BELEIDSONDERZOEK Leidenincijfers draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming

Transcriptie

1 BELEIDSONDERZOEK Leidenincijfers draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Leiden 2016 Atlas voor gemeenten Samenvatting De Atlas voor Gemeenten vergelijkt al 18 jaar de 50 grootste stedelijke gemeenten in Nederland op een groot aantal punten. De woonaantrekkelijkheid, de sociaaleconomische positie en hun onderliggende indicatoren worden jaarlijks berekend en vormen de kern van de Atlas. Leiden is een aantrekkelijke woonstad met een 9 e positie. Een stad is aantrekkelijk om te wonen als er veel voorzieningen zijn, maar bijvoorbeeld ook de bereikbaarheid van banen en het soort woningen speelt mee. Wat Leiden mede helpt om hoog te scoren op woonaantrekkelijkheid is de aanwezigheid van de universiteit. De sociaaleconomische positie van Leiden is na een klein dipje vorig jaar nu weer op een 8 e positie. Dit jaar is het thema van de Atlas Water. Beide kanten van water worden belicht, zowel de lasten van (dreigende) overstromingen als ook de lusten van wonen aan het water. De vraag die hierbij centraal staat is in hoeverre mensen bereid zijn extra te betalen om dichtbij water te kunnen wonen dan wel een compensatie willen voor het overstromingsrisico. Over het algemeen zijn de lusten groter dan de lasten. Positie Leiden Index Woonaantrekkelijkheidsindex Sociaaleconomische index Dit en de onderliggende factoren wordt in dit Feitenblad verder toegelicht.

2 Wat is de Atlas voor Gemeenten? In de Atlas voor Gemeenten worden nu voor de 18 e keer de 50 grootste gemeenten van Nederland op een aantal punten met elkaar vergeleken. Er is voor gekozen om de steden te (blijven) beoordelen die in 2003 tot de Top 50 behoren qua inwonersaantal. Dit om te voorkomen dat landelijke fusiegemeenten (bv, Westland) de plaats overnemen van stedelijke gemeenten, die qua inwonersaantal kleiner zijn (zoals Velsen). De Atlas is hiermee een leuk instrument om de positie van de eigen gemeente te relateren aan andere grote gemeenten. De positionering van de gemeenten is altijd relatief ten opzichte van de scores van de overige 49 gemeenten. De woonaantrekkelijkheid, sociaaleconomische positie en hun onderliggende indicatoren worden jaarlijks berekend. Voor het overige geldt dat een deel van de indicatoren jaarlijks terugkomt en dit maakt de Atlas voor Gemeenten beperkt bruikbaar voor een vergelijking in de tijd. Daarnaast krijgt jaarlijks een nieuw thema extra aandacht. Dit jaar is dat Water. In 2011 was het Cultuur, in 2012 de Optimale gemeentegrootte, in 2013 Groen & Water, in 2014 Economie en Arbeidsmarkt en in 2015 Cultureel erfgoed. De Atlas voor Gemeenten is niet digitaal beschikbaar maar alleen te bestellen via Binnen de gemeente Leiden is een aantal exemplaren beschikbaar. Daarin is onder andere informatie over de definities van de verschillende indicatoren beschikbaar. Positie één: soms hoogste percentage soms laagste De 50 gemeenten worden op meer dan 50 kenmerken vergeleken. De positie van een gemeente wordt zowel door het eigen presteren als ook door de scores van de andere 49 gemeenten bepaald. Zelfs als een gemeente zich in absolute zin op een kenmerk heeft verbeterd kan de gemeente dalen in de ranglijst. Dat is het geval als andere gemeenten zich méér hebben verbeterd. Positie één op de verschillende ranglijsten kan verschillende betekenissen hebben: Als er aan een kenmerk een waardeoordeel kan worden gegeven staat op de eerste plaats de best scorende gemeente. Voor kenmerken waarvoor geldt veel = goed is de 1e plaats degene met het hoogste percentage. Bijvoorbeeld: het aantal banen. Voor kenmerken waarvoor geldt weinig = goed is de 1 e plaats degene met het laagste percentage. Bijvoorbeeld het aandeel laagopgeleiden. In die ranglijst heeft Leiden een hoge plaats, dat wil voor dit kenmerk dus zeggen dat Leiden een klein aandeel laag opgeleiden heeft. Als er aan een kenmerk geen of niet zo makkelijk een waardeoordeel is te hechten staat op de eerste plaats altijd de gemeente met het hoogste percentage voor dat kenmerk. Bijvoorbeeld: het aantal banen per duizend inwoners in verschillende sectoren of het aandeel eenoudergezinnen. kenmerk met veel = goed kenmerk met weinig = goed neutraal kenmerk op plaats 1 hoogste percentage op plaats 1 laagste percentage op plaats 1 hoogste percentage 2 Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

