Vleermuizen op kerkzolders op basis van DNAonderzoek

Transcriptie

1 Vleermuizen op kerkzolders op basis van DNAonderzoek ANKONA-ontmoetingsdag 10 februari 2018 Kris Boers & David Halfmaerten Skip Sterling

2 Project Vleermuizen op (kerk)zolders in de provincie Antwerpen Aanleiding Doelstellingen Methode Resultaten Conclusies Beheeradviezen

3 Aanleiding Onderzoek Vlaams-Brabant ( ) Provinciaal prioritaire soorten Antwerpen Herbestemming kerken

4 Doelstellingen Kennisopbouw en -verspreiding Bewustmaking / Draagvlakverbreding Genetische informatie verzamelen

5 Onderzoekslocaties: 182 grotere zolders kerken, abdijen, woningen

6 Geografische dataverwerking

7 Inzamelen van vleermuiskeutels voor DNA barcoding Foto s Annelies Jacobs

8 DNA barcoding van vleermuiskeutels Brys R., Halfmaerten D., Jacquemyn H. & Mergeay J. (2016). edna barcoding, een vernuftige techniek met veelzijdige toepassingen in het huidige ecologische onderzoek en natuurbeheer. Natuur.focus 05(3):

9 DNA extractie van vleermuiskeutel Foto David Halfmaerten

10 Sequentiëring DNA barcode Foto David Halfmaerten

11 Identificatie onbekend DNA adhv fylogenetische stamboom NC Ref. Rattus rattus, Zwarte rat V2016U0236 Rattus rattus, Zwarte rat 0.05 DQ Ref. Nyctalus lasiopterus, Grote rosse vleermuis JX Ref. Nyctalus noctula, Rosse vleermuis JX Ref. Nyctalus leisleri, Bosvleermuis EU Ref. Barbastella barbastellus, Mopsvleermuis AF Ref. Plecotus auritus, Gewone grootoorvleermuis V2016U0231 Plecotus auritus, Gewone grootoorvleermuis V2016U0238 Plecotus auritus, Gewone grootoorvleermuis EU Ref. Rhinolophus hipposideros, Kleine hoefijzerneus EU Ref. Rhinolophus ferrumequinum, Grote hoefijzerneus EU Ref. Eptesicus serotinus, Laatvlieger V2016U0138 Eptesicus serotinus, Laatvlieger EU Ref. Pipistrellus pipistrellus, Gewone dwergvleermuis V2017U0022 Pipistrellus pipistrellus, Gewone dwergvleermuis DQ Ref. Pipistrellus pygmaeus, Kleine dwergvleermuis DQ Ref. Pipistrellus nathusii, Ruige dwergvleermuis AB Ref. Vespertilio murinus, Tweekleurige vleermuis AF Ref. Plecotus austriacus, Grijze grootoorvleermuis V2016U0159 Plecotus austriacus, Grijze grootoorvleermuis V2016U0180 Plecotus austriacus, Grijze grootoorvleermuis AF Ref. Myotis dasycneme, Meervleermuis DQ Ref. Myotis daubentonii, Watervleermuis AJ Ref. Myotis alcathoe, Nimfvleermuis AM Ref. Myotis brandtii, Brandts vleermuis AY Ref. Myotis mystacinus, Baardvleermuis V2016U0248 Myotis mystacinus, Baardvleermuis AF Ref. Myotis emarginatus, Ingekorven vleermuis V2016U0191 Myotis emarginatus, Ingekorven vleermuis JN Ref. Myotis nattereri, Franjestaart AF Ref. Myotis bechsteinii, Bechsteins vleermuis AM Ref. Myotis myotis, Vale vleermuis NC Ref. Mus musculus, Huismuis V2016U0144 Mus musculus, Huismuis

12 Resultaten: Grijze grootoorvleermuis (Plecotus austriacus)

13 Resultaten: Gewone grootoorvleermuis (Plecotus auritus)

14 Resultaten: Laatvlieger (Eptesicus serotinus)

15 Resultaten: Ingekorven vleermuis (Myotis emarginatus)

16 Resultaten: Zwarte rat (Rattus rattus)

17 Conclusies Methode Snel en toegankelijk Zekere determinatie Jaarrond onderzoek mogelijk Resultaten Vleermuizen op 87% (158) van de 182 gericht onderzochte zolders Van 264 keutels 86% gedetermineerd (227) en 83% vleermuissoort (218)

18 Conclusies Samen met Vlaams-Brabant en Oost- Vlaanderen nu dataset van ± 450 DNA stalen Bewustmaking / Draagvlakverbreding 400 mensen telefonisch 200 mensen gesproken Momenteel onderzoek in Oost- Vlaanderen en Limburg Kennisverspreiding bij afdelingen, RL,

19 Beheeradviezen Invliegopeningen Verstoring Verlichting (binnen en buiten) Andere soorten (ruimtelijke scheiding) Inrichting buiten (beplanting)

20 Vragen? Meer weten? Alle antwoorden in: Vleermuizen op (kerk)zolders in de provincie Antwerpen. Onderzoek naar voorkomen in en potenties van historische gebouwen. Boers K., Willems W. & Halfmaerten D. (2018). Rapport Natuurpunt Studie 2018/5, Mechelen.

21 Dankwoord Met bijzondere dank aan de vele enthousiaste medewerkers en vrijwilligers die elk op hun manier bijdroegen aan dit project. Terreinwerk: Kris Boers, Annelies Jacobs, Erik De Keersmaecker, Alex Lefevre, Wout Willems, Anna Schneider, Jonas Pottier, Robrecht Debbaut, Sander Bruylants, Bram Van Ballaer, Joost Reyniers, Sven Verkem, Frank Van Gorp, Dirk Swaenen, Tom Cammaer, Koen Leysen, Pieterjan Vervecken, Patrick Van Herp Labo-analyses: Nancy Van Liefferinge, Sabrina Neyrinck, Leen Verschaeve, An Van Breusegem De honderden eigenaars en medewerkers van parochies, kerkraden, om ons dit onderzoek mogelijk te maken. Skip Sterling