Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 overijssel.nl postbus@overijssel. nl PROVINCIALE STATEN Provinciale Staten van Overijsselyp^ OVERIJSSEL Reg.nr. T&/20I^/Q01 Dat, ontv.: 1? OKT 2012 a.d. RABO Zwolle 39 73 41 121 Inlichtingen bij dhr. C. Wijn telefoon 038 499 74 02 C.Wijn@overljssel.nl Routing Bijl.: Uitvoeringsprogramma Cultuur 2013-2016 Datum 04.09.2012 Kenmerk 2012/0204336 Pagina 1 Toezending aan Provinciale Staten met oogmerk: [X] ter informatie [ ] anders, en wel: Bijlagen. I. Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 (te raadplegen via www.overijssel.nl/sis en ligt ter inzage bij de receptie van het provinciehuis) Op 12 juli 2012 hebben uw Staten de Cultuurnota 2013-2016 "De Kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst" vastgesteld. De Cultuurnota formuleert het beleidskader voor de komende jaren. Bijgaand Uitvoeringsprogramma geeft weer hoe dit beleidskader concreet wordt ingevuld. In het Uitvoeringsprogramma geven wij aan welke prestaties wij als provincie de komende periode zullen leveren en voor welke prestaties - uit te voeren door derden - wij financiële middelen beschikbaar stellen. Gelijktijdig met de toezending aan uw Staten wordt dit programma kenbaar gemaakt aan de culturele organisaties, gemeenten en andere belanghebbenden in de provincie. Het Uitvoeringsprogramma is voor hen van groot belang. Op twee manieren kunnen genoemde actoren straks een bijdrage leveren aan de doelen van de provincie: - een' aantal culturele organisaties kan intekenen op de genoemde prestaties. Daarvoor moeten deze organisaties een subsidieaanvraag doen. De aanvragen voor een (meer)jaren prestatiesubsidie moeten voor 1 november 2012 bij ons worden ingediend; - ook kan een beroep worden gedaan op projectsubsidies. In het Uitvoeringsprogramma kondigen wij aan welke regelingen het komend najaar zullen worden ontworpen. Deze regelingen maken we voor 1 januari 2013 bekend met daarbij horende indienings- en sluitingstermijnen, criteria en aanvraagformulieren. Deze informatie stellen we beschikbaar via onze website. Volledigheidshalve wijzen wij erop dat dit Uitvoeringsprogramma uiteraard ook zijn vertaling heeft gekregen in de Kerntakenbegroting 2013 e.v. üatum verzending U. G:\T2312 prowincie J
Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 Bij de cultuurnota 2013-2016 De Kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst provinciale kerntaak nr. 6 Culturele infrastructuur en monumentenzorg Cor Wijn, eenheid Economie en Cultuur Kenmerk 2012/0201644 VERSIE 1.0
Colofon Uitgave provincie Overijssel Datum september 2012 Auteur Cor Wijn Adresgegevens Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 www.overijssel.nl postbus@overijssel.nl
Inhoudsopgave Samenvatting Het Uitvoeringsprogramma in één oogopslag 5 Onze missie is behoud en ontwikkeling van de culturele identiteit van Overijssel 5 Inleiding Bezuinigen én investeren 7 7 Uitvoeringsprogramma Financiën 7 7 Behoud en ontwikkeling van de culturele identiteit van Overijssel 10 Beleidsdoel 1 Behoud en duurzame ontwikkeling van het cultureel erfgoed om zo de identiteit en eigenheid van Overijssel zichtbaar en beleefbaar te maken 11 Beleidsdoel 2 Stimuleren van de culturele identiteit door creatief talent een kansrijke en inspirerende omgeving te bieden voor cultureel ondernemerschap 15 Beleidsdoel 3: Blijven inspannen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie 19 Beschikbare middelen 2013 e.v. 21 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 3
4 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
Samenvatting Het Uitvoeringsprogramma in één oogopslag Onze missie is behoud en ontwikkeling van de culturele identiteit van Overijssel 1. Behoud en duurzame ontwikkeling van het culturele erfgoed om zo de identiteit en eigenheid van Overijssel zichtbaar en beleefbaar te maken. Hiervoor maakt de provincie afspraken met partners over prestaties en investeringen en nieuwe subsidieregelingen en overig. Over monumenten en regionale bouwkunst Maken we afspraken met: de Monumentenwacht over het aantal inspecties; de Stichting RIBO (Scholing, Restauratie en Innovatie in de bouw in Overijssel) over het aantal leerlingen dat zij jaarlijks opleiden; het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel over hun rol bij het ondersteunen van gemeenten bij erfgoedtaken; de provinciale Monumentencommissie over de advisering bij het uitvoeren van ons erfgoedbeleid; gemeenten over gebundelde restauratie en Streekeigen Huis en Erf-projecten binnen het provinciaal Meerjarenprogramma landelijk gebied (t/m 2013). Nieuwe subsidieregelingen: voor herbestemming van cultureel erfgoed en het zoeken naar nieuwe economische dragers; met matching (bijpassen) van rijksmiddelen voor grote restauraties van rijksmonumenten; Verhaal van Overijssel over gebundelde aanpak, archeologie en Streekcultuur leeft! Overig: via een landgoederenagenda; via de inbreng vanuit cultuur en erfgoed bij ruimtelijke vraagstukken. Over volkscultuur, streektaal, streekgeschiedenis en de vrijetijdseconomie Maken we afspraken met: Het Oversticht over onze wettelijke taak bij het beheer van het Provinciaal depot voor Bodemvondsten, over publieksactiviteiten, bruikleen en onderzoek; particuliere eigenaren over het beheer en onderhoud van archeologische monumenten (Groen Blauwe Diensten). Overig: via een provinciebreed programma voor het actief behouden en uitdragen van streektaal en streekcultuur; overleg met projectontwikkelaars over meer inspraak bij het ontsluiten van archeologische vondsten. 2. Stimuleren van de culturele identiteit door creatief talent een kansrijke en inspirerende omgeving te bieden voor cultureel ondernemerschap. Hiervoor maakt de provincie afspraken met partners over prestaties en investeringen. Over bibliotheken en regionale omroep Maken we afspraken met: de Overijsselse Bibliotheekdienst en de Provinciale Bibliotheek Amateur- Muziekverenigingen over hun bijdragen aan een provinciaal netwerk; het Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek over de wetenschappelijke steunfunctie en RTV Oost vanuit een wettelijke subsidie over het in stand houden van een regionale omroep. Over de culturele basisinfrastructuur instellingen Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 5
