Tussentijdse rapportage project Zingeving, op weg naar bezieling De Bilt, 30 maart 2011
Zelfs wanneer men aan het verleden denkt, gaat men vooruit, en dus zou ik zeggen dat verleden dat herleeft, altijd toekomst is. Heer Bommel (in: Marten Toonder, De Klokker 1953) 2
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2.1 Aanleiding... 4 2.2 Doelgroep project... 4 2.3 Doelstelling project... 4 2 Gerealiseerde activiteiten... 5 3 Behaalde resultaten... 8 4 Bevindingen en conclusie... 10 4.1 Over de ouderen... 10 4.2 Over de vrijwilligers... 12 5 Begroting... 15 6 Bijlagen... 16 6.1 Evaluatieformulier oudere... 16 6.2 Evaluatieformulier vrijwilliger... 17 3
1 Inleiding 2.1 Aanleiding In januari 2010 heeft de gemeente De Bilt subsidie van 30.000 voor 2010 en 2011 verleend aan de SWO voor het project Op weg naar bezieling / Zingeving, kenmerk SaZa/09/8969-2010/189. In het toewijzingsbesluit wordt verzocht om een tussentijdse rapportage te overleggen vóór 1 april 2011. Subsidie is verstrekt voor het deelproject t.b.v. individuele ouderen. In dit document rapporteert de SWO over de voortgang van het project. 2.2 Doelgroep project Het aanbod van activiteiten is gericht op thuiswonende ouderen die te maken hebben met gevoelens van eenzaamheid, problemen ervaren op het gebied van zingeving, in een sociaal isolement verkeren, moeite hebben om zelf de regie te voeren van hun eigen leven, of anderszins zorg voor hun geestelijk welzijn nodig hebben (bron: subsidieaanvraag). 2.3 Doelstelling project Doelstelling van dit project is om kwetsbare ouderen te ondersteunen op het vlak van zingevings- en levensvragen om zo hun maatschappelijke participatie en hun mogelijkheden om zelf hun leven aan te sturen, te vergroten (bron: subsidieaanvraag). Het project onderkent twee hoofdthema s: 1. Op verhaal komen - het maken van levensboeken met ouderen door vrijwilligers 2. Wilt u ook wel eens een goed gesprek? - het voeren van persoonsgerichte gesprekken met ouderen over hun eigen leven door vrijwilligers In de subsidieaanvraag stonden de hoofdthema s in omgekeerde volgorde. We zijn éérst met het optekenen van levensverhalen begonnen omdat deze activiteit een concreet en zichtbaar resultaat oplevert: het levensboek. Vanaf de start van het project in februari 2010 tot nu is het eerste onderdeel opgezet en uitgevoerd met mooie resultaten. De uitwerking van het tweede thema staat voor de rest van het jaar op het programma. Opbouw navolgende tekst: Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van alle gerealiseerde activiteiten. Hoofdstuk 3 beschrijft de tot nu toe behaalde resultaten. Hoofdstuk 4 beschrijft enkele bevindingen en formuleren we een aantal conclusies die uit de gerealiseerde activiteiten en de behaalde resultaten te trekken zijn. Hoofdstuk 5 bevat enkele opmerkingen over de begroting zoals die is ingediend. 4
2 Gerealiseerde activiteiten In dit hoofdstuk beschrijven we de activiteiten die we tot nu toe gerealiseerd hebben. In de linkerkolom staan de geplande activiteiten genoemd zoals die in de subsidieaanvraag zijn opgenomen. In de rechterkolom staat de realisatie van de geplande activiteiten beschreven. Geplande activiteit Opstellen Plan van Aanpak Deskundigheidsbevordering coördinator Studiedag SWO voor uitbreiding kennis binnen de eigen organisatie Opzetten samenwerking met MENS, Sociaal Steunpunt van het wijkservicecentrum, met name op het gebied van vroegsignalering en deelname aan het oplossingnetwerk, o.a. het Overlegorgaan Dienstverlening Opzetten van een klankbordgroep, samen te stellen uit o.a. de ouderenbonden, de seniorenraad, zorginstellingen, kerken, gemeente, enz. Deelname Platform Regionale Initiatieven Levensvragen (PRIL) Samenwerking opzetten, o.a. mogelijkheden