Startdag za. 16 februari

BELGIË - BELGIQUE PB 3070 Kortenberg 2/2839 DE KAARDEBOL Driemaandelijks ledentijdschrift Kortenberg/Zaventem - januari/februari/maart - nr 1-2019 Verantwoordelijke uitgever: Ewoud L amiral - Vissegatstraat 3 3071 Erps-Kwerps Verschijnt driemaandelijks Afgiftekantoor Kortenberg - P 806150 Startdag za. 16 februari in het BC Groene Vallei

Over de afdelingen Korte uitleg Natuurpunt Kortenberg Natuurpunt Zaventem Natuurpunt Kortenberg zet zich in voor het behoud van de natuur in groot Kortenberg. Ze organiseren ook heel wat leuke activiteiten in en rond de natuur. De afdeling wordt gerund door een bestuursteam en verschillende beheerteams in de natuurgebieden en telt meer dan 400 leden, gedragen door vrijwillige medewerkers. Heb je iets te melden, of wil je graag meewerken? Stuur dan een mailtje naar Ewoud L Amiral, Ewoud.lamiral@natuurpunt.be Natuurpunt Zaventem is actief in Zaventem. Een team van gedreven vrijwilligers maakt daar werk van meer en betere natuur. Wil je graag meewerken? Heb je iets te melden? Laat het ons weten. Stuur dan een mailtje naar Daniel Blockmans, daniel.blockmans@uz.kuleuven.ac.be Op de cover Winterzicht op Meerbeek vanuit de Rotte Gaten. Foto: Paul van Leest 2 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Voorwoord Voorwoord Ewoud L Amiral Beste Natuurpunters, We zitten nog volop in de winter, en toch kijken we al uit naar een nieuwe lente. 2018 is achter de rug en dat was absoluut weer een vruchtbaar jaar. We zijn een avonturenpad rijker (Rotte Gaten) geworden. We bleven en blijven verder bouwen om onze natuur toegankelijker en beleefbaarder te maken, of je nu eens diehard wil gaan vogels spotten, of op een avontuurlijke en speelse manier de natuur wil gaan verkennen. Met de steun van Europa zijn we in september van start gegaan met een 7 jaar durend LIFEproject Green Valleys dat een gigantische boost zal geven aan natuurherstel, -behoud en -inrichting in o.a. De Rotte Gaten, de Molenbeekvallei en het Silsombos. Het is tegelijk een gigantische bekroning voor onze jarenlange inzet en een internationale waardering voor de hoge natuurwaarden in onze Kortenbergse natuurgebieden en dito potentieel naar nog meer natuurherstel. Er staat dus dit jaar weer heel wat op stapel naar natuurinrichting toe, en meer! Wat dacht je van een rolstoelpad? Dit jaar gaan we verder werken aan ons concept betreffende een rolstoelpad. Heeft u zich al eens afgevraagd hoe iemand met een rolstoel in de natuur gaat wandelen? Dat is heel moeilijk. Wegen met putten en waterplassen. Met bramen of brandnetels overgroeide paadjes. Dan weer een moerassige bodem waar een rolstoel voor geen meter vooruit geraakt. Natuurpunt maakt volgend jaar een deel van de wandelpaden in De Groene Vallei toegankelijk voor rolstoelen. De Groene Vallei is een uniek gebied met moerassen, bossen en weidse vergezichten. De driehoek Mechelen-Leuven-Brussel doet u vooral denken aan steenwegen, de luchthaven, spoorlijnen, autosnelwegen en heel veel bebouwing. Toch liggen daar natuurgebieden met wilde orchideeën. Nachtegalen, blauwborsten en houtsnippen hebben het er naar hun zin. En s morgensvroeg grazen de reeën in stilte in de graslanden. Al dit moois willen we ook kunnen aanbieden aan rolstoelgebruikers en hun familie en vrienden. Het toekomstige rolstoelpad zal 600 meter lang zijn. De vrijwilligers van Natuurpunt bouwen er zelf aan. Alle mogelijke obstakels zullen verdwijnen. Waar nodig komt er een nieuwe brug. Is de grond te nat, dan komt er een knuppelpad. Langs het pad worden toffe belevingselementen geplaatst. Lees verder op pg. 4 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 3

