Gemini: het systeemziekenhuis van de 21 ste eeuw Eindrapport 13 maart 2012
KPMG Plexus Straatweg 68 3621 BR Breukelen Tel +31 (0)20 3010800 Fax +31 (0)20 3010801 Breukelen, 13 maart 2012 Betreft: Gemini: het systeemziekenhuis van de 21ste eeuw Geachte heer Luik, U heeft ons gevraagd een onderzoek uit te voeren naar het gewenste locatieprofiel van het Gemini Ziekenhuis in Den Helder. In de opdrachtbevestiging van 23 januari 2012 zijn hier voor afspraken opgenomen. Het nu voorliggende rapport is de uitkomst van het onderzoek dat tussen 23 januari 2012 en 13 maart 2012 heeft plaats gevonden. Achtergrond Het MCA en het Gemini Ziekenhuis zijn in mei 2008 bestuurlijk gefuseerd tot de MCA Gemini Groep. Na een turbulente bestuurlijke periode in 2009 is in september 2010 de huidige raad van bestuur aangetreden. Direct na het aantreden heeft de raad van bestuur, mede op basis van diverse gesprekken met zowel interne gremia als externe stakeholders, een gezamenlijke visie voor de MCA Gemini Groep opgesteld. Onderdeel van deze visie was de conclusie dat de fusie onomkeerbaar is en niet meer ter discussie staat. Samenwerking tussen medische disciplines van de beide locaties wordt niet afgedwongen maar daar waar gewenst wordt de samenwerking door de raad van bestuur ondersteund. Onderdeel van deze visie was tevens een visie op de locaties MCA en Gemini Ziekenhuis. Hierbij is de locatie Gemini Ziekenhuis als basiszorgziekenhuis getypeerd dat circa tachtig procent van de vraag naar ziekenhuiszorg verleent en het MCA als een STZ ziekenhuis met een voor de topklinische zorg supraregionaal functiepakket. De nieuwbouw van het Gemini Ziekenhuis, de bouw van een Regionaal Topklinisch Interventie Centrum (RTIC) in Heerhugowaard en het behoud en de renovatie van een aantal belangrijke functies op de locatie Alkmaarderhout maakt een nadere discussie over de profielen en de portfolio s van de locaties binnen de MCA Gemini Groep noodzakelijk. In deze discussie dienen de ontwikkelingen binnen de ziekenhuiszorg in zijn algemeenheid en meer specifiek met betrekking tot het beleidsuitgangspunt concentratie en spreiding van de zorg nadrukkelijk te worden betrokken. Gezien deze ontwikkelingen heeft de raad van bestuur van de MCA Gemini Groep de wens uitgesproken om de locatieprofielen verder uit te willen werken en vast te stellen. Aangezien dit vraagstuk vanuit verschillende invalshoeken dient te worden bekeken (zorginhoudelijk, financieel-economisch, geldende wet-en regelgeving, sociaaleconomisch, demografisch en technologisch) heeft de raad van bestuur hiertoe een opdracht verstrekt aan KPMG Plexus om een strategisch rapport te vervaardigen waarin het profiel van het Gemini Ziekenhuis het systeemziekenhuis van de 21ste eeuw op hoofdlijnen wordt omschreven. Op basis hiervan kan vervolgens een uitspraak worden gedaan over de profielen van het RTIC in Heerhugowaard en de locatie Alkmaarderhout in Alkmaar. Op 7 maart 2012 is een concept van deze rapportage met u besproken. Met genoegen bieden wij u hierbij de definitieve versie van ons rapport aan: Gemini: het systeemziekenhuis van de 21 ste eeuw. Wij bedanken de medewerkers voor de geleverde bijdrage aan het onderzoek. Met vriendelijke groet, KPMG Advisory N.V. dr. A.B.M. van Poucke Director 2012 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is een dochtermaatschappij van KPMG Europe LLP en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. All our services are subject to our general conditions, which are filed at the Amsterdam District Court under number 36/2010, and which we will send to you on request.
Inhoudsopgave Contactpersonen voor dit rapport zijn: Anna van Poucke KPMG Plexus Director, Breukelen KPMG Advisory NV Tel: + 31 20 65 68 595 vanpoucke.anna@kpmg.nl Eveline van Beek KPMG Plexus Manager, Breukelen KPMG Advisory NV Tel: + 31 20 3010800 vanbeek.eveline@kpmg.nl Remco Bels KPMG Manager, Zwolle KPMG Advisory NV Tel: +31 384 674756 bels.remco@kpmg.nl Pagina Management samenvatting 3 Inleiding 9 Basisconcept 12 Toekomst van de zorg in Den Helder 13 Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini 14 - Zorgportfolio - Benodigde capaciteit (op hoodlijnen) en organisatie - Bespreekpunten Aanbevelingen voor vervolgonderzoek 21 Bijlagen 22 2
Management samenvatting
Management samenvatting Context en vraagstelling Het MCA en het Gemini Ziekenhuis zijn in mei 2008 bestuurlijk gefuseerd tot de MCA Gemini Groep. Binnen de gezamenlijke visie van de MCA Gemini Groep is de locatie Gemini Ziekenhuis als basiszorgziekenhuis getypeerd. Op basis van het profiel van locatie Gemini kan een uitspraak worden gedaan over de profielen van het RTIC en de locatie Alkmaarderhout. Context en vraagstelling Het MCA en het Gemini Ziekenhuis zijn in mei 2008 bestuurlijk gefuseerd tot de MCA Gemini Groep. Na een turbulente bestuurlijke periode in 2009 is in september 2010 de huidige raad van bestuur aangetreden. Direct na het aantreden heeft de raad van bestuur, mede op basis van diverse gesprekken met zowel interne gremia als externe stakeholders, een gezamenlijke visie voor de MCA Gemini Groep opgesteld. Onderdeel van deze visie was de conclusie dat de fusie onomkeerbaar is en niet meer ter discussie staat. Samenwerking tussen medische disciplines van de beide locaties wordt niet afgedwongen maar daar waar gewenst wordt de samenwerking door de raad van bestuur ondersteund. Onderdeel van deze visie was tevens een visie op de locaties MCA en Gemini Ziekenhuis. Hierbij is de locatie Gemini Ziekenhuis als basiszorgziekenhuis getypeerd dat circa tachtig procent van de vraag naar ziekenhuiszorg verleent en het MCA als een STZ ziekenhuis met een voor de topklinische zorg supraregionaal functiepakket. De nieuwbouw van het Gemini Ziekenhuis, de bouw van een Regionaal Topklinisch Interventie Centrum (RTIC) in Heerhugowaard en het behoud en de renovatie van een aantal belangrijke functies op de locatie Alkmaarderhout maakt een nadere discussie over de profielen en de portfolio s van de locaties binnen de MCA Gemini Groep noodzakelijk. In deze discussie dienen de ontwikkelingen binnen de ziekenhuiszorg in zijn algemeenheid en meer specifiek met betrekking tot het beleidsuitgangspunt concentratie en spreiding van de zorg nadrukkelijk te worden betrokken. Gezien deze ontwikkelingen heeft de raad van bestuur van de MCA Gemini Groep de wens