van samenwerking met universiteiten en hogescholen onderzoeken, en met het in ontwikkeling zijnde lokale gezondheidsbeleid en het NUZO (Netwerk Utrecht Zorg voor Ouderen) Realisatie Planning is opgesteld en met directeur afgestemd. Diverse activiteiten: twee coachingsgesprekken coördinator is project gestart met het zelf optekenen van twee levensverhalen (65 uur) deelname Platform Regionale Initiatieven Levensvragen (PRIL) studiemiddag cursus levensverhalen voor oorlogsveteranen en vluchtelingen (door Cogis, Pharos en Trimbos instituut) symposium over levensvragen: Hoe maken we het hard? symposium Voltooid leven opleiding Masterclass Ouder worden in perspectief (Universiteit Kampen. Studiebelasting bedraagt 90 uur) Aan het begin van het traject is een studieochtend over visie op en beeldvorming over ouderen georganiseerd voor medewerkers en bestuur met een trainer (tevens ontwerper van de methode Mijn leven in kaart ). In ontwikkeling. Contact over project gehad met nieuwe projectleider MENS, en project staat op de agenda van overleg dienstverlening. Van een hechte groep is geen sprake, wel van regelmatig contact met sleutelfiguren in de diverse kernen van de gemeente en van diverse instanties (b.v. ouderenbonden). Coördinator is lid van het platform. De beoogde samenwerking is voor later in het project gepland in overleg met interimdirecteur. 5
Organiseren beschikbaarheid en bereikbaarheid van een geestelijke verzorger(s) als achterwacht De ondersteuning van vrijwilligers door geestelijke verzorgers is vooral van belang bij persoonsgerichte gesprekken. Met dat onderdeel gaan we binnenkort starten. communicatie en PR Beelddrager `Vrouw bij het raam van Dali waardoor het project herkenbaar is Folder voor ouderen Van levensverhaal tot levensboek Poster voor werving vrijwilligers Informatie op de website van de SWO Schriftelijke informatie over project: in diverse kerkbladen bladen van de bonden blad van woonstichting SSW huis-aan-huis-bladen informatie- en activiteitengids SWO Mondelinge informatie over project: convent van pastores voorzitters van diverse ouderenbonden bezoekers Trefpunt ouderenmiddag in De Bilt, Hollandsche Rading en Westbroek bestuur en vrijwilligers Zonnebloem individueel met pastores en dominees overleg 75+-huisbezoek organisatoren Dag van de Ouderen docenten cursusaanbod SWO ouderen ontmoetingsgroep van een kerk praktijkondersteuners maatschappelijk werk Projectleider is altijd alert op potentiële deelnemers aan het project Afgeronde levensboeken worden in goudpapier aan de oudere overhandigd met SWO-logo in het boek Opstellen evaluatiecriteria voor deelproject 1 Er zijn evaluatieformulieren ontwikkeld voor beide groepen deelnemers aan het project: ouderen en vrijwilligers. De zo ontvangen feedback zal worden geanalyseerd. Omdat de eerste ronde levensboeken nog niet voltooid is, zijn nog niet alle formulieren ingevuld geretourneerd. Werving vrijwilligers voor de rol van optekenaar levensboeken 32 vrijwilligers zijn bij het project betrokken. Zie verder hoofdstuk 4 werving ouderen 48 ouderen zijn bij het project betrokken. Zie verder hoofdstuk 4 Opstellen en uitvoeren opleidingsprogramma Gedaan Verzorgen opleiding voor nieuwe vrijwilligers Gedaan 6
