Slechthorendheid bij ouderen Ir. T.T. Prinzen Klinisch fysicus-audioloog Pento Audiologisch Centrum Amersfoort
Inhoud inleiding (anatomie en pathologie) soorten gehoorverlies hoe hoort een slechthorende? oorsuizen signaleren en verwijzen hoortoestellen akoestiek adviezen
Orgaan van Corti
Binnenste en buitenste haarcellen
Auditieve banen Contalaterale cortex wordt het sterkst gestimuleerd
1. Geleidingsverlies (buiten- en middenoor) cerumenprop, OME, otosclerose, trommelvliesperforatie, radicaalholte
2. Perceptieverlies (binnenoor) presbyacusis, lawaaidoofheid, congenitaal, Menière, sudden deafness
3. Gemengd gehoorverlies (midden- en binnenoor) otosclerose, chronische m.o. ontstekingen na sanering
Gemiddeld gehoorverlies als functie van de leeftijd
Normaal gehoor
Hoge tonen verlies
Matig gehoorverlies
Hoe hoort de slechthorende? Geluidsdemonstratie
Kenmerken van slechthorendheid: Zachte geluiden worden niet meer waargenomen Hoogfrequente spraakklanken worden niet meer onderscheiden /p/, /t/, /k/ Verstaan in rumoer wordt moeilijker Harde geluiden worden sneller onaangenaam Geluid kan vervormd gaan klinken
Bij toenemend gehoorverlies, afnemende discriminatie van spraakklanken
Tinnitus (oorsuizen) geluid horen dat er niet is piepen, ruisen, brommen,. ca. 10-30% van de ouderen heeft last, waarvan 1-2% ernstige hinder grote relatie met gehoorverlies vaak gepaard met hyperacusis geeft irritatie, vermoeidheid, slapeloosheid, concentratieverlies interactie met emoties en stress
Oorzaak tinnitus: overactiviteit in centrale gehoorkernen, meestal t.g.v. perifeer gehoorverlies
Therapie goede counseling maskering door achtergrondgeluiden gebruik hoortoestellen psycho-sociale begeleiding gedragstherapie electro-stimulatie (transcraniëel of via implant)
Signaleren van slechthorendheid: zegt vaak hé reageert niet op aanspreken t.v op de kamer staat hard geeft antwoord dat niet past bij vraag begint opeens over ander onderwerp haakt af bij een groepsgesprek gaat niet meer naar gemeenschapsruimte lijkt niet geïnteresseerd versterkt dementie
Verwijzen wacht niet te lang: gewenning aan hoortoestel moeilijker bij groter gehoorverlies en hogere leeftijd Naar wie? Audicien= leverancier -behandelt eenvoudige gevallen -verwijst door bij problemen (triage)
Naar wie verwijzen? KNO-arts: -bij medische problemen -bij asymmetrische gehoorverlies Audiologisch Centrum: -bij moeilijke gehoorverliezen -bij psychosociale problemen -slechthorend en werk -slechthorende kinderen -bij ernstige tinnitus
Stappen voor een hoortoestel goed gehooronderzoek welke hoorbehoeftes zijn er? hoortoestel selecteren proefperiode van 1-2 maanden tussentijds bijstellen (ander type proberen) eindevaluatie en besluit aanschaf aanvraag vergoeding (ca. 500,-) betaling eigen bijdrage (0-2000,-)
Hoortoestellen
Hoortoesteleigenschappen: zachte geluiden hoorbaar maken harde geluiden niet (te veel) versterken richtmicrofoon lawaaionderdrukking anti-feedback ( piepen ) regeling binaurale samenwerking Nieuwe ontwikkeling groter draagcomfort door open aanpassing cosmetisch fraai koppeling via blue tooth met GSM, MP3, PC
Maar blijft een hulpmiddel: discriminatieverlies van spraakklanken wordt niet opgeheven spraakverstaan in rumoer blijft moeilijk bijgeluiden vaak storend muziek klinkt vervormd
Akoestiek: nagalm
Akoestiek: achtergrond geluiden
Adviezen t.a.v. goede akoestiek (voor spraakverstaan) vermijd hoge ruimte (geen vides) grote ruimtes compartimenteren; afsluiten met deuren voldoende absorberende vlakken, met name plafond geen storende geluidsbronnen dempende materialen meeste ook gunstig voor slechtzienden
Adviezen voor de communicatie: spreek rustig en duidelijk verklein de afstand laat uw gezicht (mond) zien schakel achtergrond geluid uit; ga in een rustige hoek zitten heb geduld, gebruik bij herhaling andere woorden ondersteun met gebaren of schrift
Dank voor uw aandacht