2014 LEIDEN, EN INKOMENWONEN WONEN, WINKELS WERK EN INKOMEN BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
2014 LEIDEN 9 Stevenshofdistrict 6 Morsdistrict 7 Boerhaavedistrict 5 Bos- en Gasthuisdistrict 8 Merenwijkdistrict 3 2 Leiden Noord Stationsdistrict 0 Binnenstad-Zuid 1 Binnenstad-Noord 4 Roodenburgerdistrict WONEN EN inwoners Districten in Leiden Bevolking, Werk en inkomen inwoners per km 2 gemiddeld besteedbaar inkomen Totaal 121.216 5.545 33.800 0 Binnenstad-Zuid 8.358 12.664 32.500 1 Binnenstad-Noord 15.142 12.017 29.100 2 Stationsdistrict 1.999 6.058 31.500 3 Leiden Noord 13.855 7.872 27.000 4 Roodenburgerdistrict 20.276 4.496 39.400 5 Bos- en Gasthuisdistrict 19.914 3.874 30.600 6 Morsdistrict 11.206 5.717 31.000 7 Boerhaavedistrict 4.541 1.831 49.000 8 Merenwijkdistrict 14.419 7.549 39.000 9 Stevenshofdistrict 11.506 6.219 38.100 Bron: Gemeente Leiden (GBA), bevolking 1 januari 2014 en CBS RIO 2011 bedrijfsvestigingen werkzame personen bijstands gerechtigden in % 18-64 jr. Totaal 5.162 60.449 4,3% 0 Binnenstad-Zuid 674 4.787 1,8% 1 Binnenstad-Noord 1.053 7.456 4,3% 2 Stationsdistrict 181 5.094 1,5% 3 Leiden Noord 338 2.060 8,1% 4 Roodenburgerdistrict 859 7.739 3,0% 5 Bos- en Gasthuisdistrict 658 5.704 5,9% 6 Morsdistrict 343 5.260 5,0% 7 Boerhaavedistrict 333 19.345 2,4% 8 Merenwijkdistrict 430 1.866 4,3% 9 Stevenshofdistrict 293 1.138 2,3% Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland (1 januari 2013), SZWnet (31 december 2013), EN INKOMEN WONEN WONEN, WINKELS WERK EN INKOMEN MUSEA NATUUR EN EN TOERISME SPORT SPORT BESTUUR EN NATUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
2014 LEIDEN 9 Stevenshofdistrict 6 Morsdistrict 7 Boerhaavedistrict 5 Bos- en Gasthuisdistrict 8 Merenwijkdistrict 3 2 Leiden Noord Stationsdistrict 0 Binnenstad-Zuid 1 Binnenstad-Noord 4 Roodenburgerdistrict EN INKOMEN aantal woningen Districten in Leiden Wonen en Economie overige verblijfsobjecten gemiddelde WOZ* waarde Totaal 55.202 7.296 209.718 0 Binnenstad-Zuid 3.715 865 230.888 1 Binnenstad-Noord 7.193 1.451 192.074 2 Stationsdistrict 1.022 304 183.709 3 Leiden Noord 6.426 430 161.148 4 Roodenburgerdistrict 8.984 1.041 264.052 5 Bos- en Gasthuisdistrict 9.539 1.499 186.382 6 Morsdistrict 5.372 580 181.590 7 Boerhaavedistrict* 2.215 442 288.269 8 Merenwijkdistrict 6.078 470 220.217 9 Stevenshofdistrict 4.658 214 219.307 Bron: CBS BAG, 1 jan 2014 BSGR, WOZ 2014 * WOZ (Waarde Onroerend Zaakbelasting) % werkzame personen op bedrijventerrein % eenmansbedrijven winkels ** Totaal 41% 51% 766 0 Binnenstad-Zuid. 45% 178 1 Binnenstad-Noord 29% 42% 322 2 Stationsdistrict. 