Voorwoord (vervolg van pg. 3) Ook als vereniging blijven we verder evolueren, met nieuwe en jonge mensen in ons bestuur. Waar we fier op zijn is dat ook ongeveer de helft van ons bestuur uit vrouwen bestaat. Met Kim Thomas, onze penningmeester, en Katrien Goemaere, onze nieuwe secretaris, hebben we 2 nieuwe jonge en dynamische vrouwen in het hart van ons bestuur. En daar zijn we tamelijk uniek in in de natuurbeschermingswereld! Mocht je je aangesproken voelen om zelf ook vrijwilliger te worden dan geef je maar een seintje. Wat kan jij doen als vrijwilliger bij Natuurpunt? Er is werkelijk voor elk wat wils! Van noeste arbeid in de natuur tot warme soep maken voor die natuurwerkers, diersoorten inventariseren, pinten tappen tijdens het ledenfeest, meewerken aan onze evenementen en activiteiten, nieuwe leden werven, of artikeltjes schrijven voor dit blad... Of je nu alle dagen in het getouw wil zijn of één keer een halve dag per jaar, je bent van harte welkom. Je hoeft geen ervaring noch enige voorkennis te hebben. Iedereen is welkom en kan zich nuttig maken. Op onze STARTDAG van Natuurpunt KORTENBERG op 16 FEBRUARI kan je tijdens onze ledenvergadering kennis maken met onze vrijwilligerswerking. Hier ben je alvast van harte welkom! Ewoud L Amiral, Voorzitter Natuurpunt Kortenberg INHOUD Voorwoord......................................... Nieuws............................................ In het spoor van... de conservator van het Silsombos.. Vrijwilliger in de kijker............................. Winteravond: Nadenken over natuur................ Activiteitenkalender............................... 3 5 8 10 12 14 4 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Nieuws Nieuws EXPEDITIE NATUURPUNT 2019 Tekst: Bernard Paesen Goed nieuws voor alle actieve natuurpunters! Bezoekerscentrum Groene Vallei is dit jaar startpunt voor één van de wandelingen tijdens deze expeditie. Vanuit ons bezoekerscentrum zal er een wandeltocht van ongeveer 30km vertrekken, evenals een fietstocht van honderd kilometer. Deze tochten worden gewandeld of gefietst door teams die hiervoor op voorhand geld inzamelen. Als men er in slaagt de tocht uit te wandelen of te fietsen, gaat het ingezamelde geld naar hun respectievelijke afdeling en kan het gebruikt worden voor de verdere uitbouw en onderhoud van hun natuurgebieden. Ook onze afdeling zal deelnemen met één of meerdere teams, maar daarnaast zullen we dus ook mogen fungeren als startplaats. We zullen jullie dus zeker op de hoogte houden van onze deelname en de daaraan gekoppelde acties. En we reken massaal op jullie bijdrage, want alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat onze gebieden blijven behoren tot de mooiste uit onze regio. Noteer alvast 23 juni 2019 in jullie agenda. Indien jullie zelf sportief zijn en graag deelnemen onder de vlag van Natuurpunt Kortenberg, neem dan contact op met iemand van onze afdeling en we geven je graag alle verdere info. Naast de dagtocht, staat er een tweedaagse tocht op het programma. Je team wandelt, fietst of kanoot twee dagen door de natuur. Slapen doe je onder de sterren. Voor de echte sportievelingen is er nog de extreme tocht. Je team heeft drie dagen de tijd (21-23 juni) om vanuit het noorden van Nederland naar Mechelen te fietsen. Je krijgt enkel een kaart en een startpunt. Het expeditie team van 2018 dat zich volledig gegeven heeft. Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 5

Nieuws DE KAARDEBOL DIGITAAL Als je tevreden bent met een Kaardebol in pdf-formaat en eigenlijk geen papieren Kaardebol meer wil hebben, kun je ons drukkosten en portokosten besparen door je aan te melden op onze website www.natuurpuntkortenberg.info. Vul je e-mailadres en je lidnummer in, je vindt dit nummer op de adressticker die rond je Kaardebol kleeft. www.natuurpuntkortenberg.info Bezoek ook eens onze website met de meest actuele informatie over onze activiteiten. Je vindt daar ook onze Kaardebollen in kleur in pdf-formaat. NP KORTENBERG STELT VOOR: Op de ledenvergadering van 16 februari stellen we u graag ons eerste, eigen Natuurpunt-bier voor. Om de spanning erin te houden zullen we de details pas bekend maken na de ledenvergadering. Dus de aanwezigen hebben een primeur en we bieden hen dan ook graag een glas van deze goddelijke drank aan. Het bier zal enkel verkrijgbaar zijn in ons bezoekerscentrum of via onze bestuursleden. Voor meer informatie, hou onze website en Facebookpagina in de gaten. Of spring eens binnen in ons bezoekerscentrum... na 16 februari 2019. 