afspraken over programmering, netwerkvorming, talentontwikkeling en cultureel ondernemerschap met museum De Fundatie, provinciaal natuurhistorisch museum Natura Docet, het Nederlands Symfonieorkest/het Orkest van het Oosten, Introdans en jeugdtheater Sonnevanck. Over talentontwikkeling met het Programma Talentontwikkeling, het Podiumplan, Productiefonds Overijssel en het Programmeringsfonds investeren we in jonge talenten, stimuleren we het culturele productieklimaat en verbeteren we het vestigingsklimaat voor creatieve beroepen. 3. Blijven inspannen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Hiervoor maakt de provincie afspraken met gemeenten en scholen. Over cultuureducatie afspraken over de uitvoering van het cultuureducatieprogramma Cultuur aan de basis; met gemeenten over duurzame samenwerking met het onderwijs. Over cultuurparticipatie binnen het cultuurparticipatieprogramma Cultuur in de vrije tijd gaan we culturele arrangementen aan met gemeenten, zetten we cultuurmakelaars in en ontwikkelen we een nieuwe subsidieregeling voor projecten met cultureel ondernemerschap, kwaliteit en innovatie. 6 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
Inleiding Op 12 juli 2012 hebben Provinciale Staten de Cultuurnota 2013-2016 De Kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst vastgesteld. Zowel de inbreng van Overijsselse gemeenten en culturele instellingen als die van Provinciale Staten is meegenomen in de nota. De Cultuurnota formuleert de uitgangspunten en randvoorwaarden voor het beleid in de komende jaren. Bezuinigen én investeren De Cultuurnota markeert een nieuwe fase in het beleid van de provincie Overijssel. Die staat in het teken van efficiency, verzakelijking en een scherpere prioriteitstelling. De nota is een vervolg op het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 De Kracht van Overijssel. Daarin benoemt de coalitie vijf organisaties tot de Overijsselse culturele basisinfrastructuur: De Fundatie, Natura Docet, Nederlands Symfonieorkest/het Orkest van het Oosten, Introdans en Jeugdtheater (Sonnevanck). Zij worden structureel in de begroting opgenomen. Daarover maken wij jaarlijks prestatieafspraken. De in het Hoofdlijnenakkoord afgesproken bezuiniging op de Provinciebegroting (ad 30 miljoen per jaar) is gevonden door: de programmalasten van niet-kerntaken waar mogelijk geheel te schrappen; de programmalasten voor autonome activiteiten die niet vallen onder kerntaken met 20% te korten. Dat doen we door meer focus, effectiviteit en efficiency; alle reguliere kerntaken met 10% te korten door meer effectiviteit en efficiency; kerntaken met grote opgaven met 5% te korten door meer efficiency. Deze bezuinigingen betekenen een ombuiging van circa 2 miljoen op de structurele cultuurbegroting. Door de decentralisatieafspraak over de rijksmonumenten komen er ook taken en middelen bij. Daarnaast wordt er ook geïnvesteerd. Als impuls voor de culturele infrastructuur en de monumentenzorg is een investeringsbedrag van 6 miljoen gereserveerd voor 2013 tot en met 2015. Ook voor cultuureducatie en cultuurparticipatie hebben Provinciale Staten extra middelen beschikbaar gesteld. Uitvoeringsprogramma Dit Uitvoeringsprogramma geeft weer hoe de uitgangspunten uit de Cultuurnota concreet worden ingevuld. Hierin geven wij aan welke prestaties wij als provincie de komende periode zullen leveren en voor welke prestaties uit te voeren door derden - wij financiële middelen beschikbaar stellen. Gedeputeerde Staten stellen het Uitvoeringsprogramma vast en sturen dit ter informatie aan Provinciale Staten. Het Uitvoeringsprogramma is van groot belang voor de culturele organisaties, gemeenten en andere belanghebbenden in de provincie. Zij kunnen intekenen op de genoemde prestaties. Daarvoor moeten ze een subsidieaanvraag doen. De aanvragen voor een (meer)jarensubsidie moeten voor 1 november 2012 bij ons worden ingediend. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een aanvraag in te dienen voor een projectsubsidie. De subsidieregelingen die in dit programma worden aangekondigd, maken we voor 1 januari 2013 bekend met daarbij horende indienings- en sluitingstermijnen, criteria en aanvraagformulieren. Deze informatie stellen we beschikbaar via onze website. Financiën Het vertrekpunt voor de structuur van dit Uitvoeringsprogramma is de Cultuurnota en de wijze waarop die straks via hoofddoelen, beleidsdoelen en prestaties - in de Kerntakenbegroting zijn beslag krijgt. Dit betekent dat het programma is opgebouwd langs de drie hoofddoelen van beleid: 1. Behoud en duurzame ontwikkeling van het culturele erfgoed om zo de identiteit en eigenheid van Overijssel zichtbaar en beleefbaar te maken; 2. Stimuleren van de culturele identiteit door creatief talent een kansrijke en inspirerende omgeving te bieden voor cultureel ondernemerschap; 3. Blijven inspannen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 7
