SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG Het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij holebi s in Vlaanderen & partnergeweld bij Vlaamse personen van Turkse origine
1. EEN STUDIE NAAR SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG BIJ HOLEBI S IN VLAANDEREN
Seksuele gezondheid (WHO, 2002) Een staat van fysiek, emotioneel en mentaal welbevinden met betrekking tot seksualiteit Het is meer dan de afwezigheid van ziekte, disfunctie of gebrek. Seksuele gezondheid vereist een positieve en respectvolle benadering van seksualiteit en relaties SEKSUELE GEZONDHEID Bovendien vereist seksuele gezondheid de mogelijkheid om prettige en veilige seksuele ervaringen op te doen, vrij van dwang, discriminatie en GEWELD Om tot seksuele gezondheid te komen en te handhaven moeten de seksuele rechten van alle mensen worden gerespecteerd en waar gemaakt. Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 3
SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG Definitie SEKSUEEL GEWELD OF SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG (SGG) verwijst naar elke situatie waarin een persoon gedwongen wordt om seksuele handelingen te stellen of te ondergaan tegen zijn/haar zin. SGG kan verschillende vormen aannemen, zo kan het gaan van ongewenste seksuele opmerkingen tot ernstig lichamelijk geweld. Prevalentie onderzoek Geen eenduidige cijfers Theoretische invalshoek (sociaal-psychologisch; juridisch; sociologisch) Onderzoekspopulatie (klinische vs. populatie steekproeven) Meetperiode (kindertijd, volwassenheid, life time,..) Definiëring SGG (enge vs. ruime definitie) Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 4
SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG BIJ HOLEBI S Enkele cijfers: (op basis van 71 studies: Rothman, Exner, and Baughman, 2011) 14,9% - 76% van de lesbische vrouwen slachtoffer van seksueel geweld in kindertijd 4,1% - 59,2% van de homomannen slachtoffer van seksueel geweld in kindertijd 11,3% - 53,2% van de lesbische vrouwen slachtoffer van seksueel geweld in volwassenheid 10,8% - 44.7% van de homomannen slachtoffer van seksueel geweld in volwassenheid Theoretische verklaringsmodellen: Ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag ---- seksuele voorkeur Seksuele voorkeur ---- ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 5
SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG ENKEL RESPONDENTEN 18 JAAR HEBBEN GEANTWOORD OP DEZE VRAGEN Heeft iemand voor de leeftijd van 18 jaar.. Heeft iemand na de leeftijd van 18 jaar.. Kwetsende seksuele opmerkingen tegen jou gemaakt? Je op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt? Neen Ja Je gedwongen om naakt te zijn? Je gedwongen om naar seksuele beelden te kijken? Je gedwongen tot masturbatie? Je gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan? Je proberen verkrachten? Je verkracht? Iets anders gedaan? Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 6
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN SGG BIJ HOLEBI S 1.1. VORMEN VAN SGG VOOR & NA 18 JAAR SGG VOOR 18 SGG NA 18 Totaal M V Totaal M V Kwetsende seksuele opmerkingen 37,1% 36,6% 37,8% 30,7% 30,0% 31,8% Op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt 21,5% 13,9% 34,7% 11,3% 9,0% 15,2% Gedwongen om naakt te zijn 11,0% 8,1% 15,9% 3,2% 2,9% 3,9% Gedwongen om naar seksuele beelden te kijken 3,0% 2,7% 3,6% 1,0% 0,7% 1,5% Gedwongen tot masturbatie 6,1% 6,2% 6,0% 2,2% 2,0% 2,5% Gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan 8,4% 6,7% 11,5% 4,6% 4,2% 5,5% Poging tot verkrachting 7,7% 4,4% 13,4% 4,4% 4,2% 4,8% Verkrachting 6,3% 3,6% 11,0% 3,2% 2,7% 4,2% Iets anders 3,0% 1,7% 5,4% 1,5% 1,0% 2,3% Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 7
