Vleermuiswinterobjecten: ingang, microklimaat en vleermuizen. Anne-Jifke Haarsma
|
|
- Willem Christiaens
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vleermuiswinterobjecten: ingang, microklimaat en vleermuizen Anne-Jifke Haarsma
2 Inleiding In de winter slapen vleermuizen Meestal in ondergrondse objecten, zoals een fort, ijskelder, bunker of mergelgroeve
3 Inleiding Wij zoeken en tellen winterslapende vleermuizen Monitoring tussen 15 dec. en 15 feb.
4 Inleiding 13 soorten vleermuizen Grote variatie in aantal en soorten per object verspreiding soort in zomer object voorkeur sociale aspecten
5 Driehoek
6 Onderzoek Tussen 2002 en mergelgroeven Verzamelde data: object verdeeld in >> secties, elk 50 m. lang per sectie notitie hanglocatie vleermuis en temperatuur 9 objecten met 9 observaties per winter Eisen data: minimaal 3 observatie jaren per object
7 Omschrijving object afmeting object (l x b x h) tunnelvorming of versmalling in object afmeting ingang (~ doorvliegopening) (b x h) klein groot
8 Omschrijving temperatuur 5 waarden per sectie: lucht (hoog, laag), straling (hoog, midden, laag) Totaal waarde voor gehele object = stabilisatiewaarde. ingang Afstand (m) tot de ingang
9 Temperatuur (graden) Stabilisatiewaarde Het punt t.o.v. de ingang (%) waarop verschil (δ) plafond en grond <0,5 graad Bv: totaal lengte object = 385 m, stabilisatieafstand = 230 m. Stabilisatiewaarde = 60%. 14 plafond grond Afstand (m) tot de ingang dynamisch (koud) object statisch (warm) object Stabilisatiewaarde 100 % 50 % 1 %
10 Omschrijving vleermuizen Soort Hangpositie Alleen Vrijhangend Half vrijhangend Verstopt Groep
11 Stelling 1: elke soort heeft zijn eigen temperatuur voorkeur 14,6 C
12 dwergvl. Bechstein grootoor baardvl. franjest. meervl. watervl. ingekorv. vale vl. Temperatuur (graden) Resultaten 1 (temp. voorkeur) Vrijwel alle soorten kunnen zowel heel koud als heel warm overwinteren
13 dwergvl. Bechstein grootoor baardvl. franjest. meervl. watervl. ingekorv. vale vl. Temperatuur (graden) Resultaten 1 (temp. voorkeur) Optimum temperatuur (binnen 1 object temp. met meeste dieren) verschilt iets per soort
14 dwergvl. Bechstein grootoor baardvl. franjest. meervl. watervl. ingekorv. vale vl. Resultaten 1 (temp. voorkeur) Temp omgeving bepaalt hangplek of visa versa
15 Resultaten 1 (temp. voorkeur) Kier kouder dan omgeving Kier warmer dan omgeving
16 Dus... Stelling 1: elke soort heeft zijn eigen temperatuur voorkeur Elke soort heeft een optimum temperatuur, maar... veel variatie sterke invloed hangpositie Absolute temperatuur lijkt een slechte maat Stelling 1 is onwaar.
17 Stelling 2: de ingang bepaald voor een groot deel de stabiliteit van het microklimaat?
18 Resultaten 2 (ingang vs. klimaat) Helaas... geen relatie. (cm2) ~ gemiddelde afmeting opening
19 Resultaten 2 (ingang vs. klimaat) (cm2)
20 Resultaten 2 (ingang vs. klimaat) dynamisch statisch (cm2)
21 Versmalling? Type ingang heeft geen effect!
22 Log dichtheid meervleermuizen Resultaten 2 (ingang vs. klimaat) Dynamische (koude) objecten -> meer individuen Meervleermuis Bechstein Dwergvleermuis Baardvleermuis Brandt vleermuis Grootoor Stabilisatiewaarde
23 Resultaten Binnen 1 object ook veel verschillen in dichtheid Vaak koppeling met temperatuurzone
24 Dus... Stelling 2: de ingang bepaalt voor een groot deel de stabiliteit van het microklimaat De afmeting van een ingang bepaalt niet altijd het binnenklimaat Sterke invloed tunnel of versmalling Voor objecten zonder versmalling Stelling 2 = waar. Voor objecten met een versmalling, Stelling 2 = Onwaar. Versmalling vormt een 2 e ingang.
25 Stelling 3: alle soorten slapen even lang
26 Temperatuur (graden) Relatief aantal dieren Resultaten 3 (duur slaap) In en uitvliegen lijkt gekoppeld aan winter Winterdag Maand
27 Resultaten 3 (duur slaap) De duur van de winterslaap verschilt sterk per soort
28 Resultaten 3 (duur slaap) Duur winterslaap wordt mogelijk bepaald door: geslacht van vleermuis reproductieperiode migratieafstand tussen zomer -en winterverblijf voedselaanbod dynamiek winterverblijf
29 Dus... Stelling 3: alle soorten slapen even lang Grote variatie in winterslaapperioden Meerdere factoren die slaapperiode bepalen Stelling 3 is onwaar.