6 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Nieuws Buizerd RDr VOGELKIJKOCHTENDEN MET NP ZAVENTEM Jean-Paul Martens van Natuurpunt Zaventem zal een viertal vogelkijkochtenden begeleiden. We hebben de laatste jaren telkens enkele vroege-vogeltochten gehouden in de lente, met vorig jaar telkens nog meer dan 20 deelnemers. Dit jaar proberen we iets nieuws: Kortere momenten rond zonsopgang, dichtbij, in kleine groep, wekelijks van maart tot juni. Het opsporen van doodgewone maar interessante vogels in volle territoriumdrift. De zang maakt van elke vogel een lokvogel. We wandelen, speuren en loeren wat en terug naar huis, werken. Elke woensdagochtend zonder regen, mist of storm. Telkens 1 à 3 deelnemers, een half uur voor zonsopgang, afspraak bij ons thuis. Ze rijden (electrisch en gratis) mee. Afspreken via mail de week ervoor. Verrekijker en botten, meer hebben we niet nodig. Maart is de spechtenmaand, dus succes verzekerd, geroffel al van ver te horen. Geïnteresseerden zullen per mail verwittigd worden (afhankelijk van de weersomstandigheden). Bij regenachtig weer is degelijk schoeisel (laarzen) noodzakelijk. Om de vogels niet af te schrikken liefst geen opvallende kledij dragen (rood, geel, ). Prijs: gratis voor leden, 2 euro voor nietleden. Info: Jean-Paul Martens, jean.paul.martens@pandora.be Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 7

In het spoor van... IN HET SPOOR VAN... DE CONSERVATOR VAN HET SILSOMBOS Tekst: Saskia Ribbens Door, weet ik veel wat je leven allemaal bepaalt, begon ik een paar jaar geleden als veertiger opnieuw te studeren. Ik volg de opleiding agro-biotechnieken optie groenmanagement. Ik begin nu mijn derde jaar wat tevens mijn bachelor jaar is en waar ik dus ook heel wat uren stage moet presteren. Dat het Life project Groene Vallei werd goedgekeurd, kwam voor mij dan ook mooi uit om mijn stage bij Natuurpunt op dit project te doen. Voor school moet ik een stage dagboek bijhouden. Volgens mijn docente moet dat een sec document zijn met opsomming van feiten. Volgens mij is een dagboek een plek waar je gebeurtenissen, bedenkingen en faits divers neerschrijft. Hieronder neem ik jullie mee naar één dagje dat wat anders was dan anders. Maandag 24 sept: om 9u overleg ik met Kris Boers, voorzitter van de vleermuizen werkgroep, hij coördineert de acties om en rond vleermuizen in het Life project. Ik krijg uitleg hoe een bat detector werkt. Om de twee nachten moet die verplaatst worden in de verschillende gebieden van de Groene Vallei. Op dat ogenblik moeten het geheugenkaartje en de batterijen verwisselend worden. Het geheugenkaartje moet uitgelezen worden. Kris toont me de verschillende geluidsgrafieken (oscillogrammen). Aan de hand van de vorm en lengte van zo n grafiek kan je afleiden welke vleermuis dit geluid maakt. Ook de frequentie is belangrijk. Elke soort vleermuis roept op een andere frequentie. De dwergvleermuis is de meest voorkomende. Hij maakt een grafiek die wat op een komma lijkt. Deze moet ik er zoveel mogelijk uithalen omdat dit de minder interessante soort is. Uit wat overblijft hopen we ander soorten vleermuizen te vinden. De watervleermuis zou zeker moeten lukken, de hoefijzerneus zou een geweldige verassing zijn. Verder hopen we toch ook de rosse vleermuis te vinden, de laatvlieger, de grootoorvleermuis, de baardvleermuis en de franjestaart zou ook fijn zijn. Maar wat ik er het meest moet uithalen zijn de fragmenten waar niets op staat. Zo ziet het eruit wanneer een dwergvleermuis een prooi vangt. 8 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

In het spoor van... Na de hele uitleg gaan we samen op stap in het Silsombos om alle maaiselhopen in kaart te brengen. Dit had ik niet verwacht maar gelukkig draag ik bijna altijd wandelschoenen die tegen nat (zouden moeten) kunnen. Na twee uur door hoog nat gras gelopen te hebben, loopt het water van mijn broekspijpen langs boven mijn schoenen in. Tot zover waterdichte schoenen. Door langs te wandelen en ter plekke op waarnemingen.be aan te duiden worden de gps coördinaten automatisch op kaart weergegeven. Aangezien maaiselhoop niet in de lijst van waarnemingen staat, geeft Kris telkens een zomereik in. Later wist hij deze gegevens weer. We