Samenvatting Geschiedenis VS + Ismen Samenvatting door een scholier 3876 woorden 25 juni 2007 7,9 15 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Ismen: De belangrijkste veranderen door de Franse evolutie: vorsten verloren hun macht, de adel en de Kerk verloren hun voorrechten en door het invoeren van de Franse wetboeken werden alle burgers gelijk voor de wet. Conservatisme: Latijnse woord: conservare (bewaren, behouden) Onder conservatisme het streven verstaan veranderingen uiterst langzaam en voorzichtig door te voeren en daarbij alles wat van waarde is te behouden gebaseerd op traditie (het behouden). Zij geloven niet dat de mens van nature goed is (pessimistisch) De conservatieven gingen ervan uit dat de mensen van nature ongelijk waren. Daarom vonden zij het goed dat de maatschappij in sociaal-economisch opzicht verdeeld was in verschillende standen. In Nederland geen duidelijke conservatieve partij. De bekendste vertegenwoordiger van dit conservatisme in de vorige eeuw was Winston Churchill. Radicalisme: Tegenover het conservatisme staat het radicalisme. Radicalisme snel en gronding veranderingen aanbrengen als ontwikkelingen in de samenleving daartoe aanleiding geven. Radicale liberalen progressief liberalen. Alles nieuw en dus tegen het oude. Het nastreven en of ondersteunen van diep ingrijpende veranderingen in de samenleving die een gevaar kunnen opleveren voor een democratische rechtsorde (doel) met het hanteren van ondemocratische methodes (geweld gebruiken: middel). Afbreuk kunnen doen aan het functioneren van de democratische rechtsorde (effect). 2 stromingen links + rechts. Adriaan Koerbagh radicaalste verlichter, geen vertrouwen in kerk en staat en hij was tegen de gereformeerde leer. Liberalisme: Het liberalisme kent haar oorsprong in de Verlichting van de 18e eeuw. Het kwam voort uit de ideeën van Montesquieu, Rousseau. De stroming ontstond in de eerste helft van de 19e eeuw. Het liberalisme wil vrijheid voor het individu op alle gebieden (economisch, politiek, godsdienstig). De staat moet zo weinig mogelijk ingrijpen in het leven van de burgers en zich daarom moest beperken tot slechts drie taken: de burgers beschermen tegen vijanden, de rechtsorde handhaven en openbare werken uitvoeren om de https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 1 van 9
burgers de gelegenheid te geven voor productie en handel. Scheiding kerk en staat, vrijheid van meningsuiting + godsdienst. Conservatieve liberalen (oude principes) willen het kiesrecht niet sterk uitbreiden Radicale liberalen waren voor algemeen kiesrecht, ook voor vrouwen. John Locke: grondlegger liberalisme tegen de macht van de overheid. Staatsvorming VS beïnvloed. Montesquieu door Locke beïnvloed. In Nederland was dat Thorbecke: grondwet: vrijheid van burgers (middenklasse: handelaren) Socialisme: komen op voor de lagere klasse arbeiders. - invloed macht naar de mensen die weinig geld hebben. - meer wetgeving die de armen beschermen - ingrijpen van de overheid. Marxisme elke samenleving bestaat uit groepen(klasse) klassenmaatschappij. Er is volgens de leer revolutie nodig zodat de lage klasse uiteindelijk zal winnen en een nieuwe samenleving tot stand kan brengen. productie middelen zijn in handen van bourgeoisie. Revolutie om de producten eerlijk te verdelen. karel Marx het communisme is gebaseerd op het marxisme. (Boek: das Kapital) Christen-democratie: Samen met het liberalisme en de sociaal-democratie behoort het in veel Europese landen het tot de voornaamste politieke richtingen. De christen-democratie houdt officieel een middenpositie in tussen het liberalisme (kapitalisme) en het socialisme (planeconomie). De laatste jaren ziet