30 Beheer adviezen! Voorkom verstoring Vleermuizen slapen van begin augustus tot begin mei! Dynamiek en variatie zijn goed! Grote opening Tocht (meerdere openingen) Voorkom versmallingen en tunnels En andere objecten? Bijvoorbeeld bunkers. Resultaten zijn vergelijkbaar Bunkers zijn over het algemeen klein, met een dynamisch klimaat Groot effect van dikte dekking
31 Dankwoord Dank aan alle telgroepen en het mogen doen van metingen in hun groeven. Dank aan alle vrijwilligers die hebben geholpen met de vleermuistellingen.
32 Literatuur: Haarsma, A-J. (2011). Vleermuizen in mergelgroeven, verschillende aspecten met betrekking tot de in het kader van Natura2000 aangewezen mergelgroeven als belangrijk leefgebied voor meer-, vale en ingekorven vleermuis. Rapport Batweter, ( Noort C. A., Achterkamp, AJ. Haarsma & P.H.C. Lina (2009). Resultaten tien jaar vleermuisonderzoek tussen Katwijk en Den Haag Uitgave van Zoogdierenwerkgroep Zuid- Holland. ( Vleermuiswerkgroep Limburg (Ghis Palmans). Kaart Koegat. Foto s ingangen: Orbons, J. (2005). Inventarisatie van de ingangen van onderaardse kalksteengroeven in Nederland SOK mededelingen. Overige fotos: R. Janssen, A-J Haarsma, R. Verlinde, Y. Adams, W. Teunissen, N. Gilissen, P. Voorn
Het monitoren van (meer)vleermuizen in de winter
ahaarsma@dds.nl Het monitoren van (meer)vleermuizen in de winter Yves Adams A-J Haarsma Universiteit Leiden (IBL) en VZZ Wintermonitoring Het met een vaste methodiek tellen van winterslapende vleermuizen,
Nadere informatieHet verloop van het aantal vleermuizen in een winterverblijf
Het verloop van het aantal vleermuizen in een winterverblijf Anne-Jifke Haarsma (ahaarsma@dds.nl) Wanneer arriveren vleermuizen eigenlijk in hun winterverblijf? Is dit moment gekoppeld aan bijvoorbeeld
Nadere informatiePrioriteiten voor vleermuisonderzoek. Anne-Jifke Haarsma
Prioriteiten voor vleermuisonderzoek Anne-Jifke Haarsma Gebied of soortgericht onderzoek? Vanwege subsidie regelingen vaak soortgericht onderzoek Vleermuissoorten in Nld (16x) Dwaalgasten, verdwenen of
Nadere informatieEen netwerk voor vleermuizen
Een netwerk voor vleermuizen Herman Limpens Foto: Erik Korsten mmv Eric Jansen & Marcel Schillemans Een netwerk van leefgebieden met verschillende functies verblijfplaatsen + vliegroutes + jachtgebieden
Nadere informatieCursus Vleermuisvangen Onderzoek naar zwermgedrag voor Mergelgroeven Schin op Geul Do 12 t/m Zo 15 september 2019
Cursus Vleermuisvangen Onderzoek naar zwermgedrag voor Mergelgroeven Schin op Geul Do 12 t/m Zo 15 september 2019 Van donderdagmiddag 12 september tot zondagmiddag 15 september organiseren Stichting Vleermuizen
Nadere informatieVleermuizen DEN HAAG EN OMGEVING KAARTBIJLAGE. Kees Mostert, Zoogdierenwerkgroep Zuid-Holland
Vleermuizen in DEN HAAG EN OMGEVING 2009-2011 KAARTBIJLAGE Kees Mostert, Zoogdierenwerkgroep Zuid-Holland SAMENVATTEND RAPPORT VLEERMUIZEN ONDERZOEK DEN HAAG 2009 t/m 2011 K. Mostert Stichting Zoogdierenwerkgroep
Nadere informatieVERENIGING VOOR ZOOGDIERKUNDE EN ZOOGDIERBESCHERMING Oude Kraan 8, 6811 LJ Arnhem, tel. 026-3705318, fax 026-3704038, email: zoogdier@vzz.