vinden 24 hopen, wat samen een hele hoop biomassa is die de grond eutrofieerd (vermest) zolang ze daar blijven liggen. Bedoeling is om deze hopen weg te halen en een duurzame oplossing te vinden bij het verwerken van maaisel dat door maaibeheer ontstaat. Stukje bij beetje gaan we in elk gebied van de Groene Vallei deze maaiselhopen in kaart brengen. (slechte slaper als ik ben, heb ik s nachts nog een paar hopen ingegeven waar we niet langs wandelden. Op Google Earth kan ik ze zo aanduiden en verschijnen dan ook de gps coördinaten). Aansluitend heb ik een afspraak met Seger en Nick, twee leden van de Belgische vereniging van karpervissers (het VBK) aan de Fauna-Flora vijver in Torfbroek. Onder een stralend zonnetje kunnen we deels in het water kijken. Seger waagt een poging met lieslaarzen. De rand van zijn laarzen komt maar een tiental cm boven de waterrand uit! Tom heeft ondertussen al snoek en baars zien zwemmen. Als niet geoefend visser heb ik dat natuurlijk gemist. De oever is heel dicht begroeid, langs de noord kant kunnen we een vijftigtal meter verder stappen en zien we de lengte van de vijver. We ondernemen een poging om langs de zuidkant door het riet tot aan de rand te raken. Het riet staat zeker twee meter hoog waardoor we er niet overheen kunnen kijken. Het lukt ons om de waterrand te vinden. Nick heeft een waadpak aan. Wanneer hij in het water stapt, komt het water bijna meteen tot over zijn middel. Hij zakt ook fel weg in de bodem wat verder stappen bijna onmogelijk maakt. Na deze ontdekking wordt besloten om met een bootje te komen vissen, aangezien de vijver leeglaten geen optie is. Ondertussen is het stralende zonnetje verdwenen en krijgen we gietende regen, tweede nat pak vandaag voor mij. Na deze inspectie zien beide vissers het wel zitten om de vijver af te vissen. Ze gaan daarbij beroep doen op een aantal collega vissers. Seger zal zorgen voor een datum waarop zoveel mogelijk mensen kunnen komen. Wordt vervolgd... De vijver van het Torfbroek in Kampenhout. Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 9

Vrijwilliger in de kijker. Vrijwilliger in de kijker Kim Thomas, penningmeester van Natuurpunt Kortenberg. Interview en foto: Paul van Leest We zijn als vrijwilliger van Natuurpunt allemaal flink met de natuur begaan. We zetten ons in om mensen te gidsen, de gebieden te onderhouden, paden toegankelijk te houden, onderzoek te doen en nog veel meer. Een taak die vaak onderbelicht wordt is die van penningmeester. Toch heeft iedere afdeling er een nodig. Er moet iemand zijn die alle betalingen bijhoudt en subsidies aanvraagt. Toen in 2017 Dirk ermee stopte, duurde het even voordat we een nieuwe penningmeester vonden. En dat is Kim Thomas geworden. Kim is nu een jaar bezig, wat een goede aanleiding is om haar eens te interviewen, niet zozeer over het penningmeester zijn, maar vooral over haar binding met de natuur en - wat blijkt - dieren. Hier vertelt ze met veel enthousiasme over. Kan je iets vertellen over jouw binding met de natuur? aanraking te komen die dat niet hetzelfde hebben. Ik verwonder me daar dan over, van allez, zo gewoon gaan wandelen, het zijn in een bos, dat je je voelt in dat bos, die energie die daar hangt, gewoon eventjes weg van alles, het één zijn met de natuur, we zijn overal deel van. Ook wel dieren natuurlijk, die horen er ook bij. Ik heb al heel mijn leven een onwaarschijnlijk respect en een groot wauwgevoel met de natuur. Ook met het grote geheel, van hoe alles zo perfect in harmonie en in evenwicht is, het is gewoon magie, snap je? Zo heb ik dat altijd bekeken. Ik vind het dan ook heel moeilijk om met mensen in Dat één zijn met de natuur, dat voel je ook als je bijvoorbeeld naar het Silsombos gaat? Laat mij maar wandelen, dagen aan een stuk, je zal me niet horen. Geef me eten en drinken, en ik ben content. 10 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