3 Bevolkingskenmerken Leiden staat met inwoners( per 1 januari 2016, CBS) op de 21 e plaats wat betreft het aantal inwoners, dat is één plaats hoger dan vorig jaar (toen stond Maastricht op die plaats). In 2016 heeft Leiden 4% meer inwoners dan in 2006, met dit percentage bevolkingsgroei in de laatste tien jaar staat Leiden nu op een 27 e positie van de gemeenten in de Atlas. Aan het begin van die periode, van 2006 tot en met 2009, daalde het aantal Leidse inwoners nog, vanaf 2009 is er elk jaar een toename. De toename vond vooral plaats onder jongvolwassenen, onder andere doordat er in de stad steeds meer huisvestingsmogelijkheden zijn voor studenten. Dit is terug te zien in een aantal andere bevolkingsindicatoren in de Atlas: het percentage inwoners in de leeftijd van 15 t/m 29 jaar is hoog (28%, dat is een 3 e plaats) evenals het percentage éénpersoonshuishoudens (54%, 5 e plaats). Relatief veel eenpersoonshuishoudens betekent aan de andere kant relatief weinig gezinnen met kinderen: in Leiden gaat het om 23% van de huishoudens, in slechts vier van de 50 gemeenten is dat percentage lager. Niet toevallig zijn dat ook allemaal studentensteden (Nijmegen, Maastricht, Delft en op de laatste plaats Groningen). Wat betreft het percentage niet-westerse allochtonen staat Leiden de 18 e plaats, Rotterdam staat hier met het hoogste percentage bovenaan. In de Atlas van 2016 is ook gekeken naar de segregatie van niet-westerse allochtonen: wonen zij evenredig verspreid over de stad of vooral op enkele plekken. Hier staat Den Haag op de eerste plaats, met de meeste segregatie. Leiden is minder gesegregeerd dan het gemiddelde van de 50 gemeenten en staat met deze indicator op de 21 e plaats. Woonaantrekkelijkheidsindex en sociaaleconomische index Woonaantrekkelijkheid en de sociaaleconomische situatie zijn twee belangrijke onderdelen van de Atlas voor Gemeenten. Jaarlijks worden op dezelfde wijze twee indices berekend: hoe aantrekkelijk is de stad om te wonen? en wat is de sociaaleconomische positie? Van deze twee indicatoren is de score berekend op basis van elk acht onderdelen. Bij de sociaaleconomische index wegen alle onderdelen even zwaar. Bij de woonaantrekkelijkheid is er een weging. Ook is berekend of men de afgelopen tien jaar gemiddeld genomen gedaald of gestegen is op de index als totaal. Op de volgende bladzijden worden verder ingegaan op deze indices. Positie Leiden Index Woonaantrekkelijkheidsindex Sociaaleconomische index Naast deze twee indices zijn er nog andere indicatoren op dit gebied. Denk bij woonaantrekkelijkheid bijvoorbeeld aan de veiligheid en de huizenprijzen. Bij de sociaal-economische positie gaat het onder ander om de zakelijke dienstverlening. Deze indicatoren staan allemaal in bijlage 1. Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