men echter een verschuiving naar het liberalisme, met name op economisch gebied. - voor het geloof, verdedigen in de politiek - scheiding kerk en staat - tolerantie geloofsvrijheid - broederschap Feminisme: (Latijnse woord femina : vrouw): de emancipatie nastreven. Aan het einde van de 19e eeuw gingen ook vrouwen hun rechten opeisen. Aletta Jacobs is de bekendste strijdster voor de rechten van de vrouw. Pas in de 20e eeuw sloeg het feminisme echt aan, in de 19e eeuw werden maar weinig feministen ondersteund, de mannen wilde hun bevoorrechte positie niet delen en zeker niet afstaan. Niet alleen kiesrecht was belangrijk voor de vrouwen, ook andere zaken zoals het recht op abortus en gelijke kansen op verschillende banen en: - vrouwen waren alleen geschikt voor huishouden - ondergeschikte levenspartner - gehuwde vrouwen mochten geen bezit hebben - getrouwde vrouwen hadden vrijwel geen eigen bezit - vrouwen mochten geen echtscheiding aanvragen, kinderen bleven bij de vader - vrouwen verdiende minder dan mannen - meeste meisjes deden na de lagere school geen onderwijs meer De gehele 20e eeuw hebben vrouwen zich in gezet voor de emancipatie van de vrouw. https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 2 van 9
Nationalisme: het land voorop. (het houden van het land) Nationalisme: het gevoel van saamhorigheid van een groep mensen die samen een staat vormen of willen vormen. Voor dat gevoel van saamhorigheid zijn voorwaarden: - het besef over gemeenschappelijke ervaringen, gemeenschappelijke geschiedenis en tradities - het besef gemeenschappelijke belangen te hebben. - Dezelfde taal spreken - Dezelfde godsdienst - Zelfde symbolen, vlag, volkslied etc. - Hetzelfde vorstenhuis erkennen - Trouw aan de koning en zijn vertegenwoordigers in belangrijk In de tweede helft van de 19e eeuw ontstond een nieuwe vorm van nationalisme. Namelijk het staatsnationalisme. Staatsnationalisme is het streven van alle leden van een volk in een staat te verenigen en van dat volk een eenheid te maken. Dit gaat vaak gepaard met het streven van de regering haar macht en die van het land te vergroten. Men wil het volk een nationaal gevoel bijbrengen. Het staatsnationalisme kan het volgende tot gevolg hebben: - onderdrukking van de taal, eenheidstaal - via onderwijs - godsdienst en cultuur van andere volkeren onderdrukken die ook in dat Rijk leefde, bijv. Polen in het Duitse Rijk., door die onderdrukking groeide bij deze volkeren juist het emanciperend nationalisme. - Andere staten werden als potentiële vijanden en concurrenten gezien, nationalisme wakkerde superioriteit aan. Nationalisme kreeg een slechte naam door de combinatie van nationalisme en fascime in Italie en Duitsland. Nationalisme werd negatief bekeken door Europa na de tweede wereld oorlog. Geschiedenis van de Verenigde Staten: Verschillende stammen van indianen: het bekendste zijn de stammen die van jacht leefden. Zij woonden in wigwams of tipi s en hadden geen vaste verblijfplaats. Er waren ook stammen die van landbouw leefden en een vaste verblijfplaats hadden. De meeste stammen werden bestuurd door een raad van de oudere en dapperste mannen. Andere stammen werden door een enkele leider aangevoerd. En er waren ook stammen die meer democratisch werden bestuurd. In sommige stammen hadden mannen en vrouwen evenveel te zeggen. Overeenkomsten tussen de stammen: - de indianen geloofden dat alles in de natuur door de goden en geesten werd geregeld. De aarde zagen zij als een goddelijke moeder die voor planten en vruchten als voedsel zorgde. Zij geloofden dat dieren een grote macht bezaten. - de indianen kenden geen particulier bezit van het land. De zon, de lucht, het water, de planten en de dieren waren goden of het werk van goden. - Alle stammen wisten goed gebruik te maken van de natuur - De indianen waren trouw aan hun stam. 1492: Columbus Bahamas. Spanjaarden terechtgekomen in Florida. De Fransen: namen Canada als kolonie in bezit en breiden hun gebied naar het zuiden en trokken langs de https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 3 van 9