We hanteren de volgende uitgangspunten bij de verdeling van de financiële middelen: wettelijke verplichtingen en provinciale taken zetten wij voort op het niveau van 2010 minus de opgelegde bezuinigingstaakstelling van 10%. Een belangrijk deel van het cultuurbudget is hiermee vastgelegd; de vijf culturele basisinfrastructuurinstellingen staan in de provinciale begroting 2013 op het niveau van de subsidie van 2010 minus een korting van 5%; de incidentele investeringsmiddelen uit De Kracht van Overijssel (ad 6 miljoen voor de jaren 2013, 2014 en 2015) verdelen wij tussen de twee speerpunten: talentontwikkeling ( 2,85 miljoen) en erfgoedbehoud ( 3,15 miljoen); een deel van de investeringsgelden (te weten 600.000 per jaar) gebruiken wij voor de afgesproken matching (bijpassen) van de gedecentraliseerde rijksmiddelen ( 1.249.181 per jaar m.i.v. 2012 voor restauratie van rijksmonumenten); aan erfgoedbehoud geven wij een extra impuls: via restauraties, via het herbestemmen van monumenten, via de nieuwe erfgoedregeling het verhaal van Overijssel en via een vervolg aan het Programma Streekcultuur leeft! ; talentontwikkeling stimuleren wij langs drie sporen: via (1) een breed talentontwikkelingsprogramma waarbij de productiehuizen de meest voor de hand liggende uitvoerders zijn, (2) het Podiumplan en (3) het Productiefonds. De laatste zetten we op kleinere schaal voort; voor cultuureducatie en cultuurparticipatie hebben PS extra middelen beschikbaar gesteld naar aanleiding van de motie De Bree van april 2012 ( 4,8 miljoen voor vier jaar; dit is 1,2 miljoen per jaar); de bedragen in dit Uitvoeringsprogramma zijn maximale bedragen. De hoogtes van de daadwerkelijk beschikbaar te stellen subsidies hangen af van de te maken prestatieafspraken. Nota bene: de looptijd van de Cultuurnota en dit bijbehorende Uitvoeringsprogramma is vier jaar (2013-2016). Echter de looptijd van het investeringsbudget is drie jaar (2013-2015). Dit betekent dat de afspraken die wij maken met de partners over hun bijdragen aan de investeringsdoelstellingen maximaal drie jaar zullen beslaan. 8 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
Centrale missie voor het Overijssels cultuurbeleid 2013 2016: Behoud en ontwikkeling van de culturele identiteit van Overijssel Wij vullen deze missie in via drie samenhangende hoofddoelen. 1. Behoud en duurzame ontwikkeling van het culturele erfgoed om zo de identiteit en eigenheid van Overijssel zichtbaar en beleefbaar te maken Daarvoor richten we ons op de reanimatie van erfgoed in brede zin, op monumenten, streektaal, streekgeschiedenis en regionale bouwkunst. Dit draagt bij aan de sociale cohesie en kwaliteit van Overijssel. We leggen daarbij de verbinding van cultuur en cultuurhistorie naar ruimte en ruimtelijke kwaliteit en naar vrijetijdseconomie en nieuwe economische dragers. 2. Stimuleren van de culturele identiteit door creatief talent een kansrijke en inspirerende omgeving te bieden voor cultureel ondernemerschap Hiermee stimuleren en proberen wij creatieve talenten te behouden als innovators en als ambassadeurs van de toekomst voor Overijssel. Daardoor moet een innovatief en stimulerend klimaat ontstaan voor zowel de culturele als de economische sector en moet talentontwikkeling gestimuleerd worden. Investeren in creativiteit en in het creatieve talent in de provincie is daarvoor essentieel, samen met een heldere keuze voor een topstructuur die past bij onze provincie. De basis hoort bij gemeenten, de brede top bij het Rijk. 3. Blijven inspannen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Daarbij willen wij in samenwerking met gemeenten en scholen cultuureducatie- en cultuurparticipatieprogramma s ontwikkelen, zodat alle inwoners van Overijssel kennis kunnen maken met cultuur en die in brede zin te kunnen beleven. De concretere uitwerking van deze hoofddoelen in prestaties die wij onszelf en onze partners in de komende beleidsperiode stellen, volgt hierna. Het budgetoverzicht vindt u aan het eind van dit uitvoeringsprogramma. Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 9
Behoud en ontwikkeling van de culturele identiteit van Overijssel Wij vullen deze missie in via drie samenhangende hoofddoelen: 1. Behoud en duurzame ontwikkeling van het culturele erfgoed om zo de identiteit en eigenheid van Overijssel zichtbaar en beleefbaar te maken Daarvoor richten we ons op de reanimatie van erfgoed in brede zin, op monumenten, streektaal, streekgeschiedenis en regionale bouwkunst. Dit draagt bij aan de sociale cohesie en kwaliteit van Overijssel. We leggen daarbij de verbinding van cultuur en cultuurhistorie naar ruimte en ruimtelijke kwaliteit en naar vrijetijdseconomie en nieuwe economische dragers. 2. Stimuleren van de culturele identiteit door creatief talent een kansrijke en inspirerende omgeving te bieden voor cultureel ondernemerschap Hiermee stimuleren en proberen wij creatieve talenten te behouden als innovators en als ambassadeurs van de toekomst voor Overijssel. Daardoor moet een innovatief en stimulerend klimaat ontstaan voor zowel de culturele als de economische sector en moet talentontwikkeling gestimuleerd worden. Investeren in creativiteit en in het creatieve talent in de provincie is daarvoor essentieel, samen met een heldere keuze voor een topstructuur die past bij onze provincie. De basis hoort bij gemeenten, de brede top bij het Rijk. 3. Blijven inspannen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie. Daarbij willen wij in samenwerking met gemeenten en scholen cultuureducatie- en cultuurparticipatieprogramma s ontwikkelen, zodat alle inwoners van Overijssel kennis kunnen maken met cultuur en die in brede zin te kunnen beleven. De concretere uitwerking van deze hoofddoelen in prestaties die wij onszelf en onze partners in de komende beleidsperiode stellen, volgt hierna. Het budgetoverzicht vindt u aan het eind van dit uitvoeringsprogramma. 10 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
