Heutink ICT ACTIEF BURGERSCHAP EN SOCIALE INTEGRATIE op de C.B.S. De Bruinhorst 22-5-2012
Inhoudsopgave Inleiding 3 Pagina 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool 3 2. Kerndoelen 3 3. Visie 4 4. Hoofddoelen en uitwerking 4 7 5. Planmatige uitwerking 7 2
Inleiding Met ingang van 1 februari 2008 is de Wet op het primair onderwijs uitgebreid met de opdracht om het actieve burgerschap en de sociale integratie van leerlingen te bevorderen. De school moet over een visie beschikken, waarin de opvatting van de school over burgerschap is aangegeven. 1. Burgerschap op de Bruinhorstschool Burgerschapsvorming houdt in dat leerlingen worden voorbereid op samenleven en op participatie in de samenleving. Belangrijk daarbij zijn de verschillende zienswijzen om bepaalde problemen te ontdekken, leren kijken vanuit verschillende perspectieven en een eigen mening leren formuleren en onderbouwen. Actief burgerschap en sociale integratie betekenen voor de Chr. Basisschool De Bruinhorst: De bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. Onze school bevordert actief dat leerlingen zich kennis, vaardigheden en houdingen eigen maken die het mogelijk maken om op een positieve manier deel te nemen aan de samenleving. De wereld buiten de school, de maatschappij, verwacht van de school dat zij goede burgers aflevert voor de Nederlandse democratie. Een heel belangrijke vraag hierbij is: wat is een goede burger? Hier kunnen scholen op verschillende manieren tegenaan kijken. Om vanuit de overheid te zorgen dat de leerlingen een bepaalde basis mee krijgen, zijn er kerndoelen opgesteld. 2. Kerndoelen Zo zijn er inmiddels verschillende kerndoelen die betrekking hebben op burgerschapsvorming: Sociaal emotionele ontwikkeling Democratie Participatie Identiteit Algemene ontwikkeling Sociaal emotionele ontwikkeling: 3
De leerlingen worden opgevoed tot fatsoenlijke evenwichtige mensen, die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen) omgaan met de medemens. Democratie: De leerlingen kunnen hun verschillende opvattingen en belangen bij elkaar brengen en op vreedzame wijze tot oplossingen komen. Participatie: De leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen, voor de eigen leefomgeving door er een eigen bijdrage aan te leveren. Het is gericht op samenwerking. Identiteit: De leerlingen worden opgevoed tot personen, die kennis hebben van en respect hebben voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). Algemene ontwikkeling: De leerlingen krijgen algemene ontwikkeling en hen wordt culturele bagage meegegeven voor het leven. Ze worden bewust wie ze zelf zijn en wie ze zijn ten opzichte van anderen. De wettelijke opdracht geeft scholen ruimte zelf de invulling te kiezen die van actief burgerschap en sociale integratie. Zowel de ontwikkeling van een visie en de planmatige uitwerking daarvan, als transparantie en verantwoording zijn dan belangrijke voorwaarden. 3. Visie Leerlingen groeien op in een steeds complexere, pluriforme maatschappij. Onze school vindt het van belang om haar leerlingen op een goede manier hierop voor te bereiden. Leerlingen maken ook nu al deel uit van de samenleving. Allereerst is kennis van belang, maar daar blijft het wat ons betreft niet bij. Vanuit onze christelijke identiteit vinden wij het belangrijk dat leerlingen op een bewuste manier in het leven staan, waarbij ze niet alleen respect hebben voor anderen, maar ook naar anderen omzien. In de school leren wij leerlingen daarom goed samen te leven en samen te werken met anderen. Wij willen leerlingen brede kennis over en verantwoordelijkheidsbesef meegeven voor de samenleving. 4. Hoofddoelen en uitwerking 1. We voeden onze leerlingen op tot fatsoenlijke evenwichtige mensen die respectvol (vanuit duidelijke waarden en normen) omgaan met zichzelf, de medemens en de omgeving. 2. Wij voeden onze leerlingen op tot personen die weten wat democratie inhoudt en die daar ook naar handelen. Ze leren hun mening over maatschappelijke thema s te verwoorden. 3. We voeden onze leerlingen op tot mensen die meedoen, die actief betrokken willen zijn op de samenleving en die gericht zijn op samenwerking. 4