Mississippi. (New Orleans en Louisiana) Engelsen: - ze moesten werken - men ging roken in Engeland tabak van de indianen. WIC: slaven verkopen 1e Virginia (Jamestown) 1e kolonie van Engeland: economisch doel: winst 2e New Engeland 2e kolonie van Engeland: puriteinen. Puriteinen (calvinisten) vinden dat de Engelse kerk te veel katholieke elementen bevat. Ze willen dat het puur wordt calvinisme. Mayflower: belangrijk schip van Engeland. Ze zouden naar Virginia maar ze belanden in het noorden door een storm. Ze hadden een afspraak gemaakt toen ze nog aan boord zaten. De afspraak was dat ze het algemeen belang moesten dienen. Niemand is de koning en iedereen is gelijk. Men ging overleggen wat dat belang is democratie. (puriteinen vrijheid van geloof) Er is nog geen Amerika allemaal losse koloniën. 3e kolonie: Pennsylvania Philadelphia. William Penn Quaher: kerk niet belangrijk maar hoe je zelf gelooft. Philadelphia stad van de broederliefde: iedereen is welkom en iedereen mag geloven wat hij wil (geloofdvrijheid) Quaher zeer gelovig + praktisch: vrede nastreven zonder geweld (passivist) 4e kolonie: Nieuw Amsterdam (Nederland): New York. 1667: Nederland raakt haar kolonie kwijt. Nieuw Amsterdam wordt dan New York genoemd. Stuyvesant wordt verslagen door de Engelsen. Hertog van York. Nieuw Amsterdam wordt geruild voor Suriname. Stuyvesant heeft oorlog gevoerd met de indianen. Hij was in die tijd een daadkrachtige gouverneur: - hij brengt de orde op zaken - in dienst van de WIC Er zijn te weinig Nederlanders dus ze verliezen van de vele Engelsen. De Nederlanders dachten dat Surinama rijker was aar dat was niet zo. Veel Nederlanders bleven wonen waar ze woonden, namelijk in New-York. (stencil hij verdient niet nog een standbeeld) Tussen 1754 en 1763 vond de French and Indian War plaats, waarbij de Britten de Fransen uit het noorden en oosten gooiden van wat later de VS zou worden. De fransen zaten achter de Appalachen wegens handelsbelangen alleen missen ze missen een haven en dus ze azen op de haven van New York. Ze willen die haven bezitten. De Engelsen willen naar het westen dus dan moeten ze langs de Fransen. Engeland wilt het land van de Fransen en de Fransen willen juist het land van de Engelsen. De indianen kiezen de kant van de Fransen. Ze werkten meer samen en er waren geen belemmeringen door de handel. De Engelsen willen het land bezitten. De landbouw was een belemmering voor de indianen. De Fransen geven zich over waardoor Engeland dus wint en het land gaat bezitten. De Fransen hebben te weinig mensen (handel). https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 4 van 9
Gevolg: het grondgebied van Amerika werd verdubbeld 1775: De Amerikanen (Engelse kolonisten) komen de Engelse soldaten tegen bij Lexington: Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd: Oorzaak 1: 1754 1763 oorlog Engelsen/Fransen. Dit is gewonnen door de Engelsen en dus zijn de Fransen geen bedreiging meer. De engelse kolonisten (de Amerikanen) moeten van Engeland belasting gaan betalen omdat de Britten echter veel geld hadden verloren bij het verdedigen van hun koloniën en vroegen dus wat terug van de kolonisten in de vorm van verscheidene belastingen. No taxation without representation de Amerikanen betalen niks als ze geen vertegenwoordiging krijgen. Oorzaak 2: Grens richting het westen kwam een verbod op door Engeland. Daar zaten de indianen en Engeland wilden niet weer een oorlog. Engelse kolonisten zouden dan als ze naar het westen gaan in contact komen met de indianen en zouden dan in gevecht ermee raken dus er kwam een verbod op. (verboden van kolonisatie van de landen ten westen van de Appalachen) Beide maatregelen leidden tot grote onrust bij de kolonisten, waarvan velen inmiddels het vaderland nooit gezien hadden en de band met het Britse Rijk niet meer voelden. Er kwamen echter steeds meer belastingen bij (overigens waren dat belastingen die ook op de Britse eilanden zelf geheven werden) en in 1773 vond naar aanleiding van de Tea Act de Boston Tea Party plaats, waarbij als Indianen verklede kolonisten thee van schepen in de haven van Boston overboord gooiden (als grap). Dit was dus gericht tegen Engeland. De reactie van de koning van Engeland was dat Engeland Boston bezet met soldaten. Thomas Paine common sense verwoord wat de meeste kolonisten dachten maar niet durven (opstand door kolonisten komen is normaal). Rond 1776. Respecteer het niet dat Engeland Boston bezet. Na alle opschudding van de jaren voor 1776 verklaarden de 13 kolonien (de Amerikanen onder leiding van Washington) zich in dat jaar onafhankelijk van Engeland. De Britten lieten die rebellie van de 13 Amerikaanse staten niet op zich zitten en sloegen terug: tussen 1776 en 1783 werd er gevochten: 1776: Slag bij Saratoga: een groot Engels leger onder aanvoering van generaal John Burgoyne, geeft zich over aan de "Amerikanen". Amerika had de generaal ingenomen. Gevolg: Frankrijk geeft steun aan Washington. De strijd gaat door tot 1781 tot 1783. Vanaf 1783 zijn de Amerikanen onafhankelijk Verenigde Staten. De grote held uit de oorlog tegen de Britten was George Washington, die in 1789 tot eerste president van de VS werd gekozen. 1787: Grondwet van VS Founding Fathers. Elke kolonie werd een staat en alle staten bij elkaar vormden een Unie (VS), In het bestuur van de VS werd een scheiding van de macht ingevoerd. (Trias politica) - uitvoerende macht: president. Hij wordt samen met de vice-president gekozen voor een periode van vier jaar. Hij is het staatshoofd en de leider van het kabinet en opperbevelhebber van het leger en vloot. Hij heeft het recht om wetten van het Congres te verbieden (vetorecht) - wetgevende macht: Congres. Het congres bestaat uit de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. In de Senaat zitten van iedere staat twee afgevaardigden (door het volk gekozen). In het Huis van Afgevaardigden is iedere staat vertegenwoordigd naar het aantal inwoners (om de 2 jaar). Het congres keurt de wetten goed of af. Daarnaast kan het congres de president in staat van beschuldiging stellen en afzetten. Alleen het Congres heeft het recht de oorlog aan een land te verklaren. - rechtsprekende macht: rechters. De hoogste rechtbank is het Hooggerechtshof. Dat bestaat uit negen https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 5 van 9
rechters die door de president, na goedkeuring van de Senaat, voor het leven worden genoemd. Ze kunnen elke wet aan de grondwet toetsen. - regering van de Unie is slechts bevoegd op het gebied van de buitenlandse en de economische politiek. In de grondwet werden de volgende rechtenvoor iedere Amerikaanse burger vastgelegd: - De vrijheid de godsdienst te belijden die men wilde - De vrijheid zijn mening in het openbaar te uiten - De vrijheid de regering te vragen bepaalde maatregelen te nemen - De vrijheid te vergaderen - Het recht op een rechtszaak als men was gevangen genomen - Het recht wapens te dragen om zichzelf te beschermen - In de grondwet was niet vastgelegd