uitgesproken om de locatieprofielen verder uit te willen werken en vast te stellen. Aangezien dit vraagstuk vanuit verschillende invalshoeken dient te worden bekeken (zorginhoudelijk, financieeleconomisch, geldende wet-en regelgeving, sociaal-economisch, demografisch en technologisch) heeft de raad van bestuur hiertoe een opdracht verstrekt aan KPMG Plexus om een strategisch rapport te vervaardigen waarin het profiel van het Gemini Ziekenhuis het systeemziekenhuis van de 21ste eeuw op hoofdlijnen wordt omschreven. Op basis hiervan kan vervolgens een uitspraak worden gedaan over de profielen van het RTIC in Heerhugowaard en de locatie Alkmaarderhout in Alkmaar. Het voor u liggende profiel is opgesteld door KPMG Plexus, in opdracht van de Raad van Bestuur van de MCA Gemini Groep. Het rapport is tot stand gekomen op basis van gesprekken met verschillende in- en externe stakeholders, documentonderzoek en data-analyse. Een overzicht van de geraadpleegde partijen en literatuur is terug te vinden in de bijlagen. 4
Management samenvatting Portfolio (1) Het Gemini Ziekenhuis in Den Helder is een basisziekenhuis volgens het principe dicht bij wat kan, verder weg als het moet. Er wordt gewerkt conform de principes en technieken van het systeemziekenhuis van de 21 ste eeuw. Het ziekenhuis vervult een essentiële functie in de acute zorgketen. Een 24/7 basis-seh is een wettelijke noodzaak. Uitgangspunten Het Gemini Ziekenhuis (onderdeel van de MCA Gemini Groep) is een belangrijke schakel in de zorg voor de bevolking van Den Helder en omstreken. Met het oog op de geplande nieuwbouw van het ziekenhuis is het noodzakelijk om het profiel voor de 21 ste eeuw te herijken. Vanuit de maatschappelijke functie en de ambitie van het ziekenhuis is het streven uitdrukkelijk om een zorgvoorziening neer te zetten die kan fungeren als een basisziekenhuis voor de regio waarmee kan worden voldaan aan de zorgvraag van de 21 ste eeuw. Daarbij is het adagium dicht bij wat kan, verder weg als het moet. Deze basiszorg wordt op een kwalitatief hoogwaardige wijze geleverd conform het concept van het systeemziekenhuis van de 21ste eeuw. Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn conformiteit aan -toekomstige wet- en regelgeving en richtlijnen, intensieve samenwerking in de keten met zowel het RTIC voor de complexe zorg, als de 1 e lijn voor de basiszorg, een optimale benutting van IT-mogelijkheden en telehealth, een flexibele infrastructuur en een gezond financieel perspectief. Portfolio algemeen Op basis van de financiële en functionele bestendigheid van de zorg zijn aanpassingen in het huidige profiel van het Gemini vereist. Toegenomen IT- en telehealth toepassingen en de samenwerking met partners als het toekomstige RTIC bieden de mogelijkheid om kritisch te kijken naar de voorzieningen die in Den Helder nodig zijn om de regionale zorgvraag volwaardig in te vullen. Actieve inzet van deze middelen ondersteunt het realiseren van een optimale balans tussen nieuwe eisen aan de kwaliteit en de noodzakelijke toegankelijkheid van zorg. Vanuit deze kaders is een toekomstig zorgprofiel voor Den Helder opgesteld passend bij het adagium dicht bij wat kan, ver weg wat moet. Het toekomstige profiel richt zich op een zo breed mogelijk pakket aan zorg voor de patiëntengroepen met een hoog volume en lagere complexiteit. Verregaande samenwerking tussen het RTIC en het Gemini maakt het gezamenlijk behandelen van de patiënten met een hoger niveau van complexiteit mogelijk. Portfolio acute zorg: noodzaak tot basis-seh in Den Helder Een belangrijke basis voor het toekomstige profiel is de essentiële rol van het Gemini in de acute regionale zorgketen. Geldende wet- en regelgeving over aanrijtijden voor spoedeisende hulp (45-minutennorm) dicteren de noodzaak van een 24/7 basis-seh in Den Helder. De acute verloskunde en geboortezorg hebben binnen de wet- en regelgeving dezelfde positie als de overige acute zorg. Den Helder dient hierdoor ook in de toekomst een geboortezorg faciliteit aan te bieden aan inwoners van de regio. Recent onderzoek van het RIVM wijst uit dat er 33.500 inwoners buiten de normtijden voor spoedeisende hulp komen te vallen indien de 24/7 SEH functie in Den Helder wordt opgeheven een onbespreekbare optie onder de geldende toegangseisen. De toekomstige acute zorgvoorziening in het Gemini wordt gemodelleerd naar het concept van de basis-seh, waarbij er met behulp van een tele-ic voorziening de mogelijkheid is om -kortdurend- zorg te bieden bij onverwachte meer complexe zorgvragen. 5
Management samenvatting Portfolio (2) Electieve zorg wordt zoveel mogelijk in dagbehandeling en via het short-stay principe ingericht voor de hoog volume, laagcomplexe aandoeningen. Portfolio electieve zorg: short-stay Electieve behandelingen worden efficiënt en zoveel mogelijk volgens een short-stay principe ingericht. Daar waar mogelijk vindt de ingreep in dagbehandeling plaats om druk op het beddenhuis te minimaliseren. Risico s van behandelingen worden door middel van protocollering duidelijk van tevoren ingeschat. Risicovolle patiënten kunnen rekenen op een naadloze overgang tussen het Gemini en het RTIC waar de complexere behandelingen plaats vinden. Voor onverwachte complicaties biedt de mogelijkheid om op afstand specialistische hulp in te zetten (bijvoorbeeld met een tele-ic) een uitkomst. Portfolio chronisch Chronische zorg vormt een basisaanbod van het ziekenhuis. Verregaande samenwerking met de 1 ste lijn vormt een lonkend toekomstperspectief. De vraag naar oncologische zorg neemt toe door de vergrijzing. Het Gemini levert excellente zorg op het gebied van diagnostiek, voor- en nabehandeling van oncologische problematiek. Ingrepen worden uitgevoerd door middel van intensieve samenwerking met het RTIC. Voor de chronische zorg biedt het Gemini excellente bereikbaarheid en toegankelijkheid van zorg op korte afstand voor de inwoners van de regio. Met het oog op de demografische ontwikkelingen zijn de verwachtingen dat de vraag naar deze zorg de komende tijd harder dan de bevolkingsgroei toe zal nemen. Een passend aanbod is, naast patiëntgericht, ook een logische keuze gezien de ontwikkelingen. Kortdurende opvangmogelijkheden voor veelvoorkomende chronische aandoeningen behoren derhalve ook tot het palet van het Gemini. Een lonkend toekomstperspectief op dit gebied is verregaande