29% 19 3 Leiden Noord 25% 59% 26 4 Roodenburgerdistrict 54% 57% 63 5 Bos- en Gasthuisdistrict 26% 56% 62 6 Morsdistrict 3% 53% 30 7 Boerhaavedistrict* 80% 39% 7 8 Merenwijkdistrict 22% 64% 39 9 Stevenshofdistrict 16% 60% 20 Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland, 1 jan 2011 (bedrijventerrein), 1 jan 2013 (grootte) * incl. LUMC, Diaconesseziekenhuis, hoger onderwijs en overheids ** Locatus april 2014, excl. Leegstand, EN INKOMEN WONEN WONEN, WINKELS WERK EN INKOMEN MUSEA NATUUR EN EN TOERISME SPORT SPORT BESTUUR EN NATUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Naar leeftijd Leiden % Leiden % Ned Totaal 121.163 100% 100% Leeftijd 0 t/m 17 20.342 17% 20% 18 t/m 26 23.012 19% 11% 27 t/m 44 31.552 26% 23% 45 t/m 64 29.825 25% 28% 65 t/m 74 9.513 8% 10% 75+ 6.919 6% 7% Huishoudensamenstelling Leiden % Leiden % Ned Totaal huishoudens 64.280 100% 100% Eenpersoons huishoudens 34.058 53% 37% Meerpersoonshuishoudens 30.222 47% 63% zonder kinderen 14.832 23% 29% met kinderen 15.390 24% 34% Bron: CBS, 1 januari 2013 Bevolking in Leiden, EN INKOMEN WONEN WONEN, Naar leeftijd en sekse Leiden % man % vrouw Totaal 121.163 49% 51% WINKELS 0 t/m 17 20.342 50% 50% 18 t/m 26 23.012 45% 55% 27 t/m 44 31.552 51% 49% 45 t/m 64 29.825 50% 50% 65 t/m 74 9.513 50% 50% 75+ 6.919 38% 62% Bron: CBS, 1 januari 2014 EN INKOMEN WERK EN INKOMEN MUSEA NATUUR EN EN TOERISME SPORT SPORT BESTUUR EN NATUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Werkgelegenheid in Leiden werkzame personen werkzame personen in % bedrijfsvestigingen Totaal 1-1-2009 58.318-4.715 Totaal 1-1-2012 59.985-5.316 Totaal 1-1-2013 60.449 100% 5.162, EN INKOMEN WONEN WONEN, Bedrijfstak Gezondheids- en welzijnszorg 15.405 25% 645 Onderwijs 8.724 14% 314 Groot- en detailhandel; reparatie van auto s 6.697 11% 978 Advisering, onderzoek, specialistische zakelijke dienstverlening 5.413 9% 996 WINKELS Industrie 5.239 9% 165 Openbaar bestuur, overheids diensten, sociale verzekeringen 4.985 8% 29 WERK EN INKOMEN Logies-, maaltijd- en drankverstrekking 2.551 4% 319 WONEN, Verhuur roerend goed, overige zakelijke dienstverlening 2.235 4% 254 Vervoer en opslag 2.068 3% 52 Bouwnijverheid 1.747 3% 470 Informatie en communicatie 1.727 3% 298 Cultuur, sport en recreatie 1.102 2% 243 Overige dienstverlening 940 2% 267 Financiële instellingen 458 1% 43 Productie, distributie van elektriciteit en gas 435 1% 3 Verhuur van en handel in onroerend goed 431 1% 68 Distributie van water; afvalbeheer, sanering 276 0% 8 Landbouw, bosbouw en visserij 16 0% 10 Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland, 1 januari 2013 MUSEA NATUUR EN EN TOERISME SPORT SPORT BESTUUR EN NATUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Bedrijventerreinen % werkzame personen % bedrijfsvestigingen Niet op bedrijventerrein 59% 88% Op bedrijventerrein 41% 12% Bron: Bedrijvenregister Zuid Holland 1 januari 2011 Economie in Leiden Bezoekerseconomie aantal arbeidsplaatsen ( 12/per week) 2013 2012 2008 2005 Totaal 6.025 5.816 5.810 5.828 Detailhandel en reparatie 3.389 3.391 3.398 3.488 Horeca 1.712 1.517 1.437 1.430 Vervoer over water 13 12 11 10 Cultuur, sport en recreatie 911 896 964 900, EN INKOMEN WONEN WONEN, Winkels aantal m 2 wvo* Binnenstad 515 73.621 Overig Leiden 251 65.674 Totaal 766 