VRijwilliger in de kijker. Er zijn niet zo veel mensen zo? In onze omgeving wel. Daarom vond ik het heel tof om de sprong naar Natuurpunt te maken. Wandel je nu ook nog veel? Ik probeer nu minstens drie keer per week te wandelen, nu in het Silsombos, we wonen er nu drie maanden en ik blijf hier heerlijk verdwalen en nieuwe dingen tegenkomen. Terwijl je toch ook een aardig bos had bij je vorige huis? [vlakbij de abdij van Kortenberg, PvL] Eigenlijk is dit bos nog veel specialer, die afwisseling die je hier hebt, met die weiden, een heel andere energie. Even hoofd leegmaken, heerlijk. Ik doe geen yoga of zo. Laat mij in de tuin werken, mest scheppen, in het Silsombos wandelen en ik ben de gelukkigste vrouw op aarde; gemakkelijk hé? En dieren, speelt dat ook allang? Al van kinds af, absoluut. Ik voel me veel meer verbonden met mensen die een band met dieren hebben, je hebt dan ook meer onderwerpen om over te praten. Of op vakantie in de bergen. We gaan graag naar de bergen of in die kleine Franse dorpjes, die mega-ketens zijn niet aan mij besteed. Je hebt een hond en een pony? En in mijn oude huis ook nog drie katten, maar die zijn niet meegegaan met de verhuizing. De oudste kat is al 18 jaar en die is zo verknocht aan het huis. Mijn ouders wonen nog in het oude huis, ze zitten daar keigoed. Maar ik heb het er vaak over dat ik ze nog mis in huis. En ik heb ook nog kipjes. Wat trekt je aan in pony s? Ik heb nu een kruising tussen een Shetland en een mini-paard, Fien, iets groter dan een Shetland maar met het karakter van een Shetland, lekker koppig. Fien gaat soms meewandelen, samen met de hond. Die is dan superblij, die gaat gewoon mee. Wat trekt je aan in Natuurpunt? Ik doe al vele jaren de fakkeltocht, de Nacht van de Duisternis en zo. Op een bepaald moment kwam die vacature vrij en ik dacht dit is iets wat ik kan, en zo kan ik een steentje bijdragen. Ik weet, ik kan niet alle werkdagen meedoen, maar het is zo mooi aan die vereniging dat iedereen doet wat hij kan en dat wordt geapprecieerd. Op de eerste vergadering hoorde ik waar iedereen mee bezig was; dat lees je niet in de boekjes, je ziet niet als je een activiteit doet wat er zich daarachter nog afspeelt. Het is zo n synergie, het is zo waardevol, respect! Als je verder zou gaan met Natuurpunt, zijn er meer dingen die je leuk vindt? Ik vind alle dingen die er georganiseerd worden leuk. Er is altijd het idee van een bijdrage tot de natuur, ook al moet je tafels dragen of soep brengen aan de Zevenster. bij de opening van de Rotte Gaten, daar was zo veel volk! Je ziet bij veel mensen die mooie verwondering, van wauw. Ook al is er maar één mens die weer een klein beetje zijn ogen opendoet en beseft van hoe waardevol die planeet hier is en alles wat er rond hangt. Die ene heb je dan toch? Dat is een mooi slotwoord. Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 11

Winteravond: Nadenken over natuur. Nadenken over natuur, een impressie. Tekst: Paul van Leest Nadenken over natuur. Dat is wat Ludo Luykx, ofwel De Generalist, al een poosje doet in dit blad. Eind december deed hij dat ook in het bezoekerscentrum. Ludo had een pracht van een presentatie voorbereid, met inderdaad, stof tot nadenken. Waarom ziet Ludo zich als een generalist? Toen hij zijn examenwandeling als natuurgids aflegde, kreeg hij de kritiek dat hij teveel vertelde over dingen die niet onmiddellijk waarneembaar waren. Hij stelde teveel vragen, terwijl hij als gids verondersteld werd om antwoorden te geven. Een natuurgids zou tijdens een wandeling dingen moeten tonen en benoemen. Ludo ziet dit vooral als een specialistische kijk op het natuurgids zijn: veel weten over weinig. Een generalist probeert echter op basis van wat hem wordt aangewaaid verbanden te leggen, verhalen te vertellen over de positie van de mens in de natuur. Ludo vertelt het liefst over de samenhang van de dingen, hoe alle verschillende levensvormen en nietlevende elementen met elkaar verbonden zijn. Deze samenhang is meer dan de wetenschap van de feiten, het gaat ook om de ervaring, de beleving, de onmeetbaarheid van de schoonheid, aan wat gevoeld wordt, de hunkering om in de natuur troost te vinden voor onze sterfelijkheid. Vertellen is voor Ludo vormgeven en een manier van zingeven. Ludo zet zich in zijn lezing een beetje af tegen de wetenschap, die vooral tot doel heeft om mysteries te ontrafelen en niet zo zeer