doel van TOP is het bevorderen van ontmoeting tussen allochtone en autochtone bewoners. Perspectief: Dit project biedt intensieve begeleiding aan ex- AMA s in Nijmegen die nog niet in het bezit zijn van een verblijfsvergunning of die uitgeprocedeerd zijn geraakt. Perspectief richt zich op het realiseren van een toekomstperspectief; in Nederland of in het land van herkomst. In 2009 begeleidde Perspectief 25 jonge vluchtelingen. Get Together: Samen met Nederlandse jongeren komt een groep ex-ama s wekelijks bij elkaar in Nijmegen. Ze gaan bijvoorbeeld sporten, bezoeken de schouwburg, gaan een avond rappen, of koken en eten samen. De jongeren zijn zelf betrokken bij de organisatie. In 2009 deden 35 jonge vluchtelingen en vijftien Nederlandse jongeren mee aan Get Together. TAAL Maatjesproject: V&NZG werkt in Nijmegen voor dit project samen met ROC Nijmegen. Inburgeraars krijgen via V&NZG in de laatste maanden vóór het staatsexamen of inburgeringsexamen ondersteuning van een Nederlands maatje bij het actief deelnemen aan het maatschappelijk leven en het oefenen van de Nederlandse taal. In 2009 kregen elf cursisten van het ROC een taalmaatje. Scholieren en Vluchtelingen Ontmoeten: V&NZG biedt gedurende twee jaar aan 100 scholieren en in contact met 200 van onze cliënten een maatschappelijke stage aan. In 2009 organiseerden Nijmeegse scholieren van het Canisius College samen met jonge vluchtelingen een voetbaltoernooi. In Rivierenland boden scholieren ondersteuning aan cliënten bij het oefenen van de Nederlandse taal. Wegwijs in Rivierenland: Nieuwkomers in Rivierenland ontvangen informatie en een training op het gebied van sociale activering. Ook worden ze gekoppeld aan een Nederlands maatje, waarmee ze bijvoorbeeld actief aan de slag gaan met sporten of opvoedingsactiviteiten. V&NZG werkt voor dit project o.a. samen met het ROC en Mozaïek Welzijn. In 2009 namen 17 vluchtelingen deel aan dit project. Cursus Budgetteren: Deze cursus voert V&NZG uit in Beuningen. Vluchtelingen en andere migranten leren hoe ze financiële problemen kunnen oplossen en kunnen voorkomen. Zes vluchtelingen namen in 2009 deel aan de cursus. EX-AMA S Taalcoaches: In Nijmegen, Wijchen, Beuningen en zeven gemeenten in Rivierenland ontvangen inburgeraars die de Nederlandse taal willen oefenen, ondersteuning van een taalcoach. In Rivierenland kunnen ook niet-inburgeraars met een taalachterstand een taalcoach krijgen. In 2009 koppelde V&NZG bijna honderd mensen aan een taalcoach. VROUWEN Maryam (45) is afkomstig uit Irak en bijna twee jaar in Nederland. Bij het ROC in Nijmegen volgde ze haar inburgeringscursus. Een half jaar lang kreeg ze ondersteuning van een taalcoach van V&NZG. Maryam vertelt: Buiten de school praatte ik weinig Nederlands. Samen met mijn taalcoach heb ik stukjes uit de krant gelezen en zij gaf uitleg bij mijn huiswerk. We hebben vooral ook veel gepraat samen. Ze heeft me echt geholpen om beter Nederlands te leren spreken. Zafirah: Dit Nijmeegse project is bedoeld voor allochtone vrouwen die nog niet actief deelnemen aan de samenleving. Zafirah biedt deze vrouwen een intensief begeleidingstraject met als doel het duurzaam vergroten van hun maatschappelijke participatie. Zafirah is een gezamenlijk project van V&NZG en Stichting Intercity. Zafirah begeleidde in drie jaar tijd in totaal 101 vrouwen. 1001 Kracht: Dit project begeleidt Nijmeegse vluchtelingenen migrantenvrouwen bij het zoeken naar geschikt vrijwilligerswerk. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de EVC-methode (Erkennen Verworven Competenties). Met het portfolio dat de vrouwen maken, kunnen ze vervolgens op zoek naar ander vrijwilligerswerk of een betaalde baan. In drie jaar tijd doorliepen 37 vrouwen een traject en ontvingen een certificaat. Vrouwengroep: Acht vluchtelingenvrouwen uit Millingen a/d Rijn ontmoetten elkaar elke week en ondernamen allerlei activiteiten. Ze deden bijvoorbeeld yoga-oefeningen en hadden excursies naar Den Bosch en Utrecht. In april 2009 werd dit project afgerond. Pagina 5

