Visstandopname in duikpak. Wouter Lengkeek Bureau Waardenburg

Vergelijkbare documenten
Environmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden

Eindrapport VISONDERZOEK TER PLAATSE VAN EN DIRECT ROND HET HATTEMS DEEL VAN BEDRIJVENTERREIN H2O

CSI in de Polder Environmental DNA voor het opsporen van dieren

Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier

Plaag/risico analyses en habitatgebruik van exoten in de grote rivier

Vissen met een potje water edna metabarcoding

Onzichtbaar maar wel aanwezig! Soorten in kaart brengen met Environmental DNA

Kunstmatige structuren als habitat voor vis in stilstaande wateren. Martin Kroes Vissennetwerk 27 september 2012

Onderzoek naar kamsalamander, grote modderkruiper, kleine modderkruiper en bittervoorn in de Oeverlanden langs de Linge

Eilanden en biotische veranderingen in zee. Dr. ir. M.J. Baptist

RAVON midzomer vissenweekend

Ecologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

Zoetwatervissen,

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

Aquatische ecologie. Module 1: Ecologische principes van watersystemen. Lesdag 1. drs. M. Maessen (Grontmij)

Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015

Ecologische doelstelling

edna vismonitoring van grote modderkruiper naar soortsamenstelling (KRW)

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

Ecologische kwaliteit oppervlaktewater, 2009

Visonderzoek uiterwaardwateren Rijntakken


De quaggamossel, visstand en sportvisserij. Willie van Emmerik Sportvisserij Nederland

Waarneming effect bodemberoering op de Klaverbank

Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen

edna als alternatief voor de Passieve Vismonitoring

Onderwater waarnemingen als methode voor. en ecologisch onderzoek

Recente inzichten kwabaal herintroductieproject in Vlaanderen. Lore Vandamme, Inne Vught, Johan Auwerx, Ine Pauwels & Johan Coeck

Notitie resultaten Aanvullend onderzoek kleine modderkruiper Plangebied: Wetenschappersbuurt, Schiedam

Methodiek en richtlijnen voor verspreidingsonderzoek naar beekvissen

Vertroebeling en (verarming van) de visstand in het Julianakanaal. Jasper Arntz 6 juni 2013

Wat beweegt de Bruinvis? Mardik Leopold

Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,

RAVON Vissenweekend 2010 Utrecht

Kwabaal Gelderland Kansen voor herstel

drijvende waterweegbree in Limburg An Leyssen, Luc Denys, Jo Packet, Karen Cox, Anne Ronse

Zoetwatervissen,

Europese meerval (Silurus glanis) in de Westeinderplassen

NVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen

Nevengeulen als kraamkamer voor vis Onderzoeksresultaten

NETWERK ECOLOGISCHE MONITORING Handleiding NEM-Meetnet Beek- en Poldervissen

Lesdag 1: woensdag 15 maart 2017

3.8 Praktische aanpak monitoring natte dooradering en water Rémon ter Harmsel Stichting RAVON

Het effect van schonen en baggeren op vis

Omvang van de Nederlandse sportvisserij,

veronderstelde voordelen van Natuurvriendelijke oevers.

Wageningen IMARES Harder en zeebaars

historische en recente gevolgen van het afsluiten van de Zuiderzee voor trekvissen

Omvang van de Nederlandse sportvisserij,

Winde. Willie van Emmerik Jochem Koopmans

KNNV afdeling Delfland

Soorten monitoren met Environmental DNA in de praktijk Jelger Herder

Errata Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water (STOWA )

Natuurvriendelijke oevers aanleggen (natuurlijke oevers)

Amerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied. Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen

AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON

Assetmanagement van nevengeulen

Wilde Eend in duikvlucht?