om de wereld te laten ervaren. Hij daagt mij als wetenschapper uit, vooral omdat tijdens mijn studie Psychologie in de jaren 70 net schoon schip gemaakt werd met fenomenologen, die veel beschreven en veel dachten te begrijpen, maar de verklaring van feiten niet veel vooruit brachten. Ze hebben gezorgd voor 30 jaar stilstand in de - althans Nederlandse - psychologie. Toch zitten we dicht bij elkaar. Determinatie en onderzoek zijn belangrijk, en Ludo kan meer op naam brengen dan ik. Verder zeg ik steeds dat in de natuur de ervaring belangrijker is dan de determinatie, wellicht ook een beetje uit luiheid. En ondanks alle vooruitgang in onderzoek is er nog genoeg ruimte om je te verwonderen, om te gaan ontdekken. 12 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Winteravond: Nadenken over natuur. Ludo wil als natuurgids de samenhang, de context laten zien. Hoe diept hij dat verder uit? Hij ziet de context als taal, tijd en ruimte. Taal zorgt voor verhalen en anekdotes, die weer voor de samenhang zorgen. Vaak plaatst de mens zich hierbij boven de natuur, bijvoorbeeld door ons vermogen om te communiceren. Mensen zijn echter niet de enige wezens die met elkaar communiceren, zelfs bomen doen dit, zoals Peter Wohleben wil laten zien. De tijd is volgens de wetenschap een meetbare constante, maar Ludo betwijfelt dit. Tijd is voor hem relatief en altijd weer anders. Hij toont een aantal stappen in de tijd. Een belangrijk moment is toen de mens veranderde van jager-verzamelaar naar een boer, die zich op een bepaalde plaats vestigde. Toen ging de mens zich buiten de natuur plaatsen. Er ontstonden tegenstellingen als binnen versus buiten, hebben versus zijn en bezitten versus ervaren. Een andere mijlpaal in de tijd is 7 december 1972, toen de bemanning van een Apollo-missie naar de maan de eerste duidelijke foto maakte van een volledig verlichte aarde. Dit liet zien hoe kwetsbaar de aarde is en hoe eenzaam de aarde is in de ruimte. Ludo licht het begrip ruimte toe met hoe mensen landschap beleven. Voor sommigen is dit de beslotenheid van hun huis, anderen zien een landschap het liefst vanuit de veilige omkadering van een rijdend voertuig, en anderen houden meer van een robuuste natuur, zonder ingrepen van de mens. Een landschap met onvoorspelbaarheid, met iets ongrijpbaars, met magie, waarover wij ons verwonderen. Wat moeten we hiermee als gidsen? Hoe bepaal je het perspectief op de natuur? Zeg je dat de mens volledig volgens de natuur moet leven? Of geloof je dat de mens spitsvondig genoeg is om de problemen die we ervaren rond natuur en klimaat op te lossen? De oplossing ligt als zo vaak ergens in het midden. Laat de verwondering binnen en stel jullie zintuigen ontvankelijk op In het tweede deel introduceert Ludo verschillende denkers en geschriften, die hem hebben geïnspireerd. Dat begint al met de Gilgamesj, 4500 jaar geleden neergeschreven op kleitabletten en met veel gelijkenissen met het Oude Testament. Ze gaan volgens Ludo allebei over de grilligheid van de natuur, die overwonnen en beheerst moet worden. Sindsdien is er Apollo 17, de Aarde ondersteboven. Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 13

Winteravond: Nadenken over natuur. veel gefilosofeerd en vooral ervaren over de natuur, door de Griekse filosofen, de Romein Ovidius, door Hadewijch in de 13e eeuw, door Pieter Breugel, Linnaeus, Jean-Jacques Rousseau, Jan Ingenhousz, Alexander von Humboldt, Charles Darwin, Henry David Thoreau, John Muir en Ludwig Wittgenstein. Als huidige denkers noemt Ludo: Timothy Morton, die zich sinds het begin van deze eeuw bezig houdt met de verhouding van de mens tot de ecologie en de mens niet centraal wil zetten W.G. Sebald, een natuurwandelaar die op onnavolgbare wijze de tijd, ruimte en taal tot weergaloze essays boetseert De Zweedse dichter Tomas Tranströmer Richard Powers die in zijn roman Tot in de hemel negen mensen de wereld van bomen laat zien. Zelf zou ik daar nog Matthijs Schouten aan toe willen voegen, Boeddhist en buitengewoon hoogleraar Ecologie en Filosofie van het natuurherstel aan de Wageningen Universiteit. Zoek hem eens op bij Youtube. Ludo