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN SGG BIJ HOLEBI S 1.1. VORMEN VAN SGG VOOR & NA 18 JAAR SGG VOOR 18 SGG NA 18 Totaal M V Totaal M V Kwetsende seksuele opmerkingen 37,1% 36,6% 37,8% 30,7% 30,0% 31,8% Op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt 21,5% 13,9% 34,7% 11,3% 9,0% 15,2% Gedwongen om naakt te zijn 11,0% 8,1% 15,9% 3,2% 2,9% 3,9% Gedwongen om naar seksuele beelden te kijken 3,0% 2,7% 3,6% 1,0% 0,7% 1,5% Gedwongen tot masturbatie 6,1% 6,2% 6,0% 2,2% 2,0% 2,5% Gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan 8,4% 6,7% 11,5% 4,6% 4,2% 5,5% Poging tot verkrachting 7,7% 4,4% 13,4% 4,4% 4,2% 4,8% Verkrachting 6,3% 3,6% 11,0% 3,2% 2,7% 4,2% Iets anders 3,0% 1,7% 5,4% 1,5% 1,0% 2,3% Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 8
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN SGG BIJ HOLEBI S 1.1. VORMEN VAN SGG VOOR & NA 18 JAAR SGG VOOR 18 SGG NA 18 Totaal M V Totaal M V Kwetsende seksuele opmerkingen 37,1% 36,6% 37,8% 30,7% 30,0% 31,8% Op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt 21,5% 13,9% 34,7% 11,3% 9,0% 15,2% Gedwongen om naakt te zijn 11,0% 8,1% 15,9% 3,2% 2,9% 3,9% Gedwongen om naar seksuele beelden te kijken 3,0% 2,7% 3,6% 1,0% 0,7% 1,5% Gedwongen tot masturbatie 6,1% 6,2% 6,0% 2,2% 2,0% 2,5% Gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan 8,4% 6,7% 11,5% 4,6% 4,2% 5,5% Poging tot verkrachting 7,7% 4,4% 13,4% 4,4% 4,2% 4,8% Verkrachting 6,3% 3,6% 11,0% 3,2% 2,7% 4,2% Iets anders 3,0% 1,7% 5,4% 1,5% 1,0% 2,3% Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 9
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN SGG 1.2. ALGEMENE PREVALENTIE SGG Kwetsende seksuele opmerkingen tegen jou gemaakt? Je op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt? Je gedwongen om naakt te zijn? Je gedwongen om naar seksuele beelden te kijken? Je gedwongen tot masturbatie? Je gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan? Je proberen verkrachten? Je verkracht? Iets anders gedaan? Maat voor SGG: één ervaring met SGG > ervaringen met SGG Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 10
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN SGG 1.2. ALGEMENE PREVALENTIE SGG VOOR 18 JAAR Totaal Mannen Vrouwen % % % Kwetsende seksuele opmerkingen 37,1% 36,6% 37,8% Op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt Gedwongen om naakt te zijn Gedwongen om naar seksuele beelden te kijken Gedwongen tot masturbatie Gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan Poging tot verkrachting Verkrachting Iets anders 27% 19,8% (1/5 mannen) 39,5% (2/5 vrouwen) Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 11
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN SGG BIJ HOLEBI S 1.2. ALGEMENE PREVALENTIE SGG NA 18 JAAR Totaal Mannen Vrouwen % % % Kwetsende seksuele opmerkingen 30,7% 30,0% 31,8% Op een kwetsende manier seksueel aangeraakt/vastgepakt Gedwongen om naakt te zijn Gedwongen om naar seksuele beelden te kijken Gedwongen tot masturbatie Gedwongen orale seks uit te voeren of toe te staan Poging tot verkrachting Verkrachting Iets anders 15,4% 13,4% (1/10 mannen) 19,8% (1/5 vrouwen) Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 12
MEEST INGRIJPENDE GEBEURTENIS
2. MEEST INGRIJPENDE GEBEURTENIS: RELATIE GEWELDPLEGER SGG < 18 jaar Totaal Mannen Vrouwen % N % N % N Partner 2,7% 21 1% 4 4,6% 17 Ex-partner 5,3% 41 3,0% 12 7,8% 29 Familielid - huisgenoot 26,9% 209 21,0% 85 33,4% 124 Vriend(in) 10,3% 80 9,4% 38 11,3% 42 Leerkracht -begeleider overste geestelijke - hulpverlener, 11,4% 89 17,7% 22 4,6% 17 Kennis 15,7% 122 15,1% 61 16,4% 61 Collega-klasgenoot medestudent, 23,6% 183 37,8% 153 8,1% 30 Iemand anders 7,7% 60 7,2% 29 8,3% 31 Onbekende 23,8% 185 24,0% 97 23,7% 88 Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 14