samenwerking met 1 ste lijns partners, bijvoorbeeld in de vorm van huisartsenbedden of samenwerking in een 1,5 ste lijns centrum. Portfolio oncologisch Ook de oncologische zorgvraag zal, vanwege de vergrijzing, in de toekomst harder groeien dan de bevolking. Diagnostiek een voorbehandeling voor de oncologie dienen een speerpunt te zijn voor het ziekenhuis. Op het gebied van de oncologische chirurgie maken (toekomstige) volumenormen concentratie van de ingrepen naar het RTIC of andere oncologische centra noodzakelijk. De concentratie van deze zorg past bij het beeld van het Gemini als basisziekenhuis voor de hoog volume, laagcomplexe zorgvragen. Intensieve samenwerking met het RTIC (of oncologisch centrum) is noodzakelijk om patiënten vanaf de diagnose te ondersteunen met een eenduidig zorgpad zonder onderbreking bij overgang van een instelling naar de ander. In de fase na de ingreep (nazorg) kunnen patiënten weer dicht bij huis in Den Helder de behandeling voortzetten. 6
Management samenvatting Benodigde capaciteit en randvoorwaarden Om de zorg in Den Helder op een functionele en financieel gezonde manier te leveren is (op basis van de huidige bedrijfsvoering) een ziekenhuis nodig met +/- 100 klinische bedden, 40 dagbehandelingsbedden en 4 operatiekamers. De gepresenteerde cijfers geven een richting en zijn geen definitieve weergave van de benodigde capaciteit. Benodigde capaciteit Onderstaande tabel geeft op hoofdlijnen de resultaten van de financiële doorrekening en de benodigde capaciteit van het toekomstige profiel weer. De cijfers zijn richtinggevend en niet een definitieve weergave van de benodigde inrichting. Opbrengsten Financieel resultaat +/- EUR 70 miljoen +/- EUR 2,5 miljoen Bedden capaciteit (klinisch/dag) +/- 100 klinisch +/- 40 dag Randvoorwaarden en organisatie Om de zorg in Gemini in te richten conform het aangegeven profiel moet worden voldaan aan een aantal randvoorwaarden en organisatorische aspecten. Uitgangspunt daarbij is dat de zorg is ingericht op een vloeiende en ononderbroken logistiek proces tussen basis- en complexe zorg en/of diagnostiek, interventie en nazorg. Belangrijk daarin zijn: 1. Een verdere intensieve samenwerking tussen het MCA en Gemini op het uitvoerend niveau; 2. Een intensieve samenwerking tussen de maatschappen al dan niet bekrachtigd met een fusie; 3. Roulatie van medewerkers over de verschillende locaties (met name waar dit voor het op peil houden van expertise en ervaring nodig is); 4. Inzet van IT- en telehealth om te zorgen voor een goede ondersteuning van de zorg op de beide locaties (denk aan tele-ic, telediagnositiek, gezamenlijk EPD en ondersteunende IT); 5. Gezamenlijke ondersteunende voorzieningen en een gezamenlijk beleid; 6. Een goede samenwerking met de 1 e lijn en ambulancevoorzieningen, zowel ten behoeve van de basiszorg in de regio als ten behoeve van optimalisatie van doorverwijsprocessen; 7. Doorzetten van de efficiencymaatregelen (programma Marsroute). OK 4 De daadwerkelijke invulling van het definitieve profiel dient in een volgende stap in samenwerking met het RTIC en overige ketenpartners tot stand te komen. Een belangrijke eerste stap is het creëren van betrokkenheid en het mobiliseren van de relevante partijen. Een deel van de oriënterende werkzaamheden zijn reeds door middel van het huidige onderzoek gestart. 7
Rapport
Inleiding Context en vraagstelling Het MCA en het Gemini Ziekenhuis zijn in mei 2008 bestuurlijk gefuseerd tot de MCA Gemini Groep. Binnen de gezamenlijke visie van de MCA Gemini Groep is de locatie Gemini Ziekenhuis als basiszorgziekenhuis getypeerd. Op basis van het profiel van locatie Gemini kan een uitspraak worden gedaan over de profielen van het RTIC en de locatie Alkmaarderhout. Context en vraagstelling Het MCA en het Gemini Ziekenhuis zijn in mei 2008 bestuurlijk gefuseerd tot de MCA Gemini Groep. Na een turbulente bestuurlijke periode in 2009 is in september 2010 de huidige raad van bestuur aangetreden. Direct na het aantreden heeft de raad van bestuur, mede op basis van diverse gesprekken met zowel interne gremia als externe stakeholders, een gezamenlijke visie voor de MCA Gemini Groep opgesteld. Onderdeel van deze visie was de conclusie dat de fusie onomkeerbaar is en niet meer ter discussie staat. Samenwerking tussen medische disciplines van de beide locaties wordt niet afgedwongen maar daar waar gewenst wordt de samenwerking door de raad van bestuur ondersteund. Onderdeel van deze visie was tevens een visie op de locaties MCA en Gemini Ziekenhuis. Hierbij is de locatie Gemini Ziekenhuis als basiszorgziekenhuis getypeerd dat circa tachtig procent van de vraag naar ziekenhuiszorg verleent en het MCA als een STZ ziekenhuis met een voor de topklinische zorg supraregionaal functiepakket. De nieuwbouw van het Gemini Ziekenhuis, de bouw van een Regionaal Topklinisch Interventie Centrum (RTIC) in Heerhugowaard en het behoud en de renovatie van een aantal belangrijke functies op de locatie Alkmaarderhout maakt een nadere discussie over de profielen en de portfolio s van de locaties binnen de MCA Gemini Groep noodzakelijk. In deze discussie dienen de ontwikkelingen binnen de ziekenhuiszorg in zijn algemeenheid en meer specifiek met betrekking tot het beleidsuitgangspunt concentratie en spreiding van de zorg nadrukkelijk te worden betrokken. Gezien deze ontwikkelingen heeft de raad van bestuur van de MCA Gemini Groep de wens uitgesproken om de locatieprofielen verder uit te willen werken en vast te stellen. Aangezien dit vraagstuk vanuit verschillende invalshoeken dient te worden bekeken (zorginhoudelijk, financieeleconomisch, geldende wet-en regelgeving, sociaal-economisch, demografisch en technologisch) heeft de raad van bestuur hiertoe een opdracht verstrekt aan KPMG om een strategisch rapport te vervaardigen waarin het profiel van het Gemini Ziekenhuis het systeemziekenhuis van de 21ste eeuw op hoofdlijnen wordt omschreven. Op basis hiervan kan vervolgens een uitspraak worden gedaan over de profielen van het RTIC in Heerhugowaard en de locatie Alkmaarderhout in Alkmaar. 9