WERK Banenoffensief/Van Pardon naar Werk: Vluchtelingen die onder de Pardonregeling vielen en andere vluchtelingen krijgen in Nijmegen en Rivierenland ondersteuning bij het vinden van betaald werk. Ze worden toegeleid naar werk, of een opleiding of ze doen werkervaring op via een stage of vrijwilligerswerk. V&NZG werkt hiervoor samen met Emplooi, bemiddelingsbureau voor vluchtelingen en de gemeenten. In 2009 werden 26 trajecten gestart. ONDERWIJS/VOORLICHTING Jonge vluchtelingen vertellen: Een groep jonge vluchtelingen verzorgt gastlessen op middelbare scholen in Nijmegen en omgeving. Hierbij staat ontmoeting centraal. De jonge vluchtelingen vertellen over hun eigen ervaringen als vluchteling, hun leven in Nederland en over de asielprocedure. In 2009 maakten ongeveer 650 leerlingen op zeven verschillende scholen kennis met de verhalen van deze jongeren. Voorlichting op scholen: V&NZG geeft voorlichting aan leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs in Rivierenland. Door middel van de Vooroordelenkoffer worden kinderen zich bewust van het verschil tussen een vooroordeel, een mening en een feit. En via het Vreemdelingenspel ervaren leerlingen hoe het is om als vluchteling naar Nederland te komen. In 2009 gaf V&NZG 23 keer voorlichting op scholen. ÉÉN: dit landelijke project van de organisatie Art.1 is gericht op een gelijke behandeling van iedereen. V&NZG maakt in Beuningen deel uit van Brede school De Fontein en werkt voor ÉÉN samen met de basisschool, het ROC, de peuterspeelzaal en de kinderopvang. Via boekjes, video s, foto s, kunstobjecten en workshops werkten ze in 2009 samen aan het thema Hoe normaal is normaal? Brede School De Fontein won hiermee de landelijke ÉÉN-schoolprijs. Verhalenrok: Voor de Verhalenrok verzamelde V&NZG verhalen, gedichten en (lied)teksten van vluchtelingen. Twintig vluchtelingenvrouwen in Beuningen ontvingen begeleiding en trainingen voor het schrijven en presenteren van hun teksten en verhalen. De verhalen op papier gaan in een rok met zakken. De vrouwen presenteren deze bij diverse organisaties. DIVERSITEIT Kwaliteit in Diversiteit (KID): Met het tweejarig programma KID streeft V&NZG er naar om meer jongeren, vluchtelingen en andere migranten als vrijwilliger bij de organisatie te betrekken. Ook doorloopt V&NZG een traject met trainingen en opleidingen om als organisatie goed te zijn toegerust op een grotere diversiteit. KID ging in 2009 van start. PUBLICITEIT EN VOORLICHTING EN VOORLICHTING V&NZG stelt haar cliënten, relaties en burgers via publicaties en door het geven van voorlichting op de hoogte van het werk van de organisatie en van nieuwe ontwikkelingen in het werkveld. In 2009 gaf V&NZG voorlichting aan leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs in Rivierenland. In Nijmegen en omgeving verzorgde een groep jonge vluchtelingen gastlessen op middelbare scholen. In Beuningen organiseerde V&NZG twee bijeenkomsten voor inwoners van de gemeente en medewerkers van onderwijsinstellingen en organisaties. Zij kregen informatie over de achtergrond en over de situatie van vluchtelingen en andere migranten in Nederland. V&NZG bracht in 2009 een nieuwsbrief uit en er verscheen een publieksjaarverslag. Diverse media in de gemeenten waar V&NZG werkt, besteedden in 2009 aandacht aan het werk en de projecten van V&NZG. Jubileum V&NZG Nijmegen In 2009 vierde V&NZG Nijmegen haar 25-jarig bestaan. Op 19 juni vierden de beroepskrachten, oud-medewerkers en externe relaties van V&NZG dit het Afrika Museum in Berg en Dal. Op 26 september was er een feestelijke dag voor de cliënten en vrijwilligers. Hier vond ook de presentatie plaats van het boek Allemaal Nijmegenaren, met levensverhalen van Pardonvluchtelingen. John van Oppen, journalist van De Gelderlander, schreef de verhalen. V&NZG leverde een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van het boek. ACTIVITEITEN