Beleidsdoel 1 Behoud en duurzame ontwikkeling van het cultureel erfgoed om zo de identiteit en eigenheid van Overijssel zichtbaar en beleefbaar te maken Daarvoor richten we ons op de reanimatie van erfgoed in brede zin; op monumenten, streektaal, streekgeschiedenis en regionale bouwkunst. Dit draagt bij aan de sociale cohesie en kwaliteit van Overijssel. We leggen daarbij de verbinding van cultuur en cultuurhistorie met ruimte en ruimtelijke kwaliteit en met vrijetijdseconomie en nieuwe economische dragers. Aan dit doel werken wij op twee manieren. a. Inzetten op monumenten en regionale bouwkunst en de relatie met sociale cohesie, ruimte en ruimtelijke kwaliteit. Reguliere prestaties i. Wij maken prestatieafspraken met de Monumentenwacht over hun rol in het deskundig onderhoud van monumenten en waardevol erfgoed. Hiervoor hebben wij in 2013-2016 maximaal 296.636 per jaar beschikbaar. De afspraken met de Monumentenwacht richten zich met name op het aantal inspecties dat zij jaarlijks zullen verrichten onder hun abonnees in Overijssel. De inspectierapporten geven eigenaren een helder inzicht in de noodzakelijke onderhoudstaken aan hun pand. Er gaat een sterke preventieve werking uit van deze methode. Door regelmatig te inspecteren worden noodzakelijke ingrepen tijdig opgemerkt en kunnen grootschalige, vaak dure, restauraties in de kiem worden gesmoord. Naast afspraken over inspecties maken we ook afspraken met de Monumentenwacht over de groei van het aantal abonnementen. ii. Wij maken prestatieafspraken met de stichting RIBO over hun rol bij de opleiding van gespecialiseerde restauratiebouwvakkers. Hiervoor hebben wij in 2013-2016 maximaal 47.055 per jaar beschikbaar. De afspraken met de stichting RIBO (Scholing, Restauratie en Innovatie in de bouw in Overijssel) richten zich vooral op het aantal leerlingen dat zij jaarlijks opleiden. Door te blijven inzetten op het opleiden van jonge mensen in het restauratievak wordt deskundig en kwalitatief hoogwaardig restaureren ook voor de toekomst geborgd. iii. Wij maken prestatieafspraken met het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel over hun rol bij het ondersteunen van gemeenten bij erfgoedtaken. Het geld dat we hiervoor beschikbaar hebben is afkomstig uit de decentralisatiemiddelen die we via het Provinciefonds ontvangen ( 61.200 per jaar). Dit bedrag verdubbelen we volgens afspraak vanuit het budget voor de provinciale Monumentencommissie. De afspraken met het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel richten zich op de wijze waarop zij ondersteuning bieden aan gemeenten bij het uitvoeren van hun erfgoedtaken. De ontwikkelingen in de monumentenzorg, onder andere door de invoering van de Modernisering van de Monumentenzorg (MoMo), betekenen voor gemeenten dat er veel op hen afkomt op erfgoedgebied. Het steunpunt zorgt voor goede informatieverstrekking en denkt mee bij vragen van gemeenten. iv. Wij maken afspraken met Het Oversticht als provinciale Monumentencommissie over de advisering bij het uitvoeren van ons erfgoedbeleid, over het beheer van ons archeologisch depot en over de uitvoering van het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel. Naast de middelen voor de Monumentencommissie (maximaal 307.150 per jaar in de periode 2013-2016) zetten we hiervoor de decentralisatiemiddelen voor archeologie in die we via het provinciefonds ontvangen. Wij maken prestatieafspraken over onze wettelijke taak bij het beheer van het Provinciaal depot voor Bodemvondsten. Ook maken wij prestatieafspraken over publieksactiviteiten, het stimuleren van bruiklenen en nader Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 11
onderzoek naar onuitgewerkte opgravingen. Ook het beheer van het depot online behoort hiertoe. Bij de invoering van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg (WAMZ) in Nederland kreeg de provincie nieuwe taken op het gebied van archeologie. De provincie draagt zorg voor een goed beheer van archeologische bodemvondsten binnen de provinciegrenzen in een depot. Nader onderzoek is nodig om vondsten betekenis te geven, maar ook om richting te geven aan beheer en behoud. Doel is archeologische kennisvermeerdering en een beter beeld van de Overijsselse (pré)historie. De vondsten moeten zoveel mogelijk ook buiten het depot zichtbaar zijn, bijvoorbeeld door middel van bruiklenen die worden tentoongesteld, maar ook digitaal gepresenteerd via de provinciale archeologische beeldbank. Hierbij zoeken we samenwerking met musea en andere partijen. De provincie kan gemeentelijke depots aanwijzen. De gemeenten Deventer, Kampen en Zwolle (samenwerking met Zwartewaterland) beheren een eigen depot, maar stemmen onderling af. Investeringsprestaties v. Wij stimuleren herbestemming en het zoeken naar nieuwe economische dragers van cultureel erfgoed. Hiervoor hebben wij in 2013-2015 maximaal 500.000 per jaar beschikbaar. Bij de regeling voor herbestemming ligt de focus op uitvoering. Wij onderscheiden de volgende stappen: 1. onderzoek naar hoe reëel de inzet door de economische drager is; de eigenaar moet deze toets eerst uitvoeren; 2. subsidie voor het opstellen van een transformatieplan en eventueel; 3. subsidie voor het uitvoeren van het plan. Dat kan een subsidie zijn of een constructie waarbij de eigenaar via het Nationaal Restauratie Fonds (NRF) de uitvoering met een laagrentende lening van het fonds monumenten kan financieren. Wij verbreden onze aanpak naar andere categorieën erfgoed en willen projecten in uitvoering krijgen waarvoor een transformatiestudie is opgesteld. vi. Wij zetten in op de restauratie van rijksmonumenten. Hiervoor hebben we, inclusief de middelen die we vanaf 2012 jaarlijks van het Rijk voor dit doel ontvangen, 1.848.181,- per jaar beschikbaar. Met ingang van 2012 