dat alle burgers het recht hadden te kiezen en gekozen te worden. In de grondwet mochten geen veranderingen worden aangebracht, mar wel aangevuld amendementen. De 2 grote partijen die sinds ongeveer het midden van de 19de eeuw tegenover elkaar staan, zijn de Democraten en de Republikeinen. Een belangrijk punt van verschil in de moderne tijd: de Democraten willen de macht van de president en zijn ministers vergroten, de Republikeinen willen een zo groot mogelijke macht voor de afzonderlijke staten. Eens in de 4 jaar kiezen de Amerikanen boven de 18 jaar een president. Deze verkiezingen wordt in 2 gedeeltes gehouden: Eerst kiest elke partij een eigen kandidaat. Deze verkiezingen worden voorverkiezingen genoemd. De kandidaat die de voorverkiezingen binnen zijn partij wint, wordt door de partij als haar presidentskandidaat aangewezen. De presidentsverkiezingen wordt gehouden op de eerste dinsdag in november. Iedere staat heeft een aantal kiesmannen. Staten met meer inwoners hebben ook meer kiesmannen. Het totaal aantal kiesmannen is even groot als het aantal vertegenwoordigers in het Congres. De presidentskandidaat die in een staat de meeste stemmen krijgt, krijgt alle kiesmannen van die staat. De verliezer krijgt dus geen enkele kiesmannen verovert, wordt de nieuwe president. De president mag 4 jaar in het Witte Huis in Washington wonen. Van daaruit kan hij samen met zijn ministers het land besturen. Het gebied ten westen van de oorspronkelijke staten werd verdeeld in territoria. Als de bevolking van zo n territoria was opgelopen tot 5000 stemgerechtigde mannen mocht de bevolking zelf een wetgevend lichaam kiezen. De Unie bleef de gouverneur benoemen. Nam de bevolking toe tot 60000 vrije inwoners, mocht zij en grondwet opstellen. Na goedkeuring door het Congres werd het territorium als nieuwe staat toegelaten. De mensen die naar het westen trokken, werden pioniers genoemd. Het gebied waar zij naartoe trokken, noemde men frontier: het grensgebied tussen het oude en het nieuwe land. Henry Knox vond dat ze in plaats van de indianen uit te roeien, hen zou moeten proberen te maken tot een beschaafd volk. In de eerste helft van de 19e eeuw tekenden de meeste stammen onder dreiging van een oorlog verdragen. Daarbij deden ze afstand van hun grond gebied in ruil voor grond in Oklahoma. Pas na een lange en bloederige oorlog werden de Seminoles in de moerassen van Florida verslagen. Al spoedig bleek dat de verdragen voor de Indianen weinig waard waren. https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 6 van 9
Miljoenen immigranten kwamen in de tweede helft van de 19de eeuw de VS binnen. Boeren trokken met huifkarren steeds verder naar het westen op zoek naar nieuwe landbouwgronden. Spoorlijnen werden aangelegd, steden werden gesticht. Grote Indiaanse stammen (Sioux, Comanchen, Apachen) werden bedreigd. De Indianen begonnen een uitzichtloze oorlog. Eenmaal wisten Indianen te winnen, tijdens de Battle of the Little Big Horn. Voor Indianen bleef weinig anders over dan zich door de blanke regering in reservaten te laten plaatsen. Voor deze reservaten werden stukken grond ter beschikking gesteld. Met die grond viel meestal weinig te beginnen. En als blanken grond van de Indianen wilden hebben, werden de Indianen verdreven, ook uit verschillende reservaten. Indianen die zich aan de blanke samenleving wilden aanpassen, kregen hiertoe meestal geen kans. In de reservaten was het voor de Indianen niet mogelijk hun cultuur volledig te behouden. Hun leiders verloren hun macht aan blanke ambtenaren die door de regering in de reservaten werden aangesteld. Gepoogd werd de taal, de godsdienst en de gewoonten van de Indianen te