139.295 Overnachtingen in logiesaccommodaties* Passantenhaven Zijlpoort aantal - 234.320 187.981 177.058 aantal WINKELS Bron: Locatus, 1 april 2014 * wvo=winkelvloeroppervlakte WONEN, Passanten - 3.072 2.487 1.688 Verblijfsdagen - 7.488 6.498 4.416 Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland, Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR) en Gemeente Leiden, 1 januari * Hotels, pensions, B&B s of camping Servicepunt Bedrijven Het startpunt voor ondernemers en bedrijven 14 071 of sleutel@leiden.nl www.leiden.nl/ondernemen WERK EN INKOMEN MUSEA NATUUR EN EN TOERISME SPORT SPORT BESTUUR EN NATUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
2014 LEIDEN Bron: Cfi 2013/2014 (voorlopige cijfers) en Bedrijvenregister Zuid-Holland 1 januari 2013 * ingeschreven bij in Leiden gevestigde onderwijsinstelling ongeacht woonplaats Bron: CBS EBB, 2013 Studentenhuisvesting Spacecluster Triple Helix Universiteit Leiden Webster University Weekendklas Expat Center LUMC Medical Delta Hoogbegaafden onderwijs ROC ID College Leidse Zorgacademie TNO Bio Based Economy leerlingen/ studenten* Congressen Leiden Bio Science Leiden Internationale kennisstad SLS Wonen Humanitiescluster Technolab Leidse Instrumentenmakers School Hogeschool Leiden Leidse Proeftuin Zorg en Welzijn werkzame personen Totaal 60.878 8.724 Basisonderwijs 8.287 859 Speciaal onderwijs 1.314 538 Voortgezet onderwijs 10.527 1.262 Middelbaar beroepsonderwijs 8.966 814 Hoger beroepsonderwijs 8.777 645 Universiteit 23.007 3.920 Overig onderwijs - 686 Opleidingsniveau beroepsbevolking Leiden Nederland Laag (lbo, vmbo) 13% 20% Midden (havo/vwo, mbo) 31% 44% Hoog (hbo, wo) 56% 36% Evenementen in Leiden Ontzettend Lakenfeesten Singelloop Marathon Werfpop LeidensOntzet Museumnacht LeidseWaterdagen GoudenSpike OpenMonumentendagen LeidseDraaiorgeldag Leids Leiden Onderwijs in Leiden LeidenCulinair ScratchMuziekdagen Kunstroute Rapenburgconcert Muziekinhet museum Japanmarkt ElCid Museumweekend Wetenschapsdag Cultuurweken LeidseJazzweek Bron: www.leiden.nl Voor data van de verschillende evenementen zie www.leiden.nl LeidsFilmFestival Caberetfestival, EN INKOMEN WONEN WONEN, WINKELS WERK EN INKOMEN WERK MUSEA EN EN INKOMEN TOERISME MUSEA NATUUR EN EN TOERISME SPORT SPORT BESTUUR EN NATUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Ontwikkeling bijstandsuitkeringen* % verschil t.o.v. eind 2008 einde jaar Leiden Leiden G32** 2013 3.020 +28,0% +37,3% 2012 2.790 +18,2% +25,8% 2011 2.650 +12,3% +20,7% 2010 2.410 +2,1% +17,0% 2009 2.370 +0,4% +8,3% 2008 2.360 2007 2.520 +6,8% +5,5% Huishoudinkomen Werk en inkomen in Leiden Gestandaardiseerd inkomen* Leiden Nederland Gemiddeld 24.700 23.900 < 19.100 40% 40% > 30.600 24% 20% Bron: CBS, regionaal inkomensverdeling 2011 ** Inkomen herleid naar inkomen éénpersoons huishouden, excl. studenten, EN INKOMENWONEN WONEN, Bron: UWV. * aan personen tot pensioengerechtigde leeftijd ** G32 = 32 middelgrote steden