Kennismakingsgesprekken met ouderen voor het maken van levensboeken Terugkombijeenkomsten vrijwilligers Coachingsgesprekken met vrijwilligers (om te beginnen 1x per 2 weken) Organiseren terugkom- en themabijeenkomsten vrijwilligers Projectactiviteiten: afhankelijk van klant 8 à 10 gesprekken van minimaal 30 minuten tot 1,5 uur gedurende 3 maanden Uitvoeren evaluatie van deelproject 1 De coördinator heeft met 48 ouderen een kennismakingsgesprek gevoerd. Daarin komt aan de orde: hoe is de situatie waarin de oudere verkeert? wat is de motivatie van de oudere? wat heeft iemand al t.b.v. zijn levensverhaal gedaan? uitleg van de werkwijze verwachtingen t.a.v. de vrijwilliger Er zijn drie terugkomstbijeenkomsten georganiseerd (1x per 6 weken), waarbij vrijwilligers hun ervaringen met elkaar kunnen delen en waarin aan de hand van thema s aandacht besteed werd aan verdere scholing Incidenteel een individueel gesprek met een vrijwilliger. Daarnaast coaching via de mail Tijdens de terugkombijeenkomsten worden kennis en vaardigheden van de vrijwilligers vergroot door aandacht te besteden aan een gekozen thema Elke vrijwilliger heeft de vrijheid om het aantal gesprekken en de lengte ervan zelf te bepalen. Dit rapport aan de gemeente is onderdeel van de tussentijdse evaluatie van het project Overige activiteiten die tot nu toe verricht zijn: Het thema van de laatste Boekenweek was Geschreven portretten, ook een thema van het project. Publicatiemateriaal gemaakt en in diverse etalages van boekwinkels in de gemeente tentoongesteld; Twee evaluatieformulieren ontwikkeld, voor de oudere en de vrijwilliger (zie bijlage 1 en 2); Afrondende evaluatiegesprekken met ouderen van wie het levensboek afgerond is, o.a. met behulp van het evaluatieformulier. In de gesprekken wordt ook aandacht besteed aan de vraag hoe de SWO of andere instanties het emotionele welzijn van de oudere kunnen vergroten en hoe eventueel de maatschappelijke participatie kan worden vergroot; Uit de evaluatiegesprekken komen wellicht ook andere vervolgactiviteiten voort zoals een verhaalkring waarin ouderen met elkaar in gesprek gaan over hun eigen levensverhaal (à la het project Deel je leven van Pluspunt Rotterdam); Schrijven van artikel voor het landelijke blad van de praktijkondersteuners over het project Zingeving; T.a.v. vrijwilligersbijeenkomsten: o bijeenkomst plannen o agenda vaststellen mede op basis van behoeften van vrijwilligers o scholingsonderdeel voorbereiden o verslag schrijven 7
3 Behaalde resultaten In dit hoofdstuk beschrijven we de resultaten die we tot nu toe behaald hebben. In de linkerkolom staan de te bereiken resultaten genoemd zoals die in de subsidieaanvraag zijn opgenomen. In de rechterkolom staan de behaalde resultaten beschreven. Te bereiken resultaat Behaalde resultaten Meer geïntegreerd samenwerken binnen de SWO 5 vrijwilligers zijn geworven en opgeleid voor de rol van schrijver van levensverhalen 10 ouderen hebben met behulp van een vrijwilliger een levensboek gemaakt Het samenwerkings- en signaleringsnetwerk is gericht op ouderen met levensvragen en zingevingsproblematiek en deelnemers in het netwerk kunnen ouderen tijdig en juist doorverwijzen Er is een opleidingsprogramma voor vrijwilligers die levensverhalen optekenen Er is een systematiek ontwikkeld in het begeleiden en coachen van vrijwilligers Awwz heeft signalerende rol; signaleren van potentiële deelnemers kan nog meer aandacht krijgen binnen de SWO. Er zijn 13 vrijwilligers opgeleid in 2010 met de training Mijn leven ik kaart, Wegens het grote aantal ouderen dat deel wil nemen starten 12 vrijwilligers in april 2011 met de training. 4 vrijwilligers hebben zich aangemeld voor het voeren van persoonsgerichte gesprekken waar we in mei mee gaan beginnen. Met 18 ouderen zijn vrijwilligers nog in gesprek over het levensverhaal; 6 levensboeken zijn klaar. Is in ontwikkeling. Eerste aanzetten bij awwz, pastores, praktijkondersteuners en maatschappelijk werk. Gerealiseerd door trainingsdagen en terugkombijeenkomsten. Ja, door telefonisch spreekuur, coaching via mail, individuele gesprekken daar waar nodig en de vrijwilligersbijeenkomsten. Resultaten en effecten van het project die gehoord en gezien zijn: 1 ouderen geven aan meer zicht te hebben op hun eigen identiteit, men staat meer stil bij wie men is; er is meer acceptatie van eigen levensverhaal met zijn lichte en soms donkere kanten; 1 Nadat de eerste evaluatieformulieren geretourneerd zijn, zal meer inzicht ontstaan over het effect van het optekenen van de levensverhalen op de deelnemende ouderen. 8