veranderen. Indianen werden als een soort barbaren gezien. Ze konden niet lezen en schrijven. De blanken waren niet positief over de indianen. Er was heel lang strijd geweest tussen de blanke Amerikanen en indianen. Ze werden verdreven omdat ze niet beschaafd waren. De informatiebron zijn de blanken zelf. Voor de indianen was de natuur erg belangrijk. Ze leefden van de jacht en van de landbouw. Door de blanken hebben de indianen minder bestaangrond, niks meer te eten en geen huiden van dieren om de winter door te komen. Overal waar boeren zijn, komen hekken. Indianen kunnen dat niet meer jagen want ze kunnen niet door de hekken heen. Naarmate er steeds meer blanken komen komen er ook ziektes zoals de griep mee en de indianen worden zo uitgeroeid. Er is wel eens bewust door de Engelsen dekens uitgedeeld waar de pokken op zitten. Er waren ook Engelsen die de indianen beschermde. De indianen werden verdreven naar het westen. De Cherokees waren al verdreven ze hadden zich aangepast aan de blanken. De indianen gaan naar het Hoge Gerechtshof want het is tegen de wet. De indianen krijgen gelijk maar worden alsnog verdreven want president Andrew Jackson van Amerika zet een leger in om ze te verdrijven. Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865): Oorzaak: Slavernij. In het noorden industrie. De regering zou invoerrechten moeten heffen op alle industrieproducten die vanuit andere landen werden ingevoerd. (Engelse producten). De arbeid was hier vrij en in het noorden was niemand het bezit van een ander mens. Iedereen was vrij om te gaan en te staan waar hij wilde. In het Noorden vonden ze dat de slavernij afgeschaft moet worden of uitbreiding verbieden. In het Zuiden plantages waar de slaven op werkten. Het zuiden was het niet eens met afschaffing of verbod van uitbreiding van slavernij Noorden: - infrastructuur - beste schepen - industrie om ze te maken Zuiden: - veel minder industrie - nauwelijks spoorwegen en schepen https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 7 van 9
- veel minder mensen dan in het Noorden. Ook op politiek gebied waren er duidelijke tegenstellingen tussen het Noorden en het zuiden. Het noord waren voor een grote macht van de centrale regering in Washington. Het zuiden wilde de afzonderlijke staten veel macht laten behouden. Aan het einde van de 18 de eeuw hadden mannen als de presidenten Washington en Jefferson al tegen de slavernij gepleit. Eli Whitney vond de cottingin uit, een machine waarmee men de katoenpluis machinaal kon ontzaden. De productie van katoen ging zeer snel omhoog. Er waren meer slaven nodig op de plantages. Jefferson wist in 1808 als president nog wel de afschaffing van de slavenhandel te bewerkstelligen. Maar sindsdien ontstond een illegale handel vanuit Afrika en het Caribisch gebied. Bijna alle Afrikanen waren slaaf, een klein aantal in elke staat leefde echter als vrije mensen. In het noorden werd een nieuwe partij opgericht (1854), de Republikeinse. Deze partij sprak zich duidelijk tegen de uitbreiding van slavernij. Sinds 1833 was een anti-slavernijvereniging onder leiding van William Lloyd Garrison actief. Vanaf 1831 gaf hij een eigen blad uit The Liberator, waarin hij zijn opvattingen kenbaar maakte. Garrison en zijn aanhangers werden abolitionisten genoemd, omdat zij streefden naar afschaffing van de slavernij (blanken + zwarten lid). Leden van de vereniging hielpen slaven ontsnappen. Een van de fanatiekste abolitionisten, John Brown, probeerde een opstand in het zuiden te ontketenen. In 1857 bepaalde het Hooggerechtshof dat zwarten geen burgers, maar articles of merchandise waren en daarom geen klacht konden indienen. Presidentsverkiezing van 1860 Republikein