VERENIGING VOOR ZOOGDIERKUNDE EN ZOOGDIERBESCHERMING Oude Kraan 8, 6811 LJ Arnhem, tel. 026-3705318, fax 026-3704038, email: zoogdier@vzz.nl >> Concept januari 2005
Nadere informatieDe vleermuis. Colin ziet ze vliegen, jij ook? 2016 Colin Beekman Gebaseerd op presentatie 2013 van Harrie Pelgrim
Colin ziet ze vliegen, jij ook? 2016 Colin Beekman Gebaseerd op presentatie 2013 van Harrie Pelgrim ! Programma Algemene info Soorten Onderzoek aan vleermuizen Video-opname(s) 2 Algemeen zoogdier zeer
Nadere informatieWat vliegroutes van meervleermuizen ons kunnen vertellen
Wat vliegroutes van meervleermuizen ons kunnen vertellen A-J Haarsma Alterra/ Radboud Univ. Nijmegen ahaarsma @dds.nl Wetgeving: Europese habitat richtlijn (vormt basis voor nationale wetgeving) Verblijven
Nadere informatieMistnetvangst van vleermuizen
Mistnetvangst van vleermuizen Verslag van de eerste workshop mistnetvangst van vleermuizen, gehouden op 28, 29 en 30 september 2001 in Bruisterbosch, Zuid-Limburg Kamiel Spoelstra Rapport van de Veldwerkgroep
Nadere informatieA bat friendly colour spectrum? Effecten van klimaatverandering op vleermuizen
A bat friendly colour spectrum? Effecten van klimaatverandering op vleermuizen Herman Limpens en Jasja Dekker Effecten van klimaatverandering op vleermuizen?? Vooral: analyserende speculerende verhalen
Nadere informatieVleermuizen in winterslaap determineren
Vleermuizen in winterslaap determineren Daan Dekeukeleire Herwerking: Lieselot De Vos VleermuizenWerkgroep Oost-Vlaanderen - JNM ZWG Opbouw Winterslaap en verstoring Leren tellen Leren determineren Verschillen
Nadere informatieDETERMINEREN VAN VLEERMUIZEN IN WINTERSLAAP
DETERMINEREN VAN VLEERMUIZEN IN WINTERSLAAP Eerste set René Janssen Erik Korsten VLEN-Dag 20-10-2010 1 2 3 4 5 6 Paul van Hoof 7 8 9 10 OPBOUW VAN DE WORKSHOP 1. 10 foto s om mee te beginnen 2. Waarom
Nadere informatieKNNV Zoogdierenwerkgroep Voorne
KNNV Zoogdierenwerkgroep Voorne vleermuis foto Jan Alewijn verslag 48 Wintertelling Vleermuizen Voorne januari 2011 2 e versie Jan Alewijn Dijkhuizen inleiding Sinds de winter van 1982 worden op Voorne
Nadere informatieTrend van vleermuizen,
Indicator 14 oktober 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Lange tijd zijn vleermuizen
Nadere informatieAantalsontwikkeling van vleermuizen
Indicator 24 september 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Lange tijd zijn vleermuizen
Nadere informatieWord ook actief voor onze zoogdieren!
ZOOGDIERVERENIGING ZOEKT VRIJWILLIGERS Word ook actief voor onze zoogdieren! Gezocht: haas, konijn, ree, vos, egel en eekhoorn, bijzondere muizen zoals de hazelmuizen, bevers, bunzingen en boommarters
Nadere informatieDecember Anne-Jifke Haarsma. Rapport van Batweter onderzoek en advies. In opdracht van Provincie Limburg. Batweter
VLEERMUIZEN IN MERGELGROEVEN, VERSCHILLENDE ASPECTEN MET BETREKKING TOT DE IN HET KADER VAN NATURA 2000 AANGEWEZEN MERGELGROEVEN ALS BELANGRIJK LEEFGEBIED VOOR MEER-, VALE EN INGEKORVEN VLEERMUIS December
Nadere informatieUniversiteit Leiden, Instituut biologie Leiden
Zoogdiervereniging VZZ Biotoop kwaliteit bepalen voor meervleermuizen, Friesland als testcase. Zomer Bruijn Anne-Jifke Haarsma Universiteit Leiden (IBL) en VZZ ahaarsma@dds.nl Universiteit Leiden, Instituut
Nadere informatieWinterslaapplaatsen van vleermuizen
Winterslaapplaatsen van vleermuizen Leidraad bij de bouw, de inrichting en het beheer van vleermuiswinterverblijven Vleermuiswerkgroep Noord-Brabant Tekst: Peter Twisk, Fons Aelberts Voorplaat: Voltooide
Nadere informatieVademecum voor het tellen van uitvliegers
Vademecum voor het tellen van uitvliegers Vleermuizenwerkgroep Oost-Vlaanderen 2014 1 Telperiode Het tellen wordt best uitgevoerd eind mei/juni, vóór het spenen van de jongen. Daardoor kan het aantal volwassen
Nadere informatieCursus Vleermuizen. Zoogdieren : Evolutie. Bewerking: Joeri Cortens
Cursus Vleermuizen Bewerking: Joeri Cortens Zoogdieren : Evolutie Innovaties: * endotherm - haar * jongen zogen * voedselspecialisatie - tanden - kauwspieren 2 1 De Mythe voorbij Vleermuizen vliegen niet
Nadere informatieKamiel Spoelstra Froukje Rienks René Janssen Daniel Tuitert. Februari 2004
Bechsteinsweekend 2003 Onderzoek naar inzwermende vleermuizen bij 16 winterverblijven in de provincie Overijssel met speciale aandacht voor de Bechsteins vleermuis Kamiel Spoelstra Froukje Rienks René
Nadere informatieWord ook actief voor onze zoogdieren!