ouderen krijgen meer zicht op hun kracht- en hulpbronnen: waar ben ik goed in, waar loop ik warm voor; men wordt zich meer bewust van het in de loop der tijd veranderende sociale netwerk, soms zelf van het ontbreken ervan. 9
4 Bevindingen en conclusie 4.1 Over de ouderen In het afgelopen jaar zijn 50 ouderen bij het project betrokken (geweest): 6 ouderen hebben kennismakingsgesprek gehad maar deden niet mee met het vervolg: 3 vanwege langdurige ziekenhuisopname, 2 vanwege kampverleden en 1 besloot zelf te gaan schrijven en komt bij de SWO langs voor eventuele ondersteuning; van 2 ouderen heeft de projectleider het levensverhaal in een levensboek opgetekend; 1 oudere voldeed ook naar eigen inzicht niet aan de criteria; bij 1 oudere was de dementie te ver gevorderd; 1 oudere was wel aangemeld, kennismakingsgesprek gevoerd, maar haar mobiliteit nam zodanig toe dat er geen behoefte meer was om deel te nemen; met 17 ouderen wordt in de eerste ronde een levensboek gemaakt. Het laatste boek van deze ronde zal in mei gereed zijn; 18 ouderen staan op een wachtlijst. De geschoolde vrijwilligers zijn nog bezig met andere ouderen, en de nieuwe groep vrijwilligers wordt op 13 april geschoold waarna de matching van de 18 ouderen met de dan geschoolde vrijwilligers kan plaats vinden; met 4 ouderen is een kennismakingsgesprek gepland. De meeste ouderen komen uit de Bilt, Bilthoven en Maartensdijk, en verder geringe respons uit Groenekan, Westbroek en Hollandsche Rading. De leeftijden variëren van 70 tot 99 jaar. De ouderen zijn met het project in contact gekomen door: de krantenartikeltjes in de huis aan huis bladen; ouderenadviseur wonen, welzijn, zorg van SWO; praktijkondersteuners huisartsen; dominee of andere kerkelijke functionarissen; Nationale Vereniging de Zonnebloem; Boodschappen Plusbus. De reden waarom ouderen graag aan het project mee willen doen, zijn divers. Om een aantal te noemen: het afstand willen nemen van pijnlijk levensverhaal en gereedschap willen ontwikkelen voor de toekomst, meer onder de mensen willen komen met meer vertrouwen; omaboek van kinderen gekregen (om zelf herinneringen in op te schrijven), maar het lukt niet om er aan te beginnen; een aantal ouderen heeft zelf al veel geschreven in een schrift, stamboom gemaakt en briefwisselingen bewaard en wil deze integreren in haar/zijn gehele levensverhaal; 10
verhuizing die er aan komt daar tegen op zien. Het bezoek van een vrijwilliger is een welkom contact, vooral in de nieuwe omgeving; door de belasting van de gegeven mantelzorg, verlies van relatie en eigen identiteit, zich meer willen zien als een ik; bij ouder worden komen dingen van vroeger meer boven; eenzaamheid na overlijden van vrouw die contacten onderhield; eerbetoon aan moeder van 90-jarige deelnemer (komt vaker voor, alsof men door het optekenen van het levensverhaal alsnog kan uitspreken wat men eerder niet gedaan heeft); behoefte om ordening aan te brengen in levensverhaal; wens van kinderen, de oudere heeft erfgoed; doorgeven van waarden aan familie en hoe ik zo geworden ben: van verlegen naar meer kracht hoe is dat gegaan; dankbaarheid uitspreken, leven doorgeven; levensboek om te geven aan kinderen bij 60 jarig huwelijk (deelnemer is 90); behoefte om reeds opgeschreven ervaringen over de oorlog te integreren in gehele levensverhaal; verlangen om oorlogsverhaal eindelijk op natuurlijke manier te mogen vertellen, niet