RAVON Vissenweekend 2007 Biesbosch

Onderzoek naar de effectiviteit van bodemhappers

Heeft iemand de sleutels gezien? Een zoektocht naar processen, pressoren en vissen. Jaap Quak

PILOT studie edna grote rivieren

Oudste landschap van Nederland Natuurparel De Vilt

Witteveen+Bos B.V. t.a.v. R. ter Harmsel MSc Ecologie Postbus AE Deventer

titel Opbouw Vis, exoten en KRW Visexoten en achtergrond MWTL 2008 Visexoten in Nederland Oorzaken

Soortenbescherming. Buitenevenementen

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie.

Bibliotheek Inhoud per categorie

Vis en Kaderrichtlijn Water in Zeeland

Jan de Brouwer, Piet Verdonschot en Anna Besse

Chemisch wateronderzoek 1. klimaatstad. water leeft 2. Abio. klimaatstad

TECHNIEKEN VOOR BAGGERVOLUMEBEPALINGEN STAND VAN ZAKEN THEMADAG BAGGERNET 15 JANUARI 2015

Ecologische monitoring

Kennisvraag: Wat zijn de fysisch chemische effecten van de wateroverlast voor de maand juni in vergelijking met andere jaren?

Inventarisatie van relevante vissoorten bij de aanleg van windpark Noordoostpolder. W. Lengkeek

Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014

Omvang van de Nederlandse sportvisserij, in 2010

Natuurvriendelijke oevers: mogelijkheden per standplaats. Emiel Brouwer en Pim de Kwaadsteniet

Kwaliteit oppervlaktewater, 2009

Ringslangen in Oostvaardersveld 2016

Over quagga s. exoot met potenties? Bram bij de Vaate. Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau Lelystad

Onderzoek naar kamsalamander, grote modderkruiper, kleine modderkruiper en bittervoorn in de Oeverlanden langs de Linge

SIKB KALIBRATIEBIJEENKOMST 7 FEBRUARI 2017

Karper in Nederland; geliefd en verguisd

Internationaal belang Nederland voor watervogels

Vleermuiswinterobjecten: ingang, microklimaat en vleermuizen. Anne-Jifke Haarsma

Proefproject Vrij Eroderende Oevers langs de Maas locaties Bergen, Aijen en De Waerd

Visbestanden in de Noordzee,

Migratie van salmoniden naar het binnenwater met nadruk op de intrek via de Haringvlietsluizen en de vervolgmigratie op de Maas

Inventarisatie vissen in de Harderhoek en de Stille Kern, Flevoland

Onderhoudsbeelden wateren en waterkeringen Overzicht beschermde flora en fauna Overzicht probleemflora en -fauna

Resultaten veldwerk t.b.v. de ontwikkeling van kansenkaarten voor beschermde vissoorten in Flevoland

Ecologische monitoring; standaardisatie?

DE DAPPERE REIZIGER WERKBLAD DE STEKELBAARS: 1. DE STEKELBAARS IN BEELD 2. DAPPERE REIZIGER. De stekelbaars is een veelvoorkomend visje in Nederland.

Nederland leeft met vismigratie Naar een gestroomlijnde aanpak van de vismigratieproblemen. Tom Buijse

Ecologische effecten van droogte en afvoerpieken in beken

Van den Herik Kust en Oeverwerken I. Dekker Postbus AD SLIEDRECHT. Datum 6 maart 2015 Betreft Toekenning ontheffing Ruimtelijke ingrepen

INHOUDSOPGAVE. Het voorkomen van vleermuizen, amfibieën en vissen in het gebied van de stedelijke uitbreidingslocatie te Elst. 1 INLEIDING...

