Over quagga s. exoot met potenties? Bram bij de Vaate. Waterfauna Hydrobiologisch Adviesbureau Lelystad

Transcriptie

1 Over quagga s exoot met potenties? Bram bij de Vaate Lelystad 1

2 Inhoud Inleiding Verspreiding Populatieontwikkeling Ecologische effecten Potenties?? Noodzakelijke kennisontwikkeling P-behoefte quaggamossel - Jeroen Mandemakers Van Emmerik, W.A.M., Factsheet quaggamossel (Dreissena rostriformis bugensis Andrusov, 1897). Rapport Sportvisserij Nederland, Bilthoven. Stéphanie IJff, S De quaggamossel in Nederland, een vloek of een zegen? Rapport Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, Amersfoort, rapportnr.: STOWA 2014 W04. Matthews, J., G. van der Velde, A. bij de Vaate and R.S.E.W. Leuven, Key factors for spread, impact and management of quagga mussels in the Netherlands. Rapport Radboud Universiteit, afdeling Milieuwetenschappen, Nijmegen, rapportnr.:

3 Inleiding Dreissena polymorpha driehoeksmossel Dreissena Dreissenidae Dreissena rostriformis bugensis quaggamossel Mytilopsis Mytilopsis leucophaeata brakwatermossel 3

4 Kenmerken voor onderscheid driehoeks- en quaggamossel driehoeksmossel quaggamossel Aanwezigheid / ontbreken van een kiel op beide schelphelften Verhouding lengte:hoogte en lengte:breedte hoogte Ronding bovenzijde schelp lengte breedte Ongelijke schelphelften (S-bocht) Overlap beide schelphelften Claxton, W.T., A. Martel, R.M. Dermott.& E.G. Boulding, Discrimination of fieldcollected juveniles of two introduced dreissenids (Dreissena polymorpha and Dreissena bugensis) using mitochondrial DNA and shell morphology. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 54:

5 2006 Hollandsch Diep 2005 Main 2005 Drobeta 2004 Cernadova Bron: Bij de Vaate, A., G. van der Velde, R.S.E.W. Leuven & K. Heiler, Spread of the quagga mussel, Dreissena rostriformis bugensis, in Western Europe. In: Nalepa, T.F. & D. Schloesser (eds), Quagga and zebra mussels: biology, impacts, and control, 2nd Edition: CRC Press, Boca Raton, USA. 5

6 Verspreiding Vectoren: Verbinding stroomgebieden Scheepvaart Stromingen Waterrecreatie Beroeps- en sportvisserij 6

7 stroming Verspreiding scheepvaart Percentage quaggamosselen in de Dreissenagemeenschap 7

8 Quaggamossel: een exoot met potenties? Aspect Driehoeksmossel Quaggamossel Groei in IJsselmeer Voortplanting april t/m sept. april t/m sept. Groeiperiode maart t/m sept. maart t/m sept. Reproductie Groeisnelheid* lager hoger Vleesgewicht* locatie afhankelijk locatie afhankelijk Filtratiesnelheid Biomassa mosselen van13 variabel mm variabel Respiratie IJsselmeer lager Markermeer Verstoringsgevoeligheid lager Aanhechting* compact neiging tot trosvorming 8

9 Quaggamossel: een exoot met potenties? other bivalves diving ducks Quagga mussel algal growth transparency zooplankton algal species composition submerged vegetation fish macroinvertebrates 9

10 Markermeer: in x hogere dichtheid dan in 2006 Quaggamossel: exoot met potenties? Case study 1 Drie case studies Case study 2 IJsselmeer: in x hogere dichtheid dan in

11 Quaggamossel: exoot met potenties? Case study 1 & 2: populatieopbouw quaggamossel 11

12 Quaggamossel: exoot met potenties? Case study 3 Volkerak Volkerak deelgebied A Volkerak deelgebied B Schelde-Rijnkanaal Jaar Gemiddelde dichtheid quaggamosselen (ml/m 2 ) Volkerak Scheldedeelgebied B Rijnkanaal (n=61) (n=22) Volkerak deelgebied A (n=61) Zoommeer Zoommeer (n=24)

13 Volkerak deelgebied A Volkerak deelgebied B Schelde-Rijnkanaal Zoommeer Conditie = ADV / V Bron: Widdows & Johnson,

14 Quaggamossel: exoot met potenties? Groei quaggamosselen 14

15 dichtheid Samenvatting De quaggamossel een exoot met potenties? Potenties waarvoor? Ja: voor helder water Nee: onevenwichtige opbouw van de aquatische biocoenose Hoe lang? tijd 15

16 Effecten op het zoöplankton Facilitatie andere exoten Samenvatting De quaggamossel een exoot met potenties? Werk aan de winkel! Volgen dichtheidsontwikkeling, populatiedynamica en conditie Filtratiesnelheid onder verschillende voedselcondities Met inachtname van: Kennis opgedaan in andere gebieden is niet 1 op 1 vertaalbaar Voor kennisopbouw is standaardisatie van methoden en keuze parameters noodzakelijk 16

17 Dank voor uw aandacht! het woord is nu nog even aan Jeroen Mandemakers 17

18 18

19 Verspreiding 19