d.m.v. hulpverlening maar op deze laagdrempelige manier. Iemand die luistert en het erkent. Ouderen hebben veel verhaal maar geen publiek Welke kwetsbaarheid ik tegenkwam: Ziekte, immobiliteit, wegvallen van relaties bij het ouder worden, geen contact met kinderen, familie, buren. Geen netwerk waar men op terug kan vallen. Een thuiszorghulp genoemd als vertrouwde persoon. Mensen zeggen ook veel alleen te zijn en spreken behoefte uit om te praten. Kwetsbaar geworden door pijnlijke jeugdervaringen die leven en relaties gekleurd hebben (opgroeien in kinderhuis, feodaal milieu, bejegening door ouders, ziekte). Blindheid en doofheid. Wegvallen contacten bij verhuizing. Oorlogservaringen van zichzelf of partner. Kwam tegen dat mensen niets willen vertellen omdat dat doorwerkt in de nacht of te pijnlijk is. Als men door fysieke aandoeningen bepaalde dingen niet meer kan doen b.v. het bijhouden van een groetentuin, lijkt het pijnlijke oorlogsverhaal steeds meer boven te drijven. Een vrouw van 99 zei: 44 mensen die ik kende waaronder mijn eigen man zijn omgekomen in de oorlog. Dat verdriet blijft altijd, daarnaast is er de roep van het leven. Als de levensboeken voltooid zijn, bezoekt de projectleider de ouderen voor een afrondend evaluerend gesprek. Hieronder een reactie van de echtgenoot van een deelneemster die gedurende het proces ziek werd en kort na het afronden van het levensboek overleden is. De echtgenoot antwoordt op de vraag wat het maken van het levensboek hem gebracht heeft: De geconcentreerde terugblik op het leven van en met je geliefde was voor mij een verrijkende ervaring. Verrijkend omdat - juist in een tijd waarin broosheid en 11
kwetsbaarheid van het leven dagelijks voelbaar is - je nog eens expliciet stil staat bij het WONDER VAN HET GOEDE dat je in en met elkaar mocht ontvangen. 4.2 Over de vrijwilligers In het afgelopen jaar zijn 31 vrijwilligers bij het project betrokken: 13 vrijwilligers zijn geschoold in 2010 in de methode Mijn leven in kaart 12 vrijwilligers worden in 2011 geschoold 4 vrijwilligers voor het voeren van persoonsgerichte gesprekken 1 vrijwilliger biedt PC-ondersteuning 1 vrijwilliger werkt als fotograaf De vrijwilligers zijn met het project in contact gekomen door: de krantenartikeltjes in de huis aan huis bladen informatie in kerkblad informatie in SSW-krant wervingsposter in gesprekken met mensen de mogelijkheid benutten hen voor vrijwilligerswerk voor het project te vragen De meeste vrijwilligers komen uit De Bilt en Bilthoven, daarna Maartensdijk. Incidenteel Westbroek, Groenekan en Hollandsche Rading. De leeftijden variëren van 40 tot 74 jaar. De vrijwilligers vormen een groep die hoog opgeleid is. Zij hebben vaak relatiegerelateerde beroepen (gehad). Het zijn mensen die belangstelling en respect hebben voor de oudere medemens b.v. uit ervaring met eigen ouders, familie. Zij willen zinvol bezig zijn en zijn soms uit op meer balans in hun eigen leven. Veel meer vrouwen dan mannen hebben zich als vrijwilliger aangemeld. De vrijwilligers zijn vaak mensen die onze organisatie nog niet kennen. De vrijwilligers leren van en met elkaar. Men heeft onderling contact, geeft elkaar belangwekkende artikelen door en wijst elkaar op interessante activiteiten zoals een bijeenkomst met Marijke Hilhorst over het opschrijven van familiegschiedenissen of een avond over het schrijven van levensverhalen in de bibliotheek. Tijdens de kennismakingsgesprekken met vrijwilligers brengt een enkele open vraag de vrijwilliger ook op verhaal. Verder komt tijdens het eerste gesprek aan de orde: motivatie leefsituatie ervaring met ouderen ervaringen met eigen levensverhaal verwachtingen informatie over project afspraken De terugkombijeenkomsten zijn een belangrijk en telkens terugkerend middel om te werken aan verdere professionalisering van de vrijwilligers. Onderwerpen die aan de orde gekomen zijn: gedichten over ouder worden aan het begin; ervaringsronde o.a. over startfase, wat zijn belemmeringen, tips voor vervolg; 12