4. We voeden onze leerlingen op tot personen die kennis hebben van, en respect voor andere opvattingen en overtuigingen (religies). 5. We richten ons op de algemene ontwikkeling en we geven onze leerlingen culturele bagage mee voor het leven. Actief burgerschap en sociale integratie betekenen voor de Chr. Basisschool De Bruinhorst de bereidheid en het vermogen deel uit te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te leveren. Onze school bevordert actief dat leerlingen zich kennis, vaardigheden en houdingen eigen maken die het mogelijk maken om op een positieve manier deel te nemen aan de samenleving. De visie op burgerschap en integratie hebben we onderverdeeld in 6 items. Steeds wordt eerst de visie beschreven en daarna de manieren waarop we denken de visie te verwezenlijken. Identiteitsvorming aan de hand van levensbeschouwing Burgerschapsvorming begint bij identiteitsvorming. Je moet eerst leren en ontdekken wie je zelf bent om goed te kunnen functioneren in de maatschappij. Wij besteden als christelijke school veel aandacht aan levensbeschouwelijke vorming: Door aandacht voor gebed, het vertellen van verhalen, christelijke liederen en vieringen, krijgen de leerlingen tradities over het christelijke geloof mee. Wij gebruiken hier een methode voor. Wij proberen op school een antwoord te geven (dus niet hét antwoord want dat kunnen wij niet) op levensvragen. Wij doen dit in de onder- en middenbouwgroepen vooral vanuit de christelijke normen en waarden/verhalen. In de bovenbouw betrekken wij de andere wereldgodsdiensten hier ook structureel bij. De leerkrachten handelen vanuit een christelijke levenshouding. Aan bepaalde waarden en normen wordt belang gehecht: eerbied, verwachting, vertrouwen, betrokkenheid en verantwoordelijkheid zijn belangrijke begrippen. De christelijke identiteit van de school komt tot uiting in hoe we met elkaar omgaan in en buiten de school. We streven ernaar dat alle leerlingen, hoe divers ze ook zijn, tot hun recht komen en dat de talenten van alle leerlingen voldoende worden aangesproken. Alle leerlingen krijgen voldoende kansen en mogen steeds opnieuw beginnen. Er is begrip voor elkaars culturele opvattingen en gebruiken, maar we geven ook voorlichting over deze zaken. Omdat er ook leerlingen met een andere levensbeschouwing op onze school zitten, ervaren onze leerlingen ook andere denkwijzen. De school als samenleving De school is een (waarden)gemeenschap op zichzelf, waarin mensen het samenleven oefenen. Op De Bruinhorst leren kinderen overleggen en is er veel aandacht voor omgaan met elkaar. Door een veilig klimaat te scheppen, bevorderen we openheid en respect in de school. We bevorderen betrokkenheid door op verschillende momenten gezamenlijk dingen te beleven. Er is aandacht voor verschillen tussen leerlingen. Op De Bruinhorst mag iedereen zijn wie hij is. We streven ernaar dat zowel leerkrachten als leerlingen accepteren dat iedereen anders is. 5
Er is aandacht/begrip voor culturele en levensbeschouwelijke verschillen. Dit komt aan de orde bij de verschillende thema s bij dagopeningen. Hiervoor wordt de methode van Evert Kuyt gebruikt: Bijbelwerk voor verteller en kind. De verschillende godsdiensten worden ook behandeld tijdens de geschiedenislessen. Hierbij wordt de methode tijdstip gebruikt en 2 andere boeken als naslagwerk: - Praktijkboek voor vieringen in de basisschool Lichtjes, slingers en verhalen. - Wat geloven zij eigenlijk (Bert Jalink) Lees- en kijkboek voor jongeren van 10 to 14 jaar. Het team van De Bruinhorst is gemêleerd. Het team bestaat uit zowel mannen als vrouwen van verschillende leeftijden en met verschillende competenties. Wij gaan ervan uit dat kwaliteiten elkaar aanvullen. De schoolregels zijn op De Bruinhorst helder en worden door het hele team gedragen. Er zijn regels over hoe te handelen als leerlingen bepaalde regels overtreden. Leerlingen worden gehoord bij het organiseren van