heeft het Rijk middelen voor de restauratie van rijksmonumenten overgedragen aan de provincies. Overijssel ontvangt hiervoor jaarlijks een bedrag van 1.249.181. Omdat we de uitvoering van de decentralisatieafspraak oppakken in het kader van de nieuwe cultuurnota zetten we in 2013 óók de middelen uit 2012 in. Voor de afgesproken matching van de rijksmiddelen stellen we uit de investeringsimpuls maximaal 600.000 per jaar beschikbaar in de periode 2013-2015. In 2013 zetten we als matching daarnaast alsnog onze middelen voor rijksmonumenten uit 2012 in (ad 500.000). Daarnaast zoeken we naar slimme combinaties met onze inzet op herbestemming en onze inzet in gebiedsontwikkelingen en gebiedsprogramma s. Van eigenaren en andere partijen zoals gemeenten verwachten we ook een aandeel in de matching. vii. In 2013 voeren we de pmjp-afspraken uit die met gemeenten zijn gemaakt op het gebied van cultureel erfgoed, zoals de gebundelde restauratie en de Streekeigen Huis en Erf-projecten. De prestatieafspraken met gemeenten voor het provinciaal Meerjarenprogramma landelijk gebied (pmjp) staan in convenanten. Met de gemeenten waarmee we afspraken hebben over projecten binnen de regeling Behoud en bescherming cultureel erfgoed werken we aan de verschillende erfgoedprojecten en een goede afronding uiterlijk 31 december 2013. 12 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
viii. Wij koppelen drie thema s op het gebied van het materieel en immaterieel erfgoed in een brede subsidieregeling Verhaal van Overijssel. Hiervoor hebben wij in 2013 maximaal 325.000 en in de periode 2014-2015 maximaal 709.250 beschikbaar. Uit de middelen Kracht van Overijssel hebben wij hiervoor in de periode 2013-2015 aanvullend 150.000 beschikbaar. Deze nieuwe regeling verbindt drie thema s waarmee in de vorige beleidsperiode is gewerkt, te weten de gebundelde restauratieaanpak van cultureel erfgoed, het zichtbaar maken van archeologische vondsten en Streekcultuur leeft (immaterieel erfgoed). Een aanvraag voor deze regeling laat een koppeling van tenminste twee thema s zien. ix. Wij koppelen ruimtelijke opgaven aan onze doelstellingen op het gebied van erfgoed (materieel en immaterieel) en cultuur. Hiervoor hebben wij in 2013 maximaal 574.459 beschikbaar. De provincie is betrokken bij diverse ruimtelijke opgaven, uitvoerend en als regisseur. De inbreng vanuit cultuur en erfgoed bij ruimtelijke vraagstukken zorgt voor een beter proces en geeft de uiteindelijke uitvoering een impuls. Ook het zichtbaar maken van archeologische en aardkundige waarden werkt als inspiratie en/of katalysator bij ontwikkelingen in een gebied. Met de uitvoering van de Agenda Landgoederen provincie Overijssel 2012-2015 schenken we extra aandacht aan het thema landgoederen als belangrijk deel van ons cultuurhistorisch erfgoed. We benutten de resultaten van projecten voortkomend uit de agenda bij de nadere uitwerking van ons erfgoed en ruimte beleid en bij het maken van de Cultuurhistorische Waardenkaart. Daarnaast verbinden we de betekenis van landgoederen aan andere provinciale beleidsterreinen. b. Inzetten op volkscultuur, streektaal en streekgeschiedenis en de verbinding met vrijetijdseconomie. Reguliere prestaties i. Wij ondersteunen één provinciebreed programma ten behoeve van het (actief) behouden en uitdragen van streektaal en streekcultuur. Hiervoor hebben wij in de periode 2013-2016 maximaal 246.897 per jaar beschikbaar. In de aanvraag voor dit programma willen wij een publieksgerichte werkwijze zien, waaruit blijkt dat iedere inwoner van Overijssel in aanraking kan komen met streektaal en cultuur. De uitvoerder van dit programma toont aan over een relevant netwerk en aantoonbare deskundigheid op het vlak van streektaal en streekcultuur te beschikken. ii. Wij maken afspraken met particuliere eigenaren over het beheer en onderhoud van archeologische monumenten in de vorm van Groen Blauwe Diensten. Hieraan is geen budget gekoppeld. Bij het beheer en onderhoud van archeologische monumenten - zoals grafheuvels - maken we afspraken met particuliere eigenaren. Daarbij sluiten we aan bij de aanpak Groen Blauwe Diensten. Daarmee bundelen provincie, gemeenten, bedrijfsleven, agrariërs en particulieren hun krachten om het unieke Overijsselse landschap te behouden. iii. Wij gaan in overleg met projectontwikkelaars over meer inspraak bij het ontsluiten van archeologische vondsten en onderzoeksgegevens. Hieraan is geen budget gekoppeld. Projectontwikkelaars willen meebeslissen over het eventuele behoud van archeologische vondsten. In de huidige situatie betaalt de gebiedsontwikkelaar de kosten voor archeologisch onderzoek, terwijl hij nauwelijks iets te zeggen heeft over wat er met de vondst gebeurt. Wij gaan hierover met de projectontwikkelaars in gesprek. Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 13
iv. Wij zetten in op het verbinden van de cultuursector aan de vrijetijdseconomie. Door de cultuursector te verbinden met de vrijetijdseconomie versterken we de kwaliteit en de samenhang van het cultuurtoeristisch aanbod. Het culturele veld levert de ingrediënten (streekcultuur, erfgoed, musea, culturele instellingen, producties etc) waarmee nieuwe samenwerkingen tot stand kunnen komen en nieuwe arrangementen kunnen worden ontwikkeld. Zo willen we het profiel en de aantrekkelijkheid van Overijssel versterken en meer bezoekers in de provincie ontvangen die hier vervolgens ook langer verblijven. Investeringsprestaties v. Wij geven een vervolg aan het programma Streekcultuur leeft!. Tradities, de verhalen van Overijssel, rituelen en de streektaal dragen bij aan de identiteit van Overijssel en aan de vrijetijdseconomie. Het programma krijgt een vervolg binnen de nieuwe subsidieregeling Verhaal van Overijssel. Zie hiervoor 1.a.viii. Binnen het programma kan aandacht worden besteed aan: - het ontwikkelen van een opleidings- en begeleidingsaanbod voor het veld van streekcultuur (deskundigheidsbevordering); - het optimaliseren van de toegankelijkheid en bruikbaarheid van MSMD, inclusief onderhoud; - het ontwikkelen en uitbreiden van de website streekcultuur, inclusief onderhoud; - exposities in waarbij onderwerpen in relatie tot streekcultuur centraal staan; - het ontwikkelen van een bedrijfsmatig efficiëntere organisatie ten behoeve van de organisaties die actief zijn op het terrein van de streekcultuur. 14 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