uit ervaringsronde komen de thema s naar boven: o verloop startfase o het vragenstellen o het luisteren, aandacht voor kracht- en hulpbronnen o omgaan met kwetsbaarheid, aandacht voor eigen grenzen o visie op levensverhaal o aansluiting boekenweek o uitwerking levensboek o foto s scannen Na elk traject dat een oudere en een vrijwilliger doorlopen hebben, houdt de projectleider zowel met de oudere als de vrijwilliger een afronden evaluatiegesprek. Hieronder een reactie van een vrijwilliger op de vraag wat het maken van het levensbek gebracht heeft: Naar aanleiding van het eerste stukje in de krant over het project Zingeving heb ik me direct als vrijwilliger opgegeven. Ik vind het leuk om met ouderen contact te hebben en daar vooral een praktische invulling aan te geven. Het schrijven van het unieke levensverhaal van een oudere is daarbij heel bijzonder; je mag gedurende een aantal maanden meekijken in het leven van de ander, waarbij hele prettige dingen naar boven komen, maar soms ook heel pijnlijke of verdrietige gebeurtenissen deel uitmaken van iemands levensverhaal. Het is heel boeiend te ervaren hoe het schrijfproces samen met de oudere verloopt en hoe interessant en uniek een ieder zijn/ haar geschiedenis is verlopen. Het zet mezelf ook tot denken over het verleden aan; hoe mijn relaties zijn en wat ik graag wil overdragen aan de mensen die mij na staan. Het is voor jezelf zeker een verrijking mee te mogen werken aan dit mooie project. Eén van de vrijwilligers tekent het levensverhaal op van zowel de man als de vrouw. Als tussentijdse update mailde zij de projectleider: Meneer heeft 2 maanden gevraagd voor de totale afronding; 17 mei moet dan de eindversie helemaal print gereed zijn. Ik zal waarschijnlijk nog een paar stukjes tussentijds zien en commentaar geven. Met mevrouw ben ik alles via de laptop aan het doornemen, het lijkt dat er nog een paar stukjes aangevuld moeten worden en zie haar deze week weer. Haar man zorgt dat foto's gescand staan in haar stuk, dus dan zijn we ook al een heel eind. Het gaat om de puntjes op de i en daarin is mevrouw kritisch. Ik vind dat ook leuk maar kost tijd. Tot slot de persoonlijke conclusie van de projectleider: Ondanks het feit dat dit project het grotendeels heeft moeten doen zonder directeur bij de SWO, is het project Zingeving goed van de grond gekomen. Het project is als geheel nieuwe activiteit voor zowel SWO als mijzelf gestart in februari 2010, en ruim een jaar later zijn ca. 80 mensen actief bij het project betrokken. Ik ben verrast door de flow in 13
het project. Na publicatie van het eerste krantenartikel heb ik drie maanden dagelijks formeel en informeel positieve reacties gehad op het project. Bij doorvragen blijkt dat iedereen sympathie heeft voor het levensverhaal en voor het projectinitiatief van de SWO. Het project wordt gedragen door de vrijwilligers, door de ouderen, en door veel organisaties in de gemeente De Bilt die zich inzetten voor het welzijn van ouderen. Het sluit aan bij de voorgestelde koers van de SWO en bij Welzijn Nieuwe Stijl. In mei starten we met de tweede hoofdactiviteit van het project: het met ouderen individueel in gesprek gaan over levensvragen. Met één oudere heb ik daar zelf ervaring in opgedaan. Het gaat over iemand die zelf opbelde en aangaf contactarm te zijn, vooral door het verlies van zijn vrouw en door zijn intensieve rol als mantelzorger. Het lijkt bij deze persoon alsof het verdriet en het gemis er is maar een plaats