WINKELS Kenmerken bijstandsgerechtigden (personen*) aantal %** Totaal 3.670 4,3% Sekse Mannen 1.745 4,2% Vrouwen 1.925 4,5% Leeftijd 15 t/m 26 260 1,1% 27 t/m 44 1.494 4,7% 45 t/m 64 1.916 6,4% Herkomst Nederland 1.664 2,8% Niet-westers land 1.658 12,7% Westers land 348 2,7% Onbekend 31 - Bron: SZWnet en GBA, 31 december 2013 * Het aantal personen is hoger dan het aantal uitkeringen want (echt)paren ontvangen samen een uitkering ** % in overeenkomstige groep bevolking, 18 t/m 64 jaar EN INKOMEN WERK EN INKOMEN BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
254.940 Bezoekers Musea en toerisme in Leiden Musea bezoek 2013 Totaal 930.819, EN INKOMENWONEN WONEN, 142.764 Bezoekers 111.667 Bezoekers Naturalis 295.486 Rijksmuseum van Oudheden 173.320 Museum Volkenkunde 130.146 Hortus botanicus Leiden 140.497 Stedelijk Museum De Lakenhal 58.152 Museum Boerhaave 73.723 SieboldHuis 35.428 Stedelijk Molenmuseum De Valk 24.067 Bron: Museumgroep Leiden, www.museumgroep.nl WINKELS 130.605 Bezoekers WERK EN INKOMEN 44.018 Bezoekers 34.204 Bezoekers 60.886 Bezoekers 21.023 Bezoekers Muurgedichten Stichting Tegen-Beeld 110 Muurgedichten overig 49 Bron: www.muurgedichten.nl Horeca aantal Logiesaccomodaties 17 Restaurants 108 Drankensector (café's, coffeecorners e.d.) 146 Fastservice (snackbars, lunchrooms e.d.) 90 Bron: www.kenniscentrumhoreca.nl, 2012 Toeristisch bezoek uit Nederland 2005 2012 2013 Bezoekers 821.000 879.000 881.000 Bezoeken 1.867.000 1.827.000 1.735.000 Bron: Continu Vakantie Onderzoek MUSEA EN TOERISME BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Natuur en sport in Leiden Sportaccommodaties Gymnastiekzalen 28 Sportparken 12 Sporthallen/zalen 6 Tennisparken 6 Zwembaden 3 Denksportcentrum 1 Atletiekbaan 1 IJshal 1 Universitair Sportcentrum 1 Sportverenigingen 168, EN INKOMENWONEN WONEN, WINKELS Bron: Gemeente Leiden, Stadsnatuurmeetnet, 2010 Natuur in Leiden Oppervlakte in km 2 23,16 Land 21,86 Water 1,30 Parken 32 Bezoekerscentra 4 Flora en fauna (soorten) 2010 2012 Planten Boslocaties 134 148 Oeverlocaties 250 212 Libellen 19 20 Vlinders 15 16 Vogels 68 77 Amfibieën 5 4 Vissen 11 11 Vleermuizen 6 7 Hazen 1 1 Bron: Gemeente Leiden, Sportbedrijf en Leidse Sport Federatie, 2014 www.sportbedrijfleiden.nl en www.lsf.nl WERK EN INKOMEN NATUUR EN SPORT BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Bestuur in Leiden Samenstelling gemeenteraad per 19 maart 2014 zetels wethouders, EN INKOMENWONEN WONEN, Totaal 39 5 Henri Lenferink, Burgemeester Bestuur, Veiligheid en Handhaving D66 12 2 PvdA 5 1 VVD 5 1 SP 5 1 CDA 4 GroenLinks 4 Stadspartij Leiden Ontzet 2 WINKELS WERK EN INKOMEN Robert Strijk (D66) Wethouder Bereikbaarheid, Economie, Binnenstad en Cultuur Frank de Wit (D66) Wethouder Onderwijs, Sport en Duurzaamheid Roos van Gelderen (SP) Wethouder Jeugd, Zorg en Welzijn Jan Nauta Gemeentesecretaris Paul Laudy (VVD) Wethouder Bouw en Openbare Ruimte Marleen Damen (PvdA) Wethouder Werk & Inkomen, Wijken en Financiën Leefbaar Leiden 1 ChristenUnie 1 Partij voor de Dieren 1 BESTUUR BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