Inleiding Uitgangspunten voor profiel Gemini ziekenhuis Het gewenste profiel van het Gemini, systeemziekenhuis van de 21 ste eeuw, is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Voldoen aan wet- en regelgeving; Financieel haalbaar; Voldoen aan zorgvraag; Samenwerking met ketenpartners volgens stepped care principe: vlekkeloze overgang tussen 1 ste en 2 e lijn en naadloze samenhang tussen het Gemini en het RTIC; Moderne infrastructuur en technologie. Het Gemini Ziekenhuis (onderdeel van de MCA Gemini Groep) is een belangrijke schakel in de zorg voor de bevolking van Den Helder en omstreken. Met het oog op de geplande nieuwbouw van het ziekenhuis is het noodzakelijk om het profiel voor de 21 ste eeuw te herijken. Vanuit de maatschappelijke functie en de ambitie van het ziekenhuis is het uitdrukkelijke streven om een zorgvoorziening neer te zetten die kan fungeren als een basisziekenhuis voor de regio waarmee kan worden voldaan aan de zorgvraag van de 21 ste eeuw. Daarbij is het adagium dicht bij wat kan, verder weg als het moet. Om de basiszorg op een kwalitatief hoogwaardige wijze aan te bieden zal worden gewerkt conform het concept van het systeemziekenhuis van de 21ste eeuw. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten en randvoorwaarden belangrijk: 1. Het zorgconcept dient te voldoen aan alle bestaande en toekomstige (voor zover duidelijk) wet- en regelgeving en richtlijnen voor kwalitatief hoogstaande en verantwoorde zorg. 2. Het zorgconcept dient een positief financieel resultaat op te leveren. De geleverde zorg in het Gemini wordt doelmatig en efficiënt geleverd. 3. Het zorgconcept dient aan de huidige en toekomstige zorgvraag van de bevolking in de regio te voldoen, binnen de visie: Dicht bij wat kan, ver weg als het moet. Het Gemini streeft dan ook naar een zo breed mogelijk aanbod binnen de eerste twee genoemde randvoorwaarden aan te bieden. 4. Het zorgconcept komt tot stand door samenwerking met ketenpartners volgens het stepped care principe: de juiste zorg op de juiste plaats. De overgang van de eerste lijn in Den Helder en het Gemini dient vlekkeloos ter verlopen. Ook zal complexe zorg door naadloze samenhang tussen het Gemini en het RTIC in de eerste instantie goed in Den Helder worden opgevangen. 5. De infrastructuur van het Gemini is zoveel mogelijk gericht op de toekomst en maakt gebruik van state-of-the-art technologie om doelmatigheid, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg te borgen. Tussen half januari 2012 en half februari 2012 heeft KPMG Plexus gewerkt aan het definiëren van het gewenste toekomstige profiel van het Gemini. Er is hier voor gebruik gemaakt van data uit diverse bronnen, onder andere: Gemini data systemen, publieke bronnen, interviews met interne en externe stakeholders (overzicht terug te vinden in de bijlage). Het resultaat is een profiel waar op hoofdlijnen het volgende wordt omschreven: zorgportfolio, financiële haalbaarheid, benodigde capaciteit en randvoorwaarden voor de organisatorische inrichting. 10
Basisconcept Indeling van zorg naar vier categorieën KPMG Plexus hanteert voor de analyse een model die zorg indeelt in een viertal categorieën. Een concept van de zorg bestaat niet; voor verschillende diagnosegroepen zal de optimale inrichting van zorg anders zijn. Om een goed strategisch profiel voor het Gemini Ziekenhuis op te bouwen hanteert KPMG Plexus een model dat de zorg in een viertal categorieën indeelt: acute zorg, oncologische zorg, chronische zorg en electieve zorg. In elke categorie is een onderverdeling naar de assen complex en enkelvoudig mogelijk. Voor elke categorie gelden er andere normen, ontwikkelingen en randvoorwaarden ten aanzien van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid. Acute zorg Oncologische zorg Chronische zorg Electieve zorg Zorg is meteen nodig: patiënt met hartstilstand Moet altijd beschikbaar zijn Zorg binnen bepaalde tijd: vrouw met tumor in borst Termijn tot behandeling is beperkt Zorg bij chronisch zieken Continu van aard Samenwerking zorgverleners Alle zorg die niet in andere 3 zorgstromen valt Veel keuzes mogelijk; kan kosteneffectief complex enkelvoudig complex enkelvoudig complex enkelvoudig complex enkelvoudig Het profiel kent een opbouw KPMG Plexus heeft het profiel van het Gemini opgebouwd door middel van 5 stappen: die gebaseerd is op een gestructureerd stappenplan. Literatuur onderzoek Interviews met interne en externe stakeholders Data analyse Toetsing tussen resultaten Profiel schets Relevante wet- en regelgeving en richtlijnen Technologische ontwikkelingen Relevante contextfactoren en randvoorwaarden Reële inschattingen Draagvlak Analyse toekomstige zorgvraag Analyse reistijden Productie en financiën Benutting infrastructuur Verificatie cijfers Draagvlak Eindrapport 11
Basisconcept Het zorg keuzemodel KPMG Plexus heeft het Gemini profiel uitgewerkt aan de hand van onderstaand keuzemodel. De pijlen in het model geven weer hoe door samenwerking het zorgaanbod van het Gemini verandert. Het uitgangspunt in alle gevallen is dat het Gemini de noodzakelijke ziekenhuiszorg blijft leveren voor de inwoners van de regio. De pijl en cirkel met een 1 geven weer wat volgens wet- en regelgeving noodzakelijk is om te verplaatsen en behouden van het huidige zorgportfolio. Pijlen 2 en 3 zijn keuzes die worden ondersteund door strategische en financiële overwegingen. Visie Hoog complex, laag volume (oncologie/acuut complex) Basiszorg: electief en acuut Laag complex,hoog volume (chronische zorg) RTIC Gemini ziekenhuis 1 ste lijn 1. Noodzakelijk om volgens (toekomstige) wet- en regelgeving te verplaatsen naar RTIC 2. Mogelijke samenwerking met RTIC om financiële en strategische overwegingen. 1. Noodzakelijk zorgaanbod Den Helder om aan wet- en regelgeving te voldoen 3. Zorg die te leveren is in samenwerking met de 1 ste lijn. Eventueel in een gezamenlijke zorgvoorziening (1,5ste lijn centrum). Zorgaanbod die past bij het concept systeemziekenhuis van de 21 ste eeuw Legenda Keuze: gebaseerd op financiën of strategie Wettelijke noodzaak 12