4 Woonaantrekkelijkheidsindex: 9 e positie voor Leiden Leiden is en blijft een aantrekkelijke woonstad met een stabiele positie op de 9 e plaats. De ontwikkeling van deze index is zelf ook weer in een rangorde gevat: Over de periode : neemt Leiden een 20 e plaats in. Ranking Leiden op de Woonaantrekkelijkheidsindex, Van de 50 grootste gemeenten scoren slechts acht gemeenten beter dan Leiden, met Amsterdam op nummer 1, gevolgd door Utrecht en Amstelveen. In bijlage 2 is de volledige ranglijst opgenomen. De hoge positie van Leiden is vooral te danken aan de aanwezigheid van de universiteit, het hoge aandeel vooroorlogse woningen, het culinair aanbod en de bereikbaarheid van banen. Top 10 woonaantrekkelijkheid 1. Amsterdam 2. Utrecht 3. Amstelveen 4. Haarlem 5. s Hertogenbosch 6. Den Haag 7. Haarlemmermeer 8. Nijmegen 9. Leiden 10. Leidschendam-Voorburg De woonaantrekkelijksheidsindex van Leiden (9 e ) is als volgt opgebouwd: aanwezigheid universiteit 3 e plaats % vooroorlogse woningen (nr.1 heeft er veel) 5 e plaats culinair aanbod 12 e plaats bereikbaarheid van banen (per auto en O.V.) 13 e plaats cultureel aanbod 19 e plaats veiligheid 19 e plaats % koopwoningen 42 e plaats nabijheid natuurgebieden 44 e plaats Hoe hoger de positie, des te beter Een aantal van de acht indicatoren verandert in principe niet (snel), zoals de aanwezigheid van een universiteit en de nabijheid van natuurgebieden. In de grafiek de ontwikkeling van de acht indicatoren, voor Leiden in de afgelopen vijf jaar. Vanuit de gemeenten in onder andere Limburg kwam kritiek op een aantal indicatoren. Omdat de Atlas niet over landsgrenzen heen kijkt scoren steden in grensgebieden op een aantal kenmerken (bijvoorbeeld de bereikbaarheid van banen) slecht. Dat lijkt de reden dat dit jaar voor het eerst een Woonaantrekkelijkheidsindex zonder geografie is opgenomen. Waar Maastricht op de gewone Woonaantrekkelijkheidsindex op positie 39 staat, staat ze op deze nieuwe index op de 8 e plaats. Leiden staat op de nieuwe index op positie Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

5 armoede zak.dnstverlening banen bijstand werkloosheid particip. vrouwen laagopgeleiden arbeidsongeschikt Sociaal-econ. index Woonaantrekkelijkheidsindex: ontwikkeling in Leiden van de acht onderdelen, Plaats nummer 1 is de beste Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

6 Sociaaleconomische index: 8 e positie voor Leiden Leiden staat anno 2016 weer even hoog op de sociaaleconomische ladder als in De ontwikkeling van deze index is wat meer aan fluctuaties onder hevig als de Woonaantrekkelijkheidsindex. De sociaaleconomische index is zelf ook weer in een rangorde gevat: Leiden staat voor de periode op de 20e plaats. Ranking Leiden op de Sociaal-economische index, De hoogste posities worden, evenals vorig jaren, ingenomen door Haarlemmermeer (1 e ), Amstelveen en Utrecht, zie bijlage 2 voor de complete rangorde. Opvallend goed zijn de scores van Leiden op arbeidsongeschiktheid (3) en het percentage laagopgeleiden (6): van beiden zijn er in Leiden dus relatief weinig. Dit is al langere tijd het geval. De werkloosheid is relatief laag (14 e plaats: de 1 e positie heeft de minste werkloosheid, dat is Alphen aan den Rijn. De positie van de participatie van vrouwen is gestegen van de 16 e naar de 7 e positie. Top 10 Sociaaleconomische index 1. Haarlemmermeer 2. Amstelveen 3. Utrecht 4. Amersfoort 5. Zwolle 6. Breda 7. Hilversum 8. Leiden 9. Apeldoorn 10. Alphen aan den Rijn De sociaaleconomische index van Leiden (8 e ) is als volgt opgebouwd: arbeidsongeschiktheid 3 e plaats % laagopgeleiden 6 e plaats participatie vrouwen 7 e plaats werkloosheid 14 e plaats bijstand 18 e plaats aantal banen 26 e plaats zakelijke dienstverlening 28 e plaats armoede 29 e plaats 6 Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

7 armoede zak.dnstverlening banen bijstand werkloosheid particip. vrouwen laagopgeleiden arbeidsongeschikt Sociaal-econ. index Sociaal-economische index: ontwikkeling in Leiden van de acht onderdelen, Plaats nummer 1 is de beste Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