ZOOGDIERVERENIGING ZOEKT VRIJWILLIGERS Word ook actief voor onze zoogdieren! Gezocht: haas, konijn, ree, vos, egel en eekhoorn, bijzondere muizen zoals de hazelmuizen, bevers, bunzingen en boommarters
Nadere informatieInformatieles Vleermuizen
Informatieles Vleermuizen De les is bedoeld voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs en leerjaar 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. Er komen verschillende facetten over het leven van de vleermuis
Nadere informatieVliegen met je handen
Vliegen met je handen middelvinger wijsvinger duim ringvinger pink voet hielbeen staart Paul van Hoof Kijken met je oren EU: Insecteneters Wereldwijd 1000 vleermuissoorten. Verschillende voedselspecialismen;
Nadere informatieKeuring van mergelgroeven voor de monitoring van vleermuizen. Johan Thissen & Hans Hollander
Keuring van mergelgroeven voor de monitoring van vleermuizen Johan Thissen & Hans Hollander Februari 2013 Rapport van de Zoogdiervereniging In opdracht van het Ministerie van EZ / Gegevensautoriteit Natuur
Nadere informatieCompensatie en mitigatie voor de vleermuis en de huismus in plangebied Jeruzalem
Compensatie en mitigatie voor de vleermuis en de huismus in plangebied Jeruzalem Planteam Groen, ecologie, Stedelijke recreatie en Water Februari, 2010 Compensatie en mitigatie voor de Gewone dwergvleermuis
Nadere informatieVleermuizen en de ruimte binnen de Flora- en faunawet
Vleermuizen en de ruimte binnen de Flora- en faunawet Strikte toepassing van Flora- en faunawet is contraproductief! Gerard Smit Wettelijke status Habitatrichtlijn Bijlage II: 7 soorten Habitatrichtlijn
Nadere informatieVleermuizen in Ermelo
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging Afdeling Noord-West Veluwe Vleermuizen in Ermelo Lex Groenewold November 2016 Inhoud Wat zijn vleermuizen Wat eten vleermuizen Waar wonen vleermuizen
Nadere informatieOverwinterende vleermuizen op Lunetten 2. Voortgangsrapport 2014
Overwinterende vleermuizen op Lunetten 2 Voortgangsrapport 2014 E.A. Jansen April 2014 Notitie van de Zoogdiervereniging In opdracht van de gemeente Utrecht Overwinterende vleermuizen op Lunetten 2 Voortgangsrapport
Nadere informatieVleermuizen: ecologie, functie van laanbomen, wettelijke bescherming. Natuurbescherming is toch tijdloos?
Vleermuizen: ecologie, functie van laanbomen, wettelijke bescherming Peter Twisk Natuurbescherming is toch tijdloos? Foto: Erik Korsten In Europa komen zo n 40 soorten voor, in Nederland 17 soorten. Ze
Nadere informatieVan: Verzonden: Aan: Onderwerp:
Van: Erik Korsten [mailto:a.j.h.m.korsten@buwa.nl] Verzonden: vrijdag 21 september 2012 15:22 Aan: Beers, Erik van; Assema, Renée van Onderwerp: Vleermuizen in Belgenmonument! Dag Erik en Renée, bij deze
Nadere informatieWinterverblijfplaatsen van gewone dwergvleermuizen
Winterverblijfplaatsen van gewone dwergvleermuizen Aanknopingspunten voor herkenning, onderzoek en bescherming. Foto: A. Koopman Erik Korsten Vleermuizen in de Stad Symposium Amersfoort, 15 november 2013
Nadere informatieVleermuisonderzoek Zwanenburg
Vleermuisonderzoek Zwanenburg Opdrachtgever Referentie Gemeente Haarlemmermeer Stoker, O. 2012. Vleermuisonderzoek Zwanenburg. A&W notitie NWG-KAdiv2012#25. Altenburg & Wymenga bv, Feanwâlden. Projectcode
Nadere informatieNotitie flora en fauna
Notitie flora en fauna Titel/locatie Projectnummer: 6306 Datum: 11-6-2013 Opgesteld: Rosalie Heins Gemeente Baarn is voornemens om op de locatie van de huidige gemeentewerf een nieuwe brede school ontwikkelen.
Nadere informatieVerspreidingsonderzoek ingekorven vleermuis 2008
Verspreidingsonderzoek ingekorven vleermuis 2008 J.J.A. Dekker Augustus 2008 Rapport van de Zoogdiervereniging VZZ In opdracht van de Gegevensautoriteit Natuur Verspreidingsonderzoek ingekorven vleermuis
Nadere informatieBathopper project 2016
Bathopper project 2016 In 2016 is er door het vleermuisplatform een bathopperproject gestart in Zoetermeer. Daarbij heeft een batlogger op ca 27 adressen in totaal 51 nachten de vleermuispassages gemeten.
Nadere informatieOpbouw. Vleermuisherkenning in de hand. Woord vooraf. Leren determineren. Waarom? Competentie 4: Goede determinatie
Opbouw Vleermuisherkenning in de hand Hanteerweekend 12 & 13 september 2008 Waarom? Leren determineren Algemene kenmerken Verschillen tussen de genussen Behandelen van de genussen Alles minus myotis Pauze
Nadere informatieEen (t)huis voor vleermuizen. Waar kunnen ze zich verschuilen
Een (t)huis voor vleermuizen Waar kunnen ze zich verschuilen Aantal soorten Vlaanderen kent zo n 21 soorten vleermuizen waarvan slechts enkelen geregeld in gebouwen voorkomen. Meestal gaat dit om de gewone
Nadere informatieLifeproject BatAction. Actieplan voor 3 bedreigde vleermuissoorten
Lifeproject BatAction Actieplan voor 3 bedreigde vleermuissoorten LIFE project! Lifeproject BatAction Samenwerking Steun van het financieringsfonds LIFE van de Europese Gemeenschap 946.136 augustus 2006
Nadere informatieVerkennend onderzoek van zwermende vleermuizen bij de forten van Antwerpen in 2010
Verkennend onderzoek van zwermende vleermuizen bij de forten van Antwerpen in 2010 RAPPORT Natuur.studie nummer 9 2011 Daan Dekeukeleire, René Janssen, Kris Boers & Wout Willems De natuur heeft je nodig.