Kort verslag kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen

Transcriptie:

Visstandopname in duikpak Wouter Lengkeek Bureau Waardenburg

Duikend / snorkelend vissen inventariseren Algemeen geaccepteerde methode (internationale wetenschap): Monitoring rifvissen Ook in niet tropische wateren wa1

Dia 2 wa1 is toch een standaard methode in frankrijk en usa voor binnenwateren? wouter administrator; 1-12-2009

wa2

Dia 3 wa2 foto met meer duidelijke wangstip wouter administrator; 1-12-2009

Vis inventarisatie en gedrag Fango rivier Corsica (Rivierslijmvis, Salaria fluviatilis) Inventarisatie populatie Individuele herkenning Omgevingsvariabelen (nest gelegenheid) Paaigedrag Sex-determinatie, score voor zwangerheid wa4

Dia 4 wa4 foto met meer duidelijke wangstip wouter administrator; 1-12-2009

Vis inventarisatie en gedrag Fango Corsica (Rivierslijmvis, Salaria fluviatilis) DAG 2, 6 2, 4 2, 2 2, 0 1, 8 1, 6 1, 4 Kennis van populatiedynamica dag tot dag verschillen in reproductie ecologie (sex-roles, mating tactics, competitie) 2 5 2 0 1 5 1 0 Temperature ( o C) 1, 2 5 1, 0 0, 8 0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0 0 D a y Lengkeek & Didderen 2006. Journal of Fish Biology

Vergelijking electro vs visueel Microhabitat gebruik van vis in het meer van Pareloup Schatting abundantie vergelijkbaar Electro: verstoring gebruik microhabitat Duiker: onderschatting en verwarring dichte scholen Brosse et al. 2001. Ecology of freshwater fish

Kwaliteit visuele opname dag vs nacht Bestandopname forel in kleine stroompjes Idaho, US. Kwaliteit bestandopnames s nachts 2 x zo hoog Thurow at al. 2006. N. American J. of Fisheries Management

Op zoek naar bijzondere soorten Inventarisatie van Apron (Zingel asper) in de Ain, Frankrijk Apron is vooral s nachts waar te nemen met behulp van een duiklamp Zie ook: Van Eekelen, 2004. Kwakbollen & Konthamers, Ravon.

Visstandopname in duikpak in Nederland (of België)?

Visonderzoek door snorkelaar in Nederland Bart Pollux: Studie naar microhabitat gebruik in Limburgse beek Visstandopname door snorkelaar 200 m rietkraag Overzicht voor- en nadelen Pollux 2002. Ravon

Visonderzoek door duiker / snorkelaar in Nederland B. Pollux 2002, Ravon: Overzicht voor- en nadelen Visstandopname door snorkelaar 200 m rietkraag in Resse (Nijmegen) Pollux 2002. Ravon

Visonderzoek door duiker in Nederland Onderzoek in de Grevelingen: Dichtheid benthische vis (bv grondels) en andere dieren in relatie tot bodemgesteldheid wa3 Lengkeek et al. 2007. BuWa rapport

Dia 12 wa3 slechte foto's wouter administrator; 1-12-2009

Visonderzoek door duiker in Nederland Onderzoek in de Grevelingen: Dichtheid benthische vis (bv grondels) en andere dieren in relatie tot bodemgesteldheid Oorzaken van verschillen (schade door zuurstofloosheid) Lengkeek et al. 2007. BuWa rapport

Nadelen Vistuig Eenzijdige data Moeite met hard substraat Onnauwkeurig door toeval Schade aan vissen, vegetatie, bodem, andere waterdieren In duikpak Lengte schatting ipv meting Niet voor alle bemonstering geschikt Beroepsduiken = dure opleiding Afhankelijk van doorzicht

Voordelen Vistuig Onafhankelijk van doorzicht Veel toegepast (trendonderzoek) In veel watertypen toepasbaar In duikpak Veelzijdige data Geschikt voor hard substraat Ook juvenielen / eieren Geen schade!

Typen visstandopname Redelijk doorzicht: Hard substraat (schelpdierbanken, stenen) Juveniele vis / paaihabitat (NVO s) Specifieke doelsoorten (rivierdonderpad) Goed doorzicht: Complete opname beken, zandgaten en vennen Vegetatierijke oevers Foto: Ron Offermans

Geschikte watertypen Kustwateren (bv Zeeuwse delta) Zandgaten Heldere meren / vennen Heldere beken Alles met genoeg doorzicht, maar hangt af van doelsoorten.

Bedankt! Bedankt!