8 Thema van de Atlas 2016: Water Honderd jaar geleden werd Nederland geteisterd door de eerste overstroming die op beeld is vastgelegd. Dat maakte grote indruk op tijdgenoten. Plannen rond de afsluiting van de Zuiderzee kwamen hierdoor in een stroomversnelling. Om deze nu vergeten overstroming te herdenken hebben de makers van de Atlas dit jaar water als thema gekozen. Temeer daar de aanleg van de Afsluitdijk en de inpoldering van vele polders in de voormalige Zuiderzee direct en indirect hebben geleid tot een ingrijpende wijziging van onze landkaart, de opkomst van nieuwe steden en de neergang van sommige oude steden. Zij hebben zowel gekeken naar de lasten als de lusten van de aanwezigheid van water. Lasten van water gaat over overstromingsrisico s, ruim een derde van de woonlokaties in Nederland ligt op plekken met een overstromingsrisico. De lusten betreffen het feit dat veel mensen het leuk vinden aan of in de nabijheid van water te wonen. Het blijkt dat de positieve meerwaarde van wonen aan het water veel groter is dan de negatieve waarde van overstromingsrisico s. Indicator Betekenis positie 1 Positie Leiden Lasten van water Productie onder water (ca. 25%) veel onder water 21 Aandeel woningen met overstromingsrisico (ca. 23%) veel risico 23 Nieuwbouw met overstromingsrisico (ca. 3%) veel risico 27 Lusten van water Aantal banen in aan water gerelateerde sectoren veel banen 43 Nabijheid groot water nabij 24 Nabijheid meren en overig water nabij 11 Water in de wijk veel water 17 Aanwezigheid watervogels veel watervogels 5 potentiële overstromingsdiepte Nederlandse gemeenten Water in de wijk (gemeten aan dichtheid watervogels) 8 Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

9 Hoge en lage posities van Leiden De steden zijn op een groot aantal kenmerken vergeleken. Hier een overzicht van de kenmerken waarop Leiden tot de tien hoogste of de tien laagste behoort. Hoge positie van Leiden ten opzichte van de andere 49 grote gemeenten Derde positie de aanwezigheid van de universiteit arbeidsongeschiktheid percentage inwoners in de leeftijd van 15 t/m 29 jaar Vierde t/m zesde positie: groei aandeel 15- t/m 29-jarigen, de Atlas noemt dit vergroening (4 e ) potentiële beroepsbevolking, percentage inwoners van 15 jaar t/m AOW-leeftijd (5 e ) percentage éénpersoonshuishoudens (5 e ) vooroorlogse woningen (Leiden heeft er relatief veel: 5 e ) aantal restaurants per inwoners (5 e ) dichtheid aan watervogels in de wijk (5 e ) huizenprijzen (5 e ) weinig laagopgeleiden als % van de beroepsbevolking (6 e ) Zevende t/m tiende positie: arbeidsparticipatie van vrouwen (7 e ) de sociaal economische index, samengestelde index (8 e ) de woonaantrekkelijkheidindex, samengestelde index (9 e ) Lage positie van Leiden ten opzichte van de andere 49 grote gemeenten Positie 40 tot en met 50 laag aandeel koopwoningen (42 e ) aan water gerelateerd werk (43 e ) de beperkte nabijheid van natuurgebieden (44 e ) weinig gezinnen met jonge kinderen (46 e ) éénoudergezinnen (weinig in Leiden: 49 e ) Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