Beleidsdoel 2 Stimuleren van de culturele identiteit door creatief talent een kansrijke en inspirerende omgeving te bieden voor cultureel ondernemerschap Hiermee stimuleren en proberen wij de creatieve talenten te behouden als innovators en als ambassadeurs van de toekomst voor Overijssel. Daardoor moet een innovatief en stimulerend klimaat ontstaan voor zowel de culturele als de economische sector, en moet talentontwikkeling gestimuleerd worden. Investeren in creativiteit en in het creatief talent in de provincie is daarvoor essentieel, samen met een heldere keuze voor een topstructuur die past bij onze provincie. De basis hoort bij gemeenten, de brede top bij het rijk. Aan dit doel werken we op de volgende manieren. c. Vervullen wettelijke taak: in stand houden steunfunctie bibliotheken. Reguliere prestaties i. We maken afspraken met de Overijsselse Bibliotheek Dienst (OBD) en de Provinciale Bibliotheek Amateur- Muziekverenigingen (PBAM). Hiervoor hebben wij in 2013-2016 maximaal 2.951.909 voor de OBD en 41.961 voor PBAM per jaar beschikbaar. De provincie heeft, in het kader van de Wet op het Specifieke Cultuurbeleid, een wettelijke taak op het gebied van bibliotheken. De verwachting is dat bij de actualisatie van deze wet de verantwoordelijkheid voor de Provinciale Service Organisatie en de instandhouding van een provinciaal netwerk gehandhaafd blijven. Wij maken prestatieafspraken met OBD en PBAM over hun bijdragen. Het nieuwe wettelijke kader kan eventueel aanleiding zijn om deze afspraken aan te passen. We maken afspraken met het Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek (SAB) over invulling van onze formele provinciale taak op het gebied van de wetenschappelijke steunfunctie. Hiervoor hebben wij in 2013-2016 maximaal 257.117 per jaar beschikbaar. De Wetenschappelijke Steun Functie (WSF) is een formele provinciale taak. Dit betreft beheer en onderhoud van een achtergrondcollectie van materialen op HBO en wetenschappelijk niveau. Wij vragen SAB dit in de nieuwe beleidsperiode voort te zetten. d. Beheertaak provinciaal archief Reguliere prestatie i. We maken afspraken over het beheer en ontsluiten van de provinciale archieven. Hiervoor hebben we in de periode 2013-2016 551.000 per jaar beschikbaar. Als provincie zijn we verantwoordelijk voor het beheer en ontsluiten van de provinciale archieven. Deze archieven zijn ondergebracht bij het Historisch Centrum Overijssel (HCO). e. Vervullen wettelijke zorgplicht regionale omroep Reguliere prestatie i. Vanwege de wettelijke zorgplicht voor ten minste één regionale omroep subsidiëren wij RTV Oost. Wij maken hierover prestatieafspraken met de regionale omroep. Op basis van de 10% taakstelling uit het Hoofdlijnenakkoord is hiervoor in 2013-2016 maximaal 9.686.987 per jaar beschikbaar. ii. De rol van de provincie bij het zorg dragen voor een regionale omroep bestaat uit het jaarlijks verlenen van subsidie en het eens in de vijf jaar verlenen van de concessie Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 15
(vergunning). Eind 2013 loopt de huidige concessie voor RTV Oost af. Binnen de Mediawet verlenen wij ook de nieuwe concessie. iii. De minister heeft aangekondigd dat het derde landelijke net verzorgd dient te worden door de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) en de regionale omroepen gezamenlijk. Hiermee wil de minister een bezuiniging op de media realiseren. De partijen dienen hiertoe een plan in bij de minister. De provincies (het Interprovinciaal overleg IPO) bespreken met de minister dit voornemen in relatie tot de provinciale zorgplicht. f. Het mogelijk maken van de reguliere programmering bij de culturele basisinfrastructuur instellingen en via hen het bevorderen van netwerkvorming, talentontwikkeling en cultureel ondernemerschap. Reguliere prestaties i. We maken jaarlijks prestatieafspraken met vijf instellingen over hun rol en bijdrage aan onze hoogwaardige professionele infrastructuur voor de periode 2013-2016. a. Voor Museum De Fundatie hebben wij maximaal 1.122.116 per jaar beschikbaar. b. Voor provinciaal natuurhistorisch museum Natura Docet maximaal 229.518 per jaar. c. Voor het Nederlands Symfonieorkest (vm Orkest van het Oosten) maximaal 322.465 per jaar. d. Voor Introdans maximaal 98.617 per jaar. e. En voor Jeugdtheater Sonnevanck is maximaal 300.485 per jaar beschikbaar. Deze vijf instellingen vormen een compacte culturele basisinfrastructuur in Overijssel. In de prestatieafspraken moeten zij zorgen voor netwerkvorming in Overijssel binnen de eigen sector. Daarbij hoort het bevorderen van onderlinge kennisuitwisseling en het versterken van de eigen kracht binnen de sector. Hierbij denken we aan het stimuleren van ondernemerschap en onderzoeken van nieuwe verdienmodellen en vormen van crowdfunding en -sourcing. Ook de samenwerkingen met het bedrijfsleven en andere sectoren bieden kansen om de cultuursector te versterken en kunnen als voorbeeld dienen voor anderen. Tegelijkertijd kunnen deze samenwerkingen bijdragen aan het vergroten van de vrijetijdseconomie