VOOR CLIËNTEN VOOR CLIËNTEN De diverse locaties van V&NZG organiseren jaarlijks sociaalculturele activiteiten voor hun cliënten. Deze vormen een goede ondersteuning van hun integratie in de Nederlandse samenleving. In Beuningen organiseert V&NZG in het kader van het project TOP activiteiten waarbij ontmoeting tussen allochtone en autochtone bewoners centraal staat. (Kijk hiervoor ook in het hoofdstuk Projecten.) Veertig cliënten en vrijwilligers van V&NZG Ubbergen gingen in 2009 een dagje naar Scheveningen. Ook speelden cliënten uit Ubbergen met een aantal vrijwilligers boerengolf. In Tiel organiseerde V&NZG in 2009 Internationale Vrouwendag, samen met andere organisaties. Vrouwen uit allerlei culturen vertelden elkaar verhalen en dansten met elkaar. Zestien vluchtelingenkinderen uit Rivierenland gingen in de zomer van 2009 op kamp in de bossen van Leusden, in het kader van de Kindervakantieweken die VluchtelingenWerk Nederland organiseert. In augustus bezochten begeleiders van V&NZG Rivierenland met zestien kinderen van asielzoekers en vluchtelingen familiepark DippyDoe in Best. Ook organiseerde V&NZG in Tiel voor 42 kinderen een sinterklaasfeest. V&NZG Heumen organiseerde een kerstfeest voor haar cliënten. In het kader van het jubileum van V&NZG Nijmegen, was er op 26 september een feestelijke dag voor de vrijwilligers en cliënten van V&NZG in het Afrika Museum in Berg en Dal. Hiervoor hadden zich 200 vrijwilligers en cliënten uit heel Zuid-Gelderland aangemeld. Ze deden mee aan workshops, kregen een rondleiding door het museum en bezochten de verhalenverteller. Pagina 6

PLANNEN 2010 Inburgerings- en integratiebeleid Het aantal vluchtelingen dat gemeenten in 2010 moeten gaan huisvesten zal groot zijn, vanwege de achterstand in de huisvestingstaakstelling in 2009. Woningcorporaties hebben een taak in het oplossen van die achterstand. Om het werk voor inburgeraars te kunnen uitvoeren, is V&NZG voor een groot deel afhankelijk van het beschikbaar komen van woningen. Waar mogelijk zal V&NZG proberen deze ontwikkeling positief te beïnvloeden, in overleg met gemeenten, woningcorporaties en vluchtelingen, die voor huisvesting in aanmerking komen. Samen met gemeenten en met andere organisaties zal V&NZG in 2010 nieuw aanbod blijven ontwikkelen op het terrein van integratie. Zo krijgt het project Banenoffensief, dat vluchtelingen toeleidt naar werk, een nieuwe impuls. Met de op integratie gerichte projecten stimuleert V&NZG vluchtelingen en andere migranten om daadwerkelijk te participeren in de samenleving; als burger, als opvoeder, of als arbeidskracht. Projecten V&NZG zal in 2010 een aantal projecten voortzetten, waaronder het Taalcoachproject, Van Pardon naar Werk en het Taalontmoetingsproject (TOP). V&NZG gaat nieuwe projecten ontwikkelen en uitvoeren, onder meer op het terrein van opvoedingsondersteuning en armoedebestrijding. Asielprocedure en noodopvang Naar verwachting zal in de tweede helft van 2010 de asielprocedure en de opvang voor asielzoekers ingrijpend wijzigen. Het belangrijkste doel hiervan is een sneller afhandeling van de procedures. Wij verwachten dat dit in 2010 nog geen effect zal hebben op het werk van V&NZG in het Oriëntatie- en Inburgeringscentrum (OIC) in Nijmegen. Die effecten verwachten wij wel in 2011. In 2010 zal blijken of het ministerie van Justitie een sluitend opvang- en vertrekbeleid kan realiseren. Zo niet dan bestaat er opnieuw een risico dat mensen die niet terug kunnen keren naar het land van herkomst, of in afwachting zijn van een hernieuwde asielaanvraag, op straat komen te staan. V&NZG zal in 2010 het project Perspectief voor Ex- AMA s voortzetten. Ook zal V&NZG, samen met andere organisaties, via het Platform Duurzame Terugkeer, asielzoekers die uitgeprocedeerd zijn geraakt, ondersteunen bij hun terugkeer. Interne organisatie In 2009 hebben V&NZG en VWOG de stichting Vluchtelingenwerk Zuid en Oost Gelderland (VWZ&OG) opgericht. In 2010 gaan