10 Bijlage 1 Positie Leiden op indicatoren (excl. thema Water) Onderwerpen uit de Atlas voor Gemeenten 2016 en de positie van Leiden, 2011 t/m 2016 Nummer 1 is de beste (of heeft het meest, zie blz. 2 en de tweede kolom voor toelichting) POSITIE LEIDEN Indicator Betekenis nummer ** Indexen Woonaantrekkelijkheidsindex Beste Woonaantrekkelijkheid zonder geografie Beste 11 Sociaaleconomische index Beste Ontwikkeling indices afgelopen 10 jaar woonaantrekkelijkheidsindex Beste sociaaleconomische index Beste Algemeen en bevolking Aantal inwoners Meeste inwoners Bevolkingsontwikkeling in de laatste tien jaar Grootste percentuele groei Eenoudergezinnen Veel eenoudergezinnen Gezinnen met (jonge) kinderen Veel gezinnen met kinderen Eenpersoonshuishoudens Veel 1-persoonshh. 5 inwoners 15 t/m 29 jaar Hoogste percentage 3 Potentiële beroepsbevolking (inw. 15 jaar t/m AOW-leeftijd) Hoogste percentage inwoners vanaf AOW-leeftijd Hoogste percentage 45 Niet-westerse allochtonen Hoogste percentage Segregatie niet-westerse allochtonen Woonaantrekkelijkheid Meest gesegregeerd 21 Bereikbaarheid banen (auto en OV) wa Goede bereikbaarheid Bereikbaarheid banen (per auto in de spits) Bereikbaarheid banen (per openbaar vervoer) Goede bereikbaarheid Goede bereikbaarheid Files Veel files Koopwoningen (% van de huizenvoorraad) wa Veel koopwoningen Nabijheid natuurgebieden) wa Veel natuur dichtbij Culinaire kwaliteit) wa Goede culinaire kwaliteit Restaurants Relatief veel restaurants 5 Aanwezigheid universiteit) wa Aanwezigheid = goed Vooroorlogse woningen) wa Veel woningen voor Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

11 POSITIE LEIDEN Indicator Betekenis nummer ** Huizenprijzen (per m2) Hoge prijs Ontwikkeling van de huizenprijzen (laatste 10 jaar) Veel stijging van de prijs Podiumkunsten (per inwoners) wa Veel podiumkunsten Veiligheid (indicator) ) wa Weinig geweld / vernieling Sociaaleconomische positie Aandeel met een bijstandsuitkering) socec Weinig bijstand Werkloosheid socec Weinig werkloosheid Arbeidsongeschiktheid socec Weinig arbeidsongeschikten Armoede (% < 105% van soc. min.) socec Weinig armoede Hoogopgeleiden Veel hoog opgeleiden Middelbaar opgeleiden Veel middelbaar opgeleiden Laagopgeleiden socec Weinig laagopgeleiden Kans op werk voor laagopgeleiden Verdringing Arbeidsparticipatie van vrouwen socec Veel banen voor laagopgeleiden Veel banen ingenomen door (te) hoog opgeleiden Hoge participatie vrouwen Werkgelegenheid (excl. Zelfstandigen) socec Veel banen Zakelijke dienstverlening (t/m 2013 Groeisectoren) socec Ontwikkeling aantal banen in de laatste tien jaar Veel zakelijke dienstverlening Veel banen wa socec Deze indicator maakt onderdeel uit van een van de woonaantrekkelijkheidsindex Deze indicator maakt onderdeel uit van een van de sociaal-economische index getal in rood: slechtere relatieve score dan in voorgaande meting (meer dan 2 plaatsen achteruit) getal in groen: betere relatieve score dan in voorgaande meting (meer dan 2 plaatsen vooruit) getal in blauw: dezelfde relatieve score als in voorgaande meting (2 of minder plaatsen verschil) getal in zwart: geen vergelijking mogelijk Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

12 Bijlage 2 Positie alle 50 gemeenten op Woonaantrekkelijkheid- en Sociaaleconomische index, 2016 Bovenaan de gemeente met de hoogste woonaantrekkelijkheid resp. sociaal economische positie positie woonaantrekkelijkheidsindex sociaal-economische index 1 Amsterdam Haarlemmermeer 2 Utrecht Amstelveen 3 Amstelveen Utrecht 4 Haarlem Amersfoort 5 s-hertogenbosch Zwolle 6 Den Haag Breda 7 Haarlemmermeer Hilversum 8 Nijmegen Leiden 9 Leiden Apeldoorn 10 Leidschendam-Voorburg Alphen a/d Rijn 11 Amersfoort s-hertogenbosch 12 Eindhoven Haarlem 13 Arnhem Ede 14 Dordrecht Amsterdam 15 Alphen a/d Rijn Velsen 16 Zwolle Alkmaar 17 Rotterdam Eindhoven 18 Gouda Deventer 19 Tilburg Roosendaal 20 Velsen Leidschendam-Voorburg 21 Ede Zoetermeer 22 Groningen Purmerend 23 Delft Tilburg 24 Hilversum Groningen 25 Purmerend Delft 26 Zaanstad Hoorn 27 Zoetermeer Gouda 28 Breda Oss 29 Oss Hengelo (O.) 30 Schiedam Nijmegen 31 Apeldoorn Nissewaard 32 Hoorn Sittard-Geleen 33 Deventer Leeuwarden 34 Vlaardingen Arnhem 35 Leeuwarden Maastricht 36 Alkmaar Zaanstad 37 Hengelo (O) Almere 38 Roosendaal Helmond 39 Maastricht Venlo 40 Lelystad Den Haag 41 Almere Rotterdam 42 Helmond Bergen op Zoom 43 Enschede Schiedam 44 Almelo Dordrecht 45 Bergen op Zoom Vlaardingen 46 Venlo Heerlen 47 Heerlen Emmen 48 Nissewaard Enschede 49 Sittard-Geleen Almelo 50 Emmen Lelystad 12 Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