2. MEEST INGRIJPENDE GEBEURTENIS: RELATIE GEWELDPLEGER SGG > 18 jaar Totaal Mannen Vrouwen % N % N % N Partner 3,9% 33 2,5% 13 6,3% 20 Ex-partner 12,4% 105 9,3% 49 17,5% 56 Familielid - huisgenoot 9,1% 77 8,9% 47 9,4% 30 Vriend(in) 11,6% 98 10,8% 57 12,9% 41 Leerkracht -begeleider overste geestelijke - hulpverlener, 5,2% 44 6,1% 32 3,8% 12 Kennis 16,2% 137 16,5% 87 15,7% 50 Collega-klasgenoot medestudent, 23,4% 198 27,9% 147 16,0% 51 Iemand anders 8,8% 74 11,0% 58 5,0% 16 Onbekende 47,6% 403 49,9% 263 43,9% 140 Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 15
2. MEEST INGRIJPENDE GEBEURTENIS: EENMALIG OF HERHAALDELIJK SGG < 18 jaar Totaal Mannen Vrouwen Eenmalig % N % N % N 49,7% 560 44,3% 298 57,7% 262 Herhaaldelijk 50,3% 566 55,7% 374 42,3% 192 SGG > 18 jaar Totaal Mannen Vrouwen Eenmalig % N % N % N 51,2% 433 50,7% 267 52,2% 166 Herhaaldelijk 48,8% 412 49,3% 260 47,8% 152 Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 16
2. MEEST INGRIJPENDE GEBEURTENIS: LEEFTIJD SGG < 18 jaar Totaal Mannen Vrouwen N GEM Range GEM Range GEM Eenmalig 555 14 jaar 0-18 14 jaar 3-18 14 jaar Herhaaldelijk 1 ste keer 567 12 jaar 0-18 13 jaar 1-18 12 jaar Herhaaldelijk laatste keer 567 16 jaar 0-19 16 jaar 5-18 15 jaar SGG > 18 jaar Totaal Mannen Vrouwen N GEM Range GEM Range GEM Eenmalig 433 25 jaar 18-57 26 jaar 18-58 24 jaar Herhaaldelijk 1 ste keer 404 22 jaar 18-55 22 jaar 18-56 22 jaar Herhaaldelijk laatste keer 404 30 jaar 18-67 30 jaar 18-89 28 jaar Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 17
2. EEN STUDIE NAAR PARTNERGEWELD BIJ VLAAMSE PERSONEN VAN TURKSE ORIGINE (2 DE GENERATIE)
Partnergeweld (WHO, 2010) INTIEM PARTNERGEWELD (IPG) verwijst naar Het geheel van gedragingen binnen een intieme relatie die een fysiek, seksueel of psychologisch nadeel of leed veroorzaken. Het omvat fysieke agressie, seksuele dwang, psychologisch geweld en controlerende gedragingen. Is een etnische minderheidsgroep een risicogroep voor het ervaren van IPG? Theorieën rond het voorkomen van IPG bij etnisch-culturele minderheidsgroepen Subculture of violence theory Structural inequality theory Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 19
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN IPG BIJ VLAAMSE TURKEN 1. 1. MINSTENS 1 VORM VAN IPG OOIT 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 66,0% 14,3% Fysiek Psychologisch N = 392 Turkse respondenten Fysiek IPG Als je nadenkt over je huidige of laatste partner: 1. heeft hij of zij jou ooit met de vlakke hand of met de vuist geslagen, geschopt of op een andere manier fysiek pijn gedaan? Psychologisch IPG 1.geprobeerd om je contacten met vrienden/vriendinnen en/of familie te beperken? 2.aangedrongen te weten waar je bent op ieder moment van de dag? 3.jou genegeerd en onverschillig behandeld? 4.jou beledigd, bekritiseerd of minachtend gereageerd op wat je doet of zegt? 5.jou gekleineerd of vernederd ten opzichte van andere mensen? 6.iets gedaan om je opzettelijk angst aan te jagen of te intimideren (bvb. door voorwerpen kapot te maken, je met de dood te bedreigen, te dreigen met zelfmoord) 7.gedreigd om jou of iemand die je graag ziet, pijn te doen? Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 20