s slotboodschap: laat de verwondering binnen en stel jullie zintuigen ontvankelijk op. Want je weet nooit wanneer het de laatste keer is. Daar ben ik het grondig mee eens. Zondag 7 april gidst Ludo, De Generalist, een voorjaarswandeling in het Huntsmanbos en Hogenbos. Afspraak: om 14 uur op de parking aan het einde van de Everslaan, Everberg. Info: Ludo Luykx, ludo.luykx@telenet.be, 0478 27 01 35 Activiteiten Januari ZONDAG 20 JANUARI KNUTSEL PRUTSEL WINTERSE VOGELS JNM Voor alle JNM-ers. Naar aanleiding van het Grote Vogelweekend van Natuurpunt (26 & 27 januari) knutselen we zelf onze voederplankjes en voederhuisjes in mekaar, en maken we vetbollen en allerlei lekkers om de tuinvogels te verwennen. Heb je thuis nog een kopje (of meerdere) waar een oortje aan is? Breng dat dan zeker mee!!! Afspraak: om 9.30u bij het Bezoekerscentrum Groene Vallei aan de Lelieboomgaarden in Erps-Kwerps. Einde om 12.30u. Info: anneleen@cauwenberghs.be 14 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Activiteiten Kortenberg en Zaventem januari - maart 2019 ZATERDAG 26 JANUARI MILIEUSPEL VOOR INI S (VANAF HET 1STE MIDDELBAAR) JNM Afspraak: om 14u In het Speelbos t Vossenhol (in het Eikenbos), einde om 17u. Best te bereiken te voet of met de fiets. Aan de speelweide vindt u een fietsstalling. Aan de rand van het speelbos is er een kleine parkeerplaats voorzien met 1 plaats voor personen met een handicap. Deze parking is bereikbaar via de Meerbeeksesteenweg, Hulstbergstraat (Kortenberg-Meerbeek) en de Heerbaan (Kortenberg-Meerbeek). Een beetje verder vindt u nog een kleine parking voor iedereen. Info: anneleen@cauwenberghs.be ZATERDAG 26 JANUARI HUISKAMERCONCERT NADINE EN JOS BC GROENE VALLEI Meezingers en ambiancemuziek. Inschrijven: via bc.groenevallei@natuurpunt.be met vermelding van aantal personen, omwille van de beperkte plaatsen. Inkom: 10 per persoon. Afspraak: vanaf 20u, in het Bezoekerscentrum Groene Vallei, Lelieboomgaardenstraat 60, Erps-Kwerps. ZONDAG 27 JANUARI LEDENVERGADERING AFDELING ZAVENTEM Afspraak: in zaal Hoeve Nothengem, Sint Lambertusstraat 1, 1930 Nossegem (Zaventem) Programma 14.30u: Start van een winterwandeling 16.00u: Betonstop? Presentatie op basis van het betonrapport van Natuurpunt met specifieke aandacht voor de situatie in Zaventem, door Hilde Slembrouck. Voorstelling van het jaarverslag gevolgd door kaasbuffet met wijn en taart. Leden betalen 6 euro als tussenkomst in de onkosten; niet-leden betalen 10 euro. Vooraf inschrijven bij de secretaris: bernadette.kinart@telenet.be met vermelding van het aantal leden en niet-leden is noodzakelijk. Personen die niet aan de wandeling kunnen deelnemen zijn welkom vanaf 16.00u. Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 15

Activiteiten Kortenberg en Zaventem januari - maart 2019 DONDERDAG 31 JANUARI WINTERAVOND IN HET BEZOEKERSCENTRUM THEMA: LADAKH HET LAND VAN DE HOGE PASSEN Omsloten door de majestueuze pieken van de Indische Himalaya spreekt het adembenemende Ladakh enorm tot de verbeelding. Het Land van de Hoge Passen ligt mijlenver van het broeierige binnenland van India, weggedrukt tegen de grens met Pakistan en China (Tibet), en is over land enkel te bereiken via enkele van de meest huiveringwekkende wegen ter wereld. We trekken van de stoffige steegjes in de oude stad Leh, over de uitgestrekte koudewoestijnen van de Changtang, tot diep in de verborgen valleien van de grillige 6000- ers in Hemis National Park. Hier delen de Boeddhistische Ladakhi al eeuwenlang hun harde bestaan met de elegante zwarthalskraanvogel, de behendige bharal en het illustere sneeuwluipaard Afspraak: om 20u, in het Bezoekerscentrum Groene Vallei, Lelieboomgaardenstraat 60, Erps-Kwerps. Activiteiten Februari ZATERDAG 2 FEBRUARI WINTERSLAAP EN WINTERRUST IN HET SILSOMBOS JNM Bedoeld voor Piepers (tot het 6de leerjaar). Afspraak: om 14u bij het Bezoekerscentrum Groene Vallei aan de Lelieboomgaarden in Erps-Kwerps. Einde om 17u. Info: anneleen@cauwenberghs.be ZONDAG 10 FEBRUARI WERKDAG MOLENBEEEKVALLEI We bouwen verder aan de takkenwal naar de (toekomstige) vogelkijkhut. Afspraak: om 9.30u in de Kerselarenstraat in