13 Bijlage 3 Persbericht Atlas voor Gemeenten 2016 De meerwaarde van water De voordelen van de nabijheid van water voor Nederlandse gemeenten zijn over het algemeen groter dan de nadelen van het bijbehorende overstromingsrisico. Dat blijkt uit de nieuwe Atlas voor gemeenten, die vandaag verschijnt. In de Atlas wordt nieuw onderzoek gepresenteerd naar de meerwaarde van water. Daaruit blijkt dat huizen op een plek met overstromingsrisico om die reden gemiddeld ongeveer één procent goedkoper zijn. De voordelen van de nabijheid van water zoals uitzicht en recreatiemogelijkheden - wegen daar over het algemeen echter ruimschoots tegenop. Per saldo profiteren gemeenten dus van ligging aan (of in de buurt van) water. Daarnaast bevat de Atlas de gebruikelijke grafieken en ranglijsten waarmee de recente ontwikkelingen in de Nederlandse steden kunnen worden gevolgd. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat Amsterdam nog steeds de meest aantrekkelijke woonstad van Nederland is. Dat was in 2006 ook al zo, maar ten opzichte van tien jaar geleden is er wel iets veranderd in de rangorde van steden. Zo is Nijmegen de top-10 binnen gekomen, ten koste van Amersfoort. De grootste stijger is Dordrecht. Die stad stond in 2006 op plaats 30 en nu op plaats 14. In de top-10 van grootste stijgers staan vooral steden die de laatste jaren flink hebben geïnvesteerd in de kwaliteit van hun binnenstad: Tabel 1.1 Bovenste 10 (op de ranglijst van de 50 grootste gemeenten van Nederland) Woonaantrekkelijkheid 2016 Ontwikkeling Amsterdam 1. Dordrecht 2. Utrecht 2. Arnhem 3. Amstelveen 3. Eindhoven 4. Haarlem 4. Nijmegen 5. s-hertogenbosch 5. Hoorn 6. Den Haag 6. Hengelo 7. Haarlemmermeer 7. Groningen 8. Nijmegen 8. Gouda 9. Leiden 9. Enschede 10. Leidschendam-Voorburg 10. Tilburg Bron: Atlas voor gemeenten 2016 Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