Nadere informatie! " # $! % & '%(#(#%) * +,,, & -, ".,,,,,!
! " # $! % & %(#(#%) *+,,, &-,".,,,,! 1 Inleiding Het plangebied is gelegen op de hoek van het perceel Werkensedijk 69 en de Monnikenhoef te Werkendam. Ter plaatse is in de huidige situatie een voormalig
Nadere informatieNieuwe vleermuissoort voor de Rode lijst? Opbouw. Waarnemingen tot 2009. Bechsteins. Onderzoeksopzet. Voorjaarszwerm -
Nieuwe vleermuissoort voor de Rode lijst? Opbouw SEVON / René Janssen Bechsteins vleermuis Waarnemingen tot 2009 Onderzoeksopzet Resultaten Conclusies 2 Bechsteins Habitatrichtlijn II-soort Boombewoner
Nadere informatieOver vorst-zwermen en waarnemingen van dwergvleermuizen in winterslaap
Massa-Winterverblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) Deel 2 Over vorst-zwermen en waarnemingen van dwergvleermuizen in winterslaap Erik Korsten & Eric Jansen Vleermuizen
Nadere informatieKeuring mergelgroeven t.b.v. monitoring vleermuizen Hans Hollander
Keuring mergelgroeven t.b.v. monitoring vleermuizen - 2014 Hans Hollander 2014.53 Rapport van het Bureau van de Zoogdiervereniging In opdracht van WOT Natuur & Milieu 2 Keuring mergelgroeven t.b.v. monitoring
Nadere informatieHET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN IN HET PLANGEBIED EN DIRECTE OMGEVING VAN DE BIEZENKAMP TE LEUSDEN
HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN IN HET PLANGEBIED EN DIRECTE OMGEVING VAN DE BIEZENKAMP TE LEUSDEN HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN IN HET PLANGEBIED EN DIRECTE OMGEVING VAN DE BIEZENKAMP TE LEUSDEN oktober
Nadere informatieIngekorven vleermuis (Myotis emarginatus) H1321. 1. Status: 2. Kenschets. Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994)
Profielen Habitatsoorten, versie 1 september 2008 Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen
Nadere informatiegeluidswal bij Beilen
Vleermuisonderkomen (Chiroptera) in geluidswal bij Beilen C.J.M. Berkel Inleiding In 1984 werd in de gemeente Houten een zogenaamde geluidswal aangelegd. Dank zij een creatieve gedachte heeft men de aanleg
Nadere informatieNotitie zomertelling Ingekorven vleermuis Midden-Limburg 2016
Notitie zomertelling Ingekorven vleermuis Midden-Limburg 2016 Status: Definitief Opdrachtgever: Provincie Limburg Opgesteld door: Jasja Dekker & René Janssen Datum: 12 december 2016 Verantwoording De tellingen
Nadere informatienatuurboekje van winter 2017
natuurboekje van winter 2017 HOI! GA JE OP PAD in de heuvels van Zuid-Limburg? Wie weet zie je een steile rotswand met een grote, diepe holte. Er staat een hek voor. Je gaat natuurlijk kijken. Waarom een
Nadere informatieeen pluspunt voor de natuur Vleermuizen in bunkers
een pluspunt voor de natuur Vleermuizen in bunkers Ontstaan van de Belgische bunker De loopgraven van de Eerste Wereldoorlog maakten de manschappen kwetsbaar. Daarom ontwierp men overdekte schuilplaatsen
Nadere informatieInleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?
Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer
Nadere informatieOntwikkeling Vleermuisverblijf Lindostraat, Utrecht. M. Boonman
Ontwikkeling Vleermuisverblijf Lindostraat, Utrecht M. Boonman Ontwikkeling Vleermuisverblijf Lindostraat, Utrecht M. Boonman opdrachtgever: Sint Dominicus bv 26 augustus 2010 rapport nr. 10-126 Status
Nadere informatieCompleet landschap voor vleermuizen
Gewone grootoorvleermuizen in Fort Rijnauwen. Foto Bernadette van Noort Nieuwe Hollandse Waterlinie meer dan overwintering Compleet landschap voor vleermuizen Op veel locaties binnen de Nieuwe Hollandse
Nadere informatieNatura 2000 gebied Savelsbos
Natura 2000 gebied 160 - Savelsbos (Zie leeswijzer) Kenschets 160_gebiedendocument_Savelsbos_november 2006 Natura 2000 Landschap: Heuvelland Status: Habitatrichtlijn Site code: NL9801040 Beschermd natuurmonument:
Nadere informatie1 WINTERVERBLIJF. 1.1 Achtergrond
1 WINTERVERBLIJF 1.1 Achtergrond Vleermuizen brengen de winter slapend door: de winterslaap. In deze periode, wanneer het buiten koud is en er nagenoeg geen prooiaanbod is om voldoende energie te vergaren
Nadere informatieLelystad, Mei 2012 J. Reinhold. De meervleermuis boven de Lage Vaart: consequenties voor bouwactiviteiten rond de vaart in Dronten.