in Overijssel. Ook zullen zij een rol vervullen bij talentontwikkeling door afgestudeerd talent een podium te bieden. Ondernemerschap is ook in de culturele sector belangrijk. Ondernemerschap blijkt bijvoorbeeld uit de eigen inkomsten van een instelling. Per instelling zullen we op maat een eigen inkomstennorm bepalen. Voor de instellingen die mede door het Rijk gesubsidieerd worden ligt deze norm in 2013 op 17,5% voor jeugdtheater Sonnevanck en op 21,5% voor het Nederlands Symfonieorkest en Introdans. De eigen inkomsten zullen in de periode 2013-2016 een stijgende lijn moeten vertonen van ten minste 1% per jaar ten opzichte van de provinciale subsidie. Dit is conform de eis van het Rijk. De definitie van een eigen inkomstennorm baseren wij op de door het Rijk in de regeling Tijdelijke regeling aanvulling eigen inkomsten cultuurinstellingen gehanteerde omschrijving. Voor Natura Docet en Museum de Fundatie is de norm gerelateerd aan het percentage eigen inkomsten in 2011 en ligt deze voor 2013 op respectievelijk 10% en 40%. Natura Docet heeft de ambitie gesteld op 57% eigen inkomsten in 2016. Wij verwachten van beide musea dat zij in 2016 ten minste 50% eigen inkomsten hebben gegenereerd. Om ondernemerschap te stimuleren zullen wij de culturele sector wijzen op de projecten in Overijssel die betrekking hebben op het versterken van ondernemerschap en het verbeteren van het ondernemersklimaat, onder andere uitgevoerd door de Kamer van Koophandel. Ook zullen wij de sector wijzen op de startersbegeleidingsprojecten zoals in De Creatieve Fabriek te Hengelo en andere initiatieven rond deze onderwerpen die voortvloeien uit het Regionaal Economisch Beleid. 16 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
e. Stimuleren van talentontwikkeling Investeringsprestaties i. We investeren in een Programma Talentontwikkeling, het Podiumplan, het Productiefonds Overijssel en het Programmeringsfonds. Met het Programma Talentontwikkeling, het Podiumplan, het Productiefonds en het Programmeringsfonds investeren we in jonge talenten, stimuleren we het culturele productieklimaat en verbeteren we het vestigingsklimaat voor creatieve beroepen en het reguliere bedrijfsleven. Voor festivals en evenementen verwijzen wij u naar het Regionaal Economisch Beleid en naar onze website waarop de nieuwe subsidieregeling is gepubliceerd. Deze is gericht op het vergroten van de economische effecten van festivals en evenementen. Hierbij zien we festivals als belangrijk podium voor talenten en producties. Festivals en evenementen leveren een belangrijke bijdrage aan het versterken van de regionale economie en in het bijzonder de vrijetijdseconomie. Juist door verbindingen aan te gaan met het lokale en regionale bedrijfsleven en door dwarsverbanden te leggen met kunst en cultuur en andere sectoren kunnen nieuwe arrangementen ontstaan om zo uiteindelijk meer bezoekers naar Overijssel te trekken die langer verblijven. Afspraken in Oost-Nederland ii. Wij streven naar prestatieafspraken met de instellingen die wij samen met het Rijk en/of de provincie Gelderland ondersteunen en met de organisatoren van de Overijsselse delen van de landelijke talentprogramma s. Met deze overheden maken we co-financieringsafspraken. Hiervoor hebben wij in 2013-2016 een bedrag van maximaal 265.000 per jaar beschikbaar. Het betreft Toneelgroep Oostpool (maximaal 100.000 per jaar), Kunstvereniging Diepenheim (maximaal 100.000 per jaar), jeugdtheater Gnaffel (maximaal 45.000 per jaar), het Prinses Christina Concours (maximaal 9.000 per jaar) en Kunstbende (maximaal 11.000 per jaar). Voor de provinciale subsidie voor Oostpool, Kunstvereniging Diepenheim en Gnaffel streven we naar co-financiering met het Rijk (c.q. landelijk fonds) en/of provincie Gelderland. Voor deze instellingen geldt de eigen inkomstennorm die het Rijk hanteert (in casu in 2013: 21,5% voor Oostpool en Gnaffel en 17,5% voor Kunstvereniging Diepenheim). Daarbij geldt voor deze instellingen een groeinorm van 1% per jaar. Voor het Prinses Christina Concours en Kunstbende geldt dat zij onderdeel blijven van het landelijk programma. Afspraken in Overijssel iii. Wij stellen een Productiefonds Overijssel in, waarmee we de ontwikkeling van bijzondere producties van veelbelovende professionele makers blijven stimuleren. Hiervoor hebben wij 2013-2015 maximaal 450.000 per jaar beschikbaar. Makers hoeven niet perse uit Overijssel te komen, wel is de eis dat producties altijd in Overijssel worden geproduceerd. Zo bieden we een aantrekkelijk werkklimaat voor getalenteerde makers door kansen op groei en artistieke uitwisseling en vernieuwing. Uiteindelijk moet dit een culturele ondernemers trekken die in Oost-Nederland willen werken. iv. Wij ondersteunen provinciebrede talentontwikkeling. De afspraken gaan over het begeleiden van jong talent en het organiseren van presentatiemogelijkheden binnen de disciplines literatuur, theater, dans, popmuziek, (kamer)opera en beeldende kunst. Hiervoor hebben wij in 2013-2015 maximaal 650.000 per jaar beschikbaar. De bedoeling van talentontwikkeling is om jong talent in met de goede begeleiding in een inspirerende omgeving tot bloei te latenn komen, waar ruimte is om te experimenteren en om te ontwikkelen. In productiehuizen kunnen jonge talenten de artistieke en organisatorische coaching krijgen die ze tijdens hun opleiding niet of onvoldoende hebben gehad. Ze kunnen er de noodzakelijke vlieguren maken om uiteindelijk door te groeien tot een ondernemende muzikant, schrijver, danser et cetera. Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 17