gekregen heeft. De meneer is 85 en gaat nu soms bij een zieke mevrouw op bezoek. Hij vraagt niet meer naar contact maar geeft contact. In het project was ik een andere meneer tegengekomen die ook wel wat contact wilde wegens vereenzaming. Met instemming van beide heren zijn telefoonnummers doorgegeven en hebben ze een afspraak met elkaar gemaakt. Met de contactarme meneer heb ik zo n vier gesprekken gehad. Ik was verrast door de verschuiving in denken en voelen bij deze meneer maar ook vooral over hoe hij zijn eigen krachtbronnen in weet te zetten. Ook merkte ik dat iets kunnen betekenen voor anderen een bijdrage levert aan het eigen welzijn, ook op hoge leeftijd. Ik denk dat het project met zowel levensboeken als individuele gesprekken voorziet in een behoefte, en dat we met een steeds groter wordende groep mensen in de gemeente bezig zijn met zingeving op weg naar bezieling. 14
5 Begroting In het eindverslag van het project aan de gemeente wordt een uitgebreide financiële paragraaf ter verantwoording opgenomen conform de eis zoals verwoord in de brief met de subsidietoewijzing. Ten aanzien van de begroting die in de subsidieaanvraag is opgenomen vallen twee opmerkingen te maken: 1. De kosten voor deskundigheidsbevordering van de projectleider en de vrijwilligers worden gefinancierd uit een subsidie van Stichting Sluyterman van Loo 2. Omdat het opzetten en uitvoeren van het project een geheel nieuw initiatief van de SWO betrof waarmee geen van ons ervaring had opgedaan, hebben we de tijd die de projectleider aan het project besteedt, schromelijk onderschat. Gebudgetteerd is 8 uur per week, benodigd is minstens 16 uur per week, mede door het succes van het project. In de vorige hoofdstukken wordt een groot aantal taken en activiteiten genoemd die tijdrovender zijn dan van te voren was ingeschat. Als voorbeeld de gesprekken die de projectleider met de ouderen voert. Tot en met eind april zijn dat 50 kennismakingsgesprekken en 17 afrondende gesprekken. Een gesprek duurt inclusief voorbereiding, uitwerking en reistijd ca. 1,5 uur. Totaal is dat 100 uur = 12,5 week. 15
6 Bijlagen 6.1 Evaluatieformulier oudere E V A L U A T I E F O R M U L I E R Maken van levensboeken Het levensboek is klaar of bijna klaar. Wij zijn erg benieuwd wat u ervan vond om samen met de vrijwilliger uw levensboek te maken. Graag zou ik even met u stil willen staan bij de volgende vragen. U bent bezig geweest met uw levensverhaal. Wat heeft u dat gebracht? Is er iets veranderd in de kijk op uzelf of op uw leven? Kunt u dat toelichten? Heeft u iets gemist of zou u nog een suggestie willen doen? Wat ziet u voor uzelf als een vervolg op het levensboek? Met wie of wat zou u verder willen gaan? Wat zou de SWO voor u kunnen betekenen? Aan welke twee andere inwoners uit de zes kernen van de gemeente De Bilt zou u het maken van een levensboek aan willen bevelen? Zou u ook aan deze activiteit meedoen als er kosten aan waren verbonden? En zo ja, wat is voor u een reëel bedrag? Nee Ja, 10 25 50 ander bedrag,.. 16
6.2 Evaluatieformulier vrijwilliger E V A L U A T I E F O R M U L I E R Maken van levensboeken Het levensboek is klaar. Ik ben erg benieuwd wat je ervan vond om samen met een oudere een levensboek te maken. Daarom vraag ik je om onderstaande vragen te beantwoorden zodat we met elkaar werken aan de kwaliteit van deze dienstverlening. Hoe vond je het om een levensboek met een oudere te maken? Wat vond je het meest waardevolle van deze activiteit? Waar ben je minder tevreden over? Waar zou je een volgende keer aandacht aan willen besteden? Wat zou je anders willen doen? Wat zou je willen leren? Heb je nog suggesties van algemene aard voor het project? Heb je nog specifieke suggesties voor de projectleider? 17