Lelystad, Mei 2012 J. Reinhold De meervleermuis boven de Lage Vaart: consequenties voor bouwactiviteiten rond de vaart in Dronten. Colofon Titel : De meervleermuis boven de Lage Vaart; consequenties voor
Nadere informatieJaarverslag 2017 Vleermuiswerkgroep Nederland (VLEN)
Jaarverslag 2017 Vleermuiswerkgroep Nederland (VLEN) Huidige samenstelling van het werkgroepbestuur: Voorzitter: Niels de Zwarte Secretaris/penningmeester: Saskia Roselaar Overige bestuursleden: Anne Jifke
Nadere informatieVLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER NATUURSTUDIE & -BEHEER SEPTEMBER 2011 JAARGANG 10 NUMMER 3 VERSCHIJNT IN MAART, JUNI, SEPTEMBER EN DECEMBER
Natuur.focus Afgiftekantoor Antwerpen X P209602 Toelating gesloten verpakking Retouradres: Natuurpunt, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen VLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER NATUURSTUDIE & -BEHEER SEPTEMBER
Nadere informatieVale vleermuis (Myotis myotis) H Status. 2. Kenschets. Habitatrichtlijn Bijlage II (inwerkingtreding 1994).
Dit profiel dient gelezen, geïnterpreteerd en gebruikt te worden in combinatie met de leeswijzer, waarin de noodzakelijke uitleg van de verschillende paragrafen vermeld is. Vale vleermuis (Myotis myotis)
Nadere informatieVLEERMUIZEN ONDERZOEK HELLEVOETSLUIS 2008
VLEERMUIZEN ONDERZOEK MOLSHOEK HELLEVOETSLUIS 2008 K. Mostert & E. Thomassen Stichting Zoogdierenwerkgroep Zuid-Holland In opdracht van gemeente Hellevoetsluis 1 INHOUD Inleiding... 3 Gebiedsbeschrijving...
Nadere informatieAdvies gewelfkelder Bowlespark Wageningen;
Advies gewelfkelder Bowlespark Wageningen; maatregelen voor vleermuisvriendelijke restauratie CONCEPT VERSIE 1 Datum: 19 april 2011 Rapport: 2011.09 In opdracht van: Gemeente Wageningen Advies gewelfkelder
Nadere informatieAANVULLEND ONDERZOEK WINTERVERBLIJFPLAATSEN VLEERMUIZEN LOCATIE OORDT, VRIEZENVEEN
AANVULLEND ONDERZOEK WINTERVERBLIJFPLAATSEN VLEERMUIZEN LOCATIE OORDT, VRIEZENVEEN GEMEENTE TWENTERAND 25 januari 2010 B01035/OF0/002/700613/jbp Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Plangebied 3 1.3
Nadere informatieWelke vleermuis is dat?
. Welke vleermuis is dat? Een succesmodel 4 Hoefijzerneuzen 24 Gladneuzen 32 Bulvleermuizen 74 Afkortingen in het determinatiegedeelte L = lengte; VS = vleugelspanwijdte; G = gewicht Links: watervleermuis;
Nadere informatieVergunning Wet natuurbescherming Artikel 2.7, lid 2, Wnb. Ontheffing Wet natuurbescherming Artikel 3.8, lid 1, Wnb
Besluit van Gedeputeerde Staten van Limburg Vergunning Wet natuurbescherming Artikel 2.7, lid 2, Wnb Ontheffing Wet natuurbescherming Artikel 3.8, lid 1, Wnb Bouw en instandhouding muren grottenstelsel
Nadere informatieIntroductie. Introductie. Introductie. Vleermuizen Ecologie. Vleermuizen Ecologie. Vleermuizen Herkenning en inventarisatie
Herkenning en inventarisatie Introductie Inhoud Aanleiding Pauze Bescherming Inventariseren Even naar buiten! April 2013 Carola van den Tempel Introductie Introductie Inleiding Nachtdier en vampier? Onbekend
Nadere informatieWat weten we over de laatvlieger?