Om cultureel ondernemerschap te bevorderen hanteren we voor deze uitvoeringspartners een eigen inkomstenvoorwaarde van ten minste 17,5% (conform het rijkspercentage voor BIS-instellingen). Ook hier zullen wij onze uitvoeringspartners wijzen op samenwerking met de uitvoeringsorganisaties van ons economisch beleid, die zich richten op het stimuleren van ondernemerschap en het begeleiden van starters. Potentiële aanvragers zijn de fusieorganisatie De Nieuwe Oost (voortkomend uit de productiehuizen De Wintertuin, Generale Oost en Productiehuis ON) en het Kameroperahuis. Wij verwachten in de aanvragen een aanpak met meerdere disciplines en een samenwerking met het Kunstvakonderwijs en de culturele instellingen in Oost Nederland. Voor de aanvraag van De Nieuwe Oost (maximaal 450.000 per jaar) geldt dat de verhouding tussen de subsidie van de provincie Gelderland en de subsidie van de provincie Overijssel 2:1 is. Immers deze instelling is voor tweederde gesitueerd in de provincie Gelderland. Voor het Kameroperahuis uit Zwolle (maximaal 200.000 per jaar) geldt dit niet. v. Wij maken prestatieafspraken met het OKTO, filmhuizen en de vier grote Overijsselse poppodia ten gunste van een sterke Overijsselse podiuminfrastructuur en een interessante Overijsselse programmering. Hiervoor hebben wij in 2013-2015 een bedrag van maximaal 500.000 per jaar beschikbaar. Het Podiumplan richt zich op het afstemmen van vraag en aanbod binnen de podiumkunsten. Het gaat hierbij om uitwisseling van kennis en ervaring tussen kleine en middelgrote theaters (Overleg Kleine Theaters Overijssel), poppodia Metropool, Hedon, Atak en Burgerweeshuis en filmhuizen in Overijssel. Resultaat is een sterke Overijsselse podiuminfrastructuur en een interessante Overijsselse programmering. We willen Overijssels talent de mogelijkheid geven veel vlieguren te maken op de Overijsselse (pop)podia en in de filmhuizen. vi. Wij gaan in overleg met de beheerder van het Programmeringsfonds, Stichting 4 Oost, over de reeds eerder vastgelegde ambities en doelstellingen op dit terrein en de manier waarop deze kunnen aansluiten bij de missie van onze cultuurnota. Het budget ligt vast in een fonds. Het Programmeringsfonds is er om langjarig het culturele aanbod van de grote schouwburgen in Zwolle, Deventer, Hengelo en Enschede te versterken. Het Programmeringsfonds richt zich op een scherpe profilering van het Overijsselse culturele klimaat en programmering buiten Overijssel. Stichting 4 Oost doet dit door o.a. producties van (inter)nationaal topniveau in Overijssel te laten spelen. In de nieuwe planperiode werkt de Stichting 4 Oost aan een grotere gezamenlijke uitstraling van de vier schouwburgen en de 4 Oost-projecten. 18 Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016
Beleidsdoel 3: Blijven inspannen voor cultuureducatie en cultuurparticipatie Daarbij willen wij in samenwerking met gemeenten en scholen cultuureducatie- en cultuurparticipatieprogramma s ontwikkelen, zodat alle inwoners van Overijssel kennis kunnen maken met cultuur en die kunnen beleven in brede zin. Investeringsprestaties: a. Voortzetten cultuureducatie i. We maken prestatieafspraken met partners over de uitvoering van het cultuureducatieprogramma Cultuur aan de basis. ii. We maken prestatieafspraken met gemeenten die meedoen aan het cultuureducatieprogramma Cultuur aan de basis over duurzame samenwerking met het onderwijs, deskundigheidsbevorde-ring en verankering van cultuureducatie in het gemeentelijk beleid. Ons cultuureducatieprogramma Cultuur aan de basis bestaat uit twee onderdelen die met elkaar zijn verbonden en elkaar versterken: 1. Cultuureducatie met kwaliteit (het landelijk programma); 2. Cultuureducatie Overijssel. Het Programma Cultuureducatie met Kwaliteit heeft tot doel de kwaliteit van cultuureducatie in het primair onderwijs via een landelijk samenhangende aanpak te verzekeren. Het programma werkt met doorgaande leerlijnen cultuureducatie en bevordert dat culturele instellingen zich richten op educatie en participatie van de jeugd. Wij matchen de rijksbijdrage en hebben hiervoor in 2013-2016 maximaal 375.000 per jaar beschikbaar. Met het Deelprogramma Cultuureducatie Overijssel realiseren wij deskundigheidsbevordering, advies en (voortzetting van de) netwerken. Hierin trekken we samen op met gemeenten, scholen en instellingen. Elke gemeente kan en mag meedoen aan het Cultuureducatieprogramma Cultuur aan de basis op voorwaarde van een eigen bijdrage. Wij vragen gemeenten ook om een duurzame samenwerking met schoolbesturen en om ook het onderwijs een duidelijke rol en verantwoordelijkheid te geven, inclusief hun financiële bijdrage. Na 2016 is de basis op orde en is de provinciale regierol afgerond. Hiervoor hebben wij in 2013-2016 maximaal 660.000 per jaar beschikbaar. b. Voortzetten cultuurparticipatie: Cultuur in de vrije tijd Investeringsprestaties i. Wij voeren het cultuurparticipatieprogramma Cultuur in de vrije tijd uit. Daarmee stimuleren wij de inhoudelijke en organisatorische innovatie in de amateurkunst om zo de sector toekomstbestendig te maken. In het programma willen wij samenwerken met gemeenten en leggen wij de nadruk op cultureel ondernemerschap. Dit programma kent drie onderdelen: 1. wij gaan culturele arrangementen aan met gemeenten. Gemeenten kunnen een aanvraag indienen en worden hiertoe schriftelijk genodigd door de provincie. Zij worden beoordeeld aan de hand van verschillende criteria als kwaliteit, vernieuwing, samenwerking met partners en verankering. We verwachten een (financiële) bijdrage van de gemeente. 2. Wij zetten cultuurmakelaars in aan de hand van de vraag vanuit gemeenten. 3. Wij ontwikkelen een subsidieregeling Cultuurparticipatie. Voor dit programma hebben wij in de periode 2013-2016 een bedrag van maximaal 715.000 per jaar beschikbaar. Uitvoeringsprogramma Cultuur Overijssel 2013-2016 19