14 Onderaan de ranglijst staat Emmen. Tien jaar geleden stond Heerlen nog onderaan. Die stad is echter opgeklommen naar de 47 ste plaats. Onder de grootste dalers van de afgelopen tien jaar bevinden zich relatief veel new towns. Daarnaast valt de relatief grote daling van Hilversum, Delft en Oss op. Tabel 1.2 Onderste 10 (op de ranglijst van de 50 grootste gemeenten van Nederland) Woonaantrekkelijkheid 2016 Ontwikkeling Emmen 50. Hilversum 49. Sittard-Geleen 49. Delft 48. Spijkenisse (Nissewaard) 48. Oss 47. Heerlen 47. Zaanstad 46. Venlo 46. Purmerend 45. Bergen op Zoom 45. Spijkenisse (Nissewaard) 44. Almelo 44. Zoetermeer 43. Enschede 43. Roosendaal 42. Helmond 42. Alkmaar 41. Almere 41. Rotterdam Bron: Atlas voor gemeenten 2016 Verschillen in aantrekkingskracht vertalen zich in regionale ongelijkheid: groei & krimp. De meest aantrekkelijke steden zoals Amsterdam en Utrecht, zijn de laatste tien jaar flink gegroeid, terwijl steden als Heerlen, Sittard, Spijkenisse (tegenwoordig gemeente Nissewaard), Roosendaal en Emmen bevolking hebben verloren. Steden met een grote aantrekkingskracht zijn over het algemeen steden die meer economische kansen bieden. Maar daar profiteren echter veel minder mensen van dan verwacht. Dat komt onder andere door verdringing; middelbaar en hoger opgeleiden die onder hun niveau werken, en zo de banen voor laagopgeleiden inpikken. Daarnaast is er in de aantrekkelijke steden vaak sprake van verdringing op de woningmarkt; mensen die zich dat kunnen permitteren wonen in de meest aantrekkelijke wijken in de buurt van het centrum. Mensen die zich dat niet kunnen permitteren concentreren zich op de minder aantrekkelijke plekken aan de randen van de stad. Dat zorgt voor ruimtelijke ongelijkheid ofwel: segregatie in die steden. De nieuwe Atlas voor gemeenten wordt woensdag 15 juni tussen en uur gepresenteerd in theater de Purmaryn in Purmerend. Er is een conferentie gewijd aan het thema van de Atlas van dit jaar: Water. NOOT VOOR DE REDACTIE: Meer informatie vindt u op of via Hester Kolenberg (hester.kolenberg@atlasvoorgemeenten.nl, ). G. Marlet, C. van Woerkens: Atlas voor gemeenten 2016 (VOC Uitgevers, Nijmegen), ISBN Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016

15 Bijlage 4 Ranglijsten woonaantrekkelijkheid en veranderingen daarin Figuur 1 Ranglijst van meest aantrekkelijke steden (de 50 grootste gemeenten van Nederland) in 2006 (links) en in 2016 (rechts) Amsterdam (1) (1) Amsterdam Utrecht (2) (2) Utrecht Amstelveen (3) (3) Amstelveen s-hertogenbosch (4) (4) Haarlem Den Haag (5) (5) s-hertogenbosch Haarlem (6) (6) Den Haag Haarlemmermeer (7) (7) Haarlemmermeer Leidschendam-Voorburg (8) (8) Nijmegen Amersfoort (9) (9) Leiden Leiden (10) (10) Leidschendam-Voorburg Alphen aan den Rijn (11) (11) Amersfoort Rotterdam (12) (12) Eindhoven Delft (13) (13) Arnhem Hilversum (14) (14) Dordrecht Nijmegen (15) (15) Alphen aan den Rijn Zwolle (16) (16) Zwolle Velsen (17) (17) Rotterdam Purmerend (18) (18) Gouda Zaanstad (19) (19) Tilburg Oss (20) (20) Velsen Zoetermeer (21) (21) Ede Ede (22) (22) Groningen Tilburg (23) (23) Delft Gouda (24) (24) Hilversum Eindhoven (25) (25) Purmerend Breda (26) (26) Zaanstad Arnhem (27) (27) Zoetermeer Groningen (28) (28) Breda Apeldoorn (29) (29) Oss Dordrecht (30) (30) Schiedam Alkmaar (31) (31) Apeldoorn Schiedam (32) (32) Hoorn Roosendaal (33) (33) Deventer Deventer (34) (34) Vlaardingen Vlaardingen (35) (35) Leeuwarden Maastricht (36) (36) Alkmaar Leeuwarden (37) (37) Hengelo (O.) Lelystad (38) (38) Roosendaal Hoorn (39) (39) Maastricht Almere (40) (40) Lelystad Bergen op Zoom (41) (41) Almere Nissewaard (42) (42) Helmond Venlo (43) (43) Enschede Hengelo (O.) (44) (44) Almelo Helmond (45) (45) Bergen op Zoom Almelo (46) (46) Venlo Enschede (47) (47) Heerlen Sittard-Geleen (48) (48) Nissewaard Emmen (49) (49) Sittard-Geleen Heerlen (50) (50) Emmen Bron: Atlas voor gemeenten 2016 Colofon SMC Beleidsonderzoek Gemeente Leiden info@leidenincijfers.nl of Zelf informatie opzoeken? Cijfers en onderzoeksgegevens over Leiden zijn te vinden via Serie Statistiek 2016 / 03e Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten

16 16 Beleidsonderzoek Feitenblad Leiden in de Atlas voor gemeenten 2016