Wat weten we over de laatvlieger? Peter Twisk Foto s en afbeeldingen Peter Twisk, tenzij anders vermeld Even voorstellen: Foto: Erik Korsten 1 Aanleiding: Van zes soorten vleermuizen zijn soortenstandaards
Nadere informatieVleermuizen op kerkzolders op basis van DNAonderzoek
Vleermuizen op kerkzolders op basis van DNAonderzoek ANKONA-ontmoetingsdag 10 februari 2018 Kris Boers & David Halfmaerten Skip Sterling Project Vleermuizen op (kerk)zolders in de provincie Antwerpen Aanleiding
Nadere informatieBouwinstructies vleermuiskast SILVAVIR VK01
Bouwinstructies vleermuiskast SILVAVIR VK01 SILVAVIR Ecologie & ruimte In deze handleiding leggen we uit hoe je makkelijk zelf een vleermuiskast kunt maken. De kast die hier wordt beschreven is een variant
Nadere informatieHet voorkomen van vleermuizen en vissen op camping t Kalverland te Eck en Wiel
Het voorkomen van vleermuizen en vissen op camping t Kalverland te Eck en Wiel Het voorkomen van vleermuizen en vissen op camping t Kalverland te Eck en Wiel september 2007 In opdracht van: RBOI Postbus
Nadere informatiet.0 Is de keuze afhankelijk van de groepsgrootte (een gebouw zou wel eens veel meer dieren kunnen
Watervleermuizen in gebouwen in Nederland en Belgie door Anne-Jifke Haarsma (ahaarsma@dds.nl) Aanleiding In Nederland werd de zomerpopulatie watervleermuizen over de periode 1987-1994 geschat op 10.000
Nadere informatieVeranderend weer en klimaatverandering
Veranderend weer en klimaatverandering Mensen reageren op het weer. Trek je een T-shirt aan of wordt het een trui? Ga je met de tram omdat het regent, of neem je de fiets omdat het toch droog blijft? Is
Nadere informatieSlapen in de winter. Grote Hoefijzerneus
Slapen in de winter 1 Vleermuizen houden een winterslaap. Hierbij verlaagt hun metabolisme en zijn ze niet in staat snel te reageren bij veranderende omstandigheden (1). Ze hebben dus een zeer stabiele
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Handleiding voor het monitoren van vleermuizen in de winter
Centraal Bureau voor de Statistiek Handleiding voor het monitoren van vleermuizen in de winter HANDLEIDING VOOR HET MONITOREN VAN VLEERMUIZEN IN DE WINTER Uitgave 2005 Centraal Bureau voor de Statistiek
Nadere informatieVleermuizen Tussen de Lanen 2006
Vleermuizen Tussen de Lanen 2006 Onderzoek naar het gebruik van flats Tussen de lanen te Doorwerth door vleermuizen in het kader van sloop (fase 2) H. Huitema Mei 2006 Rapport van de Zoogdiervereniging
Nadere informatieHet zoeken naar Bechsteins vleermuiskolonies vanuit Nederland naar Vlaanderen SEVON
Het zoeken naar Bechsteins vleermuiskolonies vanuit Nederland naar Vlaanderen René Janssen Zoogdierdag, 20 april 2013 SEVON Project Bechsteins 2009 Bos 2011 Zwerm 2011 Conclusies Eerder 2 Project Bechsteins
Nadere informatieWinterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013
uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers
Nadere informatieMaatregelen voor vleermuizen in de bouw?
18-11-2013 Herman Limpens 15 november 2013 Maatregelen voor vleermuizen in de bouw? jaarcyclus 1 18-11-2013 Bewoners van rots-spleten PT Onze woningen / gebouwen bieden veel rots-spleten Bewoners van rotsspleten
Nadere informatieWhite-Nose Syndrome, ook in Nederland? Erik Korsten, Vilmar Dijkstra & Jasja Dekker, Zoogdiervereniging
White-Nose Syndrome, ook in Nederland? Erik Korsten, Vilmar Dijkstra & Jasja Dekker, Zoogdiervereniging Inleiding In 2008 stond er in veel kranten en natuurtijdschriften een kort berichtje over een massale
Nadere informatieWijchense Méérvleer 5
Wijchense Méérvleer 5 Nieuwsbrief voor Wijchense vleermuisactiviteiten 1 juni 2016 Redactie: Hans Hollander, hanshollander@xmsnet.nl, 06-37384467 Inhoud Vleermuiswerkgroep Gelderland Regio Wijchen 1 Vleermuiswintertellingen
Nadere informatieSloop pand terrein Schuilenburg te Rhenen
Sloop pand terrein Schuilenburg te Rhenen Mitigatieplan vleermuisverblijfplaats Opdrachtgever Gemeente Rhenen dhr. N. van Dixhoorn Ondertekenaar Movares Nederland B.V. mevr. C. van der Kooij en dhr. T.
Nadere informatieBat roosts in the alpine area : guidelines for the renovation of buildings
Bat roosts in the alpine area : guidelines for the renovation of buildings Optimale temperaturen van kraamverblijfplaatsen Op basis van de verschillende beschrijvingen in dit rapport schat ik in dat het
Nadere informatieWinterslaap. groep 5/6
Winterslaap groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers 8 Werkblad winterslaap 15 Schrijf je eigen e-boek 16
Nadere informatieNader onderzoek naar vleermuizen Nieuw Graswijk te Assen
Nader onderzoek naar vleermuizen Nieuw Graswijk te Assen Nader onderzoek naar vleermuizen Nieuw Graswijk te Assen Inhoud Rapport en bijlagen 21 juli 2010 Projectnummer 015.36.02.71.00 I n h o u d s o
Nadere informatieEindrapportage HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN AAN DE MAATWEG 1 TE AMERSFOORT
Eindrapportage HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN AAN DE MAATWEG 1 TE AMERSFOORT Eindrapportage HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN AAN DE MAATWEG 1 TE AMERSFOORT rapportnr. 2011.1247 september 2011 In opdracht van:
Nadere informatie7,5. Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april keer beoordeeld. Aardrijkskunde. paragraaf 2. klimaten wereldwijd.