Toekomst van de zorg in Den Helder Een overzicht van relevante trends en ontwikkelingen Relevante trends en ontwikkelingen zijn: Toenemende vraag naar chronische en oncologische zorg; Handhaving wet- en regelgeving voor acute zorg; Actueel beleid rondom spreiding en concentratie van zorg; Volumenormen complexe ingrepen; Verregaande mogelijkheden tot inzet technologie voor zorg op afstand. Het Gemini Ziekenhuis streeft er naar om op een toekomstbestendige manier aan de basis zorgvraag van de regio Den Helder te voldoen. De toegankelijkheid en kwaliteit van zorg staan voorop. In de bepaling van het profiel is rekening gehouden met de volgende relevante trends en ontwikkelingen: Toenemende vraag naar chronische en oncologische zorg De bevolking in regio Den Helder neemt de komende jaren tot 2020 met slechts 1% toe. De regio is echter ook sterk aan vergrijzing onderhevig: in 2020 wonen er 22% meer 60 plussers in de regio dan op dit moment. Het is de verwachting dat door de vergrijzing de zorgvraag op alle gebieden (acuut, chronisch, oncologisch en electief) sneller toeneemt dan de 1% bevolkingsgroei. De snelste groei zal plaats vinden bij de chronische en oncologische zorg, naar schatting rond de 20% (zie bijlage voor onderbouwing). Het aantal geboortes zal ten opzichte van de huidige situatie relatief afnemen. Handhaving wet- en regelgeving voor acute zorg De huidige normen specificeren dat men binnen 45 minuten in een acute situatie bij een spoedeisende hulp (SEH) faciliteit moet worden opgevangen. Volgens gesprekken met VWS en de IGZ staat deze norm niet ter discussie en is het derhalve noodzakelijk dat Den Helder een 24/7 SEH faciliteit biedt voor de bevolking in de regio (zie bijlage voor onderbouwing). In haar brief van 1 maart j.l. onderstreept de minister nogmaals dat deze 45-minuten norm cruciaal is. Binnen de geboortezorg kunnen er ook acute situaties ontstaan waar het Gemini ook, volgens de normen voor aanrijtijden, een belangrijke speler vormt in de verloskundige keten. Actueel beleid rondom kwaliteit en doelmatigheid van zorg in de vorm van spreiding en concentratie van zorg Door de toegenomen aandacht voor de kwaliteit en doelmatigheid van zorg is het thema spreiding en concentratie in de zorg zeer actueel en speelt in meerdere regio s. Katalysator voor de discussie is de geconstateerde positieve relatie tussen volume en kwaliteit en de internationale trend in de concentratie van ziekenhuiszorg*. Daarnaast biedt concentratie van zorg een manier om schaarse middelen doelmatig in te zetten. De focus van de concentratie discussie ligt met name op hoog complexe, laag volume aandoeningen. Complexe zorg in Den Helder is reeds (conform nationale richtlijnen) voor een groot deel geconcentreerd naar specialistische (topklinische) centra. Zo worden acute patiënten uit de regio Den Helder met een serieuze verdenking van een hartinfarct veelal met de ambulance naar Alkmaar gebracht. Volumenormen complexe ingrepen De vastgestelde relatie tussen volume en kwaliteit van zorg leidt steeds vaker tot de ontwikkeling van volumenormen voor hoog complexe ingrepen en procedures. Op meerdere gebieden heeft het Gemini reeds in het verleden de keuze gemaakt om bepaalde complexe zorg omwille van doelmatigheid en kwaliteitseisen niet langer te leveren. Dit geldt, onder andere, voor de normen van de NVvC (cardiologie) en die van de heelkunde op het gebied van de AAA en bariatrische ingrepen. Veel van de oncologische chirurgie wordt in het huidige model ook niet door het Gemini aangeboden (voorbeelden: levercarcinoom en longresecties). Er zijn aanwijzingen in het veld dat de aantallen in de huidige normen op termijn worden verhoogd. Daarnaast is het de verwachting dat er op meerdere (complexe) gebieden volumenormen worden ontwikkeld. Uitspraken over de ontwikkeling of hoogte van toekomstige normen kunnen niet definitief worden geleverd. Verregaande mogelijkheden tot inzet technologie voor zorg op afstand Door technologische vooruitgang is in een aantal gevallen de directe aanwezigheid van een specialist aan bed niet meer noodzakelijk. In het land bestaan meerdere voorbeelden van situaties waar door middel van tele-ondersteuning IC-zorg op afstand wordt geleverd. Dit geeft basisziekenhuizen zoals het Gemini de mogelijkheid om op afstand hoogspecialistische zorg in te zetten waar nodig. 13
Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini Zorgportfolio (1) Het Gemini zal zich met name gaan richten op basiszorg voor de regio: acuut, oncologisch, chronisch en electief. Een analyse van het huidige zorgportfolio toont aan dat het huidig beleid vanwege negatieve exploitatieresultaten geen toekomstbestendig model vormt voor het Gemini (zie financiële doorrekening in bijlage). Op basis van de financiële bestendigheid van de zorg in de regio zijn derhalve aanpassingen in het huidige profiel vereist. Het Gemini zal zich, meer dan in de huidige situatie, met name gaan richten op basiszorg voor de regio: acuut, oncologisch, chronisch en electief. De 24/7 acute zorgvoorzieningen is gewenst vanuit de toegankelijkheid van zorg en op basis van wet- en regelgeving. Voor de complexe zorgstromen worden afspraken gemaakt over naadloze samenwerking met het RTIC. Voorbereiding en nazorg van complexe trajecten vindt zoveel mogelijk plaats in Den Helder om zorg dicht bij de burger en toegankelijk te houden. Er is een sterke focus op planbare, laagcomplexe electieve zorg, daar waar mogelijk in dagbehandeling. In onderstaande tabel wordt het zorgaanbod per categorie (acuut, oncologisch, chronisch en electief) nader toegelicht. De pagina s daar na bevatten een overzicht van de benodigde capaciteit, organisatie en randvoorwaarden om het gewenste profiel aan te bieden. De acute 24/7 zorgvoorziening is gewenst vanuit toegankelijkheid van zorg en op basis van wet- en regelgeving. Acute zorg De basis voor het toekomstige profiel is de essentiële rol van het Gemini in de regionale acute zorgketen. Geldende weten regelgeving over aanrijtijden voor spoedeisende hulp (45-minutennorm) dicteren de noodzaak om in Den Helder een 24/7 basis-opvang aan te bieden voor de acute zorgvraag van de regio. Volgens gesprekken met de IGZ en VWS en de recent uitgebrachte brief van de minister op 1 maart j.l. onderstrepen dat de 45-minuten norm niet ter discussie staat. De opvang in het Gemini geldt ook voor de geboortezorg met een acuut karakter. Recent onderzoek van het RIVM wijst uit dat er 33.500 inwoners buiten de normtijden voor spoedeisende hulp komen te vallen indien de 24/7 SEH functie in Den Helder wordt opgeheven een onbespreekbare optie onder de geldende toegangseisen. Daarnaast biedt het Gemini in de zomermaanden ook een opvang mogelijkheid voor de +/- 50.000 toeristen die naar de Waddeneilanden trekken. De toekomstige acute zorgvoorziening in het Gemini wordt gemodelleerd naar het concept van de basis-seh, waarbij er met behulp van een tele-ic voorziening de