Erps-Kwerps Info: Pieter Moysons, pieter.moysons@gmail.com 16 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Activiteiten Kortenberg en Zaventem januari - maart 2019 ZATERDAG 16 FEBRUARI BINGO TOER JNM Voor alle JNM-ers (Piep, Pini, Ini en gewone leden). Afspraak: om 9.30u bij het Bezoekerscentrum Groene Vallei aan de Lelieboomgaarden in Erps-Kwerps. Einde om 12.30u. Info: anneleen@cauwenberghs.be ZATERDAG 16 FEBRUARI LEDENVERGADERING AFDELING KORTENBERG Afspraak: Bovenzaal van het bezoekerscentrum aan Lelieboomgaarden 60, in Erps-Kwerps. Je komt er meer te weten over onze werking, of om mee te praten in een gezellige sfeer en ons voor te bereiden op dit bijzondere jaar. Programma 16u: Frisse neuzen wandeling in de omgeving van het bezoekerscentrum, ofwel in het Silsombos, ofwel in de velden tegenover het bezoekerscentrum (afhankelijk van de begaanbaarheid) van de paden. We verwachten rond 17.30 uur terug te zijn, waar we van schoenen kunnen wisselen en genieten van een tas heerlijke witloofsoep. 18u: Start van de bijeenkomst. We beginnen met een overzicht van wat we het afgelopen jaar gedaan hebben en wat we van plan zijn voor dit jaar. Kort en krachtig! Daarna vragen we even aandacht voor het bestuur zelf. Geef een seintje als je ook lid van het bestuur wil worden of op een andere manier wil bijdragen aan een goede organisatie van de afdeling en haar werk. We eindigen met het uitreiken van de Gouden Kaardebol, onze blijk van waardering voor een actief lid die dat dik en dwars heeft verdiend. Na de bijeenkomst bieden we nog de gelegenheid voor een nabespreking bij een gezellig drankje. 19u: mogelijkheid om mee aan te schuiven aan onze tafel bij onze gezellige en lekkere Breugeliaanse maaltijd. Hiervoor dien je wel in te schrijven vóór 6 februari bij Ewoud L Amiral ewoud.lamiral@natuurpunt.be of 0476/26.16.34 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 17

Activiteiten Kortenberg en Zaventem januari - maart 2019 ZATERDAG 23 FEBRUARI DUBBELCONCERT: ALUNA & KING NOTHING BC GROENE VALLEI Aluna is tweestemmige easy pop gebracht door twee muzikale engeltjes. King Nothing brengt positief kritische en akoestische rock in de stijl van Bob Dylan en Neil Young. Inschrijven: via bc.groenevallei@natuurpunt.be met vermelding van aantal personen, omwille van de beperkte plaatsen. Inkom: 10 per persoon. Afspraak: vanaf 20u, in het Bezoekerscentrum Groene Vallei, Lelieboomgaardenstraat 60, Erps-Kwerps. Activiteiten Maart ZONDAG 10 MAART WERKDAG, SAMEN MET JNM BRONNEN VAN DE WEESBEEK Snoeiwerk en afval opruimen. Afspraak: om 9.30u bij het gebied in de Kammestraat, Erps-Kwerps Einde rond 12.30u. Info: Pieter Moysons, pieter.moysons@gmail.com 18 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019

Activiteiten Kortenberg en Zaventem januari - maart 2019 ZATERDAG 16 MAART VEGETARISCHE EETDAG BIJ DE BUREN NATUURPUNT HERENT De eetdag vindt plaats in de Warotzaal te 3020 Winksele (12 tot 14 u en 17u tot 21u). Laat uw smaakpapillen ook dit jaar weer aangenaam verrassen. Menu aan 20 euro, bestaande uit een drankje van de kaart, soep, een vegetarisch hoofdgerecht, een keuze uit ons uitgebreiddessertenbuffet. Inschrijven is noodzakelijk: via tel: 0475/55.35.41 (Filip Vandekeybus). Prijs: 20 per persoon. Afspraak: van 12u tot 14u, en van 17 tot 21u in de Warotzaal in de Warotstraat, 3020 Winksele ZATERDAG 16 MAART ZWERFVUILACTIE EVERBERG Dit is een aanvulling op de actie van de gemeente: zwerfvuil ruimen van straten die nog niet gedaan zijn door de overige inwoners van de gemeente. Vorig jaar waren het vooral paden in natuurgebieden! Achteraf pakken we een welverdiende pint (of zo). Veel handen maken vlug (en gezellig) werk! Afspraak: om 14u op de parking bij het oude gemeentehuis van Everberg. Info: Paul van Leest, paul.vanleest@proximus.be, 02/757.09.79 of 0486/89.55.13 ZONDAG 31 MAART WERKDAG ROTTE GATEN Onderhoud van ondermeer het avonturenpad. Afspraak: om 9.30u opde hoek van de Broekstraat en de Schoonaardestraat, Meerbeek. Einde rond 12.30u. Info: Paul van Leest, paul.vanleest@proximus.be, 02/757.09.79 of 0486/89.55.13 Natuurpunt Kortenberg - Januari 2019 19