2014 LEIDEN Bron: Gemeente Leiden, 2014 * In miljoenen euro s Leids volkslied Leiden, stad van mijn hart Leiden trots van Neerlands steden Parel van het Hollands land Stad van heden vol verleden Stad van werk met hart en hand Plaats van dromen en van daad Waar ieder blijft en niemand gaat Leiden stad van denken en doen Stad van mijn hart door nu en toen Begroting van Leiden inkomsten* uitgaven* Totaal 435,2 435,2 PB1 Bestuur en dienstverlening 2,8 28,9 PB2 Veiligheid 0,4 12,3 PB3 Economie en toerisme 0,8 6,7 PB4 Bereikbaarheid 10,1 11,8 PB5 Omgevingskwaliteit 22,8 67,3 PB6 Stedelijke ontwikkeling 39,7 53,1 PB7 Jeugd en onderwijs 4,6 28,6 PB8 Sport, cultuur en recreatie 4,4 34,4 PB9 Welzijn en zorg 2,3 42,2 PB10 Werk en inkomen 99,6 124,1 Algemene dekkings middelen en reserve 247,7 25,8 Per inwoner 3.592 3.592 Bron: 3 October Vereeniging, Rens Heruer, EN INKOMENWONEN WONEN, WINKELS WERK EN INKOMEN LEIDEN VERGELELKEN
Leiden is het centrum van een groter stedelijk gebied, de regio Holland Rijnland. Inwoners van de regio maken gebruik van veel ziekenhuis-, onderwijs-, winkel- en culturele voorzieningen in Leiden en het Centraal Station. Bestuurlijk werken de gemeenten in de agglomeratie nauw samen in de Regio Holland Rijnland. In een straal van 30 kilometer van Leiden wonen ruim drie miljoen mensen, zijn er 170.000 bedrijven en instellingen gevestigd met anderhalf miljoen werknemers en zijn drie universiteiten (Leiden, Delft en Rotterdam) gehuisvest. Leiden in de Randstad Regio Holland Rijnland* Inwoners (2014) 546.990 Huishoudens (2013) 243.207 Werkzame personen (2013) 205.419 Bedrijfsvestigingen (2013) 24.889 Woningvoorraad (2014) 236.385 Gemiddeld besteedbaar huishoudinkomen (2011) 37.200 Oppervlakte km 2 land 482 Oppervlakte km 2 water 60 Gemeenten 14, EN INKOMENWONEN WONEN, Het hedendaagse Leiden kenmerkt zich door een strategische ligging binnen het stedelijk netwerk van de Randstad. Leiden ligt langs belangrijke snelwegen en spoorlijnen en nabij de internationale luchthavens Schiphol Airport (30 km) en Rotterdam Airport (40 km) en de havens van Rotterdam Europoort. Den Haag (15 km) met het nationale regeringscentrum en meerdere internationale bestuurlijke organen en Amsterdam met de Zuidas (40 km) liggen op korte afstand. Leiden ligt nabij de stranden en duinen langs de Noordzee, de bollenvelden en de grote plassen in het Groene Hart. Bron: CBS, Holland Rijnland, Infodesk Zuid Holland www.cbs.nl, www.hollandrijnland.nl, www.infodeskzuidholland.nl * opgaven inclusief Boskoop WINKELS WERK EN INKOMEN BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN
Leiden vergeleken Positie* van Leiden op ranglijst 50 grootste gemeenten Woonaantrekkelijkheidsindex 9 Sociaal-economische index 8, EN INKOMENWONEN WONEN, Arbeidsongeschiktheid 2 Hoogopgeleiden (veel) 5 Laagopgeleiden (weinig) ** 4 Huizenprijzen*** 7 Arbeidsparticipatie vrouwen 11 Werkloosheid 8 Podiumkunsten 18 WINKELS Culinaire kwaliteit 15 Aantal restaurants 4 Bereikbaarheid banen met auto en OV 11 WERK EN INKOMEN Leiden is vergeleken met de volgende gemeenten Alkmaar Almelo Almere Alphen aan den Rijn Amersfoort Amstelveen Amsterdam Apeldoorn Arnhem Bergen op Zoom Breda Delft Deventer Dordrecht Enschede Ede Eindhoven Emmen Hilversum Gouda Groningen Haarlem Haarlemmermeer Heerlen Helmond Hengelo (O.) Hoorn Leeuwarden Leidschendam- Voorburg Lelystad Maastricht Nijmegen Oss Purmerend Roosendaal Rotterdam Schiedam s-gravenhage s-hertogenbosch Sittard-Geleen Spijkenisse Tilburg Utrecht Velsen Venlo Vlaardingen Zaanstad Zoetermeer Zwolle Werkgelegenheid 27 Werkgelegenheidsontwikkeling 3 Personen met bijstandsuitkering 22 Armoede 31 Veiligheid 28 Zakelijke dienstverlening 24 Bron: Atlas voor gemeenten 2014 * 1 = beste positie; 50 = slechtste positie ** 1 = weinig laagopgeleiden *** 1 = is hoge prijzen BESTUUR LEIDEN VERGELEKEN
De Leidse regio is een geweldige plek om te wonen, te werken, te leren, te ondernemen, te bezoeken, te investeren en te vertoeven. Leiden is een compacte historische stad met veel studenten en een breed scala aan stedelijke voorzieningen, vooral in de binnenstad. De stad heeft een gunstige ligging, centraal in de Randstad, te midden van water en groen en vlak bij Schiphol. Leiden is een internationaal georiënteerde kennisstad die wijd en zijd bekend staat om haar universiteit, maar die ook veel andere kennisinstellingen herbergt. Deze positie wordt verder versterkt door middel van voortreffelijk onderwijs op alle niveaus, commerciële en maatschappelijke toepassing van kennis, aantrekkelijke studentenhuisvesting en samenwerking tussen onderwijs, onderzoek, ondernemers en overheid. Leiden, Stad van Ontdekkingen Leiden, Stad van Ontdekkingen Internationale kennis Ontwikkelingsvisie 2030 Bereikbaarheid De kracht van de stad Historische cultuur, EN INKOMENWONEN WONEN, WINKELS WERK EN INKOMEN Nationaal is Leiden bekend om haar musea en historische binnenstad. Deze omvat duizenden monumenten, een historische structuur en veel culturele instellingen. In de komende decennia zullen we hierin blijven investeren, met als belangrijke ontwikkellocaties het Singelpark, dat het langste, mooiste en spannendste stadspark van Nederland moet worden, het Stationsgebied, het Cultuurkwartier bij de Lammermarkt, de Meelfabriek en het winkelgebied van Haarlemmerstraat, Aalmarkt en Breestraat. Dankzij gerichte investeringen in bereikbaarheid zullen de kwaliteiten van Leiden tot 2030 (nog) verder tot bloei te komen. Colofon BOA Leiden 2014 is een uitgave van BOA BeleidsOnderzoek en Analyse Team Strategie, Middelen en Control, Gemeente Leiden boa@leiden.nl of 071 516 50 64 Postbus 9100, 2300 PC Leiden serie statistiek 2014 / 09 Veel cijfers en onderzoeksgegevens over Leiden zijn te vinden op BESTUUR LEIDEN VERGELELKEN