mogelijkheid is om kortdurend - zorg te bieden bij onverwachte meer complexe zorgvragen. Omschrijving zorgportfolio Het Gemini biedt 24/7 opvang aan de acute zorgvraag via een basis-seh functie. De normen van een basis-seh staan omschreven in het recent gepubliceerde rapport van Gezondheidsraad De basis moet goed! (2012). In haar brief van 1 maart j.l. geeft de minister aan dat er mogelijk concessies te maken zijn op het gebied van de volledigheid van de basis- SEH inrichting. Daar waar onverkort toepassen van de normen van de basis-seh problemen oplevert voor de inrichting van de zorg geldt volgens het ministerie het principe pas de norm toe of leg uit dat op andere wijze de acute zorg adequaat is geborgd. In een korte reactie heeft de IGZ aangegeven de geldende en geaccepteerde (en dus haalbare) normen te gaan handhaven. Vanuit het ministerie zal een onderzoek worden gestart om de effecten van het doorvoeren van de normen in kaart te brengen. Intensieve samenwerking met het ROAZ is derhalve noodzakelijk voor de adequate borging van functies die niet te allen tijde in het Gemini worden aangeboden. Het Gemini zal de basis-seh op de volgende wijze inrichten. Te allen tijde is een ervaren SEH-arts aanwezig die de volgende taken uit kan voeren: triëren, stabiliseren, resusciteren, incl. luchtwegmanagement, behandeling in gang zetten of doorverwijzing. De SEH-arts kan in korte tijd (15 minuten) beschikken over de specialismen: Gynaecologie/obstetrie, Kindergeneeskunde en Anesthesiologie. Overige specialismen van de basis-seh (Radiologie, Chirurgie, Interne geneeskunde, Cardiologie, KNO-heelkunde en Neurologie) zijn via de inzet van tele-ondersteuning vanuit het RTIC direct virtueel in te schakelen en binnen korte tijd op te roepen waar nodig. Een OK team is beschikbaar voor ingrepen en de laboratorium en röntgenfaciliteiten zijn direct toegankelijk. De volgende ondersteunende specialismen zijn snel of via tele-ondersteuning te consulteren: Apotheek, Klinische chemie, Medische microbiologie en Pathologie. (Zie volgende pagina voor vervolg) 14
Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini Zorgportfolio (2) Laagcomplexe oncologische zorg wordt volledig in het Gemini geleverd. Hoogcomplexe oncologische zorg wordt d.m.v. samenwerking met het RTIC ingericht. Acute zorg (vervolg) Oncologische zorg Het acute zorgportfolio omvat ondermeer de mogelijkheid tot 24-uurs presentatie, beperkte interventiemogelijkheden en een geintegreerde HAP/SEH-post. Ook in deze context is 24/7 aanwezigheid van een SEH arts verplicht. De huidige afspraken over het doorrijden van complexe acute interventies blijven gehandhaafd (voorbeelden: verdenking hartinfarct, multi-trauma). In de huidige setting worden deze hoogcomplexe acute patiënten ook niet naar het Gemini gebracht. Daar waar nodig worden afspraken en protocollen tussen het Gemini, de ambulancezorg en topklinisch centrum (nu nog MCA, in toekomst het RTIC) aangescherpt om de naadloze samenhang verder te borgen. Geboortezorg Eisen die gelden voor de algemene acute zorg gelden in even grote mate voor de acute verloskunde. Een faciliteit waar met spoed een bevalling wordt uitgevoerd dient op niet meer dan 45 minuten afstand te liggen. De geboortezorg is derhalve een noodzakelijk goed in het Gemini zorgportfolio. Conform de richtlijnen omschreven in het Advies van de stuurgroep zwangerschap en geboorte Een goed begin kan in het Gemini binnen 15 minuten na binnenkomst de bevalling met een volwaardig obstetrisch team worden gestart. Het ziekenhuis biedt derhalve ook de mogelijkheid aan opvang voor neonaten. Mogelijk risicovolle bevallingen worden door middel van een geprotocolleerde inschatting vroegtijdig doorverwezen naar het RTIC of een andere topklinische locatie. Met behulp van een tele-ic concept wordt kortdurende opvang geboden bij onverwachte complicaties. In de huidige situatie wordt deze vroegtijdige risico analyse reeds in de praktijk gebracht. De vraag naar oncologische zorg zal de komende 10 jaar harder toenemen dan de bevolkingsgroei. Het is logisch dat het Gemini als basisziekenhuis een toegankelijke locatie biedt voor de diagnostiek, voor- en nazorg van oncologische patiënten. Behandelingen van laagcomplexe oncologische problematiek behoren ook tot het palet. De oncologische chirurgie is een gebied waar op dit moment volumenormen vol in ontwikkeling zijn. Voor de oncologische chirurgie (mamma, colorectaal) voldoet het Gemini aan de huidige volumenormen. De normen van de NVvH specificeren een minimum van 50 ingrepen per jaar. In 2010 voerde het Gemini 89 mammacarcinoom operaties uit en 66 colorectale operaties. Het is echter de verwachting dat toekomstige aanscherping van de normen het noodzakelijk maakt om deze chirurgische zorg in nauwe samenwerking met het RTIC aan te bieden. Precieze uitspraken over de toekomst van de volumenormen zijn niet in gepubliceerde stukken voorhanden. Gesprekken met het veld en de actuele discussies rondom concentratie van complexe zorgingrepen maakt echter dat deze aanname over de toekomst van oncologische chirurgie wordt gemaakt. De ingreep vindt in de toekomst in het RTIC, dan wel ander relevant oncologisch centrum, plaats. Alle diagnostiek, voorbereiding en nabehandeling kan in Den Helder plaats vinden, mits er hele duidelijke afspraken over het uitwisselen van informatie aanwezig zijn. Duidelijke protocollen en multidisciplinaire samenwerking tussen Den Helderen het RTIC zijn een vereiste om deze complexe zorg op hoogwaardige manier aan te kunnen bieden. Voorbeelden te leveren zorg (geen compleet overzicht): Laagcomplexe oncologische zorg (diagnostiek, voortraject, behandeling, natraject): premaligne afwijkingen, dermatosen. Hoogcomplexe oncologische zorg (diagnostiek, voortraject, natraject): mammacarcinoom, colorectale carcinoom, blaastumor, ovarium carcinoom. 15
Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini Zorgportfolio (3) Het Gemini beantwoord de groeiende vraag naar chronische zorg in de regio. Laagcomplexe electieve zorg wordt op efficiënte wijze met een zo laag mogelijk risico in Den Helder aangeboden. Hoog complexe electieve zorg wordt d.m.v. samenwerking met het RTIC in Heerhugowaard geleverd. Chronische zorg Electieve zorg Evenals de vraag naar oncologische zorg zal ook de vraag naar chronische zorg in de regio harder toenemen dan de bevolkingsgroei. De concepten zelfmanagement, preventie en goede begeleiding vormen een sleutel tot hoogkwalitatieve chronische zorg. Goede bereikbaarheid van deze zorg dicht bij de burger is een noodzakelijk goed. Het Gemini biedt in het profiel behandelmogelijkheden en kortdurende opnamemogelijkheden voor veelvoorkomende chronische aandoeningen. Inwoners van de regio Den Helder hebben op deze wijze dicht bij huis toegang tot goede, passende zorg. Verregaande samenwerking met de 1 ste lijn rondom de laagcomplexe chronische aandoeningen vormt een lonkend toekomstperspectief. Nieuwe concepten zoals een 1,5 ste lijn centrum, en een zorghotel behoren tot de mogelijkheden. Voorbeelden te leveren zorg (geen compleet overzicht): Cardiologie: chronisch hartfalen, stabiele angina pectoris, atrium fibrilleren Interne geneeskunde: diabetes, chronische nierinsufficiëntie, ziekte van Crohn Longziekten: COPD Overig: dementie Voor hoogcomplexe chronische aandoeningen (zoals complexe Parkinson) wordt nauwe samenwerking gezocht met ketenpartners. Voor de electieve, planbare zorg richt het Gemini zich op de hoog volume, laagcomplexe aandoeningen. Protocollering van zorg is maximaal ingericht op het minimaliseren van risico. Opvang van patiënten vindt zoveel mogelijk via het short stay concept plaats. Voor hoogcomplexe aandoeningen wordt nauw samengewerkt met het RTIC, waar deze interventies plaats vinden. Voorbeelden te leveren zorg (geen compleet overzicht): Cardiologie: acuut hartfalen, follow-up na PTCA,impuls- en geleidingsstoornissen Chirurgie: appendicitis, liesbreuk, CTS, etalagebenen Gynaecologie: incontinentie/prolaps, obstetrische zorg, operatie vleesboom Interne geneeskunde: analyse buikklachten, pneumonie KNO: ZAT (ziekte adenoïd en tonsillen), diagnostiek slaapstoornissen, sinusitis Neurologie: hersenschudding, TIA Orthopedie: heup en knie artrose, meniscuslaesie, ruptuur rotator cuff Urologie: BPH, vasectomie Oogheelkunde: cataract Kraakbeenbehandelingen: Ten tijde van het onderzoek is bekend gemaakt dat het Gemini zal stoppen met het aanbieden van de kraakbeenbehandelingen. 16
Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini Benodigde capaciteit (op hoofdlijnen) en organisatie In de toekomst richt het Gemini zich op de basis zorgvraag van de regio Den Helder. Benodigde capaciteit Er is (op hoofdlijnen) een doorrekening uitgevoerd op het toekomstige profiel van het Gemini. De resultaten van de doorrekening geven een grove indicatie van de benodigde capaciteit en het financiële resultaat dat het gekozen basisprofiel op zal leveren voor het ziekenhuis. Cijfers zijn grotendeels gebaseerd op de huidige inrichting van de zorg. Diverse factoren kunnen invloed uitoefenen op onderstaande cijfers, waar onder de specifieke inrichting van de nieuwbouw en de inzet van het Mediance voor electieve ingrepen. Om deze zorg op een financieel gezonde manier te leveren is een inrichting nodig met +/- 100 klinische bedden, 40 dagbehandelingsbedden en 4 operatiekamers. Op het gebied van acute zorg is de inzet van een tele- IC mogelijk om specialistische zorg op afstand te leveren. Geboortezorg vraagt om een optimale samenwerking tussen 1 e en 2 e lijn in doorverwijzing en gezamenlijk benutten van infrastructuur. Opbrengsten Organisatie zorg: Acuut Financieel resultaat +/- EUR 70 miljoen +/- EUR 2,5 miljoen Bedden capaciteit (klinisch/dag) +/- 100 klinisch +/- 40 dag Voor het beantwoorden van de acute zorgvraag is het noodzakelijk om 24/7 de volgende faciliteiten aan te bieden in het ziekenhuis: basis-seh, OK faciliteit, tele- IC faciliteit, (tele-radio)diagnostische faciliteiten en klinische opvang mogelijkheden eventueel vormgegeven in een AOA. Samenwerking met de huisartsenpost (HAP) is gewenst om de zelfverwijzers met een laag acuut karakter op te vangen. In de huidige situatie is de HAP 4 km verwijderd van het ziekenhuis. Het integreren van HAP en SEH op een locatie maakt het stroomlijnen van de acute zorgvraag eenduidiger en verlaagt de druk op de spoedfaciliteit van het ziekenhuis. Te allen tijde is een SEH arts in huis aanwezig. Overige inrichting van de basis-seh is reeds beschreven onder het zorgportfolio acute zorg. Daar waar men geboortezorg levert is volgens wet- en regelgeving een IC niveau 1 vereist. De IGZ geeft in gesprekken aan dat het mogelijk is om gebruik te maken van een tele-ic concept. In dit concept worden ernstig zieke patiënten op afstand behandeld door een intensivist van een high-level IC op een andere locatie. Ter plekke wordt de zorg geleverd door medisch specialisten en IC verpleegkundigen in het Gemini. Tele-IC is een beproefd concept dat in de Verenigde Staten al jaren succesvol wordt toegepast. Binnen Nederland is de samenwerking tussen het OLVG in Amsterdam en het MC Zuiderzee in Lelystad een voorbeeld van succesvolle implementatie van het tele-ic concept. Zie de bijlage voor meer informatie over tele-ic zorg. Voor de geboortezorg is verder binnen 15 minuten een volwaardig team conform de richtlijnen uit Een goed begin, aanwezig. Belangrijke voorwaarden voor de geboortezorg in Den Helder zijn enerzijds een goede samenwerking tussen 1 e en 2 e lijn waarbij doorverwijzing van meer complexe zorg tijdig plaats vindt, anderzijds ook de bereidheid om met 1 e lijns verloskundigen en 2 e lijns zorgverleners zoveel mogelijk gebruik te maken van dezelfde voorzieningen (geboortecentrum) zodat dure infrastructuur optimaal benut wordt. De huidige afspraken over het doorrijden voor complexe acute interventies blijven gehandhaafd (voorbeelden: verdenking hartinfarct, multitrauma). In de huidige setting worden deze hoogcomplexe acute patiënten niet naar het Gemini gebracht. Daar waar nodig worden afspraken en protocollen tussen het Gemini, de ambulancezorg en het topklinisch centrum (nu nog MCA, in toekomst het RTIC) aangescherpt om de naadloze samenhang verder te borgen. OK 4 17
Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini Benodigde capaciteit (op hoofdlijnen) en organisatie Voor een toekomstbestendig profiel is een vloeiend en ononderbroken zorgproces tussen Gemini en RTIC noodzakelijk. Daarmee gelden de volgende randvoorwaarden voor de organisatie: Intensieve samenwerking tussen Gemini en RTIC/MCA op uitvoerend niveau; Intensieve samenwerking tussen de maatschappen; Rouleren staf over locaties; Inzet gezamenlijke IT en telehealth; Gezamenlijke ondersteunende voorzieningen en beleid; Sterke samenwerking met 1 e lijn en ambulancevoorzieningen; Doorzetten huidige efficiency maatregelen. Organisatie zorg: Electief In de huidige situatie maakt het Gemini gebruik van 5 operatiekamers. Daarnaast is er de mogelijkheid om gebruik te maken van de operatiekamers van het Mediance in Schagen. In 2010 werd er nog weinig gebruik gemaakt van capaciteit in Schagen (135 ingrepen). Naar schatting zijn in de toekomst nog 4 OK s nodig om aan de electieve zorgvraag te voldoen. Onderliggende aannames zijn: meer gebruik van Mediance capaciteit, en een verbeterde planning en doelmatigheid op de OK s in Den Helder. Daarnaast wordt de electieve zorg in Den Helder zoveel mogelijk ingericht op short-stay patiënten. Langliggers en complexe problematiek worden in afspraak met ketenpartners elders behandeld. Organisatorische randvoorwaarden. Om de zorg in het Gemini in te richten conform het aangegeven profiel moet worden voldaan aan een aantal randvoorwaarden en organisatorische aspecten. Uitgangspunt daarbij is dat de inrichting van het zorgproces zodanig is dat er sprake is van een vloeiend en ononderbroken logistiek proces tussen basis en complexe zorg en/of tussen diagnostiek, interventie en nazorg. Belangrijk daarbij zijn: Intensieve samenwerking tussen RTIC/MCA en Gemini op uitvoerend niveau Het gezamenlijk bieden van een totaalpalet aan zorg met een meer specifieke profilering van Den Helder op de basiszorg en het RTIC/MCA op de complexe zorg en interventies vraagt om een goed afgestemd logistiek proces, een goed afgestemde zorgorganisatie en de mogelijkheid medewerkers op de verschillende locaties in te zetten: de organisatie volgt de patiënt en niet andersom. Om dit te kunnen realiseren zal er een intensieve samenwerking tussen RTIC/MCA en Gemini op bestuurlijk, managerial en uitvoerend niveau moeten zijn. Intensieve samenwerking tussen maatschappen Gemini en RTIC/MCA (evt. uitmondend in fusie) In het kader van de continuïteit van zorg en behoud van deskundigheid en ervaring is een intensieve samenwerking tussen de maatschappen van Gemini en RTIC/MCA nodig. Voor Gemini geldt daarbij dat het in de huidige situatie lastig is om medisch specialisten aan te trekken. Een intensieve samenwerking van maatschappen biedt specialisten een aantrekkelijk en breed pakket aan professionele mogelijkheden, inclusief de mogelijkheid om (toekomstige) volumenormen te halen. Bij verregaande concentratie en het inrichten van een zorgproces over twee locaties is een fusie van maatschappen aan de orde. Daarmee verruimt het de mogelijkheden tot het aantrekken van personeel. Voorts draagt samenwerking bij aan het efficiënt inzetten van ziekenhuiscapaciteit en specialisten. Rouleren medewerkers Den Helder en Heerhugowaard/Alkmaar Ook voor andere medewerkers geldt dat roulatie over de locaties wenselijk is vanuit het leveren van een aaneengesloten keten van zorg. Daarnaast biedt het rouleren van medewerkers over beide locaties de mogelijkheid om in de breedte het vak uit te oefenen. Dit verhoogt de aantrekkelijkheid van een werkplek in Den Helder. Om het rouleren mogelijk te maken is een hoge graad van standaardisatie in de werkwijze noodzakelijk. 18
Resultaat: toekomstig profiel van het Gemini Benodigde capaciteit (op hoofdlijnen) en organisatie Voor een toekomstbestendig profiel is een vloeiend en ononderbroken zorgproces tussen Gemini en RTIC noodzakelijk. Daarmee gelden de volgende randvoorwaarden voor de organisatie: Intensievering samenwerking tussen Gemini en RTIC/MCA op uitvoerend niveau Intensievering samenwerking tussen de maatschappen Rouleren staf over locaties Inzet gezamenlijke IT en telehealth Gezamenlijke ondersteunende voorzieningen en beleid Sterke samenwerking met 1 e lijn en ambulancevoorzieningen Doorzetten huidige efficiency maatregelen Inzet IT en telehealth De profieldifferentiatie én daarvoor benodigde samenwerking maakt een stevige inzet van IT en telehealth mogelijkheden op beide locaties noodzakelijk. Juist door de inzet van telehealth is het mogelijk om een zo breed mogelijk pakket aan zorg op een financieel rendabele wijze in Den Helder aan te bieden. Eerder zijn al genoemd de inzet van tele-ic voorzieningen, en telediagnostiek. Daarnaast zal er in het kader van het uitwisselen van patiëntengegevens sprake moeten zijn van een gezamenlijk EPD. De inzet en roulatie van medewerkers over alle locaties en de intensieve samenwerking op uitvoerend niveau maken ook een verdere IT-integratie noodzakelijk. Gezamenlijke ondersteunende voorzieningen Gemini en RTIC/MCA Nieuwbouw in Den Helder en Heerhugowaard biedt de mogelijkheid om ondersteunende diensten gezamenlijk in te richten. In de huidige situatie is dit voor de ondersteunende diensten van het MCA in Alkmaar en het Gemini in Den Helder reeds het geval. Door deze samenwerking op de ondersteuning goed in te richten, wordt samenwerking op het niveau van het zorgproces vergemakkelijkt. Samenwerking 1 e lijn en ambulancevoorzieningen Voor een optimaal ingerichte acute zorgketen is nauwe samenwerking nodig met de ambulancezorg en topklinische centra. Een naadloze overgang tussen de verschillende spelers in de keten is essentieel om de zorg, vooral voor complexe acute problematiek, hoogwaardig in te richten. Op het gebied van verloskunde is samenwerking met de 1 e lijns verloskundigen noodzakelijk om de zorgpaden rondom geboortezorg vorm te geven. Zoals aangegeven is voor een optimale acute keten en goede doorverwijzing samenwerking nodig met de ambulancezorg. Voor goede stepped care met name voor chronisch zieken is een goede samenwerking nodig met de 1 e lijn. Voor optimale samenwerking in de verloskundige keten is de samenwerking met 1 e lijns verloskundigen nodig. Door in de toekomst te komen tot een verdere samenwerking met de 1 e lijn rondom chronisch zieken zal een verdere reductie van het aantal ziekenhuisbedden mogelijk zijn. Doorzetten efficiency maatregelen (programma Marsroute) Uit (benchmark) onderzoek blijkt dat het Gemini ten opzichte van referenten relatief dure poliklinische zorg levert. Daarnaast is er middels het Marsroute programma een serie besparingen geïdentificeerd door middel van ligduur verkorting en verhoging van de doelmatigheid. In de berekeningen voor het Gemini profiel zijn de potentiële besparingen maximaal ingeboekt. 19