V&NZG en VWOG fuseren. De fusie is nodig en gewenst om de aangegane samenwerking in 2009 voor het behoud van de kwaliteit van de dienstverlening ook de komende jaren te kunnen borgen. In 2010 zal V&NZG haar vrijwilligersbeleid verder ontwikkelen via het project Kwaliteit in Diversiteit (KID). Doel van dit project is om meer jongeren, vluchtelingen en andere migranten als vrijwilliger bij onze organisatie te betrekken. Op deze manier willen we structureel de diversiteit van ons vrijwilligersbestand vergroten. FINANCIËN De financiële positie van V&NZG is in 2009 aanzienlijk verslechterd ten opzichte van 2008. Dit betekent dat aan het eind van 2009 alle tijdelijke contracten van beroepskrachten niet werden verlengd. Voor 2010 zal V&NZG nogmaals de personele kosten terug moeten brengen zodat op de korte termijn de inkomsten en uitgaven in de pas lopen en op de middellange termijn (eind 2011, beging 2012) er weer sprake is van een (kleine) financiële reserve. Tegelijkertijd wordt er binnen V&NZG nog meer dan nu al het geval is ingezet op inkomsten uit projecten zowel in de regio Nijmegen als de regio Rivierenland. Lasten: Baten: 2008: 2.073.352,- 2.354.754,- 2009: 2.049.965,- 1.689.397,- Pagina 7

ALGEMENE INFORMATIE Waar werkt V&NZG? V&NZG werkt in Zuid-Gelderland in vijftien gemeenten. In de regio Nijmegen zijn dat de gemeenten Beuningen, Groesbeek, Heumen, Millingen a/d Rijn, Nijmegen, Ubbergen en Wijchen. In de regio Rivierenland werkt V&NZG in Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Neder Betuwe, Neerijnen, Tiel en West Maas en Waal. Kijk voor de gegevens van de diverse locaties op de website: www.vnzg.nl. Voor wie werkt V&NZG? De belangrijkste doelgroepen van V&NZG zijn: Asielzoekers: Zij zijn naar Nederland gekomen uit vrees voor vervolging in hun land van herkomst, vanwege bijvoorbeeld hun geloof of politieke overtuiging. Zij zijn nog in afwachting van een beslissing op hun asielaanvraag. Uitgeprocedeerde asielzoekers: Asielzoekers die geen recht meer hebben op opvang of voorzieningen van de Rijksoverheid. De meeste van hen hebben nog een procedure lopen voor een verblijfsvergunning en zijn daarom niet illegaal in Nederland. Vluchtelingen: Asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen voor bepaalde of onbepaalde tijd en hier een bestaan opbouwen. Nieuwkomers: Vluchtelingen met een verblijfsvergunning, maar ook mensen afkomstig uit landen buiten de Europese Unie, die naar Nederland zijn gekomen vanwege werk, studie, gezinshereniging of gezinsvorming. Oudkomers: Verblijfsgerechtigde vluchtelingen, gezinsherenigers of vormers, die al langere tijd in Nederland wonen. Ex-AMA s: Jongeren die als Alleenstaande Minderjarige Asielzoeker (AMA) zonder ouders of verzorgers naar Nederland zijn gekomen. V&NZG begeleidt hen vanaf hun 18e levensjaar. Pardonvluchtelingen: Vluchtelingen die in aanmerking kwamen voor de Pardonregeling. In mei 2007 werd de Pardonregeling van kracht. Deze gold voor vluchtelingen die vóór 1 april 2001 asiel hadden aangevraagd in Nederland en vanaf die tijd onafgebroken in Nederland waren geweest. Bezoek ook de website van V&NZG: www.vnzg.nl Wie werken er bij V&NZG? Vrijwilligers en stagiairs Bij V&NZG werken meer dan 200 vrijwilligers en stagiairs. Zij zetten zich in voor de maatschappelijke begeleiding, juridische ondersteuning, of werken voor één van de projecten. Alle vrijwilligers en stagiairs krijgen een inwerktraject, ondersteuning van beroepskrachten en de mogelijkheid om aanvullende cursussen en trainingen te volgen. Beroepskrachten In 2009 werkten bij V&NZG 41 beroepskrachten, waarvan de meeste in deeltijd. Colofon Dit Publieksjaarverslag is een uitgave van Stichting Vluchtelingen & Nieuwkomers Zuid-Gelderland (V&NZG). Redactie: Pieter Poels, Ans Aerts Vormgeving: Ton Burgers Fotografie: Anzinga Low, Goedele Monnens, V&NZG Druk: Drukkerij Trioprint, Nijmegen E-mail redactie: ans.aerts@vnzg1.nl Bezoek ook onze website: www.vnzg.nl Pagina 8