Lincoln president. Hij was tegen de uitbreiding van de slavernij en verzet zich ertegen zuidelijke staten niet eens hiermee en besloten uit de Unie van de VS te stappen en een eigen staat te vormen noordelijke staten waren hier fel tegen gevolg was een burgeroorlog. (1861) Het zuiden hoefde zich alleen maar te verdedigen en had de beste legeraanvoerders. Noorden had veel meer inwoners, groter leger en meer natuurlijke hulpbronnen. Ook kon het met de vloot een blokkade van het Zuiden uitvoeren. Het zuiden hoopte dat Engeland steun zal geven en ze te helpen maar de fransen en Engeland bleven neutraal. Het zuiden verkoopt katoen aan Engeland. 1862 Engeland kiest partij voor het Noorden. Lincoln zegt dat hij de slavernij gaat afschaffen, Engeland ook tegen de slavernij dus steunen ze het Noorden. Bull Run (1861) Tussen Washington Noorden en Richmond van het Zuiden. Je probeerde de hoofdstad van elkaar in te nemen. Bull Run is een gebied vlakbij een rivier. Het zuiden staat er klaar voor. Het noorden wordt opeens beschoten en vluchten vervolgens. Veel strijdtonelen maar het zuiden schiet net want ze weten niet of ze kunnen winnen. Het zuiden wint. Antietam (1862) (vlakbij Washington) https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 8 van 9
De Slag bij Antietam was de eerste grote veldslag uit de Amerikaanse burgeroorlog die op Noordelijk grondgebied werd uitgevochten. Het was de bloedigste veldslag van één dag in de geschiedenis van de Verenigde Staten, met meer dan 23.000 slachtoffers. Deze veldslag had een unieke betekenis als strategische overwinning (generaal Lee moest met zijn leger terugkeren naar het Zuiden) die president Lincoln voldoende vertrouwen gaf om zijn Emancipatie Proclamatie aan te kondigen. Gettysburg (1863) Deze slag was de grootste veldslag van de Amerikaanse Burgeroorlog. Zij werd gedurende drie dagen geleverd in en rond het Amerikaanse stadje Gettysburg in de staat Pennsylvania, tussen de twee grootste legers van de gehele oorlog en wordt gezien als het grote keerpunt van die oorlog want Engeland ging niet aan de kant van het zuiden staan maar aan de kant van het Noorden. Het noorden stond op winst. Generaals Lee en Jackson (Zuiden): De beste commandanten van het Amerikaanse leger kozen de kant van het zuiden. Generaal Lee werd hun opperbevelhebber en samen met jackson waren ze een van de beste uit het zuiden. Generaal Grant en Sherman: - Grant past zich niet aan. - 1864 opperbevelhebber en Sherman was generaal. - winst Noorden - ze vernietigen alles in het Zuiden. Op 9 april 1865 gaf de Zuidelijke opperbevelhebber Lee zich over aan Grant, de opperbevelhebber van het Noorden. Vijf dagen later werd Lincoln vermoord door een aanhanger van het Zuiden, die zo zijn naam wilde vereeuwigen Licoln was altijd redelijk en gematigd. Onder leiding van Lincoln had verzoening tussen het Noorden en het Zuiden veel meer kans gehad. Veel ontvluchte slaven bleken een goede hulp voor de Noordelijke troepen. Een algehele invrijheidsstelling zou de Zuidelijken in het eigen kamp waarschijnlijk extra moeilijkheden bezorgen. Het afschaffen van de slavernij was dus zuiver een militaire maatregel. Pas in 1865 zou in het 13de Amendement op de grondwet alle slaven in de VS de vrijheid gegeven worden. Gevolgen burgeroorlog: Het Noorden bepaalt wat er gedaan moet worden in het Zuiden. Alles is vernieuwt. Het zuiden is totaal vernietigt. Lincoln 1865: slaven vrij. De unie hersteld en er komt een nieuwe president. De economie herstelt snel en het is het toonbeeld van optimisme. Ook wetenschap en technische ontwikkelingen gaan de positieve kant op. https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-vs-ismen Pagina 9 van 9