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN IPG BIJ VLAAMSE TURKEN 1. 2. VERSCHILLEN TUSSEN MANNEN & VROUWEN 100% 90% 80% 70% 60% 50% 46,6% 55,5% Lichte vormen van IPG 40% 30% 20% 25,6% > fysiek IPG = psychologisch IPG 10% 3,4% 0% Fysiek Psychologisch mannen vrouwen N = 392 Turkse respondenten Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 21
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN IPG BIJ VLAAMSE TURKEN 1. 3. VLAAMSE RESPONDENTEN VS. VLAAMSE TURKEN 100% 100% 90% 90% 80% 70% 60% 50% 56,7% 80% 70% 60% 50% 66,0% Vlaamse respondenten van Turkse origine ervaren 40% 40% minstens even vaak fysiek 30% 20% 10% 10,0% 30% 20% 10% 14,3% en psychologisch IPG als Vlaamse respondenten 0% Fysiek Psychologisch 0% Fysiek Psychologisch N = 1448 Vlaamse respondenten N = 392 Turkse respondenten doctoraatspresentatie 11 03 2014
1. PREVALENTIE & VORMEN VAN IPG BIJ VLAAMSE TURKEN 1. 3. VLAAMSE RESPONDENTEN VS. VLAAMSE TURKEN Slachtoffers van fysiek en psychologisch IPG rapporteren: = mentaal welzijn relatietevredenheid angstige hechting vermijdende hechting Gender: Fysiek IPG ~ relationeel welzijn vnl. Psychologisch IPG ~ relationeel welzijn vnl. seksuele tevredenheid seksuele disfuncties seksuele communicatie Gender: Fysiek IPG ~ seksueel welzijn en Psychologisch IPG ~ seksueel welzijn vnl. N = 392 Turkse respondenten doctoraatspresentatie 11 03 2014
VRAGEN OPMERKINGEN Sabine.Hellemans@UGent.be Sessie seksueel grensoverschrijdend gedrag 24
Beleidsinitiatieven preventie & hulp Vlaams Forum Kindermishandeling: knelpunten, samenwerking, sensibilisering Meldpunt 1712 Engagementsverklaring alle sectoren minderjarigen seksuele integriteit 25
Materialen Raamwerk seksualiteit en beleid Vlaggensysteem als methodiek Educatieve materialen SGG Over de grens Oké spel Tussen de lakens 26
Sensibilisering 27
Informatie-aanbod Seksualiteit.be Allesoverseks.be Seksuelevorming.be Clicksafe.be Hulp: Partnergeweld.be Iter-hulp.be seksgps.be 28
Hulpaanbod Meldpunt 1712 Nupraatikerover.be: chat voor jongeren Vertrouwenscentra kindermishandeling Diensten voor slachtofferhulp Begeleidingsaanbod voor plegers en omgeving van pleger 29
Rapporten en actieplannen Rapport historisch misbruik Rapport misbruik in gezagsrelaties Actieplan homofoob en transfoob geweld Nationaal actieplan partnergeweld 30
Aanbevelingen sexpert Sensibiliseren algemeen publiek Ook mildere vormen Stereotiepen Partners, familie en ouders Toegankelijkheid hulpverlening Jongeren en kinderen Jongens en mannen Jonge plegers Aandacht voor implementatie good practices 31
Nog aanbevelingen Sgg integreren in RSV Jong starten Communicatie- en onderhandelingsvaardig heden Vlaggensysteem Impulscontrole en agressiebeheersing Meldingdrempel verlagen Hulp bekend maken 32
Nog aanbevelingen Onderzoek over Profiel van plegers van SGG Beschermende factoren Noden van slachtoffers Gender en seksuele oriëntatie Zwangerschap na SGG Weerstanden van professionals Rol van internet en online sgg Personeel screenen en evalueren 33
Bijkomende aandachtspunten: Opletten met stereotiepe preventieboodschappen Niet de slachtoffers aanspreken maar de plegers De juiste toon vinden: plegers niet verketteren, seksualiteit niet problematiseren Bespreekbaarheid en communicatie verhogen, taboe wegnemen: ambivalentie aanpakken Meer beroep doen op sociale verantwoordelijkheid: notie van sexual citizenship : rechten en verantwoordelijkheden Aandacht voor nieuwe vormen (internet)
Aandachtspunten Aandacht voor risicofactoren die kwetsbaarheid verhogen gender Cultuur Beperking Trauma Aandacht voor risico-contexten zoals school: structureler inbedden: gedragscode, afspraken, professionaliteit In seksuele en relationele vorming SGG expliciet een plaats geven
Vragen? Dank Erika Frans 36