Samenvatting door Anne 867 woorden 12 april 2017 7,5 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand paragraaf 2 klimaten wereldwijd breedteligging: de afstand van een plaats tot de evenaar in
Nadere informatieNieuwsbrief 67 Jaargang 24 (2012) Nummer 1
Nieuwsbrief 67 Jaargang 24 (2012) Nummer 1 Laan op landgoed Mattemburg; foto van een laan die bestudeerd is tijdens de Cursus lanenbeheer en vleermuizen. Een artikel over de cursus staat in deze Vlen-nieuws.
Nadere informatieDeterminatie van vleermuizen ten behoeve van het meetnet Zoldertellingen Vleermuizen. R. Janssen, J.R. Regelink & J. Buys
Determinatie van vleermuizen ten behoeve van het meetnet Zoldertellingen Vleermuizen R. Janssen, J.R. Regelink & J. Buys Colofon Samenstelling: René Janssen, Johannes Regelink & Jan Buys Redactie: Hans
Nadere informatieZwermactiviteit van vleermuizen in het najaar voor kalksteengroeven in Limburg
Zwermactiviteit van vleermuizen in het najaar voor kalksteengroeven in Limburg R. Janssen, A.J. van Schaik, B. Kranstauber en J.J.A. Dekker December 2008 Rapport van de Zoogdiervereniging VZZ Mede mogelijk
Nadere informatieAanvullend vleermuisonderzoek plangebied Dennenlaan en Olmenlaan te Zwanenburg
1 Aanvullend vleermuisonderzoek plangebied Dennenlaan en Olmenlaan te Zwanenburg Opdrachtgever Referentie Gemeente Haarlemmermeer De Vries, E.W. & M.S.E. Greve 2013. Aanvullend vleermuisonderzoek plangebied
Nadere informatieConcept HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN IN EN ROND DE CONTREIE TE OOSTERHOUT
Concept HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN IN EN ROND DE CONTREIE TE OOSTERHOUT Concept HET VOORKOMEN VAN VLEERMUIZEN IN EN ROND DE CONTREIE TE OOSTERHOUT oktober 2009 In opdracht van: RBOI-Middelburg BV Postbus
Nadere informatieMitigatie effecten op de natuur bouwplannen Kleizuwe
Mitigatie effecten op de natuur bouwplannen Kleizuwe Mitigatie effecten op de natuur bouwplan Kleizuwe Auteur Opdrachtgever Projectnummer Ingen foto omslag P.J.H. van der Linden Driessen Vreeland 11.056
Nadere informatieHierboven: inspectie van het fort. Hiernaast: munitiebos met rood omcirkeld de onderzochte plofhuisjes
1 2 Aanleiding In verband met mogelijke ontwikkelingen in Fort Benoorden Spaarndam en het aangrenzende Munitiebos heeft het Recreatieschap Spaarnwoude op 18 juni 2007 aan het Ecologisch Adviesbureau B.Kruijsen
Nadere informatieIn dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw.
De basis van isolatie en hoe INSULd8eco werkt in uw gebouw In dit document leggen we uit hoe isolatie werkt en hoe INSUL8eco werkt in uw gebouw. Om de werking van onze isolatie oplossing goed te begrijpen,
Nadere informatieHet concept HPEE in een notendop
M+P Müller-BBM Groep Mensen met oplossingen Gezonde en productieve gebouwen Het concept HPEE in een notendop juli 2018, M+P Concept HPEE Het concept HPEE (Healthy, Productive and Energy Efficient, spreek
Nadere informatieSPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD
SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE
Nadere informatieTOETSING MILITAIRE VLIEGACTIVITEITEN OUDELAND VAN STRIJEN (110)
TOETSING MILITAIRE VLIEGACTIVITEITEN OUDELAND VAN STRIJEN (110) STATUS Het gebied valt onder de volgende beschermingsregimes: N2000 gebied Oudeland van Strijen (Aanwijzingsbesluit is definitief) BESTAAND
Nadere informatieVleermuisinventarisatie vleermuiskasten Voorburg
Vleermuisinventarisatie vleermuiskasten Voorburg Rudy van der Kuil Januari 2008 Rapport van de Zoogdiervereniging VZZ en Stichting Zoogdierenwerkgroep Zuid-Holland In opdracht van Gemeente Leidschendam-Voorburg
Nadere informatie1. INLEIDING Inleiding Flora- en faunawet Opbouw rapport METHODE... 5
INHOUD 1. INLEIDING... 2 1.1 Inleiding... 2 1.2 Flora- en faunawet... 3 1.3 Opbouw rapport... 3 2. VLEERMUIZEN... 4 2.1 Inleiding... 4 2.2 Herfst & winter... 4 2.3 Bedreiging... 4 3. METHODE... 5 4. RESULTATEN...
Nadere informatie