sommige vieringen en worden medeverantwoordelijk gemaakt, bijvoorbeeld bij de aanpak van problemen, het opstellen van klasseregels, de inrichting en het netjes houden van het klaslokaal. De school als pedagogisch instituut Op school worden kinderen waarden en normen bijgebracht. Tijdens klassengesprekken wordt er aan de hand van sociaal-emotionele-kaarten gesproken over de normen en waarden die belangrijk zijn in onze maatschappij. Wij vinden het belangrijk dat kinderen praten over wat zij denken en voelen. Ruzies worden uitgepraat, maar ook pestgedrag wordt aangepakt o.a. door in gesprek te gaan met pester, meeloper(s) en gepeste. Discriminerende opmerkingen worden niet getolereerd. Wij hebben een pestprotocol, waar we allemaal mee werken. We bespreken zaken met ouders die zich afspelen rondom hun kind. De school midden in de samenleving Een school is geen eiland in de samenleving waar kinderen een groot deel van de dag vertoeven, maar kan juist als een spil in de maatschappij fungeren. Wij proberen de maatschappelijke betrokkenheid van de leerlingen en van de school te vergroten door: Deel te nemen aan maatschappelijke projecten; Democratie Cultuureducatie Mee te doen aan sporttoernooien. Lessen te geven over maatschappelijke problemen en organisaties. Bezoeken te brengen aan musea of door een cultureel evenement te organiseren zoals een kunstweek of een musical. Te kijken naar het Weekjournaal, Nieuws uit de natuur, Koekeloere en Huisje Boompje Beestje. Kennis van en discussie over politieke en maatschappelijke praktijken in de samenleving en de eigen visie van de leerling daarop. 6
We leven in een democratische samenleving, daarom vinden wij het van belang dat kinderen kennis opdoen over hoe ons politieke systeem in elkaar zit. Aan het eind van de basisschool hebben onze leerlingen kennis over staatsinrichting en hebben ze zich verdiept in maatschappelijke ontwikkelingen. Op onze school worden er in de bovenbouw regelmatig discussies gevoerd over actuele gebeurtenissen. Er wordt benadrukt dat iedereen een eigen mening mag hebben, mits deze niet respectloos is naar anderen. In alle groepen van de school worden gesprekken gevoerd over allerlei onderwerpen, maar zeker ook over actuele onderwerpen op belevingsniveau. Al vanaf groep 1 wordt er bij gelegenheid gestemd over bepaalde activiteiten. Kinderen maken hierdoor kennis met stemrecht. Door het volgen van de geschiedenismethode nemen onze leerlingen kennis van hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven. Europees en wereldburgerschap Burgerschapsvorming heeft niet alleen te maken met het burger zijn in Nederland, maar ook met het samenleven in Europa en de wereld. Wij proberen bij kinderen het besef te ontwikkelen dat we niet alleen in Nederland, maar in een breder verband leven. Met de hele school zamelen we geld in voor goede doelen, zowel in binnen- als buitenland. Tijdens opdrachten die kinderen kiezen is er aandacht voor landen die buiten Nederland liggen. Bij het bespreken van gebruiken en waarden en normen komen kinderen uit andere landen ook aan de beurt. Hun verhaal wordt altijd gehoord. Door het volgen van de aardrijkskundemethode wordt alle leerlingen kennis bijgebracht over andere landen. In de geschiedenismethode komt de geschiedenis van andere landen aan de orde. Als school doen we al veel vanuit onze identiteit en pedagogische opdracht aan burgerschapsvorming in de klas. Vanuit onze levensbeschouwelijke identiteit richten we ons met name op zingeving. Burgerschapsvorming is echter wel een ruimer begrip met ook aandacht voor andere culturen en politieke perspectieven. Het gaat niet alleen om kennis, maar het gaat er ook om dat mensen bereid zijn een bijdrage te leveren aan de democratie, anderen willen helpen, sociaal willen zijn. 5. Planmatige uitwerking In het cursusjaar 2011/2012 is er een leermiddelenanalyse gemaakt en daardoor is er meer zicht gekomen op diverse onderwijsinhouden die burgerschap bevorderen. In maart 2012 is deze lijst met leerinhouden herzien: (zie bijlage) 7
8